លោក Moon Jae-in ប្រធានាធិបតីកូរ៉ខាងត្បូង បានចាប់ផ្តើមបំពេញទស្សនកិច្ចរយៈពេលបីថ្ងៃរបស់លោកនៅកម្ពុជា ដោយលោកបានចូលជួបនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោកហ៊ុន សែន ក្រៅផ្លូវការភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីលោកបានមកដល់ប្រទេសកម្ពុជា កាលពីរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ នេះបើយោងតាមព័ត៌មានសង្ខេបដែលបានបង្ហោះលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកហ៊ុន សែន។
ក្រុមអ្នកវិភាគកិច្ចការតំបន់អាស៊ីខាងកើត និងប៉ាស៊ីហ្វិក និងនយោបាយកម្ពុជា ថ្លែងថា ការពង្រីកទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការខាងសន្តិសុខ គឺជាចំណុចអាទិភាពរបស់លោកប្រធានាធិបតី Moon។
លោកបណ្ឌិតឈាង វណ្ណារិទ្ធ អ្នកវិភាគកិច្ចការតំបន់ បានបញ្ជាក់ VOA ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃសុក្រនេះថា ទស្សនកិច្ចរបស់លោក Moon មកកាន់កម្ពុជា បង្ហាញពីចំណាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងរបស់កូរ៉េខាងត្បូង ចំពោះការផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (Asean) និងប្រទេសកម្ពុជា នៅក្រោម«គោលនយោបាយប៉ែកខាងត្បូង» របស់លោក Moon។
លោកបានសរសេរតាមសារឆ្លើយឆ្លងអេឡិចត្រូនិកជាមួយភាសាអង់គ្លេស និងត្រូវបានប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរថា៖
«ផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសន្តិសុខ គឺច្បាស់ណាស់។ ចំណងសេដ្ឋកិច្ចរបស់កូរ៉េខាងត្បូង ជាមួយអាស៊ានមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ដើម្បីរក្សាកម្លាំងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនេះ។ នៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីជាមួយប្រទេសកម្ពុជាឯណេះវិញ វិស័យសម្រាប់វិនិយោគដ៏មានសក្តានុពលសម្រាប់កូរ៉េខាងត្បូង គឺការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ថាមពល ឧស្សាហកម្ម ខាងផលិតកម្ម និងសេវាកម្ម»។
លោកបានបន្ថែមថា រហូតមកដល់ពេលនេះ ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង បានដាក់ទុនវិនិយោគប្រមាណ៥ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក និងបានផ្តល់ការងារដល់កម្មករក្នុងស្រុកប្រមាណ៨ម៉ឺននាក់។ ហើយនៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី កម្ពុជាមានសក្តានុពលក្នុងការនាំចេញទំនិញរបស់ខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសកូរ៉េ ជាពិសេសគឺផលិតផលកសិកម្ម។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកថា ទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងប្រទេសទាំងពីរគឺនៅតិចតួចស្តួចស្តើងនៅឡើយ ពោលគឺកាលឆ្នាំមុន កម្ពុជាបាននាំចេញតិចតួច គឺប្រមាណជាង ២០០លានដុល្លារ ប៉ុណ្ណោះទៅកាន់កូរ៉ខាងត្បូង។
តួលេខពាណិជ្ជកម្មដែលផ្តល់ជូនដោយលោកឈាង វណ្ណារិទ្ធ គឺប្រហាក់ប្រហែលនឹងតួលេខរបស់ការិយាល័យអ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបានបង្ហាញថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៦ ដល់ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩ «វិនិយោគសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ មានទំហំប្រមាណ ៤,៤៧ពាន់លានដុល្លារ និង២១៤គម្រោង។ ក្នុងចំណោមគម្រោងទាំងនេះ មាន១២៣គម្រោង គឺជារោងចក្រដែលមានទំហំទុនវិនិយោគសរុប៤៨៦លានដុល្លារ បង្កើតការងារប្រមាណ៨ម៉ឺនកន្លែង»។
