វ៉ាស៊ីនតោន —
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីឲ្យមន្ត្រីរបស់ខ្លួនទប់ទល់ជាមួយការវាយប្រហាររបស់គណបក្សជំទាស់ក្នុងពេលបោះឆ្នោត ក្នុងខណៈពេលដែលគណបក្សជំទាស់បានវាយប្រហារលើចំណុចអសកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាល លើចំណុចជាច្រើន ដូចជាបញ្ហាដីធ្លីអំពើពុករលួយ និងអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ជាដើម។
ក្រៅពីមេដឹកនាំរបស់ខ្លួនប្រើប្រាស់បណ្តាញព័ត៌មានចម្រុះដ៏សម្បូរណ៍បែបសឹង តែទាំងអស់ដើម្បីវាយប្រហារគណបក្សជំទាស់ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានបង្កើតឯកសារមូលដ្ឋានមួយសម្រាប់ណែនាំមន្ត្រីរបស់ខ្លួនគ្រប់ថ្នាក់ទូទាំងប្រទេសឲ្យប្រើប្រាស់សម្រាប់ផ្តល់ជាព័ត៌មាន ដល់សមាជិករបស់ខ្លួននិងអ្នកបោះឆ្នោតឲ្យយល់ដឹងពីគោលនយោបាយ និងសមិទ្ធិផលដែលគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសសម្រេចបាន ហើយនឹងសមិទ្ធិផល ដែលត្រូវបន្តធ្វើនៅអាណត្តិខាងមុខ ព្រមទាំងទប់ស្កាត់ការវាយប្រហាររបស់គណបក្សប្រឆាំងចំពោះការឃោសនាបំភាន់។
ឯកសារជាភាសាខ្មែរចំនួន៨១ទំព័រដែលវីអូអេខ្មែរទទួលបានពីប្រភពដ៏ទុកចិត្តមួយឈ្មោះ«ឯកសារជំនួយស្មារតីសម្រាប់មន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រើប្រាស់ក្នុងការឃោសនានិងការវាយបកលើការឃោសនារបស់គណបក្សប្រឆាំង» មានចែកជាបួនផ្នែកដែលរៀបរៀងកាលពីខែមេសាឆ្នាំ២០១៣។
ឯកសារជំនួយស្មារតីដដែលនោះបានសរសេរថា៖
«ឯកសារនេះជាធាតុសម្រាប់ឲ្យឃោសនិកយកទៅដាំស្ល ដាក់គ្រឿងផ្សំ ដោយខ្លួនឯងដើម្បីប្រើប្រាស់ស្របតាមទីកន្លែងនិងកាលៈទេសៈជាក់ស្តែង នីមួយៗក្នុងគោលដៅជម្រាបជូនប្រជាជនកម្ពុជាឲ្យបានទទួលព័ត៌មានត្រឹមត្រូវ និងពេញលេញ ក៏ដូចជាក្នុងគោលដៅវាយបកទៅលើគណបក្សប្រឆាំងប្រកប ដោយប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់»។
លោកឈាង វុន សមាជិកសភានិងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានការរៀបចំគោលនយោបាយច្បាស់ លាស់ ចងក្រងជាឯកសារសម្រាប់ឲ្យសមាជិកឃោសនាតាមខ្លឹមសារនានារបស់បក្ស។ ដូច្នេះហើយបានជាពេលខ្លះគណបក្សប្រជាជនក្នុងសភានិងគណៈរដ្ឋមន្ត្រីមិនអាចទទួលយកការស្នើសុំរបស់គណបក្សជំទាស់លើបញ្ហាផ្សេងៗទេ។
«ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ត្រង់ហ្នឹងថា របបប្រជាធិបតេយ្យមិនដែលចែងថា គណបក្សដែល ឈ្នះឆ្នោតហ្នឹង គណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់គណបក្សឈ្នះឆ្នោតហ្នឹង ត្រូវយកសំណើរបស់គណបក្សប្រឆាំងយកទៅអនុវត្តទេ។ វាមិនដែលមានទេអាហ្នឹង ព្រោះយើងបានយកគោលការណ៍នយោបាយរបស់គណបក្សយើងទៅសុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋអនុម័ត ឲ្យបោះឆ្នោតឲ្យយើង។ អញ្ចឹងហើយដល់ពេលយើងធ្វើការងារ យើងធ្វើទៅតាមហ្នឹង ទៅតាមការស្នើសុំរបស់យើងហ្នឹង។ អញ្ចឹងហើយដែលប្អូនខេមរាលើកអម្បាញម៉េញហ្នឹងពីរឿងឯកសារស្តីពីជំនួយស្មារតីសម្រាប់ការឃោសនាបោះឆ្នោតនេះគឺដោយសារវាអញ្ចឹង។ យើងចងក្រងអញ្ចឹង។ ហើយដល់ពេលយើងយកមកអនុវត្ត បើយើងអនុវត្តផ្សេង វាអត់កើត»។
ឯកសារជំនួយស្មារតីដដែលនោះបានរៀបរាប់លម្អិតអំពីសកម្មភាពរបស់គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសដែលបានធ្វើពីអតីតកាល និងគម្រោងនានាក្នុងការធ្វើបន្តទៅមុខទៀត។ បញ្ហាទាំងនោះមានដូចជាការបង្កើតឲ្យមានសន្តិភាពនិងសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម និយាយពីការការពាររបបរាជានិយម ការស្រោចស្រង់ព្រះពុទ្ធសាសនា ការការពារបូរណភាពទឹកដី បញ្ហាធ្វើឲ្យមានកំណើននៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងការវិនិយោគ កំណើននាំចេញនៃអង្ករខ្មែរជាដើម។ គណបក្សទាំងពីរគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានវាយប្រហារគ្នាទៅវិញទៅមកអំពីគោលនយោបាយរបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួនផងនិងចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញទៅមកអំពីការបំផ្លើសព័ត៌មានផងដែរ។
