កំណត់និពន្ធ៖នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍កាលពីដើមខែតុលានេះលោក W. Patrick Murphy ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនៅកម្ពុជា បានពិភាក្សាជាមួយ VOA អំពីការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនាពេល៣០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ កញ្ញា ហ៊ាន សុជាតា និងអ្នកនាងខាន់ សុគុំមនោ រៀបរៀងបទសម្ភាសន៍នេះឲ្យ VOA ពីរាជធានីភ្នំពេញដូចតទៅ៖
Your browser doesn’t support HTML5
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត Murphy៖ អាមេរិកបន្តប្តេជ្ញាជួយកម្ពុជានិងពលរដ្ឋនៅខួបសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស
VOA៖ សូមអរគុណលោក ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកដែលអនុញ្ញាតឲ្យ VOA បានជួបសម្ភាសជុំវិញប្រធានបទសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ ជាដំបូង នាងខ្ញុំចង់ដឹងអំពីទស្សនៈរបស់លោកចំពោះការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនាពេល៣០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត Murphy៖ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនៅឆ្នាំ១៩៩១កាលពី៣០ឆ្នាំមុននៅខែតុលានេះគឺជាសមិទ្ធផលដ៏អស្ចារ្យដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីសារៈសំខាន់នៃសេចក្តីសម្រេចនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការការទូតអន្តរជាតិ។កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានប្រមូលផ្តុំប្រទេសហត្ថលេខីចំនួន ១៩ ក្នុងនោះមានទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងភាគីពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗនៅកម្ពុជា ឲ្យមូលមតិគ្នាក្នុងការបញ្ចប់ជម្លោះនិងសង្គ្រាមស៊ីវិល។កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនោះគឺជាមូលដ្ឋានក្នុងការជួយបញ្ចប់ជម្លោះនិងនាំជនភៀសខ្លួនត្រឡប់មកស្រុកកំណើតវិញព្រមទាំងផ្តល់ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់កម្ពុជានាពេលអនាគតដែលនឹងមានស្ថិរភាពនិងវិបុលភាព នៅក្នុងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។បន្ទាប់ពី៣០ឆ្នាំនៃការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនេះយើងមើលឃើញពីលទ្ធផលខ្លះហើយយើងក៏មើលឃើញចំណុចខ្វះខាតខ្លះដែលកម្ពុជាអាចធ្វើឲ្យកាន់តែប្រសើរហើយមានផ្នែកខ្លះនិងគោលការណ៍ខ្លះទៀតនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះទៀតដែលកម្ពុជាអាចធ្វើបានច្រើនជាងនេះ។
VOA៖ ដូចដែលលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត បានដឹងហើយថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមានការដើរថយក្រោយ។ តើលោកគិតថាអ្វីទៅដែលកម្ពុជាគួរធ្វើដើម្បីឲ្យស្ថានភាពនៅកម្ពុជាមានភាពប្រសើរឡើងវិញ?
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត Murphy៖ សំណួរនេះល្អមែនទែនទាំងចំពោះពលរដ្ឋកម្ពុជានិងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ យើងព្យាយាមពង្រឹងចំណងមិត្តភាពរវាងគ្នាជំរុញផលប្រយោជន៍នៃទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរ។ សិទ្ធិមនុស្សពិតជាសំខាន់ខ្លាំងណាស់។ វាជាបញ្ហាសាកលជាមូលដ្ឋានមិនមែនជាបញ្ហាផ្តាច់មុខរបស់ប្រទេសណាមួយនោះទេ។ យើងដឹងថាកម្ពុជាយកចិត្តទុកដាក់អំពីសិទ្ធិមនុស្សព្រោះថាកម្ពុជាក៏មានរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលចែងអំពីសិទ្ធិមនុស្សដែរ។ កម្ពុជា ក៏ជាសមាជិកអាស៊ានហើយធម្មនុញ្ញអាស៊ានក៏មានចែងអំពីគោលការណ៍និងគុណតម្លៃនៃសិទ្ធិមនុស្ស ព្រមទាំងមានយន្តការជំរុញសិទ្ធិមនុស្សផង។ យើងដឹងថា កម្ពុជាធ្លាប់ផ្តល់តម្លៃនិងភាពសំខាន់ដល់សិទ្ធិមនុស្ស។យើងឃើញពីអតីតកាលថាសិទ្ធិមនុស្សមានសារៈសំខាន់ចំពោះវិបុលភាពនិងភាពរីកចម្រើននៃប្រទេសមួយនៅពេលដែលពលរដ្ឋអាចបញ្ចេញមតិនៅពេលដែលមានសង្គមស៊ីវិលរឹងមាំនិងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ហើយនៅពេលដែលសេរីភាពបុគ្គលនិងសមូហភាពត្រូវបានការពារ។ នៅពេលដែលសុខុមាលភាពរបស់ពលរដ្ឋប្រសើរឡើងស្ថិរភាពនិងវិបុលភាពរបស់ប្រទេសនោះក៏ល្អទៅតាមហ្នឹងដែរ។ ជាការពិតក្នុងរយៈពេលពីរបីឆ្នាំនេះមានការដើរថយក្រោយខ្លះ មានការបិទលម្ហសម្រាប់សង្គមស៊ីវិលខ្លះ បញ្ហាប្រឈមខ្លះសម្រាប់បណ្តាញសារព័ត៌មានដែលធ្វើការដោយឯករាជ្យនិងពិតជាមានបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជាក្នុងការរិះគន់និងបញ្ចេញសំឡេងនិងមានតំណាងក្នុងស្ថាប័នរបស់រដ្ឋាភិបាល។ក្នុងនាមជាមិត្តរបស់កម្ពុជាយើងជំរុញឲ្យមានការស្តារឡើងវិញនូវការដើរថយក្រោយនោះដើម្បីវិលត្រឡប់មកវិថីមួយដែលផ្តល់នូវការរីកចម្រើននិងពង្រឹងគោលការណ៍គុណតម្លៃ និងស្ថាប័នទាំងនេះឡើងវិញ។
ព័ត៌មានទាក់ទង៖ សិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាថយមកចំណុចចាប់ផ្តើមរយៈពេល៣០ឆ្នាំក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស (ភាគ១)VOA៖ ខ្ញុំដឹងថាលោកបានឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍កម្ពុជាទាំងនៅកម្ពុជានិងបានឮមតិនានាពីពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលកំពុងរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ដូចដែលលោកបានដឹងអីចឹងថាសហគមន៍កម្ពុជានៅក្រៅប្រទេសបានទាមទារប្រទេសហត្ថលេខីក្នុងនោះក៏មានសហរដ្ឋអាមេរិកផងឲ្យត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តសន្ធិសញ្ញានេះឡើងវិញ។ តើលោកគិតថា សេណារ៉ូយូនេះអាចកើតឡើងដែរឬទេ?
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត Murphy៖ ខួបលើកទី៣០នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសគឺជាឱកាសដ៏ល្អមួយដើម្បីអបអរសមិទ្ធផលនិងផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើអ្វីដែលមិនទាន់សម្រេចបាន។ យើងគិតថានេះគឺជាការវិវឌ្ឍដែលមានដំណើរការ។ជារៀងរាល់ឆ្នាំកម្ពុជាតែងមានថ្ងៃឈប់សម្រាកដើម្បីអបអរសមិទ្ធផលនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនិងធ្លាប់ផ្តល់ឱកាសដល់សង្គមស៊ីវិលក្នុងការប្រារព្ធនិងរំលឹកដល់សន្ធិសញ្ញានេះ។ ក៏ប៉ុន្តែវាគួរឱ្យសោកស្តាយដែលរបស់ទាំងពីរនេះលែងមានទៀតហើយ។ ឆ្នាំនេះ នៅទីក្រុងភ្នំពេញស្ថានទូតអាមេរិកផ្តោតលើសកម្មភាពមួយចំនួនដើម្បីប្រារព្ធខួបទី៣០ដ៏សំខាន់នេះ។យើងនឹងធ្វើការជាមួយសង្គមស៊ីវិលយើងនឹងធ្វើការជាមួយប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងដើមរួមទាំងភាគីពាក់ព័ន្ធនិងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផង។ យើងគិតថា នេះជាឱកាសដ៏សំខាន់មួយដែលយើងមិនចង់ឃើញវាខកខានម្តងទៀតក្នុងការអបអរសមិទ្ធផលដ៏អស្ចារ្យដែលបានកើតឡើងកាលពីឆ្នាំ១៩៩១។ ការអបអរសមិទ្ធផលនេះមិនសំដៅត្រឹមតែការប្រមូលផ្តុំភាគីពាក់ព័ន្ធនោះទេតែក៏សំដៅដល់កិច្ចការសំខាន់ដែលនៅសល់ដែលត្រូវធ្វើផងដែរ។
ក្រុមបាតុករប្រមូលផ្ដុំគ្នាក្នុងអំឡុងពេលធ្វើបាតុកម្មមួយដើម្បីប្រារព្ធខួបទី២៩ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្ដិភាពទីក្រុងប៉ារីសនៅមុខស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០។
VOA៖ តើលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាចបង្ហាញបានទេថាតើសហរដ្ឋអាមេរិកនាពេលកន្លងមក បានរួមចំណែកយ៉ាងណាខ្លះចំពោះសមិទ្ធផលនៅកម្ពុជាចាប់តាំងពីការចុះហត្ថលេខានៃសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីសមក?
