ចំណងការទូតសហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏មានវ័យចំណាស់មួយគឺប្រទេសហ្វីលីពីន បានបង្ហាញសញ្ញានៃការវិលត្រឡប់ទៅរកភាពប្រក្រតីឡើងវិញ ក្រោយពីវិបត្តិកាលពីខែកញ្ញាកន្លងទៅ ពេលដែលប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដកជំនួយយោធា និងបានលើកឡើងពីការផ្តាច់ទំនាក់ទំនងកាន់តែខ្លាំងជាមួយនឹងមហាអំណាចលោកខាងលិចមួយនេះ។
លោកប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោត ដូណាល់ ត្រាំ បានសាទរដល់ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូតឺតេ (Rodrigo Duterte) នៅក្នុងកិច្ចសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទមួយនាខែធ្នូនេះអំពីការបង្ក្រាបស៊ីសាច់ហុតឈាមដើម្បីបំបាត់ការជួញដូរគ្រឿងញៀន។ នេះបើយោងតាមភាគីហ្វីលីពីន។ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកប្រធាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ធា្លប់បានធ្វើឲ្យលោក Duterte ដែលបានឡើងកាន់អំណាចនាខែមិថុនា ខឹងសម្បារ តាមរយៈការរិះគន់ពីកិច្ចខិតខំក្នុងការបំបាត់ការជួញដូរថ្នាំញៀន ដោយសារតែការបញ្ជាឲ្យសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់ដ៏គួរឲ្យសង្ស័យ។
លោកត្រាំក៏បានអញ្ជើញលោក Duterte ទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅសេតវិមាន ដែលនេះគឺជាអញ្ចើញមួយតាមទម្លាប់ធម្មតារបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តអាស៊ីរបស់ខ្លួន រួមទាំងប្រទេសជប៉ុនផងដែរ។
លោក Fabrizio Bozzato អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃសកលវិទ្យាល័យ Tamkang នៅកោះតៃវ៉ាន់ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «អ្វីដែលលោកត្រាំ កំពុងតែធ្វើនេះ គឺកំពុងព្យាយាមនាំយកមកវិញនូវមូលដ្ឋានគ្រឹះដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានបាត់បង់នាដំណាក់កាលចុងក្រោយបង្អស់ក្នុងអាណតិ្តប្រធានាធិបតីអូបាម៉ា ដោយពង្រឹងភាពជាដៃគូនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តដែលអាមេរិកមាននៅក្នុងតំបន់»។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកថ្មីប្រចាំប្រទេសហ្វីលីពីន លោក ស៊ុង គីម (Sung Kim) ថ្លែងទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មានភ្លាមៗក្រោយពីលោកអញ្ជើញមកដល់អាកាសយាន្តដ្ឋានអន្តរជាតិ Ninoy Aquino នៅទីក្រុងPasay ភាគខាងត្បូងជាញក្រុងម៉ានីល ប្រទេសហ្វីលីពី កាលពីថ្ងៃទី១ខែធ្នូឆ្នាំ២០១៦។
សារព័ត៌មានពីទីក្រុងម៉ានីលបានឲ្យដឹងថា ខុទ្ទកាល័យប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនបានបញ្ជាក់ពី «ផ្លែផ្កា» នៅក្នុងកិច្ចជំនួបរយៈពេលមួយម៉ោងរវាងលោក ឌូតឺតេ (Duterte) និងឯកអគ្គរដ្ឋទូតថ្មីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកគឺ លោក Sung Kim កាលពីសប្តាហ៍ទីពីរក្នុងខែធ្នូនេះ។
ក្នុងខ្សែវីដេអូមួយដែលបង្ហោះក្នុងទំព័រហ្វេសប៊ុកដោយស្ថានទូតអាមេរិកក្នុងទីក្រុងម៉ានីល លោក Kim បានហៅជំនួបនោះថា «អស្ចារ្យ» ហើយបានថ្លែងថា វាបានគ្របដណ្តប់លើបញ្ហាជាច្រើន។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ក្តីសង្ឃឹមរបស់ខ្ញុំ គម្រោងរបស់ខ្ញុំ និងការប្តេជ្ញារបស់ខ្ញុំ គឺធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនងទាំងអស់របស់យើង។ ខ្ញុំគិតថា អ្នកអាចរំពឹងឃើញចំណងទាក់ទងមួយដែលនឹងបន្តរីកចម្រើនថែមទៀត»។