ក្នុងការថ្លែងប្រាប់វីអូអេផ្នែកខេមរៈភាសា លោក កឹមសុខា ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបដិសេធ ហើយចោទប្រកាន់ថា គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសកំពុងដឹកនាំប្រទេសខុសឆ្គងច្រើន៖
«ចំណុចខ្សោយគណបក្សប្រជាជនមានច្រើនណាស់។ យើងនិយាយសព្វថ្ងៃ និយាយមិនទាំងអស់ផង មិនអស់នូវអ្វីដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានធ្វើ ខុសហ្នឹងផង គឺយើងអត់មានបំផ្លើស អត់មានបំប៉ោងទេ»។
លោកកឹម សុខាលើកយកឧទាហរណ៍ខ្លះមកបញ្ជាក់ ដូចជាអំពើពុករលួយក្នុង វិស័យមួយចំនួន ដូចជាក្នុងវិស័យពន្ធដារ ពន្ធនាំចូល និងពន្ធគយដែលអង្គការ USAID ធ្លាប់បានបង្ហាញកាលពីឆ្នាំ២០០៧ថា បានបាត់ថវិកាពី៣០០ទៅ៥០០លានដុល្លារ បញ្ហាសម្បទានដីធ្លីជិត៣លានហិកតា ដែលប៉ះពាល់ប្រជារាស្ត្របញ្ហាមិនអនុវត្តច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍លើជនជាតិវៀតណាមខុសច្បាប់ ហើយនឹងការគ្មានគុណភាពសេវាកម្មសុខាភិបាលសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ភាពអត់ការងារធ្វើជាដើម ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើកឡើងជារឿងពិតនិងគ្មានការបំផ្លើស។
«ដូច្នេះហើយបានជាគណបក្សប្រជាជនហ្នឹងគាត់ទាល់ច្រក ហើយគាត់ឈប់ លេងកម្មវិធីនយោបាយ លេងអត់ឈ្នះយើងទេ។ គាត់ទាល់ច្រក លេងអត់ឈ្នះ យើងបានជាលេងអាល្បែងខូចដើរ បង្ខូចឈ្មោះ ដើរហៅអ្នកនេះ អ្នកនោះមក និយាយទូរទស្សន៍ ដើរវ៉ៃបង្ខូចយើង ដើរគំរាមយើងគ្រប់បែបយ៉ាងទាំងអស់ហ្នឹង។ អាហ្នឹងដោយសារគាត់ទាល់ច្រកនៅលើកម្មវិធីនយោបាយរបស់គាត់ អត់ឈ្នះយើង»។
តែលោកឈាង វុនបានការពារគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហើយចាត់ទុកថា ពាក្យសម្តីឃោសនារបស់គណបក្សជំទាស់ខ្លះលោកមិនអាចទទួល យកបានទេ ហើយបង្កឲ្យមានបញ្ហា និងប្រតិកម្មទៅវិញទៅមក។ បញ្ហាទាំងនោះមានដូចជាការរើសអើងពូជសាសន៍ ការបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសជិតខាង និងការគម្រាមផ្សេងៗទៀតទាក់ទងនឹងរឿងគុកទួលស្លែងខ្មែរក្រហម។
«តែពេលខ្លះសមាជិកគណបក្សប្រឆាំងគាត់បំភ្លៃការណ៍ពិត ឬលេបខាយ របៀបញុះញង់នៅក្នុងការឃោសនា។ អញ្ចឹងហើយកន្លងមកនេះ បញ្ហាដែលកើតមានឡើងគឺអញ្ចឹងគឺគាត់តែងតែភ្ជាប់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៅនឹងយួន ទៅនឹង វៀតណាម តែងតែភ្ជាប់គណបក្សប្រជាជនទៅនឹងការបាត់បង់ទឹកដី ទៅនឹងបញ្ហាដទៀត។ ហើយស្អីដែលយើងខំកសាងមកតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ តស៊ូរដោះប្រទេសជាតិចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍។ ថ្វីត្បិតតែមានការស្ម័គ្រចិត្តចេញពីកងទ័ពវៀតណាម តែពួកហ្នឹងបានត្រឡប់ទៅស្រុកគេវិញដោយសន្តិភាព។ នេះគឺជាជោគជ័យធំណាស់ដែលយើងដឹកនាំប្រទេសជាតិ មិនឲ្យប្រទេសយើងធ្លាក់ទៅក្នុងសង្រ្គាមតទៅទៀត ក្រោយពីរំដោះប្រទេសចេញពីរបបប្រល័យពូជ សាសន៍»។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានឈ្នះឆ្នោត៩០អាសនៈក្នុងចំណោមអាសនៈសរុប ១២៣នៃរដ្ឋសភាកាលពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៨។ គណបក្សនេះបានបង្កើត រដ្ឋាភិបាលតែម្នាក់ឯង មិនត្រូវការសម្លេងពីគណបក្សជំទាស់ ហើយកាន់កាប់ ស្ថាប័នរដ្ឋតែម្នាក់ឯង។
គណបក្សជំទាស់ធំៗពីរ ដែលដឹកនាំដោយលោកសមរង្ស៉ី និងលោកកឹម សុខាបានទទួលអាសនៈ២៦ និង៣ ដោយមិនគ្រប់សម្លេង ៣០អាសនៈដែលអាចកោះហៅមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមកសួរដេញដោល ឬស្តីបន្ទោស បានទេ ពេលរដ្ឋាភិបាលសម្រេចកិច្ចការប្រទេសជាតិធំៗមិនត្រឹមត្រូវ។