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត Murphy៖ នេះជាសំណួរដ៏សំខាន់ព្រោះយើងគិតថាប្រទេសហត្ថលេខីជាច្រើនកាលពីឆ្នាំ ១៩៩១បានធ្វើការវិនិយោគយ៉ាងច្រើនមកលើប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងរយៈពេល៣០ឆ្នាំ មកនេះ។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្តល់ថវិកាជំនួយដល់កម្ពុជាជាង៣ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងការដកពិសោធន៍នេះចំពោះប្រជាជននិងប្រទេសកម្ពុជាដូចនាពេលបច្ចុប្បន្នហើយយើងក៏បានព្យាយាមជួយស្របតាមការចង់បានរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាឲ្យមានស្ថិរភាព សន្តិភាពវិបុលភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ យើងបានឃើញលទ្ធផលជាច្រើន។ កម្ពុជាមានភាពប្រសើរឡើងក្នុងវិស័យសុខភាពសាធារណៈការឈានទៅរកការលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ភាពជឿនលឿនក្នុងការឆ្លើយតបប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍និងជំងឺឆ្លងដទៃទៀត។ទាំងនេះសុទ្ធតែបង្កើតឡើងដោយភាពជាដៃគូជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកហើយភាពជាដៃគូនេះក៏មានប្រយោជន៍ក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងជំងឺកូវីដ១៩ផងដែរ។ កម្ពុជា ក៏មានការជឿនលឿនផ្នែកកសិកម្មនិងសន្តិសុខស្បៀងនិងការអប់រំផងដែរ។ ជំនាញភាសាអង់គ្លេសក៏បានប្រសើរឡើង។ យើងមានកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ផ្នែកទាំងនេះ។ អាយុកាលមធ្យមរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាក៏វែងជាងមុន យើងឃើញថាអត្រាមរណភាពមាតានិងទារកធ្លាក់ចុះកម្ពុជាក៏កំពុងឈានទៅជាប្រទេសដែលគ្មានមីន។ កម្ពុជាធ្លាប់ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានមីនច្រើនជាងគេក្នុងពិភពលោក។ មីន ទាំងនោះមិនមែនជារបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទេប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាយើងជាម្ចាស់ជំនួយនិងដៃគូប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ក្នុងការជួយការពារប្រជាជនកម្ពុជាឲ្យមានសុវត្ថិភាពតាមរយៈការដោះមីនការប្រែក្លាយដីនោះមកជាដីកសិកម្មនិងការការពារបុគ្គលគ្រប់រូបពីគ្រោះថ្នាក់មីនហើយយើងក៏បានចូលរួមកម្ចាត់គ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះនៅកម្ពុជាផងដែរ។
អ្វីដែលខ្ញុំចង់និយាយគឺថាយើងបានវិនិយោគជាច្រើន។ ពលរដ្ឋកម្ពុជាមានសមិទ្ធផលជាច្រើនដែលអាចបង្ហាញបាន។ យើងនឹងបន្តជាដៃគូដ៏សំខាន់មួយហើយខ្ញុំគិតថាវានឹងកាន់តែប្រទាក់ក្រឡាគ្នាគឺមិនគ្រាន់តែនៅខួបកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសទេប៉ុន្តែក៏ចូលដល់ឆ្នាំ២០២២ដែលជាឆ្នាំដ៏សំខាន់សម្រាប់កម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន។ សហរដ្ឋអាមេរិកជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រដ៏សំខាន់មួយជាមួយនឹងអាស៊ានដូច្នេះតួនាទីប្រធាននេះនឹងកាន់តែសំខាន់។
រូបឯកសារ៖ ទិដ្ឋភាពទូទៅនៃមជ្ឈមណ្ឌលអាមេរិកាំង (American Center) ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំមួយស្ថិតនៅក្នុងស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ប្រទេសកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃអង្គការទី២៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨។ (ទុំ ម្លិះ/VOA)
VOA៖ ដូចដែលលោកបានដឹងហើយថាកម្ពុជាក៏កំពុងផ្តោតចំណាប់អារម្មណ៍ខ្ពស់ទៅកាន់យុវជនដែលជាអនាគតអ្នកដឹកនាំនៅកម្ពុជា។ តើលោកគិតថា យុវជនកម្ពុជាជំនាន់ក្រោយគួរធ្វើយ៉ាងណាឬផ្តោតសំខាន់ទៅលើអ្វីនាពេលខាងមុខ?
