បាងកក —
សហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងអំពាវនាវឲ្យដោះលែងពួកមេដឹកនាំនយោបាយជាន់ខ្ពស់របស់ប្រទេសថៃដែលនៅពេលនេះស្ថិតនៅក្នុងការឃុំឃាំងរបស់់ពួកយោធាបន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារកាលពីថ្ងៃព្រហស្បត៍។
ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងជំរុញឲ្យពួកយោធាដាក់ឲ្យមានរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលឡើងវិញ ធ្វើឲ្យប្រទេសវិលត្រឡប់ទៅកាន់ប្រជាធិបតេយ្យវិញហើយនឹងគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងសេរីភាពសំខាន់ៗ។
លោករដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក John Kerry បាននិយាយខ្លាំងៗនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា «គ្មានមូលហេតុសមរម្យសម្រាប់រដ្ឋប្រហារយោធានេះទេ»។
លោកស្រី Kristie Kenney ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំប្រទេសថៃ បានប្រាប់ VOA ថា ការដណ្តើមអំណាចខាងយោធា នឹងមានភាពសាំញ៉ាំសម្រាប់ទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសទាំង២ដែលមានតាំងពីឆ្នាំ១៨៨៣។
«រដ្ឋប្រហារក្នុងប្រទេសថៃ នឹងមានផលអវិជ្ជមាន។ មានការសើរើពិនិត្យមើលថ្នាក់ខ្ពស់ឡើងវិញនៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនដោយរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកពីជំនួយរបស់យើងហើយនឹងការពាក់ព័ន្ធរបស់យើងជាមួយថៃ ជាពិសេសជាមួយយោធាថៃ»។
ថៃ ជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏សំខាន់មួយរបស់អាមេរិកនៅក្នុងតំបន់ភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ប្រទេសទាំង២ បានធ្វើសមយុទ្ធយោធាប្រចាំឆ្នាំដ៏ធំបំផុតនៅក្នុងតំបន់ហៅថា «ពស់វែកមាស ឬ Cobra Gold » ក៏ប៉ុន្តែ ក៏មានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសំខាន់ៗនៅក្នុងវិស័យនានាចាប់តាំងពីសុខភាពសាធារណៈដល់ការការពារសត្វព្រៃ។
លោកស្រីឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក មានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា រដ្ឋប្រហារកាលពីថ្ងៃព្រហស្បត៍ ដែលបានព្យួររដ្ឋធម្មនុញ្ញដែរនោះ ហើយបានដាក់បម្រាមគោចរណ៍នៅពេលយប់ជា «ការភ្ញាក់ផ្អើលបន្តិចដល់យើងទាំងអស់គ្នា» ថ្វីបើមានការលំបាកខាងនយោបាយអស់រយៈពេលជាច្រើនខែដែលបាននាំឲ្យមានរដ្ឋប្រហារហើយការដាក់ច្បាប់អាជ្ញាសឹកដោយអគ្គមេបញ្ជារការយោធាកាលពីព្រឹកថ្ងៃអង្គារ។
«មានសញ្ញាថា អ្វីៗ មិនជាធម្មតា។ ក៏ប៉ុន្តែ និយាយតាមការពិត មុនពេលការប្រកាស បានកើតមានឡើង ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ បានជួបជុំគ្នា ខ្ញុំ គិតថា យើងទាំងអស់គ្នា បានគិតថា មានឱកាសយ៉ាងច្រើននៃការសន្ទនាគ្នាពិតប្រាកដដែលយើងទាំងអស់គ្នា បានស្វែងរក»។
បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារកាលពីថ្ងៃព្រហស្បត៍ សេចក្តីរាយការណ៍ ចុះផ្សាយនៅក្នុងប្រព័ន្ធ Internet បាននិយាយស្មានៗថា នាយករដ្ឋមន្រ្តីស្តីទីនិងសមាជិកផ្សេងទៀតរបស់គណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលត្រូវបានគេបណ្តេញចេញពីតំណែង បានជ្រកពួនក្នុងស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកស្រីឯកអគ្គរដ្ឋទូត Kenney បានបដិសេធសេចក្តីរាយការណ៍នោះហើយ បានមានប្រសាសន៍ថា សេចក្តីរាយការណ៍ទាំងនោះ ចង្អុលបង្ហាញដល់ភាពគ្រោះថ្នាក់នៃការរឹតត្បិតរបស់មេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារលើសេរីភាពហើយនឹងបណ្តាញផ្សាយព័ត៌មាន។
