ក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបង្កើតច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការរើសអើងអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ដើម្បីការពារពួកគេពីការរើសអើង និងអាចឲ្យពួកគេរៀបការដោយស្របច្បាប់។
កម្រងរូបភាពVOA៖ CCHR តាំងពិព័រណ៍រូបថតសកម្មជន និងផ្សាយរបាយការណ៍ពីការរើសអើងអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា
នៅថ្ងៃទី៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩នេះ មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) បានរៀបចំកម្មវិធីក្រោមប្រធានបទ «សំឡេងខ្ញុំ សិទ្ធិខ្ញុំ» ដើម្បីបង្ហាញពិព័រណ៍រូបថតសកម្មជន និងផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ពាក់ព័ន្ធនឹងការរកឃើញអំពីការរើសអើងអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ដែលមានការចូលរួមពីក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស មន្រ្តីសង្គមស៊ីវិល និងមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលប្រមាណជាជិត១០០នាក់។
កញ្ញា ឈុន មុនីវិច្ឆរ៉ា សកម្មជនអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា ប្រាប់អ្នកចូលរួមពាក់ព័ន្ធនឹងការរើសអើងក្រុមអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា ក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៍រូបថតសកម្មជន និងផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ពាក់ព័ន្ធនឹងការរកឃើញអំពីការរើសអើងអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា។ នៅថ្ងៃទី ៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩។ (កាន់ វិច្ឆិកា/VOA)
កញ្ញា ឈុន មុនីវិច្ឆរ៉ា សកម្មជនអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាដែលបានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនោះប្រាប់ VOA ថា កញ្ញាគឺជាអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាតាំងពីកំណើត និងចាប់ផ្តើមចង់ក្លាយជាមនុស្សស្រីនៅអាយុ៨ឆ្នាំ។ កញ្ញាបន្តថា អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាជាទូទៅតែងរងនូវការរើសអើងពីសង្គម មិនបានរៀនសូត្រខ្ពស់ ដោយសារខ្វះខាតការការពារផ្នែកផ្លូវច្បាប់ និងត្រូវបាត់បង់សិទ្ធិមួយចំនួន ពិសេសសិទ្ធិក្នុងការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ដោយស្របច្បាប់។
កញ្ញាបានប្រាប់ VOA ថា៖
«សូមឲ្យមានច្បាប់ការពារដល់អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាថា អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាក៏គាត់អាចធ្វើការបានដែរ ឲ្យតែគាត់មានសមត្ថភាព។ ហើយទីពីរទាក់ទងទៅនឹងច្បាប់អាពាហ៍ពិពាហ៍សម្រាប់អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា។ នៅក្នុងសង្គមខ្មែរយើងអត់ទាន់មានច្បាប់ទេសម្រាប់អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា អញ្ចឹងសូមស្នើដល់រដ្ឋាភិបាលគាត់យល់ព្រមឲ្យអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាហ្នឹងអាចរៀបការជាមួយគ្នាដោយស្របច្បាប់»។
សកម្មជនវ័យ៣៤ឆ្នាំរូបនេះបន្ថែមថា នៅកម្ពុជា អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាមិនអាចចុះលិខិតអាពាហ៍ពិពាហ៍ស្របតាមច្បាប់ មិនអាចរៀបចំពិធីរៀបការតាមប្រពៃណី ឬត្រូវរៀបចំដោយលួចលាក់ជាដើម។
លោក សួង ភក្តី (ដែលមានភេទជាស្រី) សកម្មជនអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា រើសអើងក្រុមអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា ក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៍រូបថតសកម្មជន និងផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ពាក់ព័ន្ធនឹងការរកឃើញអំពីការរើសអើងអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា នៅថ្ងៃទី០៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩។ (កាន់ វិច្ឆិកា/VOA)
សកម្មជនអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាមួយរូបទៀត គឺលោក សួង ភក្តី លើកឡើងថា លោកមានភេទជាស្រ្តី និងចាប់ផ្តើមស្រឡាញ់មនុស្សស្រីតាំងពីវ័យក្មេងមក។ លោកបន្ថែមថា ការស្រឡាញ់មនុស្សភេទដូចគ្នា បានធ្វើឲ្យលោករងនូវការប្រមាថ និងរើសអើងយ៉ាងខ្លាំងពីមនុស្សជុំវិញខ្លួន។
ដូចកញ្ញា ឈុន មុនីវិច្ឆរ៉ា ដែរសកម្មជនវ័យ៣៦ឆ្នាំរូបនេះបន្ថែមថា លោកចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលបង្កើតច្បាប់ដើម្បីការពារអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ដើម្បីលោកអាចរៀបការជាមួយដៃគូរបស់លោកបានស្របទៅតាមច្បាប់ និងជៀសផុតពីការរើសអើងគ្រប់រូបភាព។
