ចំនួនគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ភផ្សាយសៀវភៅនិងការអានសៀវភៅនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានការកើនឡើង គួរឲ្យកត់សម្គាល់ ក៏ប៉ុន្តែការការពារផ្នែកកម្មសិទ្ធិបញ្ញាមានភាពធូររលុងនៅឡើយ។
កម្មសិទ្ធិបញ្ញាសំដៅដល់ប្រភេទនៃទ្រព្យសម្បត្តិដែលផ្តើមចេញពីការបង្កើតដោយគំនិតរបស់មនុស្ស។ ការការពារស្នាដៃរបស់អ្នកសរសេរសៀវភៅ ត្រូវបានការពារដោយច្បាប់សិទ្ធិអ្នកនិពន្ធ និងសិទ្ធិប្រហាក់ប្រហែល ដែលជាផ្នែកមួយនៃកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ត្រូវបានគេអនុវត្តយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ក្នុងប្រទេសដែលអភិវឌ្ឍន៍។
ក៏ប៉ុន្តែ ការអនុវត្តច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ញានេះ គឺជាបញ្ហាប្រឈមដ៏ធំមួយសម្រាប់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដូចកម្ពុជា ដោយសារតែវាជាប្រធានបទថ្មីថ្មោងនៅឡើយសម្រាប់កម្ពុជា ហើយអាជីវករ នឹងអ្នកអានមួយចំនួនធំនៅមិនទាន់យល់ច្បាស់ពីច្បាប់និងការគោរពកម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់អ្នកនិពន្ធនៅឡើយ។ នេះបើតាមការឲ្យដឹងរបស់លោក គឹម ចាន់ណានាយកគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយសៀវភៅ MindBook។
«តាមធម្មតា យើងនៅថ្មីថ្មោងខាងកម្មសិទ្ធិបញ្ញានេះ ចឹងទៅសង្គមយើងនិងប្រជាជនយើងភាគច្រើនគាត់យល់ដឹងពីរឿងនេះតិចតួច។ សព្វថ្ងៃយើងឃើញនៅមានភាពធូររលុងច្រើនដែរ។ យើងមិនទាន់មានការបំផុសស្មារតីឲ្យបានច្រើននៅឡើយទេ»។
ក៏ប៉ុន្តែលោក ឆាយ សុផល ដែលជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ និងជាអ្នកសារព័ត៌មានជើងចាស់មួយរូបផងនោះ ពុំសូវបារម្ភជុំវិញការលួចចម្លងស្នាដៃនោះទេ។ លោកថ្លែងថា នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ទាំងអ្នកលក់ និងអ្នកទិញសៀវភៅចង់បានសៀវភៅច្បាប់ដើមជាជាងច្បាប់ចម្លង។ មួយវិញទៀត តម្លៃបោះពុម្ពនាពេលចុងក្រោយនេះ មានការប្រកួតប្រជែងគ្នា ដែលនាំឲ្យតម្លៃសៀវភៅច្បាប់ដើម និងច្បាប់ចម្លងមិនសូវខុសគ្នាច្រើននោះទេ។
«តាមពិតវា ក៏ជាចំណែកគួរឲ្យបារម្ភមួយខ្លះដែរកន្លងមក ទាក់ទងនឹងការលួចចម្លង លក់នៅតាមទីផ្សារ និងបណ្ណាគារ។ ក៏ប៉ុន្តែ ចរន្តចុងក្រោយនេះ ទាំងអ្នកលក់សៀវភៅគាត់មិនចង់មានបញ្ហា ហើយគាត់ចង់លក់សៀវភៅណាដែលជាសៀវភៅច្បាប់ដើម។ ម្យ៉ាងទៀត អ្នកទិញសៀវភៅ គាត់ចេះស្រឡាញ់សៀវភៅដូច្នេះគាត់ចង់ទិញសៀវភៅណា ជាសៀវភៅដើម។ ដូច្នេះ កម្មសិទ្ធិបញ្ញា ក្នុងការចម្លងសៀវភៅលក់ ខ្ញុំមិនសូវបារម្ភទេ»។
លោក ឆាយ សុផល គូសបញ្ជាក់ថា មួយរយៈចុងក្រោយនេះ ការអានសៀវភៅរបស់យុវជនមានការកើនឡើងមួយកម្រិត។ នេះ ក៏ដោយសារតែ យុវជនចាប់ផ្តើមចូលរួមក្នុងការងារសង្គម និងនយោបាយច្រើនជាងមុន ដែលធ្វើឲ្យពួកគេកាន់តែចង់ចេះចង់ដឹង និងចាប់ផ្តើមអាន។ ហើយការអានរបស់យុវជននេះ ក៏រួមចំណែកជំរុញទឹកចិត្តអ្នកនិពន្ធឲ្យសរសេរសៀវភៅកាន់តែច្រើនដែរ។
កាលពីចុងសប្តាហ៍មុន បណ្ណាល័យជាតិកម្ពុជា បានរៀបចំ «ពិព័រណ៍សៀវភៅនៅកម្ពុជា លើកទី៤» មួយដើម្បីលើកទឹកចិត្តការសរសេរសៀវភៅនៅកម្ពុជា ក៏ដូចជាផ្តល់ជាទីផ្សារលក់សៀវភៅដល់អ្នកបោះពុម្ភផ្សាយ។