កាលពីខែកញ្ញាកន្លងទៅ លោក Duterte បានប្រមាថលោកអូបាម៉ា ហើយបានស្នើកាត់បន្ថយទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចរវាងប្រទេសទំាងពីរ ហើយទាមទារឲ្យកងទ័ពអាមេរិកចេញពីប្រទេសខ្លួន។
រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងម៉ានីលបានក្លាយជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ធំរបស់រដ្ឋបាលរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ចាប់តាំងពីប្រទេសទាំងពីរបានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាការពារជាតិទៅវិញទៅមកមួយនាឆ្នាំ១៩៥១។
File: ភ្នាក់ងារបម្រើអតិថិជនតាមប្រព័ន្ធទូរសព្ទ ធ្វើការទាំងយប់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដើម្បីផ្តល់សេវាដល់អតិថិជននៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ពីតំបន់ហិរញ្ញវត្ថុ Makati នៅក្នុងទីក្រុងម៉ានីលនាថ្ងៃទី០៦ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១២។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២មក មានជំនាញការជនជាតិអាមេរិកកាំងពី៥០ទៅ១០០នាក់បានធ្វើការនៅភាគនិរតីនៃប្រទេសហ្វីលីពីន ដើម្បីជួយទប់ស្កាត់ពួកឧទ្ទាមមូស្លីម។ បន្ទាប់ពីភាគីទាំងពីរបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងក្នុងឆ្នាំ២០១៤មក កងនាវាជើងទឹកអាមេរិកកាំងបានចូលមកល្បាតក្នុងប្រទេសកោះនោះ ដើម្បីជួយការពារពីការជ្រៀតជ្រែករបស់នាវាចិនក្នុងដែនសមុទ្រដែលមានជម្លោះ។
សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលធ្លាប់ដាក់អាណានិគមលើប្រទេសហ្វីលីពីនជិត៥០ឆ្នាំ បានផ្តល់ទិដ្ឋាការការងារជាច្រើនដល់ជនជាតិហ្វីលីពីន។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះបានក្លាយជាប្រទេសធំលំដាប់ទីពីរក្នុងការផ្តល់ការវិយោគទុនផ្ទាល់ពីបរទេសនៅប្រទេសហ្វីលីពីន បន្ទាប់ពីប្រទេសជប៉ុន។
អ្នកវិភាគរំពឹងថា ការងើបឡើងក្នុងចំណងមិត្តភាពនេះនឹងនៅតែបន្តទៅមុខ។ លោក Christian de Guzman មន្ត្រីឥណទានជាន់ខ្ពស់ និងជាអនុប្រធាននៃក្រុមហ៊ុនឥណទាន Moody's ក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី ថ្លែងថា មកដល់ពេលនេះលោកDuterte មិនទាន់លុបចោលកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនៅឡើយនោះទេ បើទោះណាជាភាគីទំាងពីរធ្លាប់ប្រឈមនឹងភាពប្រេះឆានាដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ក្នុងការបិទមូលដ្ឋានកងទ័ពចំនួនពីររបស់អាមេរិកក៏ដោយ។
លោក de Guzman មានប្រសាសន៍ថា៖ «ពួកគេធ្លាប់ឆ្លងកាត់ភាពរកាំរកូសនឹងគ្នាកាលពីមុន ហើយវាគ្មានផ្លូវដែលយើងគិតថា ភាពរកាំរកូសរវាងឌូតឺតេ (Duterte) និងរដ្ឋបាលលោកអូបាម៉ា នាខែចុងក្រោយនេះ គឺជាបញ្ហាដ៏ពិបាកបំផុតនោះទេ»។
អ្នកវិភាគបាននិយាយថា នៅខែកញ្ញាលោក Duterte ដែលប្រើសម្តីធ្ងន់ដ៏គគ្រាតនោះ កំពុងតែជ្រើសយកការពឹងផ្អែកកាន់តែតិចជាងមុនទៅលើជំនួយអាមេរិក ជាជាងការកាត់ផ្តាច់ជំនួយទាំងស្រុង ដែលនេះជាផ្នែកមួយនៃគោលនបាយការបរទេសពហុជាតិ។ លោក Duterte បានធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចិន និងជប៉ុន ហើយបានទាក់ទងទៅកាន់នាយករដ្ឋមន្រ្តីរុស្ស៊ី ចាប់តាំងពីពេលដែលលោកបានឡើងកាន់តំណែងមក។
លោក Bozzato បាននិយាយថា៖ «គោលបំណងរបស់លោក Duterte គឺមិនមែនងាកទៅរកចិនទាំងស្រុង ហើយចាកចោលទំនាក់ទំនងដែលហ្វីលីពីនធា្លប់មានជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកជាច្រើនសតវត្សរ៍នោះទេ។ តែលោក Duterte កំពុងព្យាយាមធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីទទួលបានជំនួយ ឬការគាំទ្រផ្នែកនយោបាយដល់រូបគាត់ឲ្យកាន់តែច្រើន ពីប្រទេសធំៗទំាងពីរនៅក្នុងតំបន់»។