«ពេលមានច្បាប់ហ្នឹងមកគឺយើងមានសិទ្ធិសេរីភាពស្មើគ្នា និងយើងលែងមានការរើសអើងពីសង្គម ពីអ្នកជិតខាង ពីគាត់ថ្នាក់ធំ ទាហាន ប៉ូលីសអីអញ្ចឹង គឺយើងមានច្បាប់ហ្នឹង សំខាន់បំផុតគឺយើងមានសិទ្ធិពេញលេញដូចប្រជាពលរដ្ឋដទៃដែលគេមានច្បាប់អាពាហ៍ពិពាហ៍ និងអេតាស៊ីវិល»។
នៅក្នុងកម្មវិធីនោះ ក៏មានការសម្តែងរបស់ក្រុមអ្នកងាយរងគ្រោះ បង្ហាញអំពីការរងនូវការរើសអើងពីសង្គម និងការប្រើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ព្រមទាំងការលើកឡើងរបស់អ្នកស្រឡាញ់ភេទមួយចំនួនដែលថា ពួកគេរងនូវការរើសអើងនៅសាលារៀន សហគមន៍ កន្លែងធ្វើការ និងការមិនអនុញ្ញាតឲ្យរៀបការជាដើម។
អ្នកស្រី មាជ សុធារី អនុប្រធាននាយកដ្ឋានសមភាពយេនឌ័រក្រសួងកិច្ចការនារី លើកឡើងថា បច្ចុប្បន្ន រាជរដ្ឋាភិបាលមានគោលនយោបាយក្នុងការលើកកម្ពស់សមភាពយេនឌ័រ ដោយមានការស្រាវជ្រាវពីបញ្ហារបស់អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា និងបញ្ជ្រៀបចំណេះដឹងដល់គ្រួសារ និងសហគមន៍ កុំឲ្យមានការរើសអើងអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា។ យ៉ាងណាក្តីអ្នកស្រីថា កម្ពុជាមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលចែងពីសិទ្ធិស្មើគ្នារបស់បុគ្គល ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលមិនទាន់មានការជជែកណាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្កើតច្បាប់ដាច់ដោយឡែកចែងពីការរើសអើងអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នានៅឡើយ។
«នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើង ទោះបីយើងអត់ទាន់មានច្បាប់ពេញលេញសម្រាប់ពួកគាត់ ជាច្បាប់ដាច់ដោយឡែក ឬក៏យ៉ាងណានោះ ប៉ុន្តែការរើសអើងរបស់យើងមានដែរ តែមានកម្រិត មានន័យថាគាត់អាចរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍បាន មានន័យថាចុះកាសែតចុះអីកនុងការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់គាត់ គ្រាន់តែថាច្បាប់អត់បានទទួលស្គាល់ ប៉ុន្តែយើងអត់បានបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពរបស់គាត់ក្នុងការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍អីដែរ»។
របាយការណ៍ស្តីពី «សិទ្ធិក្នុងការមិនរើសអើងដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋាននៃនិន្នាការភេទ និងអត្តសញ្ញាណយេនឌ័រ ការបង្ហាញនូវទំនោរយេនឌ័រ និងលក្ខណៈភេទនៅកន្លែងការងារនៅកម្ពុជា» ចេញផ្សាយដោយមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជានៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ រកឃើញថា ប្រទេសកម្ពុជាខ្វះខាតកិច្ចការពារផ្នែកច្បាប់សំខាន់ៗប្រឆាំងការរើសអើងដោយមូលហេតុនៃនិន្នាការភេទនិងអត្តសញ្ញាណយេនឌ័រ។
លោក នួន ស៊ីដារ៉ា អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងនិន្នាការភេទនិងអត្តសញ្ញាណយេនឌ័រនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាលើកឡើងថា អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាជាទូទៅ កើតឡើងពីកត្តាធម្មជាតិ ។ លោកបន្តថា ការរើសអើងអ្នកស្រឡាញ់ភេទជាច្រើន តែងកើតមានដោយសារការមិនយល់ដឹងអំពីតម្លៃនិងសិទ្ធិមនុស្ស។
មន្រ្តីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះបន្ថែមថា កង្វះខាតចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ចំពោះការរើសអើងអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ជាមូលហេតុចម្បងដែលធ្វើឲ្យក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាតែងរងនូវការរើសអើងពីសហគមន៍ គ្រួសារ សាលារៀន និងកន្លែងធ្វើការ។
«វាជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ ដើម្បីឈោងទៅចាប់យកសិទ្ធិផ្សេងៗ ដូចជាសិទ្ធិរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ឬក៏ការទទួលស្គាល់យេនឌ័រ។ អញ្ចឹងបើសិនជាមិនមានការប្រឆាំង ការរើសអើងពីអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា គាត់មានសិទ្ធិស្មើគ្នា គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការធ្វើការងារ ទៅសាលារៀន ជាពិសេសប្រឆាំងការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាពីឪពុកម្តាយ។ យើងឃើញថាឪពុកម្តាយភាគច្រើនគិតថាវាយកូនដើម្បីកែតែប៉ុណ្ណឹង ហើយសហគមន៍ផ្សេងៗ វាយអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាដោយគិតថា វាអត់មានទោសទេ ពីព្រោះវាអត់មានច្បាប់ណាចែងអញ្ចឹងផង»។
លោក នួន ស៊ីដារ៉ា បន្ថែមថា រហូតមកដល់ពេលនេះ មិនទាន់មានតួលេខជាក់លាក់បង្ហាញពីចំនួនអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នានៅកម្ពុជានៅឡើយ៕