កំណត់និពន្ធ៖ លោក Joseph H. Felter ឧបការីរងរដ្ឋមន្ត្រីការពារប្រទេសអាមេរិក ទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ីខាងត្បូងនិងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចរបស់លោកនៅកម្ពុជារយៈពេល២ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៥ ដល់ថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩ ដើម្បីជជែកជាមួយមន្ត្រីកម្ពុជា ក្នុងការស្វះស្វែងរកវិធីស្ដារទំនាក់ទំនងយោធាឱ្យមានភាពប្រក្រតីឡើងវិញ។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មន្ទីរបញ្ចកោណរូបនេះក៏បានផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ផ្តាច់មុខដល់ VOA អំពីបញ្ហានយោបាយនៅកម្ពុជា ការធ្វើឲ្យប្រសើរទំនាក់ទំនងយោធារវាងប្រទេសទាំងពីរ និងក៏ដូចជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់អាមេរិកក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។
Your browser doesn’t support HTML5
បទសម្ភាសន៍ VOA៖ មន្ត្រីមន្ទីរបញ្ចកោណពិភាក្សាពីទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញនិងយុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក
VOA៖ តើលោកអាចប្រាប់បានទេពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកមកកាន់កម្ពុជានាពេលនេះ?
John H. Felter៖ វាមានលក្ខណ:ពិសេសណាស់ ដោយសារនេះជាដំណើរទស្សនកិច្ចលើកទីមួយរបស់ខ្ញុំមកកាន់កម្ពុជាក្នុងនាមជាឧបការីរងរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារប្រទេសអាមេរិកទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ីខាងត្បូងនិងអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ហើយវាក៏ជាលើកទីមួយដែរ ដែលយើងបានធ្វើកិច្ចពិភាក្សាការពារជាតិថ្នាក់ខ្ពស់នៅកម្ពុជា ដែលយើងពុំបានធ្វើវាជាយូរមកហើយ។
VOA៖ តើខាងភាគីកម្ពុជាលោកបានជួបនរណាខ្លះ ហើយលោកបានពិភាក្សាពីបញ្ហាអ្វីខ្លះដែរ?
John H. Felter៖ អរគុណ! កាលពីថ្ងៃអង្គារ ខ្ញុំបានជួបជាមួយនាយឧត្តមសេនីយ៍ នាង ផាត។ ហើយគាត់និងសមាជិកជាន់ខ្ពស់ជាច្រើនរបស់គាត់មកពីក្រសួងការពារជាតិនិងយោធាកម្ពុជាបានទទួលស្វាគមន៍យើងក្នុងកិច្ចពិភាក្សានេះ។ ថ្ងៃនេះផងដែរ យើងបានទៅទស្សនាមូលដ្ឋានទ័ពសមុទ្រនៅរាម ហើយយើងបានជួយជាមួយ លោកឧត្តមនាវាឯក អ៊ុក សីហា ដែលជាមេទ័ពប្រចាំមូលដ្ឋានទ័ពនេះ រួមទាំងសេនាធិការរបស់លោកនៅទីនោះផងដែរ។
VOA៖តើលោកអាចប្រាប់យើងបានទេថាលោកបានលើកឡើងពីបញ្ហាអ្វីខ្លះទៅកាន់មន្រ្តីកម្ពុជា?
Joseph H.Felter៖ លោកឧត្តមសេនីយ៍ឯក នាង ផាត គឺជារដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងការពារជាតិ។ ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចពិភាក្សគោលនយោបាយការពារជាតិ(DPD) យើងបានពិភាក្សាពីបញ្ហាមួយចំនួនដូចជា សន្តិសុខតំបន់និងសន្តិសុខអន្តរជាតិនិងកិច្ចសហការទ្វេភាគីនិងពហុភាគី។
អ្វីដែលខ្ញុំគិតថាជាចំណុចសំខាន់បំផុតនៃកិច្ចពិភាក្សារបស់យើងនៅថ្ងៃអង្គារនេះគឺការកំណត់រកឱ្យឃើញពីដំណោះស្រាយទៅថ្ងៃខាងមុខក្នុងការកែលម្អនិងលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធានិងយោធារវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងកម្ពុជា ហើយដើម្បីរកឱ្យឃើញពីដំណោះស្រាយនាពេលខាងមុខណាមួយដែលយើងអាចប្រើដើម្បីធ្វើឱ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិយោធានិងទំនាក់ទំនងការពារជាតិរបស់យើងមានភាពប្រសើរឡើង។
VOA៖យើងបានឃើញថាពេលខ្លះសកម្មភាពរួមរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងកម្ពុជាជាច្រើនត្រូវបានលុបចោលដោយសារមូលហេតុនយោបាយនៅកម្ពុជា។ តើលោកមានបានលើកឡើងពីបញ្ហានេះមកពិភាក្សាជាមួយមន្រ្តីកម្ពុជាដែរឬទេ?