ការិយាល័យអ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏បានឲ្យដឹងថា ការនាំចេញទំនិញរបស់កម្ពុជាភាគច្រើន គឺជាសម្លៀកបំពាក់ គ្រឿងអេឡិកត្រូនិក ស្បែកជើង ភេសជ្ជៈ កាបូប ឱសថ និងក្រដាសកាតុង។ ហើយអ្វីដែលកម្ពុជានាំចូលពីកូរ៉េខាងត្បូងច្រើនបំផុត រួមមានក្រណាត់ រថយន្តដឹកទំនិញ ភេសជ្ជៈ គ្រឿងអេឡិកត្រូនិក គ្រឿងម៉ាស៊ីន វត្ថុតុបតែងលម្អផ្ទះ ឱសថ សាប៊ូ និងផលិតផលប្លាសិ្ទក។
មន្ត្រីរាជការកម្ពុជាបានចូលរួមស្វាគមន៍ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូងលោក Moon Jae-in នៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ ថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩។
លោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ ថ្លែងប្រាប់ VOA កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា ដំណើរទស្សកិច្ចរបស់លោក Moon Jae-in គឺផ្តោតទៅលើការពង្រឹងចំណងទាក់ទង ជាពិសេសការពង្រីកទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ ហើយថា ការរិះគន់នានាមកលើបញ្ហាភាពស្របច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន គឺគ្រាន់តែជាសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិប៉ុណ្ណោះ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាការទូតដដែលនេះ លោកថា កម្ពុជាបានបន្តថែរក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយស្ថាប័នអន្តរជាតិ និងប្រទេសជាមិត្តដទៃទៀតផងដែរ។
«គាត់រិះគន់ហ្នឹង អាហ្នឹងជាសិទ្ធិអំណាចរបស់គាត់ សេរីភាពរបស់គាត់ ក៏ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្ត ដោយប្រក្រតីភាពក្នុងចំណុច ក្នុងកិច្ចការទំនាក់ទំនង និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ រាប់តាំងពីអង្គការសហប្រជាជាតិរហូតមកដល់ពេលនេះបាទ»។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរយៈពេលបីថ្ងៃរបស់លោកប្រធានាធិបតី Moon គឺធ្វើឡើងដោយឆ្លើយតបតាមការអញ្ជើញរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរបាទព្រះនរោត្តម សីហមុនី ក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិនៅកម្ពុជា កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ដែលរងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងពីប្រទេសលោកសេរី ដោយហេតុតែគ្មានគណបក្សប្រឆាំងចូលរួម។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការបោះឆ្នោតដែលគ្មានវត្តមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះ ទទួលបានការគាំទ្រពីប្រទេសចិន ដែលក្រុមអ្នកវិភាគមើលឃើញថា កំពុងពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនខាងសេដ្ឋកិច្ច និងយោធាកាន់តែខ្លាំងនៅកម្ពុជា។
លោកឈាង វណ្ណារិទ្ធ អ្នកវិភាគកិច្ចការតំបន់បាន បញ្ជាក់បន្ថែមថា ការកើនឡើងឥទ្ធិពលរបស់ចិននៅកម្ពុជា មិនមែនជាក្តីបារម្ភរបស់ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងនោះទេ ព្រោះប្រទេសដែលជាសម្ត័ន្ធមិត្តស្អិតល្មួតរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមួយនេះ សម្លឹងមើលតែផលប្រយោជន៍ខាងសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកបានសរសេរថា៖
«ផលប្រយោជន៍សំខាន់របស់កូរ៉េខាងត្បូង គឺផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច។ ខ្ញុំគិតថា កូរ៉េខាងត្បូងមិនមានបំណងប្រកួតដោយយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយចិនទេ តែប្រាកដណាស់គឺសេដ្ឋកិច្ច»។