គណបក្សនយោបាយ៨បានត្រៀមចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតជា សកលនៅថ្ងៃទី២៨កក្កដាឆ្នាំ២០១៣។ ក្នុងនោះគណបក្សតែពីរទេដែលគេមើលឃើញថា មានកម្លាំងប្រកួតប្រជែងគឺគណបក្សសង្រ្គោះជាតិរបស់លោកសម រង្ស៉ីដែលកំពុងនិរទេសខ្លួនដោយសាររឿងក្តីក្តាំនៅតុលាការទាក់ទងនឹងការដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាមកាលពីឆ្នាំ២០០៩ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុនសែនដែលកាន់កាប់អំណាចជាង៣០ឆ្នាំ។
ក្នុងឯកសារជំនួយស្មារតីដដែលនោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានកោតសរសើរពីការដឹកនាំរបស់ខ្លួន ហើយដោយសារការបោះឆ្នោតធ្វើតាមប្រព័ន្ធសមមាត្រ គណបក្សប្រជាជនបានណែនាំឲ្យសមាជិករបស់ខ្លួននិយាយឃោសនាតែពីគណបក្សនិងមេដឹកនាំរបស់ខ្លួនគឺលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋងាយស្រួលចងចាំនិងបោះឆ្នោតឲ្យ។ ឯកសារដដែលនោះបានបញ្ជាក់អំពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ហើយថា ប្រាក់ចំណូលជាតិដែលបានពីវិស័យទេសចរណ៍បានកើន៣៩ភាគរយ ដែលរកចំណូលជាតិបានពី១ពាន់លាន៥៩០.០០០ក្នុងឆ្នាំ២០០៨ និងកើនដល់២ពាន់លាន២សែនក្នុងឆ្នាំ២០១២។
ចំនួននេះកើតចេញពីទេសចរណ៍រាប់លាននាក់ដែលមកទស្សនាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ កំណើនសាលាបឋមសិក្សាមាន៦៩១០ខ្នង អនុវិទ្យាល័យមាន១២១៤ និងវិទ្យាល័យមាន៤៣៣ខ្នង មកដល់ឆ្នាំ២០១២។
ឯកសារដដែលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានបង្ហាញពីការប្តូរផ្តាច់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ក្នុងការគ្រប់គ្រងជនអន្តោប្រវេសន៍ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព ការកសាងផ្លូវថ្នល់ ស្ពានទឹក អគ្គិសនី និងផ្តល់អាទិភាពសម្រាប់ការវិនិយោគ ហើយនឹងកសាងសាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ វត្តអារាម ផ្លូវ ស្ពាន ប្រឡាយទឹកសម្រាប់ពលរដ្ឋផងដែរ ដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចោទសួរ ថាតើគណបក្សប្រឆាំងបានធ្វើរបៀបនេះដែរឬទេ? គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានហៅការសន្យាមួយចំនួនរបស់បក្សជំទាស់ដូចជារឿងដំឡើងប្រាក់ខែមន្ត្រីរាជការ ប្រាក់ខែកម្មករ និងប្រាក់ឧបត្ថម្ភមនុស្សចាស់៤ម៉ឺនរៀលក្នុង១ខែនោះ ថាជាការសន្យាខ្យល់។
លោកយឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានអះអាងថា គណបក្សកាន់អំណាចជាគណបក្សយកពន្ធពីប្រជាពលរដ្ឋ ទៅខ្ចីលុយពីបរទេសក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋ ទទួលជំនួយក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកបន្ថែមថា នេះជាកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនដែលត្រូវធ្វើ។ ចំណែកគណបក្សប្រឆាំង នៅប្រទេសណាក៏ដូចប្រទេសណាដែរ គឺមិនកាន់កាប់ចំណូលជាតិ មិនបានទៅយកពន្ធពីប្រជា ពលរដ្ឋ។
«គេបំភ្លៃការណ៍ពិតគ្រប់ពេលវេលា។ គណបក្សប្រឆាំងនិយាយថា មិនយកពន្ធលើដីប្រជាកសិករ។ គេទៅនិយាយក្នុងទូរទស្សន៍ប្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋថា គណបក្សប្រឆាំងយកពន្ធដីប្រជាកសិករ។ នេះជាការបំភ្លៃការណ៍ពិត។ យើងនិយាយថា យើងនឹងបន្ថយការប្រាក់មកនៅត្រឹមតែមួយភាគរយក្នុងមួយខែ។ គេថា មួយភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ។ អញ្ចឹងធនាគារឡុងចុងបិទធនាគា ដូចសម័យខ្មែរក្រហម។ គេបំភ្លៃការណ៍ពិតទាំងអស់ ដោយសារតែគេគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធទូរទស្សន៍ ប្រព័ន្ធវិទ្យុរាប់រយគ្រឿង។ គេនិយាយអ្វីបំភ្លៃការណ៍ពិតធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋភាន់ច្រឡំ។ ហើយនេះជាកត្តាដែលធ្វើឲ្យកាន់តែមានភាពតានតឹងដែលមិនអាចឲ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌បាន»។