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត Murphy៖ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាយុវជនវ័យក្មេងនៅកម្ពុជាបានផ្តល់កម្លាំងចិត្តខ្ញុំណាស់។ នៅគ្រប់ទីកន្លែងដែលខ្ញុំបានទៅ និយាយទៅខ្ញុំមានឱកាសបានទៅលេងគ្រប់២៥ខេត្តហើយខេត្តខ្លះខ្ញុំបានទៅច្រើនដងមកហើយខ្ញុំបានជួបជាមួយយុវជនខ្មែរ។ពួកគេមានថាមពលណាស់ពួកគេមានគំនិតបង្កើតអ្វីថ្មីៗ និងមានភាពច្នៃប្រឌិតជំនាញភាសាអង់គ្លេសរបស់ពួកគេប្រសើរច្រើនពួកគេចេះទំនាក់ទំនងគ្នាពួកគេចាប់អារម្មណ៍ទៅលើបរិស្ថានពួកគេចាប់អារម្មណ៍ទៅលើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពួកគេចាប់អារម្មណ៍ទៅលើទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសផ្សេងៗទៀត រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។ខ្ញុំផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តទៅដល់យុវជនខ្មែរថាកុំឲ្យគិតថាខ្លួនឯងគឺជាអ្នកដឹកនាំនាពេលអនាគតតែត្រូវគិតថាខ្លួនឯងជាអ្នកដឹកនាំនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
យុវជននៅជុំវិញពិភពលោកមានសមត្ថភាពរួមចំណែកក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានានាលើពិភពលោកបាន។ យើងមានឧបសគ្គជាច្រើនហើយយើងត្រូវការដំណោះស្រាយ។ យើងត្រូវការយុវជនដែលមានជំនាញខាងបច្ចេកទេសចេះប្រើបច្ចេកវិទ្យាយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញមានការច្នៃប្រឌិតខ្លាំងនិងមានភាពស្វាហាប់ខ្លាំង។ដូច្នេះការលើកទឹកចិត្តរបស់ខ្ញុំចំពោះយុវជនគឺត្រូវគិតអំពីខ្លួនឯងក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំនាពេលបច្ចុប្បន្នហើយត្រូវតែចេះចូលរួម[ក្នុងការអភិវឌ្ឍ]។យើងត្រូវការមនុស្សល្អចូលរួមបម្រើការងាររាជការក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនិងចូលរួមបម្រើសេវាសាធារណៈ ធ្វើជាអ្នកអប់រំធ្វើការងារដោយចេះទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំអាជីវកម្មមិនមែនគ្រាន់តែធ្វើជំនួញដើម្បីតែប្រាក់នោះទេប៉ុន្តែធ្វើអាជីវកម្មដើម្បីជួយអភិវឌ្ឍឲ្យគង់វង្សអនុវត្តគោលនយោបាយការងារឲ្យបានល្អ និងដើម្បីការពារធនធានរបស់យើងឲ្យបានល្អ។