«ពិព័រណ៍សៀវភៅ» រយៈពេល៣ថ្ងៃនេះ បានទាក់ទាញអ្នកចូលរួមបានប្រមាណជាងមួយម៉ឺននាក់រួមទាំងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដូចជា លោកស្រី ភឿង សកុណា រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងវប្បធម៌ លោក ហង់ ជួនណារ៉ុន រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអប់រំ លោកលោក ឱម យិនទៀង ប្រធានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ លោក ខៀវ កាញ៉ារីទ្ធ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងព័ត៌មាន និងកូនប្រុសពៅរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែនគឺលោក ហ៊ុន ម៉ានី ផងដែរ។
លោកស្រី ខ្លូត វិបុល្លា នាយិកាបណ្ណាល័យជាតិកម្ពុជា បញ្ជាក់ប្រាប់ VOAថានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ការបោះពុម្ភសៀវភៅនៅកម្ពុជាមានការកើនឡើងដល់ជាង២ម៉ឺនចំណងជើងនៃសៀវភៅ និងមានស្ថាប័នបោះពុម្ភផ្សាយប្រមាណជិត៦០០ស្ថាប័ន។ បើទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោកស្រីលើកឡើងថា ជារឿយៗអ្នកសរសេរសៀវភៅបានរអ៊ូរទាំអំពីការលួចចម្លងស្នាដៃដាក់លក់តាមទីផ្សារភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីស្នាដៃដើមបានចេញផ្សាយ។
សម្រាប់លោកស្រីផ្ទាល់មើលឃើញថា ការការពារកម្មសិទ្ធិបញ្ញានៅកម្ពុជានៅមានកម្រិតនៅឡើយ បើទោះជាកម្ពុជាមានច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ញា និងស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយក្រសួងវប្បធម៌យ៉ាងណាក្តី។
«សូម្បីតែបណ្ណាល័យជាតិយើងបោះពុម្ភសៀវភៅចេញហើយ ក៏មានអ្នកចម្លងដែរ។ អញ្ចឹកម្មសិទ្ធិបញ្ញាយើងនឹង មិនទាន់មានការការពារល្អសម្រាប់អ្នកបោះពុម្ភផ្សាយទេ»។
លោកស្រី ខ្លូត វិបុល្លា បានពន្យល់ថា ម្ចាស់ស្នាដៃនិពន្ធសៀវភៅគប្បីចុះឈ្មោះយកលេខកូដសម្គាល់សៀវភៅពីបណ្ណាល័យជាតិ និងចុះឈ្មោះសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនៅក្រសួងវប្បធម៌ ដែលអាចជាតឹកតាងសំខាន់បង្ហាញពីកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់។
យ៉ាងណាក៏ លោក ជិន បញ្ញាវ័ន្ត ដែលជាអ្នកចូលចិត្តអានសៀវភៅ និងជាអ្នកចូលរួមការតាំងពិព័រណ៍សៀវភៅមួយរូបផងនោះ ចាប់អារម្មណ៍ឃើញថាសៀវភៅដែលនិពន្ធថ្មីនៅមានតិចតួចនៅឡើយ។ ដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកនិពន្ធ ហើយរូបលោកផ្ទាល់ចូលចិត្តទិញសៀវភៅដែលជាម្ចាស់ស្នាដៃដើម ជាជាងសៀវភៅចម្លង ឬសៀវភៅប្រែសម្រួល។
«ការរៀបចំឲ្យមានការតាំងពិព័រណ៍សៀវភៅនេះបានជួយលើកកម្ពស់ទាំងការអាន ទាំងការសរសេរ។ ខ្ញុំរកមើលស្នាដៃណាដែលដាក់ថា និពន្ធផ្ទាល់តែម្តងមិនមែនដាក់ថាបកប្រែ ប្រែសម្រួល ឬរៀបរៀងទេ ព្រោះខ្ញុំចង់លើកកម្ពស់ស្នាដៃអ្នកនិពន្ធជាទូទៅ»។
ដោយយោងតាមមាត្រា៦៤នៃច្បាប់ស្តីពីសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធ និងសិទ្ធិប្រហាក់ប្រហែល ការរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធត្រូវផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ចន្លោះពី ៥លានរៀល ទៅ២៥លានរៀល និង/ឬត្រូវជាប់ពន្ធនាគារចន្លោះពី៦ខែទៅ១២ខែ៕