លោកយឹម សុវណ្ណបានអះអាងបន្ថែមថា៖
«កាលណាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាន់អំណាចនឹងធ្វើ ហើយធ្វើច្រើនជាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៀត ពីព្រោះលុយដែលបាត់បង់ដោយសារអំពើពុក រលួយមួយឆ្នាំៗជាងមួយពាន់លានដុល្លារនោះនឹងត្រូវដាក់ចូលទៅក្នុងឃ្លាំងរបស់រដ្ឋ ហើយនឹងធ្វើឲ្យបានច្រើនជាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៅទៀត ព្រោះយើងមានលុយច្រើនជាង ហើយយើងអាចប្រមូលតាមប្រភព ដែលយើងសិក្សាហ្នឹងគឺជាងមួយពាន់លានដុល្លារ»។
លោកសុវណ្ណនិងលោកកឹម សុខាបានអះអាងថា តួនាទីរបស់គណបក្សជំទាស់ គឺកែតម្រង់រដ្ឋាភិបាល ការធ្វើច្បាប់ក្នុងរដ្ឋសភា ការការពារផលប្រយោជន៍ប្រជា រាស្ត្រ ហើយនឹងការពារសិទ្ធិរបស់ប្រជារាស្ត្រថ្នាក់មូលដ្ឋាន។ មេដឹកនាំគណបក្ស ជំទាស់ទាំងពីរបានសុំអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋពិចារណាអំពីការបំភ្លៃការណ៍ពិតរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាពិសេសលើបញ្ហាដែលមានការចោទប្រកាន់ ថាមានសង្គ្រាម ប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះឆ្នោត។
លោក កឹម សុខាបានអះអាងថា៖
«អត់អាចមានសង្គ្រាមទេ នៅពេលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះ ព្រោះគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិមិនមែនជាក្រុមប្រដាប់អាវុធ។ យើងអត់មានអាវុធទេ ហើយយើងអត់យកខ្មែរណាធ្វើសត្រូវទេ។ យើងចង់បានឯកភាពជាតិ។ យើងចង់ដោះស្រាយបញ្ហាជាតិ»។
លោកកឹម សុខាបានអះអាងទៀតថា ដើម្បីពន្យល់សមាជិករបស់ខ្លួនចំពោះព័ត៌មានបំផ្លើសរបស់គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសនោះ មេដឹកនាំនិងមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចុះជម្រាបជូនសមាជិកនៅតាមខេត្តដើម្បី ពន្យល់អំពីជំហរច្បាស់លាស់របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំពោះការមិនយកពន្ធដីពីប្រជាពលរដ្ឋ មិនរំសាយមន្ត្រីរាជការពីមុខតំណែង ផ្តល់តួលេខ និងប្រភពចំណូលដែលអាចជួយផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភពលរដ្ឋចាស់ អាយុលើស៦៥ឆ្នាំ ចំនួន៤០.០០០រៀលក្នុងមួយខែ នៅពេលគណបក្សនេះឈ្នះឆ្នោត។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ខ្លះក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានកត់សម្គាល់ឃើញថា គ្មានអំពើ ហិង្សាធ្ងន់ធ្ងរកើតឡើងនៅឡើយទេ ទោះជាមានសង្គ្រាមពាក្យសម្តីរវាងមេដឹកនាំ នយោបាយធ្ងន់ធ្ងរក្តី។ តែគេបានហៅការវាយប្រហារគ្នារវាងគណបក្សនយោបាយធំៗថា ជាការឃោសនាមុនការបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោតនិងជារឿងដែលពលរដ្ឋកំពុងចាប់អារម្មណ៍។
លោកឈាង វុន សមាជិកសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានអះអាងថា ភាព តឹងតែងផ្នែកនយោបាយមុនពេលបោះឆ្នោត ឬមុនការឃោសនាបោះឆ្នោតដែល ជាការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ បង្កើតរដ្ឋាភិបាល នេះជារឿងធម្មតា។
«នេះមិនមែនជាលើកទីមួយទេគឺថា គ្រប់ពេលវេលាទាំងអស់ដែលមានកន្លង មក។ សូម្បីតែជំនាន់អ៊ុនតាក់រៀបចំការបោះឆ្នោតក៏មានការលើកឡើងប្រឈម ដាក់គ្នានៅចំណុចខ្លះដែរ។ តែគ្រាន់តែថា ចំពោះខ្ញុំទេ ខ្ញុំយល់ថា ការប្រឈម របៀបនេះវាល្អជាងការប្រឈមរបៀបកាន់អាវុធយុទ្ធភ័ណ្ឌសម្លាប់គ្នាទៅវិញទៅមក។ នេះជារូបភាពមួយនៃប្រជាធិបតេយ្យដែរ»។
មេដឹកនាំគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេស ជាពិសេសលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដែលប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធឃោសនាសឹងតែទាំងអស់ បានវាយប្រហារមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់ជារឿយៗក្នុងវេទិការសាធារណៈ។ តែមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់វិញមានឱកាសតិចតួចណាស់ក្នុងការវាយបក ដោយសារតែគណបក្សជំទាស់មិនសូវមានប្រព័ន្ធឃោសនាព័ត៌មាន៕