លោក Jonathan Ravelas ប្រធានយុទ្ធសាស្រ្តទីផ្សារនៃធនាគារ Banco de Oro UniBank ក្នុងទីក្រុងម៉ានីល បាននិយាយថា ចំណងការទូតដ៏រឹងមាំរវាងហ្វីលីពីន និងសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងអាចជួយទាក់ទាញអ្នកវិយោគទុនផ្នែករោងចក្រពីក្រុមហ៊ុនអាមេរិក។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ សហរដ្ឋអាមេរិកបានវិនិយោគទុន មួយពាន់បីលានដុល្លារអាមេរិកទៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន។
លោក Ravelas បានថ្លែងថា៖ «ទំនាក់ទំនងកក់ក្តៅរវាងអាមេរិកនិងហ្វីលីពីននេះអាចនឹងបង្កើតពន្លឺថ្មីឡើងវិញ ដូចក្នុងជំនាន់លោកប្រធានាធិបតី Ramos ពេលដែលលោកសិ្ថតក្នុងអំណាចអញ្ចឹង។ ទំនាក់ទំនងរបស់លោក និងសហរដ្ឋអាមេរិកគឺរឹងមាំ ហើយនាពេលនោះ អ្នកក៏បានឃើញក្រុមហ៊ុននានាដូចជា ក្រុមហ៊ុន Fedex មកបោះទីតាំងក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីនដែរ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកជំនាញក៏បានព្រមានផងដែរថា ហ្វីលីពីនគួរតែត្រៀមលក្ខណៈសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្ម និងគោលនយោបាយវិនិយោគបែបគាំពារនិយមជាងមុននៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ត្រាំ។
គោលនយោបាយទំាងនោះទំនងជានឹងអាចធ្វើប្រជាជនក្នុងប្រទេសក្រីក្រមួយនេះកាន់តែពិបាកខ្លាំង ក្នុងការស្នើសុំទិដ្ឋាការការងារទៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងបន្ទុចបង្អាក់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំងមួយចំនួនពីការប្រើប្រាស់មូលដ្ឋាននៅឯនាយសមុទ្រដូចជា កន្លែងផ្តល់ព័ត៌មានលើប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទប្រើប្រាស់ជាដើម។ ហើយទំាងនេះជាកត្តានឹងអាចជួយជំរុញដល់សេដ្ឋកិច្ចហ្វីលីពីនដែលកំពុងរីកដុះដាលយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
ពលរដ្ឋហ្វីលីពីនប្រមាណ១,៨លាននាក់កំពុងធ្វើការនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយបានបញ្ជូនថវិកាមកវិញយ៉ាងច្រើនប្រមាណជាង២០ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយឆ្នាំៗពីប្រទេសដទៃទៀតផងដែរ។
វិស័យផ្តល់ព័ត៌មានលើប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទប្រើប្រាស់ក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីននេះបានចាប់ផ្តើមតាំងពីឆ្នាំ២០០៤មក ជាមួយនឹងអ្នកវិនិយោគអាមេរិកកាំង ហើយបានពង្រីកវិសាលភាពការងារដល់ប្រជាជនប្រមាណ១លាននាក់ ជាមួយនឹងចំណូលរំពឹងទុកចំនួន២៥ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០១៦។
លោក de Guzman ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ប្រភពនៃក្តីបារម្ភសម្រាប់ទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុនាពេលនេះគឺគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចរបស់លោកត្រាំ។ លោកបាននិយាយថា លោកអាចមានកត្តាជំរុញមួយចំនួន ឬក៏គោលនយោបាយមិនជំរុញខ្លះសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកណា ដែលកំពុងរិះរកការងារនៅឯនាយសមុទ្រ ឬក៏ដាក់ទុននៅក្រៅប្រទេស»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក នៅ វណ្ណារិន