យុវជនមានអ្វីៗជាច្រើនដែលពួកគេអាចរួមចំណែកក្នុងការអភិវឌ្ឍបានហើយខ្ញុំមានកម្លាំងចិត្តនិងលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការចូលរួមកាន់តែច្រើនចេញពីចំណែករបស់ពួកគេ។តាមពិតពួកគេភាគច្រើននឹងឈានចូលទៅក្នុងវិស័យអាជីវកម្មណាមួយ។ សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់មួយ។ទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិក ឥឡូវនេះជាទីផ្សារនាំចេញធំជាងគេបំផុតរបស់កម្ពុជាក្នុងចំណោមប្រទេសនានាលើពិភពលោក រហូតមកទល់ពេលនេះ។វាបានកើនឡើង ២៣ភាគរយកាលពីឆ្នាំមុន។ វាទំនងជាកើនឡើងដល់ជិត ៣០ភាគរយនៅឆ្នាំនេះ បើទោះបីជាជួបបញ្ហាប្រឈម ក៏ដូចជាការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចដោយសារជំងឺកូវីដ១៩ក៏ដោយ។ដូច្នេះហើយមានអ្វីៗជាច្រើនក្នុងកិច្ចការងារនេះដែលកម្ពុជានឹងទាញយកប្រយោជន៍ពីទីផ្សារអាមេរិក។អ្វីទាំងនេះល្អសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។សហរដ្ឋអាមេរិកក៏ចង់ឃើញភាពចម្រុងចម្រើនរបស់កម្ពុជាដែលភាពចម្រុងចម្រើននេះប្រែក្លាយទៅជាការទិញផលិតផលនិងប្រើប្រាស់សេវាកម្មរបស់អាមេរិកឲ្យបានច្រើនដើម្បីយើងអាចទទួលបានផលប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្មស្មើគ្នា។ ដូចនេះ ប្រជាជនយើងទទួលបានផលប្រយោជន៍ដែរ។ យុវជនអាចរួមចំណែកក្នុងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មនោះបាន។
ព័ត៌មានទាក់ទង៖ មរតកកិច្ចព្រមព្រៀងប៉ារីសបន្តដល់អ្នកជំនាន់ក្រោយដោយលទ្ធផលមិនទាន់ពេញលេញ (ភាគ៣)VOA៖ អរគុណ លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត។ លោកបាន លើកឡើងពីដើមក្នុងបទសម្ភាសន៍នេះថាកម្ពុជាមានលំហក្នុងការអភិវឌ្ឍខ្លួនឲ្យកាន់តែប្រសើរ។ ចំពោះរូបលោកផ្ទាល់គិតថាអ្វីទៅជាចំណុចអាទិភាពដែលកម្ពុជាគួរផ្តោតសំខាន់?
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត Murphy៖ អ្នកដឹងទេនៅពេលយើងនិយាយដល់កម្ពុជាដល់ភាពរីកចម្រើនដែលកម្ពុជាសម្រេចបាននោះគឺថាកាលពី៣០ឆ្នាំមុនកម្ពុជាគឺជារដ្ឋមួយដែលបាក់បែកដូច្នេះកម្ពុជាសម្រេចជោគជ័យបានយ៉ាងច្រើនក្នុងអំឡុងពេលជាង៣០ឆ្នាំមកនេះ។ កម្ពុជាមានស្ថិរភាព និងវិបុលភាពហើយមានការទទួលស្គាល់ថាប្រជាជនចង់បានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ ពិតណាស់មានរឿងមួយចំនួនដែលត្រូវការកែលម្អប៉ុន្តែវាមិនមែនថាមានតែសហរដ្ឋអាមេរិកទេដែលមានទស្សនៈបែបនេះ។ ដៃគូជាច្រើនផ្សេងទៀតនិងប្រទេសជាច្រើនផ្សេងទៀតក៏លើកទឹកចិត្តកម្ពុជាឲ្យផ្តោតសំខាន់ទៅចំណុចដែលត្រូវកែលម្អទាំងនោះដែរដើម្បីឲ្យមានការរីកចម្រើនកាន់តែខ្លាំង។
អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិទើបតែចេញរបាយការណ៍នៅថ្ងៃនេះ (ដើមខែតុលា) ថាកម្ពុជាកំពុងស្ថិត ក្រោមប្រធានបទពិភាក្សានៅទីក្រុងហ្សឺណែវដោយក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស។ ពួកគេបញ្ចេញមតិដោយបង្ហាញសំឡេងរបស់ពួកគេ សម្តែងការព្រួយបារម្ភអំពីការកាត់បន្ថយសេរីភាពស៊ីវិលដែលផ្តល់យុត្តិធម៌ ទៅដល់បុគ្គលជាច្រើនដែលសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពួកគេត្រូវបានគេបដិសេធ។ ហើយមានក្រុមពលរដ្ឋមួយចំនួនត្រូវរងសម្ពាធនៃជំងឺកូវីដ១៩ធ្ងន់ធ្ងរលើសលុប។យើងចង់ឃើញម្នាក់ៗនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអាចចូលរួមចំណែក។ ហើយដើម្បីឲ្យពួកគេបានចូលរួមចំណែកគឺត្រូវផ្តល់សំឡេងឲ្យគេនិងស្តាប់មតិយោបល់ពួកគេបើទោះជាពួកគេរិះគន់ក៏ដោយ។
យុវជនជំនាន់ក្រោយក៏បានក្លាយជាគោលដៅនៃការបង្ក្រាបខាងសិទ្ធិនយោបាយនិងបញ្ចេញមតិដែរ។ ក្នុងរូបនេះ លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុទ្ធ កញ្ញា ស៊ុន រដ្ឋា លោក យីម លាងហ៊ី (រាប់ពីឆ្វេង) ជាសកម្មជនបរិស្ថានវ័យក្មេង ដែលរងការចោទប្រកាន់ថា«រួមគំនិតក្បត់» និង«ប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ»។ (រូបថតពី Facebook/Mother Nature Cambodia)
ប្រជាធិបតេយ្យត្រូវតែមានការរិះគន់។ ខ្ញុំជាមន្ត្រីសាធារណៈខ្ញុំត្រូវទទួលការរិះគន់ប្រសិនបើខ្ញុំប្រព្រឹត្តកំហុសឬខ្ញុំមានកន្លែងណាមួយដែលត្រូវការកែតម្រូវឲ្យប្រសើរឡើង។ដូច្នេះ ខ្ញុំអាចធ្វើបានល្អប្រសើរ និងមានតម្លាភាពអំពីអ្វីដែលខ្ញុំកំពុងធ្វើ។ ខ្ញុំគិតថាសម្រាប់កម្ពុជាឱកាសបែបនេះក៏មានដូចគ្នា។
មានបុគ្គលជាច្រើនដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនដោយសារតែពួកគេបញ្ចេញនូវមតិយោបល់របស់ខ្លួន ដែលហេតុនេះមិនជួយដល់ប្រទេសកម្ពុជានោះទេ។ វាទាញភាពចំរុងចម្រើនទៅមុខរបស់កម្ពុជាឲ្យថយក្រោយមកវិញចេញពីកំណត់ត្រាស្ថិរភាពនិងសន្តិភាពដ៏រឹងមាំដែលកម្ពុជាធ្លាប់បានកសាង។ យើងចង់ឃើញ អ្វីល្អៗទាំងនោះនៅតែបន្តនេះជាមូលហេតុដែលយើងសូមផ្តល់ដំបូន្មាននិងកិច្ចប្រឹក្សាទាំងនេះនៅក្នុងនាមជាមិត្តរបស់កម្ពុជា និងប្រជាជនកម្ពុជា ។
VOA៖ ជាចុងក្រោយ តើលោកមានពាក្យពេចន៍ឬមតិយោបល់យ៉ាងណាទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឬប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាដែរឬទេ?
