អាជីវកម្មហាងកាហ្វេនៅទីក្រុងសែនមនោរម្យនៃខេត្តមណ្ឌលគីរីមានការរីកចម្រើនដោយសារភ្ញៀវទេសចរជាច្រើនធ្វើដំណើរទៅទស្សនាតំបន់នេះ។
ក្នុងរយៈពេលប្រហែលតែកន្លះម៉ោងមានភ្ញៀវទេសចរក្នុងស្រុកនិងបរទេសប្រហែល៥០នាក់មកទិញកាហ្វេ ឬទឹកផ្លែបឺក្រឡុក ហើយយកទៅពិសារតាមផ្លូវនៅពេលធ្វើដំណើរ។ កាហ្វេ និងផ្លែបឺដុះបានល្អនៅក្នុងទឹកដីខេត្តមណ្ឌលគីរី។ ចំនួនអ្នកទេសចរមានការកើនឡើងគឺមកពីផ្លូវមានលក្ខណៈល្អប្រសើរជាងមុន។
ខេត្តមណ្ឌលគីរីនេះជាខេត្តដាច់ស្រយាលជាប់ព្រំដែននៃប្រទេសវៀតណាមនៅភាគឦសានប្រទេសកម្ពុជា។ ខេត្តនេះត្រូវបានគេស្គាល់សព្វថ្ងៃនេះថា ជាកន្លែងដ៏ល្អមួយសម្រាប់ដំណើរកម្សាន្តព្រៃព្រឹក្សាហើយក៏ជាកន្លែងដែលសម្បូរទៅដោយសត្វព្រៃនិងទឹកជ្រោះធម្មជាតិផងដែរ។ ទេសភាពពណ៌បៃតងដ៏ស្អាត ភ្នំព្រៃ ដីពណ៌ក្រហម និងកន្លែងដែលកុលសម្ព័ន្ធភ្នំជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅតាមបែបប្រពៃណីនេះគឺជាកត្តាទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរឲ្យមកកម្សាន្តនៅក្នុងខេត្តនេះ។ យើងនៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់នៅឡើយទេថា តើនឹងមានការអភិវឌ្ឍអ្វីទៀតនៅក្នុងតំបន់នេះនាពេលអនាគត។
លោកប៊ូ សុភាព ជាម្ចាស់ហាងកាហ្វេ បាននិយាយថា៖ «មានភ្ញៀវទេសចរច្រើនប្រភេទមកលេង មានខ្មែរ អឺរ៉ុប និងអាស៊ី។ ពួកគាត់មកទស្សនាខេត្តមណ្ឌលគីរី ដោយសារពួកគាត់ចង់ឃើញព្រៃឈើ និងការរស់នៅរបស់ប្រជាជនជនជាតិភាគតិច និងដើម្បីស្រូបយកខ្យល់អាកាសបរិសុទ្ធ»។
Mr. So Phal, tourist guide from Battambang province, is guiding tourists inside Coffee Resort on March 11, 2015 in Mondulkiri province, Cambodia. (Nov Povleakhena/VOA Khmer)
រមណីយដ្ឋាននេះចាប់ផ្តើមបើកប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកហើយ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក លោកប៊ូ សុភាពឃើញមនុស្សកាន់តែច្រើនមកលេងកម្សាន្តនៅហាងកាហ្វេរបស់គាត់ និងដើរមើលកសិដ្ឋានរបស់លោកដែលមានដើមឈើជាង៣០ប្រភេទផ្សេងគ្នា។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖«រថយន្តរាប់ រយរថយន្តមកជារៀងរាល់ថ្ងៃ»។
លោកគង់ សុភារៈ ប្រធាននាយកដ្ឋានស្ថិតិនៃក្រសួងទេសចរណ៍ បាននិយាយថា ចំនួនភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនាខេត្តមណ្ឌលគីរីបានកើនឡើងដោយសារផ្លូវនៅទីនោះមានភាពប្រសើរឡើងជាងមុន។ មានភ្ញៀវទេសចរជិត១១០០០នាក់ដែលបានមកទស្សនាខេត្តនេះនៅឆ្នាំ២០១៤ ហើយជាងពាក់កណ្តាលនៃអ្នកទេសចរគឺជាជនបរទេស។