John H. Felter៖ បាទ យើងបានចាប់ផ្តើមឡើងវិញនៅកម្រិតខ្លះ។ ដោយឆ្លើយតបក្នុងការលើកទឹកចិត្តយើងកម្ពុជាយល់ព្រមបន្តឡើងវិញនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការចុះរុករកទាហានរបស់យើងដែលបានបាត់ខ្លួនកាលពីសម័យសង្រ្គាម ហើយយើងយល់ឃើញថា ជំហាននេះពិតជាមានលក្ខណៈលើកទឹកចិត្តណាស់។ នាចុងខែនេះ យើងនឹងមានសកម្មភាព ចុះបេសកកម្មរួមមួយដែលក្នុងនោះយើងនឹងទៅដល់ទីតាំងផ្ទាល់ ហើយធ្វើប្រតិបត្តិការស្វែងរកអ្នកបើកយន្តហោះយើង២នាក់ដែលបានបាត់ខ្លួននិងដែលយើងកំពុងស្វែងរក។ យើងយល់ឃើញថា ការធ្វើបែបនេះពិតជាមានលក្ខណៈលើកទឹកចិត្តខ្លាំងណាស់។
ហើយបន្តពីនេះទៀត យើងនឹងអាចលើកកម្ពស់កម្មវិធីភាពជាដៃគូរវាងប្រទេសដែលយើងកំពុងមាន។ នេះជាកម្មវិធីភាពជាដៃគូនឹងក្រុមយោធា Eisenhower National Guard ដែលតាមរយៈនេះ យើងនឹងបញ្ជូនអ្នកឯកទេសជំនាញផ្សេងៗជាច្រើនមកជួយបង្វឹកហាត់យោធិនកម្ពុជាដើម្បីឱ្យយោធាកម្ពុជាចេះជំនាញរក្សាសន្តិភាពហើយយើងយល់ឃើញថា ជំនាញនេះពិតជាសំខាន់ចំពោះបញ្ហាដែលកំពុងកើតមាននៅទីនេះ។ ជាឧទាហរណ៍ យើងដឹងថាកម្ពុជានឹងចូលរួមក្នុងបេសកកម្មថែរក្សាសន្តិភាពជុំវិញពិភពលោក។ ដូច្នេះហើយទើបយើងទន្ទឹងរង់ចាំពេលនេះមកដល់។
ហើយក៏មានដំណោះស្រាយនានាលើសពីនេះផងដែរ។ យើងនឹងរកឱ្យឃើញពីសកម្មភាពមួយចំនួនដែលយើងអាចប្រើក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធា និងយោធានិងលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងការពារជាតិ។
ប៉ុន្តែដើម្បីសម្រេចឱ្យបានដូចនេះ យើងបាននិយាយយ៉ាងច្បាស់ក្នុងកិច្ចពិភាក្សរបស់យើងកាលពីថ្ងៃអង្គារជាមួយឧត្តមសេនីយ៍ឯក នាង ផាត ថា មានរឿងមួយចំនួនដែលភាគីកម្ពុជាត្រូវធ្វើ ហើយរឿងនោះទាក់ទងទៅនឹងការចាត់វិធានការខាងផ្នែកផ្សះផ្សាជាតិនិងការបើកឱ្យមានសិទ្ធិទូលំទូលាយដល់ក្រុមសង្គមស៊ីវិលនិងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ យើងបានពិភាក្សាលម្អិតខ្លះៗផងដែរលើសកម្មភាពទាំងនេះ ហើយយើងសង្ឃឹមថាយើងនឹងអាចសម្រចបានគោលដៅសហប្រតិបត្តិការឡើងវិញ ប្រសិនបើភាគីកម្ពុជាអាចនាំឱ្យចម្រើនឡើងក្នុងចាត់វិធានការទាំងអស់នេះ។