ក្រៅពីមេដឹកនាំរបស់ខ្លួនប្រើប្រាស់បណ្តាញព័ត៌មានចម្រុះដ៏សម្បូរណ៍បែបសឹង តែទាំងអស់ដើម្បីវាយប្រហារគណបក្សជំទាស់ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានបង្កើតឯកសារមូលដ្ឋានមួយសម្រាប់ណែនាំមន្ត្រីរបស់ខ្លួនគ្រប់ថ្នាក់ទូទាំងប្រទេសឲ្យប្រើប្រាស់សម្រាប់ផ្តល់ជាព័ត៌មាន ដល់សមាជិករបស់ខ្លួននិងអ្នកបោះឆ្នោតឲ្យយល់ដឹងពីគោលនយោបាយ និងសមិទ្ធិផលដែលគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសសម្រេចបាន ហើយនឹងសមិទ្ធិផល ដែលត្រូវបន្តធ្វើនៅអាណត្តិខាងមុខ ព្រមទាំងទប់ស្កាត់ការវាយប្រហាររបស់គណបក្សប្រឆាំងចំពោះការឃោសនាបំភាន់។
ឯកសារជាភាសាខ្មែរចំនួន៨១ទំព័រដែលវីអូអេខ្មែរទទួលបានពីប្រភពដ៏ទុកចិត្តមួយឈ្មោះ«ឯកសារជំនួយស្មារតីសម្រាប់មន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រើប្រាស់ក្នុងការឃោសនានិងការវាយបកលើការឃោសនារបស់គណបក្សប្រឆាំង» មានចែកជាបួនផ្នែកដែលរៀបរៀងកាលពីខែមេសាឆ្នាំ២០១៣។
ឯកសារជំនួយស្មារតីដដែលនោះបានសរសេរថា៖
«ឯកសារនេះជាធាតុសម្រាប់ឲ្យឃោសនិកយកទៅដាំស្ល ដាក់គ្រឿងផ្សំ ដោយខ្លួនឯងដើម្បីប្រើប្រាស់ស្របតាមទីកន្លែងនិងកាលៈទេសៈជាក់ស្តែង នីមួយៗក្នុងគោលដៅជម្រាបជូនប្រជាជនកម្ពុជាឲ្យបានទទួលព័ត៌មានត្រឹមត្រូវ និងពេញលេញ ក៏ដូចជាក្នុងគោលដៅវាយបកទៅលើគណបក្សប្រឆាំងប្រកប ដោយប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់»។
លោកឈាង វុន សមាជិកសភានិងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានការរៀបចំគោលនយោបាយច្បាស់ លាស់ ចងក្រងជាឯកសារសម្រាប់ឲ្យសមាជិកឃោសនាតាមខ្លឹមសារនានារបស់បក្ស។ ដូច្នេះហើយបានជាពេលខ្លះគណបក្សប្រជាជនក្នុងសភានិងគណៈរដ្ឋមន្ត្រីមិនអាចទទួលយកការស្នើសុំរបស់គណបក្សជំទាស់លើបញ្ហាផ្សេងៗទេ។
«ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ត្រង់ហ្នឹងថា របបប្រជាធិបតេយ្យមិនដែលចែងថា គណបក្សដែល ឈ្នះឆ្នោតហ្នឹង គណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់គណបក្សឈ្នះឆ្នោតហ្នឹង ត្រូវយកសំណើរបស់គណបក្សប្រឆាំងយកទៅអនុវត្តទេ។ វាមិនដែលមានទេអាហ្នឹង ព្រោះយើងបានយកគោលការណ៍នយោបាយរបស់គណបក្សយើងទៅសុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋអនុម័ត ឲ្យបោះឆ្នោតឲ្យយើង។ អញ្ចឹងហើយដល់ពេលយើងធ្វើការងារ យើងធ្វើទៅតាមហ្នឹង ទៅតាមការស្នើសុំរបស់យើងហ្នឹង។ អញ្ចឹងហើយដែលប្អូនខេមរាលើកអម្បាញម៉េញហ្នឹងពីរឿងឯកសារស្តីពីជំនួយស្មារតីសម្រាប់ការឃោសនាបោះឆ្នោតនេះគឺដោយសារវាអញ្ចឹង។ យើងចងក្រងអញ្ចឹង។ ហើយដល់ពេលយើងយកមកអនុវត្ត បើយើងអនុវត្តផ្សេង វាអត់កើត»។
ឯកសារជំនួយស្មារតីដដែលនោះបានរៀបរាប់លម្អិតអំពីសកម្មភាពរបស់គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសដែលបានធ្វើពីអតីតកាល និងគម្រោងនានាក្នុងការធ្វើបន្តទៅមុខទៀត។ បញ្ហាទាំងនោះមានដូចជាការបង្កើតឲ្យមានសន្តិភាពនិងសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម និយាយពីការការពាររបបរាជានិយម ការស្រោចស្រង់ព្រះពុទ្ធសាសនា ការការពារបូរណភាពទឹកដី បញ្ហាធ្វើឲ្យមានកំណើននៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងការវិនិយោគ កំណើននាំចេញនៃអង្ករខ្មែរជាដើម។ គណបក្សទាំងពីរគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានវាយប្រហារគ្នាទៅវិញទៅមកអំពីគោលនយោបាយរបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួនផងនិងចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញទៅមកអំពីការបំផ្លើសព័ត៌មានផងដែរ។
