ការថ្លែងរបស់អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាមួយរូប គឺលោក សុខ ឥសាន ពាក់ព័ន្ធនឹងខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បង្កឱ្យមានប្រតិកម្មពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមួយចំនួន។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោក សុខ ឥសាន បានប្រាប់សារព័ត៌មានថា ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមទាំងអស់ជាជនជាតិវៀតណាម បន្ទាប់ពីបារាំងប្រគល់ទឹកដីកូសាំងស៊ីនឱ្យវៀតណាមនៅឆ្នាំ ១៩៤៩។
លោក សុខ ឥសាន បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី ១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៤ ថា វាមិនមានភាពចាំបាច់ឡើយ ដែលទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជួយជជែកជាមួយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមក្នុងការការពារខ្មែរកម្ពុជាក្រោម។
លោក សុខ ឥសាន ត្រូវបានដកស្រង់សម្តីថា៖ «យើងចេះតែថាខ្លួនយើងខ្មែរក្រោមៗ ក៏ប៉ុន្តែតាមពិតសញ្ជាតិសុទ្ធតែវៀតណាមទាំងអស់។ ឥឡូវមានបងប្អូនណាកាន់ passport [លិខិតឆ្លងដែន] ខ្មែរ សញ្ជាតិខ្មែរ វាអត់មានទេ។ តាំងពីបារាំងប្រគល់ទឹកដីកូសាំងស៊ីនឱ្យវៀតណាមហ្នឹង គឺថាបងប្អូនខ្មែរទាំងអស់ ខ្មែរក្រោមទាំងអស់ហ្នឹងសុទ្ធតែសញ្ជាតិជនជាតិវៀតណាមហើយ។ នែ បើជនជាតិវៀតណាម យើងទៅផ្តាំផ្ញើស្អីទៀត។ អ៊ីចឹងសមាគមគេមានហើយ ឱ្យគេទាមទារទៅតាមគោលការណ៍ដែលមានចែងនៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិទៅ។ អត់ខុសទេ ចាំបាច់អីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅទាមទារជំនួសបងប្អូនខ្មែរក្រោមនោះ»។
រូបឯកសារ៖ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចលោកសុខ ឥសាន ផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (វីអូអេ) នៅទីស្នាក់កណ្តាលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ថ្ងៃទី៦ កក្កដា ឆ្នាំ ២០២៣។ (ពិន ស៊ីសុវណ្ណ/វីអូអេ)
ការលើកឡើងរបស់អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារូបនេះកើតឡើង បន្ទាប់ពីសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានស្នើថ្វាយព្រះមហាក្សត្រ និងស្ថាប័នកំពូលៗរបស់កម្ពុជា ឱ្យលើកយកបញ្ហារបស់ខ្មែរក្រោមដាក់ជូនប្រធានាធិបតីវៀតណាមដែលមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា កាលពីសប្តាហ៍មុន។ សមាគមបានលើកឡើងថា អាជ្ញាធរវៀតណាមមិនគោរពសិទ្ធិពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ស្របតាមគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិឡើយ។
លោក សឺន ជុំជួន អនុប្រធានសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា ការលើកឡើងរបស់ លោក សុខ ឥសាន គឺជារឿងមួយមិនត្រឹមត្រូវ និងមិនអាចទទួលយកបានឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ក្នុងនាមជាខ្មែរក្រោមមួយរួបដែរ ហើយយើងក៏ជាសកម្មជនធ្វើការ ដើម្បីសិទ្ធិខ្មែរយើងដែលនៅកម្ពុជាក្រោម! ខ្ញុំមិនអាចទទួលយកបានទេ អ្វីដែលជាប្រសាសន៍របស់ឯកឧត្តម សុខ ឥសាន។ គាត់លើកឡើងថាខ្មែរក្រោមក្លាយជាជនជាតិវៀតណាមគឺជារឿងមួយដែលមិនអាចទទួលយកបាន ពីព្រោះថាជនជាតិនៅតែជាជនជាតិ មិនអាចជនជាតិខ្មែរក្លាយជាជនជាតិវៀតណាមអីបានទេ»។
លោកទទួលស្គាល់ថា ជនជាតិខ្មែរដែលរស់នៅកម្ពុជាក្រោមអាចក្លាយជាសញ្ជាតិវៀតណាម ប៉ុន្តែមិនមែនជាជនជាតិវៀតណាម។ លោកស្នើឱ្យ លោក សុខ ឥសាន គួរតែបង្ហាញឱ្យបានច្បាស់លាស់ថាការលើកឡើងរបស់លោកធ្វើឡើង «ដោយអចេតនា» ឬយ៉ាងណា ដើម្បីកុំឱ្យមានការភ័ន្តច្រឡំថាខ្មែរក្រោមជាជនជាតិវៀតណាម។
លោក យ័ញ សេត អាយុ ៣៥ ឆ្នាំ សកម្មជនសង្គមខ្មែរក្រោម ក្នុងខេត្តឃ្លាំងនៃប្រទេសវៀតណាម ប្រាប់វីអូអេថា លោកមិនពេញចិត្តចំពោះការលើកឡើងរបស់ លោក សុខ ឥសាន ដែលលោកថាជាការថ្លែងមួយដែលមិនទទួលស្គាល់ខ្មែរក្រោមជាជនជាតិខ្មែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ចំពោះរូបខ្ញុំផ្ទាល់ គឺមានការអន់ចិត្តជាយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការលើកឡើងថាមិនទទួលស្គាល់ខ្មែរក្រោមគឺជាខ្មែរតែមួយ និងនិយាយថា ខ្មែរក្រោមជាយួនជាដើមហ្នឹង មិនមែនតែចំពោះតែរូបខ្ញុំទេ បងប្អូនខ្មែរក្រោមទូទៅហ្នឹងមានការអន់ចិត្តយ៉ាងខ្លាំងណាស់»។