ផ្នែកជាក់លាក់ខ្លះទាក់ទិននឹងការសម្រេចគោលដៅសហការនេះរួមមានការកែលម្អសមយុទ្ធយោធាពហុភាគីនិងទេ្វភាគី ការចាប់ផ្តើមឡើងវិញការហ្វឹកហ្វឺនផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធរួមដែលយើងបានធ្វើនាពេលកន្លងមក។ ឧទាហរណ៍ដូចជាលំហាត់ទ័ពជើងទឹកCARAT និងសមយុទ្ធយោធា Angkor Sentinel ជាដើម។ យើងសង្ឃឹមថាមានផ្នែកមួយចំនួនទៀតដែលយើងអាចចាប់ផ្តើមឡើងវិញ ក្នុងការហ្វឹកហ្វឺនផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍អន្តរជាតិរបស់យើង ដែលតាមរយៈនោះយើងក៏អាចបន្តបញ្ជូនយោធិនកម្ពុជាទៅសិក្សាដកស្រង់បទពិសោធន៍និងចំណេះដឹងនៅសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។
VOA៖ និយាយពីបញ្ហានយោបាយនៅកម្ពុជា ការអំពាវនាវរបស់លោកចង់ឱ្យមានការដោះលែង និងទម្លាក់បទចោទប្រឆាំងលោក កឹម សុខា បានទទួលការជំទាស់ពីសំណាក់មន្ត្រីកម្ពុជាដោយថាជាការជ្រៀតជ្រែកនយោបាយកម្ពុជា។ តើលោកយល់យ៉ាងណាដែរ?
John H. Felter៖ នេះជាប្រធានរឿងមួយក្នុងចំណោមប្រធានរឿងដទៃទៀត ដែលយើងបានពិភាក្សាយ៉ាងលម្អិត ក្នុងបរិបទនៃការលើកកម្ពស់ការផ្សះផ្សាជាតិ។ ខ្ញុំមិនចង់និយាយលម្អិតអំពីនេះពេកទេ។ យ៉ាងណា យើងមានក្ដីបារម្ភ។ បទចោទប្រឆាំងនឹងលោក [កឹម សុខា] បានត្រូវភ្ជាប់ដោយផ្ទាល់ទាក់ទិននឹងការចូលដៃចូលជើងជាមួយអាមេរិក។ ហើយរឿងហ្នឹងគឺវាមិនពិតនោះទេ ហើយខ្ញុំគិតថា វានឹងជាកាយវិការដ៏ល្អដែលភាគីកម្ពុជាអាចបង្ហាញបានក្នុងការទម្លាក់បទចោទទាំងនោះ។ ខ្ញុំយល់ថា វាមុខនឹងក្លាយទៅជាឧទាហរណ៍ក្នុងប្រធានរឿងដែលអាចជួយយើងកាន់ដៃគ្នាបន្តដំណើរទៅមុខដូចដែលខ្ញុំទើបនឹងជម្រាបជូនអស់លោកក្នុងការកែលម្អទំនាក់ទំនងយោធារវាងប្រទេសយើងទាំងពីរនិងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធានិងយោធា។
VOA៖ បើសិនជាបទចោទទាំងនោះមិនត្រូវបានទម្លាក់ទេ តើវាអាចប៉ះពាល់ដល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាទ្វេភាគីទៅថ្ងៃអនាគតដែរទេ?
John H. Felter៖ បាទ! មានសញ្ញាដ៏ខ្លាំងក្លាមួយដែលបញ្ចេញដោយប្រទេសកម្ពុជា ដែលថា ពួកគេបានទទួលយកក្ដីបារម្ភរបស់យើង។ នេះជាឧទាហរណ៍មួយ។ មានប្រធានរឿងជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលយើងសង្ឃឹមថាខាងកម្ពុជានឹងធ្វើឱ្យមានវឌ្ឍនភាពទៅមុខ ហើយនោះមុខជានឹងអាចឱ្យយើងចាប់ផ្ដើមឡើងវិញ នូវទំនាក់ទំនងយោធារវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ។
VOA៖ ដោយសារភាពតានតឹងរវាងរដ្ឋបាលក្រុងភ្នំពេញនិងរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននៅក្នុងរយៈពេលពីរបីឆ្នាំចុងក្រោយនេះ តើអ្នកគិតថា វាមានការលំបាកសម្រាប់អាមេរិកក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរទំនាក់ទំនងយោធាជាមួយកម្ពុជា?