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត Murphy៖ បាទយើងសូមអបអរសាទរចំពោះកម្ពុជាដែលមានភាពធន់ទ្រាំនិងមានការរីកចម្រើនច្រើនក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ។ យើងគិតថានេះវាបានមកពីការជួយជ្រោមជ្រែងដោយភាពជាដៃគូដ៏រឹងមាំពីសហគមន៍អន្តរជាតិនោះហើយគឺសោភ័ណភាពនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសដែលយើងគួរប្រារព្ធ។សន្ធិសញ្ញានេះគឺជាការចូលរួមគ្នារវាងសហគមន៍អន្តរជាតិ ក្រុមអ្នកពាក់ព័ន្ធនៅកម្ពុជា ក្រុមប្រឹក្សា សន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិតំណាងអាស៊ានអចិន្ត្រៃយ៍ទាំង៥ ចលនាក្រុមមិនមែនសម្ព័ន្ធមិត្តនៅជុំវិញពិភពលោកបានជួបជុំគ្នា សរុបចំនួន ១៩ រួមទាំងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើឡើងដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះនិងចាប់ផ្តើមដំណើរការការងារថ្មី និងឱកាសថ្មី។ មួយវិញទៀតកម្ពុជាត្រូវបានផ្ដល់នូវអំណោយដ៏អស្ចារ្យមួយគឺជាការយកចិត្តទុកដាក់ និងការគាំទ្រពីសហគមន៍អន្តរជាតិក្នុងរយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំមកនេះបន្ថែមនឹងភាពជាដៃគូដ៏សម្បូរបែបដើម្បីជួយសម្រេចបាននូវរឿងទាំងអស់នេះ។
ខ្ញុំសង្ឃឹមថាយុវវ័យនឹងរៀនពីប្រវត្តិរបស់ប្រទេសពួកគេ។ប្រវត្តិសាស្ត្រ ពិតជាសំខាន់ណាស់ដែលជួយឲ្យយើងមិនធ្វើកំហុសដូចគ្នាដដែលៗ។ ចូររៀនអំពីអំឡុងពេលឬសម័យដែលមានជម្លោះរៀនអំពីឧបសគ្គនៃអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅទសវត្សរ៍១៩៧០ជម្លោះបន្តយាយីជាច្រើនទសវត្សរ៍ផ្សេងៗគ្នាក៏ដូចជារៀនពីរបៀបដែលមនុស្សគ្រប់រូបតាំងស្មារតីនិងបន្តភាពអត់ធន់យកឈ្នះឧបសគ្គក្នុងការកសាងឡើងវិញ និង បង្កើតលទ្ធផលជាដើម។ ចាប់ឲ្យបាននូវភាពរឹងមាំដែលរៀនពីព្រឹត្តការណ៍ទាំងនោះហើយត្រឡប់មកបន្តដំណើរតាមគន្លងដែលនាំអ្នកទៅរកភាពរីកចម្រើនបន្ថែមទៀត។លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមិនល្អឥតខ្ចោះទេ។
សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាគំរូក្នុងរឿងនេះ។ យើងកំពុងពុះពារជានិច្ចក្នុងកិច្ចការបន្តដំណើរទៅកាន់ភាពរីកចម្រើនប៉ុន្តែយើងក៏រៀនពីកំហុសរបស់យើង។ យើងមិនមានស្តង់ដាគំរូដែលកម្ពុជាត្រូវការនោះទេ។កម្ពុជាត្រូវការស្តង់ដាផ្ទាល់ខ្លួនក៏ប៉ុន្តែមូលដ្ឋានគ្រឹះចាំបាច់ត្រូវមានសេរីភាព ក្នុងការបញ្ចេញមតិសេរីភាពក្នុងការចងក្រងគ្នាជាក្រុម-សមាគម។ អ្វីទាំងនោះមានសារៈសំខាន់ណាស់ដូចជា សិទ្ធិ សេរីភាពក្នុងការចូលរួមជាផ្នែកមួយនៃរដ្ឋាភិបាលបើទោះជាសំឡេងរិះគន់ក៏ដោយចុះ។ ហើយជាលទ្ធផល គឺថាកម្ពុជានិងប្រជាជនរបស់ខ្លួននឹងទទួលបានភាពល្អប្រសើរជាងមុនរីឯសហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែជាដៃគូដ៏រឹងមាំក្នុងដំណើរការនេះ។ យើងនៅជាមួយប្រជាជនកម្ពុជា។ សូមអរគុណបាទ៕
ព័ត៌មានទាក់ទង៖ សហគមន៍ខ្មែរក្រៅប្រទេសបង្កើនកម្លាំងទាមទារឲ្យគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងប៉ារីស (ភាគ២)បទសម្ភាសន៍នេះ ជាផ្នែកមួយនៃកម្រងសេចក្តីរាយការណ៍ពិសេសរបស់វីអូអេក្នុងខួបលើកទី៣០ឆ្នាំនៃការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ ប្រិយមិត្តអាចចូលអានសេចក្តីរាយការណ៍ពិេសេនិងទស្សនាបទសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នកជំនាញនៅក្នុងទំព័រសេចក្តីរាយការណ៍ពិសេសេនៅត្រង់នេះ https://khmer.voanews.com/cambodiappa30។