ក្នុងការថ្លែងប្រាប់វីអូអេផ្នែកខេមរៈភាសា លោក កឹមសុខា ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបដិសេធ ហើយចោទប្រកាន់ថា គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសកំពុងដឹកនាំប្រទេសខុសឆ្គងច្រើន៖
«ចំណុចខ្សោយគណបក្សប្រជាជនមានច្រើនណាស់។ យើងនិយាយសព្វថ្ងៃ និយាយមិនទាំងអស់ផង មិនអស់នូវអ្វីដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានធ្វើ ខុសហ្នឹងផង គឺយើងអត់មានបំផ្លើស អត់មានបំប៉ោងទេ»។
លោកកឹម សុខាលើកយកឧទាហរណ៍ខ្លះមកបញ្ជាក់ ដូចជាអំពើពុករលួយក្នុង វិស័យមួយចំនួន ដូចជាក្នុងវិស័យពន្ធដារ ពន្ធនាំចូល និងពន្ធគយដែលអង្គការ USAID ធ្លាប់បានបង្ហាញកាលពីឆ្នាំ២០០៧ថា បានបាត់ថវិកាពី៣០០ទៅ៥០០លានដុល្លារ បញ្ហាសម្បទានដីធ្លីជិត៣លានហិកតា ដែលប៉ះពាល់ប្រជារាស្ត្របញ្ហាមិនអនុវត្តច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍លើជនជាតិវៀតណាមខុសច្បាប់ ហើយនឹងការគ្មានគុណភាពសេវាកម្មសុខាភិបាលសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ភាពអត់ការងារធ្វើជាដើម ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើកឡើងជារឿងពិតនិងគ្មានការបំផ្លើស។
«ដូច្នេះហើយបានជាគណបក្សប្រជាជនហ្នឹងគាត់ទាល់ច្រក ហើយគាត់ឈប់ លេងកម្មវិធីនយោបាយ លេងអត់ឈ្នះយើងទេ។ គាត់ទាល់ច្រក លេងអត់ឈ្នះ យើងបានជាលេងអាល្បែងខូចដើរ បង្ខូចឈ្មោះ ដើរហៅអ្នកនេះ អ្នកនោះមក និយាយទូរទស្សន៍ ដើរវ៉ៃបង្ខូចយើង ដើរគំរាមយើងគ្រប់បែបយ៉ាងទាំងអស់ហ្នឹង។ អាហ្នឹងដោយសារគាត់ទាល់ច្រកនៅលើកម្មវិធីនយោបាយរបស់គាត់ អត់ឈ្នះយើង»។
តែលោកឈាង វុនបានការពារគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហើយចាត់ទុកថា ពាក្យសម្តីឃោសនារបស់គណបក្សជំទាស់ខ្លះលោកមិនអាចទទួល យកបានទេ ហើយបង្កឲ្យមានបញ្ហា និងប្រតិកម្មទៅវិញទៅមក។ បញ្ហាទាំងនោះមានដូចជាការរើសអើងពូជសាសន៍ ការបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសជិតខាង និងការគម្រាមផ្សេងៗទៀតទាក់ទងនឹងរឿងគុកទួលស្លែងខ្មែរក្រហម។
«តែពេលខ្លះសមាជិកគណបក្សប្រឆាំងគាត់បំភ្លៃការណ៍ពិត ឬលេបខាយ របៀបញុះញង់នៅក្នុងការឃោសនា។ អញ្ចឹងហើយកន្លងមកនេះ បញ្ហាដែលកើតមានឡើងគឺអញ្ចឹងគឺគាត់តែងតែភ្ជាប់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៅនឹងយួន ទៅនឹង វៀតណាម តែងតែភ្ជាប់គណបក្សប្រជាជនទៅនឹងការបាត់បង់ទឹកដី ទៅនឹងបញ្ហាដទៀត។ ហើយស្អីដែលយើងខំកសាងមកតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ តស៊ូរដោះប្រទេសជាតិចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍។ ថ្វីត្បិតតែមានការស្ម័គ្រចិត្តចេញពីកងទ័ពវៀតណាម តែពួកហ្នឹងបានត្រឡប់ទៅស្រុកគេវិញដោយសន្តិភាព។ នេះគឺជាជោគជ័យធំណាស់ដែលយើងដឹកនាំប្រទេសជាតិ មិនឲ្យប្រទេសយើងធ្លាក់ទៅក្នុងសង្រ្គាមតទៅទៀត ក្រោយពីរំដោះប្រទេសចេញពីរបបប្រល័យពូជ សាសន៍»។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានឈ្នះឆ្នោត៩០អាសនៈក្នុងចំណោមអាសនៈសរុប ១២៣នៃរដ្ឋសភាកាលពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៨។ គណបក្សនេះបានបង្កើត រដ្ឋាភិបាលតែម្នាក់ឯង មិនត្រូវការសម្លេងពីគណបក្សជំទាស់ ហើយកាន់កាប់ ស្ថាប័នរដ្ឋតែម្នាក់ឯង។
គណបក្សជំទាស់ធំៗពីរ ដែលដឹកនាំដោយលោកសមរង្ស៉ី និងលោកកឹម សុខាបានទទួលអាសនៈ២៦ និង៣ ដោយមិនគ្រប់សម្លេង ៣០អាសនៈដែលអាចកោះហៅមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមកសួរដេញដោល ឬស្តីបន្ទោស បានទេ ពេលរដ្ឋាភិបាលសម្រេចកិច្ចការប្រទេសជាតិធំៗមិនត្រឹមត្រូវ។