លោកបន្តថា ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងដែលជាប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេទីបួននៅទី្វបអាស៊ី និងទី១១ក្នុងពិភពលោក ក៏មិនបានផ្តោតសំខាន់ទៅលើការវិវត្តយោបាយនៅកម្ពុជាដែរ។ លោកបានផ្តល់ការកត់សម្គាល់ក្នុងន័យដើមថា៖
«ផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចគឺមុនគេ។ ខ្ញុំគិតថា ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនៅអាស៊ីដូចជាជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង មិនមានសេចក្តីត្រូវការទៅជ្រៀតជ្រែកប្រទេសណាមួយនោះឡើយ ជាពិសេសគឺពេលដែលសំដៅដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនោះ»។
ការមកបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់លោកប្រធានាធិបតី Moon Jae-in ធ្វើឡើង ក្រោយពីរថ្ងៃនៃការមកបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់ក្រុមមន្ត្រីនៃរដ្ឋាភិបាលប្រទេសជប៉ុន ដែលជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទីបីនៅក្នុងពិភពលោក និងជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។
អ្នកវិភាគនយោបាយកម្ពុជា លោកបណ្ឌិតមាស នី ក៏យល់ឃើញថា កូរ៉េខាងត្បូង មិនសូវចាប់អារម្មណ៍នឹងបញ្ហានយោបាយនៅកម្ពុជានោះទេ ដោយសារតែប្រេទសនេះគិតគូរខ្លាំងតែទៅលើការពង្រឹងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចខ្លួនជាមួយកម្ពុជា ដែលកំពុងផ្តេកផ្តួលខ្លាំងទៅរកចិន។
«ខ្ញុំគិតថា ប្រទេសកូរ៉េ ក៏ដូចជាប្រទេសជប៉ុនហ្នឹង គេហាក់ដូចជាគិតពីរឿងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចនេះច្រើនជាងកត្តានយោបាយបាទ ហើយយើងខ្ញុំមិនដឹងថា តើការបំពេញទស្សនកិច្ចកូរ៉េមកកម្ពុជានេះ វាជាការអញ្ជើញរបស់យើង ឬក៏ជាការសម្រេចចិត្តពីគេ ដែលគេត្រូវតែមកស្រុកយើងអ្ហាណ៎ា! បាទ»។
តាមប្រភពព័ត៌មាន Korea Herald របស់កូរ៉េខាងត្បូង លោកប្រធានាធិបតី Moon Jae-in បានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសអាស៊ានពីរទៀត គឺប្រទេសប្រុយណេនិងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី មុននឹងមកបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចតំបន់របស់លោកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង Moon Jae-in នឹងបញ្ចប់ទៅនៅថ្ងៃទី១៦ ខែមីនាស្អែកនេះ គឺនៅចំពេលដែលកម្ពុជា និងចិនបន្តធ្វើលំហាត់យោធាមានឈ្មោះថា«សមយុទ្ធនាគមាស២០១៩» ដែលជាផ្នែកមួយនៃការពង្រីកចំណងយោធាកម្ពុជា ចិន នៅចំពោះមុខការផ្អាកសមយុទ្ធយោធា កម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក។
យ៉ាងណាក៏ដោយ បន្ទាប់ពីជំនួបទេ្វភាគីរបស់លោកប្រធានាធិបតី Moon ជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជានៅថ្ងៃសុក្រនេះ មានការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង និងឯកសារសំខាន់ៗចំនួនប្រាំ ក្នុងនោះមាន៖ «កិច្ចព្រមព្រៀងឥណទានសម្បទាន សម្រាប់គម្រោងបង្កើតមន្ទីរពេទ្យ សាកលវិទ្យាល័យ វិទ្យាសាស្ត្រសុខាភិបាល អនុស្សារណៈនៃការយោគយល់គ្នារវាងក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល នៃប្រទេសកម្ពុជា និងក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ឧស្សាហកម្ម និងថាមពល នៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ស្ដីពីគម្រោងផ្គត់ផ្គង់ថាមពល សម្រាប់ប្រព័ន្ធបណ្ដាញអគ្គិសនីខ្នាតតូចបំផុត និងស្ថានីយសាកអាគុយនៅកម្ពុជា និងអនុស្សារណៈនៃការយោគយល់គ្នាស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីរវាងទីភ្នាក់ងារជំរុញវិនិយោគពាណិជ្ជកម្មកូរ៉េ និងក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសម្រួលការវិនិយោគពីកូរ៉េ»៕