លោក Adama Dieng ទីប្រឹក្សាពិសេសទទួលបន្ទុកផ្នែករារាំងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍របស់លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ កំពុងការពារលទ្ធផលនៃបេសកកម្មអង្គការសហប្រជាជាតិនៅក្នុងប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូង ឬហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថា UNMISS។
លោក Adama Dieng បានប្រាប់កម្មវិធី South Sudan In Focus របស់ VOA ថា គេចាំបាច់ត្រូវអបរំពលរដ្ឋស៊ូដង់ខាងត្បូងស្តីពីអាណត្តិរបស់ក្រុមបេសកកម្ម UNMISS ដែលជាកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងមានសមាជិក១២.០០០នាក់។ ក្រុមនេះទទួលបានការចាត់តាំងពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប.ក្នុងការការពារជនស៊ីវិល បន្ទាប់ពីមានការផ្ទុះឡើងនូវអំពើហិង្សាដ៏ប្រល័យនៅក្នុងរដ្ឋធានីរបស់ស៊ូដង់ខាងត្បូងក្នុងឆ្នាំ២០១៣។
អ្នកការទូតកំពូលរបស់អ.ស.ប.រូបនេះបានអះអាងថា កងរក្សាសន្តិភាពដែលធ្វើការក្រោមស្លាក UNMISS បានជួយសង្គ្រោះជីវិតជនស៊ីវិលរាប់ពាន់នាក់ដែលជាប់នៅក្នុងក្រុង Juba និងក្រុងផ្សេងៗទៀតក្នុងអំឡុងពេលប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពស៊ូដង់ខាងត្បូង និងក្រុមឧទ្ទាមនៃចលនារំដោះពលរដ្ឋស៊ូដង់ដែលប្រឆាំងទៅនឹងអតីតអនុប្រធានាធិបតីលើកទី១គឺលោក Riek Machar។
លោក Adama Dieng បាននិយាយថា៖ «ក្រុម UNMISS មិនមែនជាកងកម្លាំងអន្តរាគមន៍ ឬកងកម្លាំងរារាំងក្រុមណាមួយនោះទេ។ ក្រុមនេះអាចប្រតិបត្តិការបានលុះត្រាណាតែមានការយល់ព្រមពីរដ្ឋាភិបាលម្ចាស់ផ្ទះ»។
ទំនួលខុសត្រូវក្នុងការការពារ
លោក Dieng បាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលស៊ូដង់ខាងត្បូងគួរតែសហការជាមួយនឹងក្រុម UNMISS ដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យកងកម្លាំងមួកខៀវទាំងនេះដែលមានទាំងបុរសនិងស្ត្រី អនុវត្តនូវសេចក្តីសម្រេចលេខ២៣២៧ (២០១៦) របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប។ សេចក្តីសម្រេចនេះស្នើឲ្យគូភាគីដែលមានជម្លោះត្រឡប់មកដំណើរការសន្តិភាពវិញ និងអនុញ្ញាតឲ្យក្រុម UNMISS ប្រើប្រាស់មធ្យោបាយចំបាច់ក្នុងការការពារជនស៊ីវិល។
លោកបាននិយាយថា ការទទួលខុសត្រូវក្នុងការការពារជនស៊ីវិលគឺស្ថិតនៅលើរដ្ឋាភិបាលស៊ូដង់ខាងត្បូងតែមួយគត់ ដោយលោកបានបន្ថែមថា ក្នុងករណីដែលរដ្ឋមិនអាចការពារជលស៊ីវិលរបស់ខ្លួនបាន រដ្ឋនោះគួរតែស្នើសុំជំនួយពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ប្រទេសជិតខាង និងតំបន់ក្បែរនោះឲ្យជួយការពារជនស៊ីវិលរបស់ខ្លួន។
លោកបាននិយាយថា៖ «វាស្ថិតក្នុងបរិបទនេះហើយដែលអាជ្ញាធរអន្តររដ្ឋាភិបាលស្តីពីការអភិវឌ្ឍ ឬហៅកាត់ថា IGAD សហភាពអាហ្វ្រិក អ.ស.ប. ក្រុម Troika បីប្រទេសគឺប្រទេសន័រវែស ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហគមន៍អន្តរជាតិជាច្រើនកំពុងជួយប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូងក្នុងការបញ្ចប់ជម្លោះ និងការពារពលរដ្ឋក្នុងប្រទេសនេះ»។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក Dieng បាននិយាយថា ប្រសិនបើរដ្ឋនោះមិនមានឆន្ទៈក្នុងការការពារពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ហើយរដ្ឋនោះមានពាក់ព័ន្ធក្នុងការប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងការបោសសម្អាតជាតិសាសន៍នោះ សហគមន៍អន្តរជាតិមានការទទួលខុសត្រូវក្នុងការការពារជនស៊ីវិល។
ឧបសគ្គ
