អតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម នួន ជា និង ខៀវ សំផន ត្រូវតុលាការខ្មែរក្រហមផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់គុកអស់មួយជីវិតនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
លោកចៅក្រមនិល ណុន ប្រធានអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានប្រកាសសាលក្រមផ្តន្ទាទោសអតីតប្រធានសភានៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនួន ជា និងខៀវ សំផនអតីតប្រមុខរដ្ឋនៃរបបខ្មែរក្រហមនោះនៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះក្រោមការទះដៃអបអរសាទររបស់ជនរងគ្រោះដែលបានតាមដានការប្រកាសសាលក្រមដោយផ្ទាល់នៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហមក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។
«អង្គជំនុំជម្រះសម្រេចផ្តន្ទាទោសជនជាប់ចោទនួន ជា ដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។ អង្គជំនុំជម្រះសម្រេចផ្តន្ទាទោសជនជាប់ចោទខៀវ សំផន ដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត»។
Your browser doesn’t support HTML5
មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមត្រូវសាលាក្តីខ្មែរក្រហមកាត់ទោសមួយជីវិត
លោកចៅក្រមនិល ណុន បញ្ជាក់ថាតុលាការបានរកឃើញជនជាប់ចោទទាំងពីរមានទោសប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិដែលទាក់ទងនឹងការធ្វើទារុណកម្ម ការសម្លាប់និងការធ្វើទុក្ខទោសផ្នែកនយោបាយជាដើមប្រព្រឹត្តឡើងចន្លោះពីថ្ងៃទី១៧ខែមេសាឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៧។
លោកប្រកាសថា៖ «អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងរកឃើញថាជនជាប់ចោទនួន ជា មានពិរុទ្ធពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិដែលក្នុងនោះមានការសម្លាប់រង្គាលរួមទាំងការធ្វើមនុស្សឃាត ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយមូលហេតុនយោបាយ និងអំពើអមនុស្សធម៌ផ្សេងៗទៀតរួមមានការជម្លៀសដោយបង្ខំ ការធ្វើឲ្យបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំនិងការធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស។ជនជាប់ចោទខៀវ សំផន មានពិរុទ្ធពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិដែលក្នុងនោះមានការសម្លាប់រង្គាលរួមទាំងការធ្វើមនុស្សឃាត ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយមូលហេតុនយោបាយ និងអំពើអមនុស្សធម៌ផ្សេងៗទៀតរួមមានការជម្លៀសដោយបង្ខំ ការធ្វើឲ្យបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំនិងការធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស»។
ការផ្តន្ទាទោសធ្វើឡើង៣៥ឆ្នាំក្រោយពីរបបខ្មែរក្រហមបានដួលរលំ។របបនេះបានបង្កឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាស្លាប់យ៉ាងតិច១,៧លាននាក់ដោយការសម្លាប់ ដោយអត់អាហារ ដោយការធ្វើការហួសកម្លាំងនិងដោយសារទាសភាព។
សហព្រះរាជអាជ្ញាជាតិលោកស្រីជា លាង បានគាំទ្រដល់ការដាក់ទោសនួន ជា និងខៀវ សំផននេះ។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «យើងជឿជាក់ថាអង្គជំនុំជម្រះនេះបានសម្រេចយ៉ាងត្រឹមត្រូវ»។
ដោយឡែកលោកសហព្រះរាជអាជ្ញាអាមេរិកាំង Nicholas Koumjian លើកឡើងថាការផ្តន្ទាទោសលើជនជាប់ចោទនួន ជា និងខៀវ សំផន ប្រកបដោយ«យុត្តិធម៌»និងសមាមាត្រទៅនឹង«ភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃឧក្រិដ្ឋកម្ម»ដែលប្រព្រឹត្តដោយជនជាប់ចោទទាំងពីរ។
ក្រុមមេធាវីតំណាងដើមបណ្តឹងរដ្ឋវប្បវេណីដែលជាភាគីតំណាងឲ្យជនរងគ្រោះក៏បានស្វាគមន៍ការសម្រេចទោសនេះដែរ។
ផ្ទុយទៅវិញទាំងសហមេធាវីការពារក្តីរបស់នួន ជា ទាំងសហមេធាវីរបស់ខៀវ សំផន ប្រកាសដូចគ្នាថាសាលក្រមដែលដាក់ទោសឲ្យកូនក្តីផងខ្លួនជាប់គុកអស់មួយជីវិតនេះជារឿង«អយុត្តិធម៌»ហើយក្រុមមេធាវីការពារចុងចោទគ្រោងនឹងប្តឹងឧទ្ធរណ៍បន្តទៀត។ដោយឡែកក្រុមមេធាវីការពារក្តីរបស់នួន ជា ទាមទារឲ្យផ្លាស់ប្តូរក្រុមចៅក្រមជំនុំជម្រះសាលាដំបូងទាំងប្រាំរូបចេញ។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងក៏បានសម្រេចផ្តល់សំណងជាសមូហភាពនិងផ្លូវចិត្តមួយចំនួនសម្រាប់ជនរងគ្រោះប៉ុន្តែក្នុងចំណោមគោលការណ៍ផ្តល់សំណងចំនួន១៣មានសំណងចំនួនពីរមិនត្រូវបានអនុម័តទេដោយសារមិនទាន់មានការគាំទ្រផ្នែកមូលនិធិ។
ភ្លាមៗក្រោយពីការប្រកាសសាលក្រម ស្ថានទូតអាមេរិកបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្វាគមន៍ដោយរំពឹងថា«សាលក្រមនេះនឹងផ្តល់នូវយុត្តិធម៌និងធ្វើឲ្យក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះស្ងប់ចិត្ត»។
ដោយឡែកអ្នកនាំពាក្យសហភាពអឺរ៉ុបដែលមាន២៨ប្រទេសជាសមាជិកបានថ្លែងថាការផ្តន្ទាទោសអតីតមេដឹកនាំកំពូលខ្មែរក្រហមនួន ជា និងខៀវ សំផន «គឺជាជំហានវិជ្ជមានដ៏មានសារៈសំខាន់ក្នុងការប្រយុទ្ធរួមប្រឆាំងនឹងនិទណ្ឌភាព»។
អ្នកនាំពាក្យសហភាពអឺរ៉ុបដដែលសង្កត់ធ្ងន់ថាសាលក្រមនេះបញ្ជាក់ថា«មេដឹកនាំណាក៏ដោយអាចនឹងត្រូវនាំមកកាត់ទោសដោយសារអំពើរបស់ពួកគេ បើទោះជាពួកគេបានប្រព្រឹត្តិជាច្រើនទសវត្សរ៍កន្លងទៅហើយក្តី»៕