អ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានបង្ហាញមតិចម្រុះជុំវិញការជាប់ឆ្នោតជាថ្មីរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ (Donald Trump) ដោយជំរុញឱ្យរដ្ឋបាលថ្មីនេះយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជា។
ការជំរុញនេះកើតមានឡើង ក្រោយលោក ដូណាល់ ត្រាំ អតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក ត្រូវបានព្យាករថា ឈ្នះការបោះឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីទី ៤៧ របស់អាមេរិកនៅក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤។
លោក ប៉ា ចន្ទរឿន ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា ថ្លែងថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ កាលពីអាណត្តិក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ សហរដ្ឋអាមេរិកមិនសូវបានយកចិត្តទុកដាក់លើកម្ពុជាឡើយ។
លោកប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា៖ «សម្រាប់លោក ដូណាល់ ត្រាំ កាលលោកកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតី កាលពីអាណត្តិមុននោះ គឺប្រទេសមួយចំនួន ដូចជាប្រទេសកម្ពុជាហ្នឹង គេចាត់ទុកជាប្រទេសតូចតាច ដែលសឹងតែមិននៅក្នុងក្រសែភ្នែករបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ទេបាទ ដែលយើងអាចនិយាយម្យ៉ាងទៀតថាលោក ដូណាល់ ត្រាំ មិនសូវជាបានខ្វល់ខ្វាយ និងយកចិត្តទុកដាក់ប៉ុន្មានទេមកលើប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសគឺទាក់ទងទៅនឹងដំណើរការនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ»។
អ្នកតាមដានរូបនោះបានអំពាវនាវឱ្យលោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលនឹងចូលកាន់តំណែងនៅខែមករា ឆ្នាំ ២០២៥ ខាងមុខ គួរតែយកចិត្តទុកដាក់លើគ្រប់វិស័យ និងពង្រីកទំនាក់ទំនងជាដៃគូផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ជួយជ្រោមជ្រែងកម្ពុជា ព្រោះកម្ពុជាជាសមាជិកនៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា អាស៊ាន។ ជាងនេះទៅទៀត លោកថា សហរដ្ឋអាមេរិកក៏ជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីជួយកម្ពុជាដោះស្រាយបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងធ្វើដំណើរតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យដែលបានធ្លាក់ចុះក្នុងអាណត្តិលោក ដូណាល់ ត្រាំ ធ្វើជាប្រធានាធិបតី។
ទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងកម្ពុជាត្រូវបានគេមើលឃើញថា មានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ជាពិសេសមុនការបោះឆ្នោតជាតិខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៨ ក្រោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផ្តើមការបង្ក្រាបលើអង្គការសង្គមស៊ីវិល ស្ថាប័នព័ត៌មានឯករាជ្យ ក្រុមជំទាស់ និងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល។ កាលពីឆ្នាំ ២០១៧ គណបក្សជំទាស់ដ៏ធំមួយ គឺគណបក្សសង្រ្គោះជាតិត្រូវបានរំលាយចោល។
អ្នកនយោបាយដូចជាលោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ដែលជាអនុប្រធានគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជាបានបង្ហាញការសាទរចំពោះការឡើងកាន់តំណែងជាថ្មីរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ។ លោកមើលឃើញថា ទោះបីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ឬគណបក្សសាធារណរដ្ឋឈ្នះការបោះឆ្នោត គោលនយោបាយការបរទេសនៃគណបក្សទាំងពីរមិនមានអ្វីប្រែប្រួលខ្លាំងទេ ជាពិសេសនៅតំបន់អាស៊ី ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែបន្តប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ដ្រនយោបាយជាមួយមហាចិនជាដើម។ លោកបន្តថា កាលពីអាណត្ដិនៃការដឹកនាំរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០១៦ កម្ពុជានិងអាមេរិកមានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាធម្មតា ប៉ុន្តែក៏មានភាពចម្រូងចម្រាសខ្លះរឿងរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ និងមានការដាក់សម្ពាធខ្លះមកលើកម្ពុជា។
អតីតតំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិរូបនោះស្នើឱ្យរដ្ឋបាលថ្មីអាមេរិកបន្តជួយអភិវឌ្ឍកម្ពុជា ជួយលើកកម្ពស់ប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកថ្លែងថា៖ «មានចំណុចបី ទីមួយស្នើឱ្យរដ្ឋបាលថ្មីរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ បន្តជួយអភិវឌ្ឍកម្ពុជា ទីពីរ ជួយជំរុញផ្នែកប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាឱ្យបានប្រសើរឡើង ទីបី ធ្វើយ៉ាងណាជួយរក្សាលំនឹងឯករាជ្យភាព ឬក៏អព្យាក្រឹតភាពរបស់កម្ពុជាហ្នឹងឱ្យបានល្អ»។
ចំណែកលោក នី សុខា ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក អះអាងថា សហរដ្ឋអាមេរិកមិនអាចបោះបង់ឡើយការជំរុញប្រទេសនានាឱ្យដឹកនាំតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យសេរី។ ដូច្នេះលោកយល់ថា គណបក្សណាឈ្នះឆ្នោតក៏ដោយ ក៏មានការគិតគូរការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅលើពិភពលោក។
ពាក់ព័ន្ធនឹងកម្ពុជាជាពិសេសវិញ លោក នី សុខា ជំរុញឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបន្តជួយកម្ពុជាផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងក៏ចង់ឃើញប្រទេសអាមេរិកបន្តកិច្ចសហការគាំទ្រមកដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបន្តទៅទៀត ដើម្បីពិសេសគឺគាំទ្រមកដល់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការជួយជ្រោមជ្រែងឱ្យមានការចូលរួម ដើម្បីលើកកម្ពស់នូវបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស បញ្ហាប្រជាធិបតេយ្យ ពីព្រោះថា ប្រទេសអាមេរិកគឺជាប្រទេសមួយដែលជារដ្ឋភាគីនៃហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស»។
កាលពីឆ្នាំ ២០១៩ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលកាលនោះជាប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកធ្លាប់បានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ទៅលោក ហ៊ុន សែន ដោយបញ្ជាក់អំពីបំណងពង្រឹងចំណងមិត្តភាពរវាងប្រទេសទាំងពីរ ដែលកំពុងមានភាពរកាំរកូសជាច្រើនឆ្នាំ។ លោក ត្រាំ បានបញ្ជាក់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកគោរពអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា និងមិនទាមទារឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូររបបនោះទេ ប៉ុន្តែលោកត្រាំបានប្រាប់ឱ្យលោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីកាលនោះ ដាក់ប្រទេសកម្ពុជាលើមាគ៌ាអភិបាលកិច្ចប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សកាន់អំណាច ថ្លែងថា លោក ដូណាល់ ត្រាំ នឹងអនុវត្តនយោបាយការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកដដែល។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «ខ្ញុំយល់ឃើញថាលោក ដូណាល់ ត្រាំ ទោះបីថា គាត់មកធ្វើជាប្រធានាធិបតី ក៏គាត់នៅអនុវត្តនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដដែលទេ។ វាអត់មានអីប្លែកប៉ុន្មានទេ។ ខ្ញុំយល់ថា មិនមានការប្រែប្រួលប៉ុន្មានទេ។ បញ្ហាសំខាន់កុំឱ្យគាត់យកកម្ពុជាធ្វើជាភូមិសាស្រ្តនយោបាយក្នុងការប្រកួតប្រជែងជាមួយមនោគមន៍វិជ្ជានៅក្នុងពិភពលោក។ អាហ្នឹងកម្ពុជាអាចនឹងមានលក្ខណៈល្អប្រសើរមានទំនាក់ទំនងល្អប្រសើរជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក»។
ក្រោយលោក ដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានព្យាករថា ឈ្នះការបោះឆ្នោត លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានចេញសារអបអរសាទរ ហើយថា នេះជាការទុកចិត្តរបស់ប្រជាជនអាមេរិកមកលើរូបលោក។ លោកបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្តេជ្ញាពេញទំហឹងក្នុងការធ្វើការជិតស្និទ្ធជាមួយរដ្ឋបាលថ្មីដើម្បីលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
ចំណែកលោក ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ក៏បានចេញសារអបអរសាទរមួយ ដោយលើកឡើងថា លោកនៅតែបន្តប្តេជ្ញាធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយរដ្ឋបាលលោក ត្រាំ និងសភាសហរដ្ឋអាមេរិក ជាពិសេសព្រឹទ្ធសភា ដើម្បីលើកកម្ពស់បន្ថែមទៀតនូវទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយូរអង្វែងរបស់ប្រទេសទាំងពីរ៕