«លោកនិងខ្ញុំ អាចសន្ទនាគ្នានៅទីនេះដែលប្រជារាស្រ្តក្នុងប្រទេសថៃ មិនមានលទ្ធភាពសន្ទនាគ្នា។ ដូច្នេះ ការណ៍នេះ នាំឲ្យមានពាក្យចចាមអារ៉ាមយ៉ាងច្រើន ពីព្រោះតែ គ្មានទូរទស្សន៍ វិទ្យុ ការពិភាក្សាជាធម្មតា។ ហើយ ខ្ញុំ គិតថា នេះ ជាគ្រោះថ្នាក់បំផុតនៅក្នុងសង្គម»។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ប្រើពាក្យពេចន៍ខ្លាំងៗរបស់ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីថ្ងៃព្រហស្បត៍ បានហៅ ការដណ្តើមយកអំណាចដោយកម្លាំងយោធារបស់ថៃថា ជា «រដ្ឋប្រហា» ដែលផ្ទុយពីប្រតិកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកដល់ស្ថានភាពក្នុងប្រទេសអេហ្ស៊ីបកាលពីឆ្នាំទៅ។ នៅពេលដែលយោធារបស់អេហ្ស៊ីប បានទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលដែលជាប់ឆ្នោត ពួកមន្រ្តីសហរដ្ឋអាមេរិក មិនបានចាត់ទុកសកម្មភាពនោះថា ជារដ្ឋប្រហារទេ។
ពួកអ្នកវិភាគ និយាយថា ប្រតិកម្មខុសគ្នា អាចត្រូវពន្យល់មួយផ្នែកដោយពីរបៀបនៃការប្រើវាក្យស័ព្ទ អាចមានផលប៉ះពាល់ជំនួយបរទេស។
នៅក្រោមច្បាប់ជំនួយបរទេស សហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវព្យួរជំនួយដល់ប្រទេសនានាដែល មានរដ្ឋប្រហារយោធា។
អេហ្ស៊ីប ទទួលជំនួយបរទេសប្រហែល១ពាន់៥រយលានដុល្លាពីរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។
បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារក្នុងប្រទេសថៃ កាលពីឆ្នាំ២០០៦ សហរដ្ឋអាមេរិក បានព្យួរជំនួយខាងហ្វឹកហាត់យោធានិងការថែររក្សាសន្តិភាព ក៏ប៉ុន្តែ មានតម្លៃសរុបតែ២៤លានដុល្លាទេ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ជឹង ប៉ូជីន
ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងជំរុញឲ្យពួកយោធាដាក់ឲ្យមានរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលឡើងវិញ ធ្វើឲ្យប្រទេសវិលត្រឡប់ទៅកាន់ប្រជាធិបតេយ្យវិញហើយនឹងគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងសេរីភាពសំខាន់ៗ។
លោករដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក John Kerry បាននិយាយខ្លាំងៗនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា «គ្មានមូលហេតុសមរម្យសម្រាប់រដ្ឋប្រហារយោធានេះទេ»។
លោក Steve Herman នៃវីអូអេ សម្ភាសលោកស្រី Kristie Kenney ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំប្រទេសថៃ នៅក្នុងទីក្រុងបាងកក នៅថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤. (VOA News)
លោកស្រី Kristie Kenney ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំប្រទេសថៃ បានប្រាប់ VOA ថា ការដណ្តើមអំណាចខាងយោធា នឹងមានភាពសាំញ៉ាំសម្រាប់ទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសទាំង២ដែលមានតាំងពីឆ្នាំ១៨៨៣។
«រដ្ឋប្រហារក្នុងប្រទេសថៃ នឹងមានផលអវិជ្ជមាន។ មានការសើរើពិនិត្យមើលថ្នាក់ខ្ពស់ឡើងវិញនៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនដោយរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកពីជំនួយរបស់យើងហើយនឹងការពាក់ព័ន្ធរបស់យើងជាមួយថៃ ជាពិសេសជាមួយយោធាថៃ»។
ថៃ ជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏សំខាន់មួយរបស់អាមេរិកនៅក្នុងតំបន់ភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ប្រទេសទាំង២ បានធ្វើសមយុទ្ធយោធាប្រចាំឆ្នាំដ៏ធំបំផុតនៅក្នុងតំបន់ហៅថា «ពស់វែកមាស ឬ Cobra Gold » ក៏ប៉ុន្តែ ក៏មានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសំខាន់ៗនៅក្នុងវិស័យនានាចាប់តាំងពីសុខភាពសាធារណៈដល់ការការពារសត្វព្រៃ។