លោក David Shearer ប្រធានក្រុមបេសកកម្ម UNMISS កាលពីពេលមុនបានរៀបរាប់ពីការមិនសប្បាយចិត្តរបស់ភ្នាក់ងារជំនួយដែលបានចោទរដ្ឋាភិបាលស៊ូដង់ខាងត្បូង និងក្រុមឧទ្ទាមថា បានរារាំងបុគ្គលផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌មិនឲ្យចូលទៅជួបគ្រួសារដែលកំពុងតែត្រូវការស្បៀងអាហារ សេវាសុខាភិបាល និងជម្រក។
លោកបាននិយាយថា៖ «វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ដែលថា រដ្ឋាភិបាលស៊ូដង់ខាងត្បូងធានាឲ្យកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពចេញចូលដោយសេរី និងសហការជាមួយពួកគេដើម្បីឲ្យមានការដាក់បន្ថែមនូវកងកម្លាំងការពារតំបន់របស់អ.ស.ប.ចំនួន៤.០០០នាក់ថែមទៀត។ អ្នកមិនអាចបន្ទោសបុគ្គលិកអ.ស.ប.ដែលកំពុងធ្វើការនៅកន្លែងកើតហេតុនោះទេ ពួកគេកំពុងធ្វើនូវអ្វីដែលពួកគេអាចធ្វើបាន»។
តុលាការកូនកាត់
ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនិងសន្តិភាពរបស់សហភាពអាហ្វ្រិកបានបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតលើប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូង ជាផ្នែកមួយនៃការឆ្លើយតបរបស់ខ្លួនចំពោះវិបត្តិកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣នៅក្នុងប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូង និងបានផ្តល់យោបល់ឲ្យបង្កើតតុលាការកូនកាត់មួយ។ លោក Dieng បានទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅរដ្ឋ Yei River ក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៦ ហើយបានព្រមានពីភាពដែលអាចកើតមានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅក្នុងប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូង។
លោកបាននិយាយថា៖ «ដូច្នេះអ្វីដែលត្រូវការសព្វថ្ងៃនេះគឺត្រូវធានាថា ជនរងគ្រោះនៃជម្លោះនៅក្នុងប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូងទទួលបានសំណងផ្លូវច្បាប់។
លោក Dieng បាននិយាយថា វេទិកាស្តារប្រទេសឡើងវិញកម្រិតខ្ពស់របស់ IGAD (IGAD's High Level Revitalization Forum) ដែលគ្រោងនឹងធ្វើនៅក្នុងខែធ្នូនេះនៅក្នុងក្រុង Addis Ababa គួរតែដាក់សម្ពាធលើសហភាពអាហ្វ្រិកក្នុងការពន្លឿនការបង្កើតតុលាការកូនកាត់ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥។ តុលាការនេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកាត់ទោសបុគ្គលណាដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសក្នុងរយៈពេល៤ឆ្នាំនៃសង្គ្រាមក្នុងប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូង។
លោកបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំគួរនិយាយថា សហភាពអាហ្វ្រិកបានធ្វើការងារជាច្រើន។ ប៉ុន្តែបើសិនជារដ្ឋាភិបាលស៊ូដង់ខាងត្បូងមិនព្រមសហការក្នុងការបង្កើតតុលាការកូនកាត់នេះ នោះនឹងមានការលំបាក»។
លោក Dieng បានបន្ថែមថា សហភាពអាហ្វ្រិកគួរតែចាប់ផ្តើមរៀបចំចងក្រង ប្រមូល និងរក្សាភស្តុតាងនៃបទល្មើសដែលបានប្រព្រឹត្តក្នុងជម្លោះ៤ឆ្នាំក្នុងប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូង។
លោក Dieng បានបញ្ជាក់ថា៖ «នៅពេលខ្ញុំទៅដល់ក្រុង Yei ខ្ញុំបានទៅស្តាប់សក្ខីកម្មមួយអំពីស្ត្រីវ័យចំណាស់៨៤ឆ្នាំដែលត្រូវបានគេរំលោភ។ ខ្ញុំចង់ថា រឿងនេះអាចអត់ឱនឲ្យបាននោះទេ»។
ក្រុម Troika បីប្រទេសបានចេញនូវការព្រមានមួយទៅកាន់ភាគីមានជម្លោះឲ្យចរចាដោយសុច្ចរិតនៅក្នុងវេទិកាស្តារប្រទេសឡើងវិញកម្រិតខ្ពស់របស់ IGAD នៅក្នុងក្រុង Addis Ababa៕
ប្រែសម្រួលដោយ ប៊ុន ប៉េងហ៊ុយ