John H. Felter៖ ខ្ញុំគិតថា យើងមានទស្សនៈវិស័យរួមគ្នាជាមួយកម្ពុជាសម្រាប់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកដែលសេរី និងចំហ។ ខ្ញុំគិតថា ទស្សនៈវិស័យរបស់យើងគឺមានរួមគ្នាជាមួយកម្ពុជា។ យើងចង់ឱ្យកម្ពុជាជាប្រទេសអធិបតេយ្យ ឯករាជ្យនិងរឹងមាំ។ ហើយយើងធ្វើដំណើរនៅលើផ្លូវជាមួយពួកគេ។
យ៉ាងណាក្តី ពួកគេប្រហែលជាអាចឱ្យយើងជួយពួកគេដើម្បីរក្សាអធិបតេយ្យភាពរបស់ពួកគេ និងកសាងសមត្ថភាពយោធា។
នៅក្នុងករណីដែលយើងបានកំពុងពិភាក្សា យើងនឹងជួយពួកគេក្នុងការការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់ពួកគេ។ ដូច្នេះនេះជាការលើកទឹកចិត្តមួយ។ យើងមានទស្សនៈវិស័យរួមគ្នាជាមួយកម្ពុជានៅពេលអនាគត ហើយយើងរៀបចំធ្វើការជាមួយពួកគេ ដើម្បីសម្រេចទស្សនៈវិស័យនេះ។
VOA៖ប៉ុន្តែលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបាននិយាយហើយថាអាមេរិកបានលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា។ តើលោកយល់ឃើញដូចម្តេចដែរចំពោះការលើកឡើងនេះ?
John H. Felter៖ យើងគោរពអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា។ យើងគោរពពួកគេជាប្រទេសអធិបតេយ្យ ដែលពួកគេអាចសម្រេចចិត្តប្រកបដោយអធិបតេយ្យ ហើយយើងសង្ឃឹមថា វាបន្តទៅមុខទៀត។ យើងសង្ឃឹមថាគ្មានប្រទេសណាមួយអាចលូកដៃចូលអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជានិងមានឥទ្ធិពលលើពួកគេ បើយើងនិយាយអំពីការសម្រេចចិត្ត។
VOA៖ ហេតុអ្វីបានជាសហរដ្ឋអាមេរិកបារម្ភអំពីលទ្ធភាពនៃការដាក់មូលដ្ឋានទ័ពចិននៅកម្ពុជា ក្រោយមានរបាយការណ៍មួយចំនួនបានលើកឡើងអំពីកំពង់ផែមួយដែលត្រូវបានសាងសង់ឡើងដោយក្រុមហ៊ុនចិននៅក្នុងខេត្តកោះកុង?
John H. Felter៖ បាទ! ខ្ញុំគិតថាវាចេញមកពីលិខិតរបស់អនុប្រធានាធិបតី [MikePence] ដែលបានផ្ញើទៅកាន់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី [ហ៊ុន សែន] ហើយបានបង្ហាញក្តីបារម្ភក្នុងករណីដែលមានវត្តមានឬមូលដ្ឋានទ័ពបរទេសនៅកម្ពុជា។ ហើយឥទ្ធិពលរបស់វានឹងមានលើសន្តិសុខតំបន់និងទំនាក់ទំនងរបស់យើងជាមួយកម្ពុជា។ វាជាការលើកទឹកចិត្តមួយដែលលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី [ហ៊ុន សែន]បានឆ្លើយតបជាមួយការបញ្ជាក់យ៉ាងម៉ឹងម៉ាត់អំពីការគាំទ្រធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ដែលហាមឃាត់វត្តមានយោធាបរទេសឬមូលដ្ឋានទ័ពនៅក្នុងប្រទេស។ យើងយល់ឃើញថានេះជាការលើកទឹកចិត្តមួយ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលយើងពិតជាបារម្ភគឺថាយើងមើលអ្វីដែលបានកើតឡើងក្នុងតំបន់។យើងនិយាយឱ្យចំទៅគឺប្រទេសចិនតែម្តងនៅក្នុងករណីនេះដែលមានការដាក់មូលដ្ឋានទ័ពនៅក្នុងតំបន់។ ឧទាហរណ៍ដូចជា ប្រទេសជីប៊ូទី (Djibouti)[នៅទ្វីបអាហ្រ្វិក] ដែលមានមូលដ្ឋានយោធាចិនដ៏ធំមួយ។
នៅក្នុងករណីបន្ទាប់ទៀត វាចាប់ផ្តើមក្នុងទ្រង់ទ្រាយតូចជាងនេះ។ ប្រសិនបើអ្នកក្រឡេកមើលតំបន់នៅក្នុងអាស៊ីខាងត្បូងនិងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដូចជានៅកំពង់ផែGwadar នៅក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថានកំពង់ផែ Hambanthota នៅក្នុងប្រទេសស្រីលង្កាឬក៏យើងមើលទៅលើករណីបណ្តាកោះនៅមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលចិនបានអភិវឌ្ឍដូចជាទីតាំងផែ និងវាលយន្តហោះ ដែលវាគ្រាន់តែជាការវិនិយោគមានតម្លៃខាងសេដ្ឋកិច្ចតិចតួច។ បន្ទាប់មកពួកគេបានព្យាយាមប្រើប្រាស់ទីតាំងទាំងនេះសម្រាប់អំណាចយោធា។
ដូច្នេះយើងព្រួយបារម្ភថា នេះប្រហែលជាផ្លូវដែលចិនអាចនាំកម្ពុជាទៅកាន់ ដូច្នេះពួកគេអាចនិយាយថា «នេះគឺគ្រាន់តែជាមូលដ្ឋានរួមគ្នាឬក៏នេះគ្រាន់តែជាវត្តមានម្តងម្កាលឬក៏នេះគ្រាន់ជាតំបន់មួយសម្រាប់កប៉ាល់និងយន្តហោះពាណិជ្ជកម្ម»។
យើងមានការព្រួយបារម្ភទៅលើអ្វីដែលបានកើតឡើងពីមុនមកនៅក្នុងតំបន់ ដែលថាកម្ពុជាអាចនឹងធ្លាក់ក្នុងអន្ទាក់ដូចគ្នា ដែលប្រទេសទាំងនោះមានវត្តមានយោធារបស់ចិនឬក៏យោធាចិនអាចចូលទៅកាន់ផែនិងព្រលានយន្តហោះ ដែលអាចឱ្យពួកគេប្រើប្រាស់ដើម្បីអំណាចយោធា។ យើងមានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង។
VOA៖ តើលោកបានជជែកបញ្ហានេះជាមួយនឹងមន្ត្រីកម្ពុជាដែរទេ?
John H. Felter៖ នេះគឺជាគោលនយោបាយការពារជាតិរបស់យើង អនុលោមតាមក្ដីបារម្ភដែលបានសម្ដែងដោយលោកអនុប្រធានាធិបតី Mike Pence តាមរយៈលិខិតរបស់លោក ដែលថាយើងរកឃើញថា វាគួរឱ្យបារម្ភណាស់ ប្រសិនជាកម្លាំងយោធាបរទេសណាមួយអាចមានវត្តមានក្រោមរូបភាពយោធានៅកម្ពុជា ដែលការណ៍នេះអាចនាំឱ្យអន្តរាយដល់សន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់និងធ្វើអន្តរាយដល់សន្តិសុខជាតិកម្ពុជាដែលនៅបំផុតទៅធ្វើឱ្យអន្តរាយដល់អធិបតេយ្យភាពរបស់ប្រទេសនេះ។
VOA៖ តើលោកអាចរៀបរាប់បានទេ ថាអ្វីទៅជាបញ្ហាប្រឈមចំពោះមុខសម្រាប់ចំណងទាក់ទងផ្នែកសន្តិសុខខ្មែរ-អាមេរិក?