លោកស្រីឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក មានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា រដ្ឋប្រហារកាលពីថ្ងៃព្រហស្បត៍ ដែលបានព្យួររដ្ឋធម្មនុញ្ញដែរនោះ ហើយបានដាក់បម្រាមគោចរណ៍នៅពេលយប់ជា «ការភ្ញាក់ផ្អើលបន្តិចដល់យើងទាំងអស់គ្នា» ថ្វីបើមានការលំបាកខាងនយោបាយអស់រយៈពេលជាច្រើនខែដែលបាននាំឲ្យមានរដ្ឋប្រហារហើយការដាក់ច្បាប់អាជ្ញាសឹកដោយអគ្គមេបញ្ជារការយោធាកាលពីព្រឹកថ្ងៃអង្គារ។
«មានសញ្ញាថា អ្វីៗ មិនជាធម្មតា។ ក៏ប៉ុន្តែ និយាយតាមការពិត មុនពេលការប្រកាស បានកើតមានឡើង ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ បានជួបជុំគ្នា ខ្ញុំ គិតថា យើងទាំងអស់គ្នា បានគិតថា មានឱកាសយ៉ាងច្រើននៃការសន្ទនាគ្នាពិតប្រាកដដែលយើងទាំងអស់គ្នា បានស្វែងរក»។
បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារកាលពីថ្ងៃព្រហស្បត៍ សេចក្តីរាយការណ៍ ចុះផ្សាយនៅក្នុងប្រព័ន្ធ Internet បាននិយាយស្មានៗថា នាយករដ្ឋមន្រ្តីស្តីទីនិងសមាជិកផ្សេងទៀតរបស់គណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលត្រូវបានគេបណ្តេញចេញពីតំណែង បានជ្រកពួនក្នុងស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកស្រីឯកអគ្គរដ្ឋទូត Kenney បានបដិសេធសេចក្តីរាយការណ៍នោះហើយ បានមានប្រសាសន៍ថា សេចក្តីរាយការណ៍ទាំងនោះ ចង្អុលបង្ហាញដល់ភាពគ្រោះថ្នាក់នៃការរឹតត្បិតរបស់មេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារលើសេរីភាពហើយនឹងបណ្តាញផ្សាយព័ត៌មាន។
«លោកនិងខ្ញុំ អាចសន្ទនាគ្នានៅទីនេះដែលប្រជារាស្រ្តក្នុងប្រទេសថៃ មិនមានលទ្ធភាពសន្ទនាគ្នា។ ដូច្នេះ ការណ៍នេះ នាំឲ្យមានពាក្យចចាមអារ៉ាមយ៉ាងច្រើន ពីព្រោះតែ គ្មានទូរទស្សន៍ វិទ្យុ ការពិភាក្សាជាធម្មតា។ ហើយ ខ្ញុំ គិតថា នេះ ជាគ្រោះថ្នាក់បំផុតនៅក្នុងសង្គម»។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ប្រើពាក្យពេចន៍ខ្លាំងៗរបស់ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីថ្ងៃព្រហស្បត៍ បានហៅ ការដណ្តើមយកអំណាចដោយកម្លាំងយោធារបស់ថៃថា ជា «រដ្ឋប្រហា» ដែលផ្ទុយពីប្រតិកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកដល់ស្ថានភាពក្នុងប្រទេសអេហ្ស៊ីបកាលពីឆ្នាំទៅ។ នៅពេលដែលយោធារបស់អេហ្ស៊ីប បានទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលដែលជាប់ឆ្នោត ពួកមន្រ្តីសហរដ្ឋអាមេរិក មិនបានចាត់ទុកសកម្មភាពនោះថា ជារដ្ឋប្រហារទេ។
ពួកអ្នកវិភាគ និយាយថា ប្រតិកម្មខុសគ្នា អាចត្រូវពន្យល់មួយផ្នែកដោយពីរបៀបនៃការប្រើវាក្យស័ព្ទ អាចមានផលប៉ះពាល់ជំនួយបរទេស។
នៅក្រោមច្បាប់ជំនួយបរទេស សហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវព្យួរជំនួយដល់ប្រទេសនានាដែល មានរដ្ឋប្រហារយោធា។
អេហ្ស៊ីប ទទួលជំនួយបរទេសប្រហែល១ពាន់៥រយលានដុល្លាពីរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។
បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារក្នុងប្រទេសថៃ កាលពីឆ្នាំ២០០៦ សហរដ្ឋអាមេរិក បានព្យួរជំនួយខាងហ្វឹកហាត់យោធានិងការថែររក្សាសន្តិភាព ក៏ប៉ុន្តែ មានតម្លៃសរុបតែ២៤លានដុល្លាទេ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ជឹង ប៉ូជីន