លោកស្វាយ សំអៀង អភិបាលរងខេត្តនេះ បានឱ្យដឹងថា ផ្លូវប្រវែង៤៨គីឡូម៉ែត្រ ឬប្រហែលជា៦០ភាគរយនៃផ្លូវលេខ៧៦ផ្លូវដែលកាត់តាមខេត្តនេះ ត្រូវបានជួសជុលឱ្យប្រសើរឡើង ហើយការស្តារស្ថានភាពផ្លូវនេះអាចនឹងត្រូវធ្វើចប់សព្វគ្រប់ក្នុងពេលប៉ុន្មានខែឆាប់ៗខាងមុខនេះ។ មិនយូរមិនឆាប់ ផ្លូវនេះនឹងតភ្ជាប់ចរាចរទៅកន្លែងឆ្ងាយៗនៅភាគខាងជើង។ ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ខេត្តនេះមានបន្ទប់សម្រាកប្រហែល៦០០សម្រាប់អ្នកទេសចរជួលស្នាក់នៅ។ រីឯកាលពីឆ្នាំ២០០៥ មានបន្ទប់ប្រហែល១០០ប៉ុណ្ណោះសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរស្នាក់នៅ។ លោកបាននិយាយថា៖ «ពេលខ្លះមិនមានកន្លែងគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរដើម្បីស្នាក់នៅផង»។
លោកហូ វណ្ឌី សហប្រធាននៃក្រុមការងាររវាងរដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជន ដែលជាក្រុមការងារធ្វើការលើវិស័យទេសចរណ៍ បានទៅលេងខេត្តមណ្ឌលគីរីក្នុងពេលថ្មីៗនេះ។ លោកបាននិយាយថា ដោយសារការកើនឡើងក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ ខេត្តនេះគួរតែមានការដាក់ស្លាកសញ្ញាជាច្រើនទៀតដើម្បីជួយអ្នកមកលេងកម្សាន្តទទួលបាននូវព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើដំណើរក្នុងតំបន់នេះ។
លោកបាននិយាយថា៖ «យើងចង់ឱ្យអាជ្ញាធរជួយដាក់ស្លាកសញ្ញាសម្គាល់ឡើង»។
Sun Set view from Dos Kromom Hill on March 11, 2015 in Mondulkiri province, Cambodia. (Nov Povleakhena/VOA Khmer)
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី អេកូទេសចរណ៍នេះក៏អាចនាំមកនូវការខាតបង់ផងដែរ។ ក្រុមអ្នករិះគន់បាននិយាយថា ការផ្លាស់ប្តូរនៃការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចនៅទីនេះនិងការបាត់បង់ព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃដោយសារការអភិវឌ្ឍអាចបំផ្លាញការរីកចម្រើនវិស័យទេសចរណ៍ដែលកំពុងតែងើបឡើង។
លោកឈិត សំអាត នាយកប្រចាំប្រទេសកម្ពុជានៃអង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក (WWF) ដែលជួយក្នុងការអភិវឌ្ឍវិស័យអេកូទេសចរណ៍នៅក្នុងខេត្តនេះ បាននិយាយថា៖«ខេត្តមណ្ឌលគីរីជាខេត្តពោរពេញទៅដោយភ្នំ និងធនធានធម្មជាតិ ទឹកជ្រោះ សត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទ និងមានអាកាសធាតុត្រជាក់ជាពិសេស។ ដូច្នេះការការពារព្រៃឈើ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីក្នុងតំបន់នេះគឺមានសារៈសំខាន់ដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ»។
លោកបាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលសង្ឃឹមថា ការអភិរក្សនឹងនាំឲ្យមានសត្វខ្លាព្រៃឡើងវិញដើម្បីជួយទាក់ទាញទេសចរជាច្រើនទៀត។ ការធ្វើបែបនេះនឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាក្លាយជាកន្លែងកម្រមួយនៅក្នុងចំណោមកន្លែងកម្រពីរ ឬបីក្នុងពិភពលោកដែលអាចមានខ្លាធំឡើងវិញ។
លោកស្វាយ សំអ៊ាង អភិបាលរងខេត្តនេះ បាននិយាយថា មន្ត្រីថ្នាក់ខេត្តកំពុងធ្វើការជាមួយក្រុមហ៊ុនឯកជន និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដើម្បីការពារតំបន់ព្រៃនៅក្នុងខេត្តនេះបន្ថែមទៀត។
លោកបាននិយាយថា៖ «យើងកំពុងការពារតំបន់បម្រុងទុក ហើយយើងនឹងមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការចាប់យកដីកើតឡើងទេ។ យើងដឹងថា ប្រសិនបើមិនមានព្រៃ ឬសត្វនោះទេ យើងក៏មិនអាចទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរឱ្យមកបានដែរ»។
ប៉ុន្មានថ្ងៃថ្មីៗនេះ លោកសុផល ដែលជាមគ្គុទេសក៍ទេសចរមកពីខេត្តបាត់ដំបង បាននាំភ្ញៀវទេសចរមកពីប្រទេសបែលហ្ស៊ិកពីរនាក់ទេសចរជុំវិញខេត្តមណ្ឌលគីរី។ ពួកគាត់បានអង្គុយនៅក្នុងហាងកាហ្វេរមណីយដ្ឋាន បន្ទាប់ពីពួកគាត់បានជិះដំរីនៅជុំវិញតំបន់ទឹកធ្លាក់ និងតំបន់ភ្នំ។
លោកសុផលបាននិយាយថា៖ «ពួកគាត់ចង់មកទីនេះជាយូរមកហើយ។ ពួកគាត់មកក្នុងពេលនេះ ដោយសារមានផ្លូវថ្នល់ល្អ ក៏ដូចជាសណ្ឋាគារសម្រាប់ពួកគេស្នាក់នៅ»។
Kouprey statue is a symbol of Mondukiri Province, located in Senmonorom provincial captital on March 11, 2015 in Cambodia. (Nov Povleakhena/VOA Khmer)
លោកបានបន្ថែមថា៖«ភ្ញៀវទេសចរជាច្រើនប្រភេទនឹងមកកម្សាន្តនៅទីនេះ រាប់ចាប់ពីភ្ញៀវទេសចរវេចសំពាយរហូតដល់ទៅភ្ញៀវទេសចរថ្នាក់ប្រណីត»។
លោកបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ខេត្តមណ្ឌលគីរីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាច្រើនមកពីលោកខាងលិច។ នៅក្នុងពេលអនាគត វាអាចទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរកាន់តែច្រើនទៀត ប្រសិនបើមានសណ្ឋាគារ និងភោជនីយដ្ឋានសម្រាប់ពួកគាត់»
លោកសុផលបាននិយាយថា លោកមានការព្រួយបារម្ភថា ការបាត់បង់ធម្មជាតិនៅក្នុងខេត្តនេះអាចនឹងបង្អាក់ការកើនឡើងនូវភ្ញៀវទេសចរ។
លោកបាននិយាយថា៖«ពួកគាត់គិតថា ទីនេះពោរពេញទៅដោយធម្មជាតិ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលពួកគេមកដល់ទីនេះ ពួកគេមានការស្រង៉ាកចិត្តបន្តិចដោយសារតែមិនមានព្រៃច្រើន»។
លោកសន្និដ្ឋានថា៖ «បើយើងអាចរក្សាប្រពៃណីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច តាំងពីការរស់នៅ និងការស្លៀកពាក់តាមរបៀបជាជនជាតិដើមភាគតិចបាន នោះភ្ញៀវទេសចរកាន់តែច្រើននឹងចូលចិត្តកន្លែងនេះ។ ប៉ុន្តែទេសភាពពីធម្មជាតិបរិសុទ្ធ ត្រូវបានបាត់បង់បន្តិចម្តងៗ»៕