John H. Felter៖ គួរជាការលើកទឹកចិត្តណាស់ ដោយហេតុថា យើងមានផលប្រយោជន៍រួមគ្នាក្នុងការពូនជ្រុំទំនាក់ទំនងយោធានិងពង្រឹងចំណងទាក់ទងទ្វេភាគីរបស់យើង។ យើងមានប្រវត្តិដ៏យូរលង់ បើនិយាយអំពីទំនាក់ទំនងកងទ័ព។ ជាឧទាហរណ៍ស្រាប់ នៅថ្ងៃនេះយើងបានធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់មូលដ្ឋានទ័ពសមុទ្ររាម ទីដែលបានចារឹកសាវតាដ៏យូរលង់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្ដល់ជំនួយដល់កងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា។ យើងក៏បានធ្វើដំណើរទស្សនាទីតាំង និងសមិទ្ធផលនានា ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្ដល់ជូនកម្ពុជា រួមមាន ឃ្លាំងផ្ទុកកប៉ាល់ មន្ទីរពេទ្យ អគារសិក្សាសម្រាប់ការអប់រំភាសាអង់គ្លេសជាដើម។
ប៉ុន្តែសម្រាប់បញ្ហាប្រឈមនោះវិញ ខ្ញុំគិតថាយើងអាចស្វះស្វែងរកការបោះជំហានក្នុងមាគ៌ាទៅមុខ ប្រសិនបើភាគីកម្ពុជាអាចចាប់ផ្ដើមអនុវត្តគំនិតផ្ដួចផ្ដើមនានាក្នុងការអនុវត្តសកម្មភាព ដែលខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ម្ដងទៀត រួមមានការលើកកម្ពស់ការផ្សះផ្សាជាតិ និងបង្កើនលំហសង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ។ ខ្ញុំគិតថាយើងអាចបោះជំហានទៅតាមផ្លូវហ្នឹងបាន ដែលខ្ញុំយល់ថាវាមានមូលដ្ឋាននៅទីនោះរួចទៅហើយ។ ខ្ញុំគិតថា នោះហើយជាផលប្រយោជន៍រួមរបស់យើងក្នុងបោះដំណើរទៅតាមវិធីបែបនេះ និងកសាងទំនាក់ទំនងយោធារបស់ប្រទេសយើងទាំងពីរ។ ម្ល៉ោះហើយយើងសម្លឹងរំពឹងទុករកការបង្កើតនូវស្ថានការណ៍ប្រសើរឡើង។
VOA៖អ្វីទៅជាតួនាទីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធសន្ដិសុខនៅក្នុងតំបន់នេះ?
John H. Felter៖ យើងមានសៀវភៅយុទ្ធសាស្ត្រការពារជាតិ ឥឡូវនេះ ដែលបានចោលការសម្លឹងមើល មកកាន់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលលាតសន្ធឹងពីមហាសមុទ្រឥណ្ឌាដល់មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ក្នុងនោះបណ្ដាប្រទេសអាស៊ាន រួមទាំងកម្ពុជាផង ស្ថិតនៅចំកណ្ដាលនៃតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក។ នោះហើយដែលគេហៅថា មជ្ឈឹមភាពអាស៊ាន។
ប៉ុន្តែសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកវិញ តាមរយៈសៀវភៅ យុទ្ធសាស្ត្រការពារជាតិ ធាតុផ្សំចម្បងមួយរបស់វានោះ គឺពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាព កសាងភាពជាដៃគូ និងជួយបណ្ដាប្រទេសនានានៅក្នុងតំបន់ កសាងសមត្ថភាពយោធា ដែលពួកគេអាចការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន។ យុទ្ធសាស្ត្ររបស់យើងនោះគឺដើម្បីជួយបណ្ដាប្រទេសនានាការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់ពួកគេ។
នេះហើយជាកិច្ចការងាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ យើងចង់ធ្វើការជាមួយនឹងដៃគូនិងសម្ព័ន្ធមិត្តនានា ដើម្បីជួយពួកគេការពារអធិបតេយ្យភាពដោយខ្លួនឯង ហើយធ្វើឱ្យប្រាកដថា គ្មានប្រទេសណាមួយអាចមានឥទ្ធិពលគ្រប់គ្រងតំបន់ទាំងមូល ឬគ្មានប្រទេសណាមួយអាចបង្កអន្តរាយដល់ប្រទេសដទៃទៀតក្នុងតំបន់ មិនថាប្រទេសនោះធំឬតូចទេត្រូវតែទទួលការការពារពីសំណាក់ច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយថាគ្មានប្រទេសណាមួយអាចបំផ្លាញអធិបតេយ្យ ភាពប្រទេសដទៃក្នុងតំបន់បានឡើយ។
VOA៖ ជាមួយការដាក់ពង្រាយកងយោធារបស់ចិននៅលើបណ្តាកោះសិប្បនិម្មិតដែលចិនបានកាន់កាប់នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងទីដែលសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តបន្តប្រតិបត្តិការសេរីភាពនាវាចរណ៍ តើលោករំពឹងថាអាចនឹងមានការប៉ះទង្គិចអ្វីខ្លះនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងនាពេលអនាគត?