គណបក្សនយោបាយ៨បានត្រៀមចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតជា សកលនៅថ្ងៃទី២៨កក្កដាឆ្នាំ២០១៣។ ក្នុងនោះគណបក្សតែពីរទេដែលគេមើលឃើញថា មានកម្លាំងប្រកួតប្រជែងគឺគណបក្សសង្រ្គោះជាតិរបស់លោកសម រង្ស៉ីដែលកំពុងនិរទេសខ្លួនដោយសាររឿងក្តីក្តាំនៅតុលាការទាក់ទងនឹងការដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាមកាលពីឆ្នាំ២០០៩ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុនសែនដែលកាន់កាប់អំណាចជាង៣០ឆ្នាំ។
ក្នុងឯកសារជំនួយស្មារតីដដែលនោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានកោតសរសើរពីការដឹកនាំរបស់ខ្លួន ហើយដោយសារការបោះឆ្នោតធ្វើតាមប្រព័ន្ធសមមាត្រ គណបក្សប្រជាជនបានណែនាំឲ្យសមាជិករបស់ខ្លួននិយាយឃោសនាតែពីគណបក្សនិងមេដឹកនាំរបស់ខ្លួនគឺលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋងាយស្រួលចងចាំនិងបោះឆ្នោតឲ្យ។ ឯកសារដដែលនោះបានបញ្ជាក់អំពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ហើយថា ប្រាក់ចំណូលជាតិដែលបានពីវិស័យទេសចរណ៍បានកើន៣៩ភាគរយ ដែលរកចំណូលជាតិបានពី១ពាន់លាន៥៩០.០០០ក្នុងឆ្នាំ២០០៨ និងកើនដល់២ពាន់លាន២សែនក្នុងឆ្នាំ២០១២។
ចំនួននេះកើតចេញពីទេសចរណ៍រាប់លាននាក់ដែលមកទស្សនាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ កំណើនសាលាបឋមសិក្សាមាន៦៩១០ខ្នង អនុវិទ្យាល័យមាន១២១៤ និងវិទ្យាល័យមាន៤៣៣ខ្នង មកដល់ឆ្នាំ២០១២។
ឯកសារដដែលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានបង្ហាញពីការប្តូរផ្តាច់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ក្នុងការគ្រប់គ្រងជនអន្តោប្រវេសន៍ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព ការកសាងផ្លូវថ្នល់ ស្ពានទឹក អគ្គិសនី និងផ្តល់អាទិភាពសម្រាប់ការវិនិយោគ ហើយនឹងកសាងសាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ វត្តអារាម ផ្លូវ ស្ពាន ប្រឡាយទឹកសម្រាប់ពលរដ្ឋផងដែរ ដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចោទសួរ ថាតើគណបក្សប្រឆាំងបានធ្វើរបៀបនេះដែរឬទេ? គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានហៅការសន្យាមួយចំនួនរបស់បក្សជំទាស់ដូចជារឿងដំឡើងប្រាក់ខែមន្ត្រីរាជការ ប្រាក់ខែកម្មករ និងប្រាក់ឧបត្ថម្ភមនុស្សចាស់៤ម៉ឺនរៀលក្នុង១ខែនោះ ថាជាការសន្យាខ្យល់។
លោកយឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានអះអាងថា គណបក្សកាន់អំណាចជាគណបក្សយកពន្ធពីប្រជាពលរដ្ឋ ទៅខ្ចីលុយពីបរទេសក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋ ទទួលជំនួយក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកបន្ថែមថា នេះជាកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនដែលត្រូវធ្វើ។ ចំណែកគណបក្សប្រឆាំង នៅប្រទេសណាក៏ដូចប្រទេសណាដែរ គឺមិនកាន់កាប់ចំណូលជាតិ មិនបានទៅយកពន្ធពីប្រជា ពលរដ្ឋ។
«គេបំភ្លៃការណ៍ពិតគ្រប់ពេលវេលា។ គណបក្សប្រឆាំងនិយាយថា មិនយកពន្ធលើដីប្រជាកសិករ។ គេទៅនិយាយក្នុងទូរទស្សន៍ប្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋថា គណបក្សប្រឆាំងយកពន្ធដីប្រជាកសិករ។ នេះជាការបំភ្លៃការណ៍ពិត។ យើងនិយាយថា យើងនឹងបន្ថយការប្រាក់មកនៅត្រឹមតែមួយភាគរយក្នុងមួយខែ។ គេថា មួយភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ។ អញ្ចឹងធនាគារឡុងចុងបិទធនាគា ដូចសម័យខ្មែរក្រហម។ គេបំភ្លៃការណ៍ពិតទាំងអស់ ដោយសារតែគេគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធទូរទស្សន៍ ប្រព័ន្ធវិទ្យុរាប់រយគ្រឿង។ គេនិយាយអ្វីបំភ្លៃការណ៍ពិតធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋភាន់ច្រឡំ។ ហើយនេះជាកត្តាដែលធ្វើឲ្យកាន់តែមានភាពតានតឹងដែលមិនអាចឲ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌បាន»។
លោកយឹម សុវណ្ណបានអះអាងបន្ថែមថា៖
«កាលណាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាន់អំណាចនឹងធ្វើ ហើយធ្វើច្រើនជាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៀត ពីព្រោះលុយដែលបាត់បង់ដោយសារអំពើពុក រលួយមួយឆ្នាំៗជាងមួយពាន់លានដុល្លារនោះនឹងត្រូវដាក់ចូលទៅក្នុងឃ្លាំងរបស់រដ្ឋ ហើយនឹងធ្វើឲ្យបានច្រើនជាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៅទៀត ព្រោះយើងមានលុយច្រើនជាង ហើយយើងអាចប្រមូលតាមប្រភព ដែលយើងសិក្សាហ្នឹងគឺជាងមួយពាន់លានដុល្លារ»។
លោកសុវណ្ណនិងលោកកឹម សុខាបានអះអាងថា តួនាទីរបស់គណបក្សជំទាស់ គឺកែតម្រង់រដ្ឋាភិបាល ការធ្វើច្បាប់ក្នុងរដ្ឋសភា ការការពារផលប្រយោជន៍ប្រជា រាស្ត្រ ហើយនឹងការពារសិទ្ធិរបស់ប្រជារាស្ត្រថ្នាក់មូលដ្ឋាន។ មេដឹកនាំគណបក្ស ជំទាស់ទាំងពីរបានសុំអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋពិចារណាអំពីការបំភ្លៃការណ៍ពិតរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាពិសេសលើបញ្ហាដែលមានការចោទប្រកាន់ ថាមានសង្គ្រាម ប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះឆ្នោត។
លោក កឹម សុខាបានអះអាងថា៖
«អត់អាចមានសង្គ្រាមទេ នៅពេលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះ ព្រោះគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិមិនមែនជាក្រុមប្រដាប់អាវុធ។ យើងអត់មានអាវុធទេ ហើយយើងអត់យកខ្មែរណាធ្វើសត្រូវទេ។ យើងចង់បានឯកភាពជាតិ។ យើងចង់ដោះស្រាយបញ្ហាជាតិ»។
លោកកឹម សុខាបានអះអាងទៀតថា ដើម្បីពន្យល់សមាជិករបស់ខ្លួនចំពោះព័ត៌មានបំផ្លើសរបស់គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសនោះ មេដឹកនាំនិងមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចុះជម្រាបជូនសមាជិកនៅតាមខេត្តដើម្បី ពន្យល់អំពីជំហរច្បាស់លាស់របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំពោះការមិនយកពន្ធដីពីប្រជាពលរដ្ឋ មិនរំសាយមន្ត្រីរាជការពីមុខតំណែង ផ្តល់តួលេខ និងប្រភពចំណូលដែលអាចជួយផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភពលរដ្ឋចាស់ អាយុលើស៦៥ឆ្នាំ ចំនួន៤០.០០០រៀលក្នុងមួយខែ នៅពេលគណបក្សនេះឈ្នះឆ្នោត។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ខ្លះក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានកត់សម្គាល់ឃើញថា គ្មានអំពើ ហិង្សាធ្ងន់ធ្ងរកើតឡើងនៅឡើយទេ ទោះជាមានសង្គ្រាមពាក្យសម្តីរវាងមេដឹកនាំ នយោបាយធ្ងន់ធ្ងរក្តី។ តែគេបានហៅការវាយប្រហារគ្នារវាងគណបក្សនយោបាយធំៗថា ជាការឃោសនាមុនការបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោតនិងជារឿងដែលពលរដ្ឋកំពុងចាប់អារម្មណ៍។
លោកឈាង វុន សមាជិកសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានអះអាងថា ភាព តឹងតែងផ្នែកនយោបាយមុនពេលបោះឆ្នោត ឬមុនការឃោសនាបោះឆ្នោតដែល ជាការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ បង្កើតរដ្ឋាភិបាល នេះជារឿងធម្មតា។
«នេះមិនមែនជាលើកទីមួយទេគឺថា គ្រប់ពេលវេលាទាំងអស់ដែលមានកន្លង មក។ សូម្បីតែជំនាន់អ៊ុនតាក់រៀបចំការបោះឆ្នោតក៏មានការលើកឡើងប្រឈម ដាក់គ្នានៅចំណុចខ្លះដែរ។ តែគ្រាន់តែថា ចំពោះខ្ញុំទេ ខ្ញុំយល់ថា ការប្រឈម របៀបនេះវាល្អជាងការប្រឈមរបៀបកាន់អាវុធយុទ្ធភ័ណ្ឌសម្លាប់គ្នាទៅវិញទៅមក។ នេះជារូបភាពមួយនៃប្រជាធិបតេយ្យដែរ»។
មេដឹកនាំគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេស ជាពិសេសលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដែលប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធឃោសនាសឹងតែទាំងអស់ បានវាយប្រហារមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់ជារឿយៗក្នុងវេទិការសាធារណៈ។ តែមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់វិញមានឱកាសតិចតួចណាស់ក្នុងការវាយបក ដោយសារតែគណបក្សជំទាស់មិនសូវមានប្រព័ន្ធឃោសនាព័ត៌មាន៕