លោកស្នើឱ្យលោក សុខ ឥសាន ចេញមុខសុំទោសជាសាធារណៈចំពោះការលើកឡើងនេះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំបាទ! សុំស្នើឱ្យឯកឧត្តមសុខ ឥសាន ចេញសុំទោសខ្មែរក្រោមជាសាធារណៈ ដើម្បីកុំឱ្យមានការបែកបាក់ចំពោះខ្មែរនិងខ្មែរ។ ក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ បងប្អូនខ្មែរក្រោមមានការអន់ចិត្តយ៉ាងខ្លាំងណាស់ ចំពោះទស្សនៈសម្តីរបស់ឯកឧត្តម សុខ ឥសាន»។
រូបឯកសារ៖ សន្តិសុខម្នាក់យាមល្បាតនៅសួនសាធារណៈដែលជាទីតាំងនៃបូជនីយដ្ឋានកម្ពុជា-វៀតណាម នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៩។
អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រនយោបាយអន្តរជាតិ លោក សេង វណ្ណលី យល់ថា ការលើកឡើងរបស់លោក សុខ ឥសាន ដែលថាខ្មែរក្រោមគឺជា «ជនជាតិវៀតណាម» មិនមែន «ជនជាតិខ្មែរ» គឺផ្ទុយពីច្បាប់កម្ពុជាស្តីពី «សញ្ជាតិ» និងថាការលើកឡើងនេះបង្ហាញថាខ្មែរក្រោមនៅតែទទួលរងការលាបពណ៌ថាជាជនជាតិវៀតណាម។
លោកថ្លែងថា៖ «ការប្រមាថមើលងាយថា ជនជាតិខ្មែរពិសេសខ្មែរក្រោមថាមិនមែនជាជនជាតិខ្មែរ ហើយបដិសេធជាជនជាតិស្របតាមច្បាប់ និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សម្តេចបរមកោដ្ឋ ហើយចោទខ្មែរក្រោមថាជាជនជាតិវៀតណាមតាមពិតទៅវាជាការស្អប់ខ្ពើម ឬមើលងាយខ្មែរកម្ពុជាក្រោមរាប់លាននាក់ [...] ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមអត់ដែរតូចចិត្តទេ នៅពេលដែលយើងមកខ្មែរលើ យើងក៏លេចឮថាមានទទួលរងការចោទថាខ្មែរកម្ពុជាក្រោមគឺជា វៀតណាម។ ចំណុចត្រង់នេះ ធ្វើឱ្យការដែលលោក សុខ ឥសាន លើកឡើងនេះ វាហាក់បង្ហាញពីការពិតដែលថាខ្មែរក្រោមនៅតែបន្តរងគ្រោះដោយការលាបពណ៌ពីអ្នកនយោបាយ ដូចជាប្រភេទអ្នកនយោបាយប្រភេទលោក សុខ ឥសាន ជាដើម»។
លោកស្នើឱ្យអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជន ចេញមុខសុំទោសជាសាធារណៈចំពោះខ្មែរក្រោម។
ជាការឆ្លើយតប លោក សុខ ឥសាន ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា ការលើកឡើងរបស់លោកមិនមានចេតនាបង្កឱ្យមានការរើសអើង ឬមើលងាយទៅលើបងប្អូនកម្ពុជាក្រោមឡើយ។ លោកបន្ថែមថា កន្លងទៅ រូបលោកផ្ទាល់ក៏ធ្លាប់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាជនជាតិវៀតណាមដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «រឿងប្រតិកម្មវាជាធម្មតានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។ អ៊ីចឹងទេការយល់ឃើញគឺខុសៗគ្នាបាទ។ ជាជំហររបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំមិនបានប្រមាថមើលងាយឬក៏រើសអើងបងប្អូនខ្មែរកម្ពុជាក្រោមទេ! ខ្ញុំគ្រាន់តែនិយាយអំពីផ្លូវច្បាប់ដែលគេសួរថាតើរាជរដ្ឋាភិបាលមូលហេតុអីបានមិនអន្តរាគមន៍ឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលសាធារណៈរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាមហ្នឹង ជួយសម្រួលដល់បញ្ហាជីវភាពរបស់ផ្សេងៗរបស់ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមតែប៉ុណ្ណោះ»។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖ «ព្រោះបងប្អូនទទួលបាននូវអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិវៀតណាម ហើយ Passport [លិខិតឆ្លងដែន] សញ្ជាតិវៀតណាម អ៊ីចឹងទេឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅអន្តរាគមន៍យ៉ាងម៉េចក៏មិនអាចមានលក្ខណៈទៅកើតទេ។ វាមានន័យថា ដូចជាយើងជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុង ទោះបីបងប្អូនជាខ្មែរក្រោមក៏ពិតមែន តែបងប្អូនបានប្រើប្រាស់លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិរបស់សាធារណៈរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាមហើយ»។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក សុខ ឥសាន ថ្លែងថា លោកសាទរចំពោះការធ្វើអត្តញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិវៀតណាមដល់បងប្អូនកម្ពុជាក្រោម ដោយមានការបញ្ជាក់ជាជនជាតិខ្មែរ៕