John H. Felter៖ យើងច្បាស់ណាស់មិនស្វះស្វែងរកការប្រឈមមុខគ្នាណាមួយនោះទេ។ ដូចជាប្រទេសផ្សេងៗទៀតដែរ សហរដ្ឋអាមេរិក ស្វែងរកនិងចង់បានទំនាក់ទំនងបែបស្ថាបនាមួយជាមួយប្រទេសចិន។ យើងនឹងសហការនៅចំណុចណាដែលយើងមានទទួលបានផលប្រយោជន៍ដូចគ្នា។
ប៉ុន្តែយើងនឹងប្រកួតប្រជែងនៅចំណុចណាដែលផលប្រយោជន៍របស់យើងខ្វែងគ្នា។ ផលប្រយោជន៍របស់យើងលើសមុទ្រចិនខាងត្បូងពិតជាមិនត្រូវគ្នា។ ដូចដែលយើងបានដឹងស្រាប់ហើយប្រទេសចិន ទាមទារកាន់កាន់យោធានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ វាបានធ្វើការទាមទារមិនមានមូលដ្ឋានក្នុងច្បាប់អន្តរជាតិទេ។ ចិនព្យាយាមពង្រឹងការទាមទារមិនស្របច្បាប់មួយ។ ដូច្នេះសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបន្តធ្វើការហោះហើរ ធ្វើនាវាចរណ៍ និងប្រតិបត្តិការនៅទីណាដែលច្បាប់អន្តរជាតិអនុញ្ញាត។
ហើយសំខាន់ជាងនេះទៀត អ្នកអាចរំឭកពីឧបទ្ទវហេតុមួយដែលចិនស្ទើរតែប៉ះទង្គិចគ្នាជាមួយនាវា USS Decatur នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងប្រហែលជាពីរបីខែមុន។ ការណ៍នោះបានបង្កឱ្យយើងមានការព្រួយបារម្ភ។ នោះជាឥរិយាបថមិនប្រុងប្រយ័ត្នមួយ។ ការឆ្លើយតបរបស់យើងគឺយើងនឹងបន្តប្រតិបត្តិការនាវាចរណ៍ដោយសេរី។ យើងនឹងបន្តធ្វើនាវាចរណ៍និងប្រតិបត្តិទីណាក៏ដោយឱ្យតែច្បាប់អន្តរជាតិអនុញ្ញាត។ អ្វីដែលយើងមិនអាចធ្វើបានគឺបារម្ភពីឥរិយាបថមិនប្រយ័ត្នប្រយែងនិងខុសច្បាប់នេះ។ អ៊ីចឹងយើងនឹងបន្តធ្វើដូច្នេះ។ យើងលើកទឹកចិត្តឱ្យគ្រប់បណ្ដាប្រជាជាតិទាំងអស់ប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួនដូចមានចែងច្បាប់អន្តរជាតិ។
VOA៖ អ្នកខ្លះនិយាយថា សហរដ្ឋអាមេរិកមិនមែនជារដ្ឋភាគីក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ហើយមិនគួរចូលមកពាក់ព័ន្ធនឹងជម្លោះផ្លូវទឹកនេះទេ។ តើលោកគិតយ៉ាងណាដែរ?
John H. Felter៖ ប្រទេសទាំងអស់មានផលប្រយោជន៍នៅពេលដែលតំបន់នេះមានមិនមែនជាកម្មសិទ្ធិអ្នកណា ហើយមានលក្ខណៈបើកចំហ។ សហរដ្ឋអាមេរិកស្ថិតក្នុងឋានៈមួយ ដើម្បីអនុវត្តសិទ្ធិនានាដែលមានចែងក្នុងច្បាប់អន្តរជាតិ។ យើងសូមអំពាវនាវឱ្យប្រទេសផ្សេងទៀតចូលរួមអនុវត្តសិទ្ធិដូចគ្នា។ វាជាផ្នែកមួយក្នុងយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិករបស់យើង។ យើងនឹងបន្តអនុវត្តសិទ្ធិទាំងនោះ ដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់អន្តរជាតិហើយសូមលើកទឹកចិត្តដល់ប្រទេសផ្សេងទៀតឱ្យធ្វើដូចគ្នាដែរ។
VOA៖ ក្នុងការស្ទង់មតិថ្មីៗនេះដែលធ្វើឡើងដោយ វិទ្យាស្ថាន ISEAS-Yusof Ishak របស់ប្រទេសសិង្ហបុរី ដែលមានបញ្ញវន្ត អ្នកអង្កេត និងបុគ្គលពាក់ព័ន្ធរបស់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ប្រមាណមួយពាន់នាក់ បង្ហាញថា ៦១,៣ភាគរយ គិតថា យុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកជា «គំនិតមិនច្បាស់លាស់មួយ» តើលោកមានអ្វីចង់បកស្រាយ?
John H. Felter៖ វាគឺជាទស្សនទានថ្មីមួយ។ វាកើតចេញពីសៀវភៅយុទ្ធសាស្រ្តការពារជាតិរបស់យើងមកពីរដ្ឋបាលបច្ចុប្បន្នរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ដូច្នេះយើងត្រូវតែបញ្ជាក់ឱ្យបានច្បាស់។ យើងបានធ្វើរឿងមួយចំនួន ដើម្បីព្យាយាមពន្យល់ឱ្យច្បាស់។ វាពិតជាងាយស្រួលយល់ណាស់។ យុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកគឺជាយុទ្ធសាស្រ្តមួយដែលព្យាយាមធានាថាយើងស្ថិតក្នុងភាពចំហ និងមិនស្ថិតក្រោមការកាន់កាប់របស់អ្នកណាហើយប្រទេសទាំងអស់ត្រូវបានការពារដោយច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយគ្មានប្រទេសណាមួយអាចត្រួតត្រាតំបន់នេះបាន។ ៦១ភាគរយនិយាយថា វាមិនច្បាស់លាស់។ យើងត្រូវតែពន្យល់បន្ថែម។ វាពិតជាងាយស្រួលណាស់។ យើងសង្ឃឹមថាយើងអាចធ្វើការបញ្ជាក់ឱ្យច្បាស់ដល់ប្រទេសនានាក្នុងតំបន់។ យើងគិតថាចក្ខុវិស័យដែលយើងមានសម្រាប់តំបន់នេះគឺដូចគ្នា។ អ្នកអាចមើលលើយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកទាំងអស់បាន វាអាចឆ្លុះបញ្ចាំងពីយុទ្ធសាស្រ្តនៃប្រទេសជប៉ុន ឥណ្ឌូណេស៊ី ហើយនិងប្រទេសមួយចំនួនទៀត ដែលមានចក្ខុវិស័យមួយសម្រាប់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកមួយដែលសេរីនិងបើកចំហ ក្នុងការដែលប្រទេសទាំងអស់ត្រូវបានការពារដោយច្បាប់អន្តរជាតិ។
VOA៖ដោយសារមានភាពស្រពេចស្រពិលមួយចំនួនជុំវិញការបិទផ្នែកខ្លះរបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធនៃរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននិងការផ្លាស់ប្តូរថ្នាក់ដឹកនាំនាពេលថ្មីៗនេះ ក្នុងមន្ទីរបញ្ចកោណជាមួយការលាលែងរបស់អតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារប្រទេសអាមេរិកលោក James Mattis តើលោកគិតថាវាអាចនឹងបង្កឱ្យមានការលំបាកក្នុងការអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកឬទេ?
John H. Felter៖ ទេ! ចំណាប់អារម្មណ៍របស់យើងគឺនឹងបន្តរយៈពេលយូរនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ បុគ្គលនានានិងរដ្ឋាភិបាលនឹងមានអ្នកចូលនិងអ្នកដែលត្រូវចាកចេញ។ ខ្ញុំបានធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយលោក Mattis ហើយលោកបាននាំខ្ញុំមកចូលធ្វើការនៅមន្ទីរបញ្ចកោណ ដូច្នេះខ្ញុំនឹករឭក ប៉ុន្តែជាមួយនឹងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារប្រទេសស្ដីទី Shanahan ដែលសិក្សារៀនសូត្រការងារក្រោមឱវាទលោក Mattis អស់រយៈពេលមួយឆ្នាំកន្លះ វានឹងមិនមានអ្វីផ្លាស់ប្តូរទេ។ ម្តងទៀត អាមេរិកនឹងបន្តក្នុងរយៈពេលយូរ។ យើងនឹងបន្តរក្សាតំបន់នេះឱ្យសេរីនិងបើកចំហ ដោយធ្វើការជាមួយដៃគូនានារបស់យើង៕