សហគមន៍ដែលប្រកបរបរនេសាទនៅតាមសមុទ្ររបស់លោក Sofyan Sabi បាននេសាទនៅសមុទ្រឥណ្ឌូណេស៊ីអស់ពេលជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ ក៏ប៉ុន្តែ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការនេសាទហួសកម្រិតបានបង្ខំលោក និងមនុស្សជាច្រើននៅក្នុងសហគមន៍របស់លោកឱ្យទៅប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតនៅលើដីគោកវិញ។
កុលសម្ព័ន្ធអ្នកនេសាទ Bajau បានដឹកនាំជីវិតពនេចរនៅសមុទ្រជាច្រើនជំនាន់ដោយចំណាយពេលទាំងថ្ងៃទាំងយប់នៅលើទូកដែលមានដំបូលប្រក់ស្បូវនៅសមុទ្រចន្លោះប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី និងហ្វីលីពីន។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបាននិយាយថា សមាជិកនៃកុលសម្ព័ន្ធនេះរៀនមុជទឹកតាំងពីវ័យក្មេង ហើយរាងកាយរបស់ពួកគេបានសម្របទៅតាមបរិយាកាសនោះ ដោយអាចឱ្យពួកគេនេសាទនៅក្រោមទឹកបានក្នុងរយៈពេលយូរ។
ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់សមាជិកនៃកុលសម្ព័ន្ធ Bajau រាប់រយនាក់ដែលរស់នៅលើភូមិ Pulau Papan ដែលជាកោះមួយនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី របៀបរស់នៅដ៏ពិសេសរបស់បុព្វបុរសរបស់ពួកគេកំពុងសាបរលាប។
លោក Sofyan បាននិយាយថា៖ «យើងបានផ្លាស់ប្តូរមុខរបរ។ យើងជាអ្នកនេសាទដែលធ្វើការនៅកសិដ្ឋាន។ ការធ្វើស្រែចម្ការផ្តល់ប្រាក់ចំណូលកាន់តែប្រសើរឡើង ពីព្រោះមានដំណាំជាច្រើនដែលខ្ញុំអាចដាំបាន»។ លោកថ្លែងបន្ថែមថា លោកមានដីទំហំ២ហិកតានៅក្បែរនោះសម្រាប់ដាំពោត និងចេក។
បុរសវ័យ៣៩ឆ្នាំរូបនេះបានប្រាប់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន AFP ថា៖ «ជួនកាលយើងរកមិនបានអ្វីសោះនៅសមុទ្រ។ ជួនកាលមានត្រី ជួនកាលមិនមានទេ»។
លោក Sofyan បានហ្វឹកហាត់អត់ដង្ហើមក្នុងទឹកជម្រៅពី១០ ទៅ១៥ម៉ែត្រតាំងពីលោកនៅជាកុមារ។ លោក Sofyan នៅតែអាចសម្លឹងឃើញនិងចាប់សត្វសមុទ្រ ឬមឹក octopus ដែលផ្តល់ប្រាក់ចំណូលដល់លោកប្រមាណ៣១ដុល្លារអាមេរិក។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវលើកឡើងថា សមត្ថភាពរបស់សមាជិកនៃកុលសម្ព័ន្ធ Bajau ក្នុងការមុជទឹកបានជ្រៅ និងយូរគឺដោយសារការវិវត្តពន្ធុរបស់ពួកគេបានផ្តល់ឱ្យពួកគេនូវលំពែងធំដែលអនុញ្ញាតឱ្យឈាមរបស់ពួកគេផ្ទុកអុកស៊ីហ្សែនបានច្រើន។
ក៏ប៉ុន្តែ លោក Wengki Ariando អ្នកស្រាវជ្រាវនៅសាកលវិទ្យាល័យ Chulalongkorn នៅប្រទេសថៃដែលបានសិក្សាអំពីកុលសម្ព័ន្ធ Bajau បាននិយាយថា ការនេសាទលើសកម្រិតពាណិជ្ជកម្ម និងសីតុណ្ហភាពកើនឡើងបានធ្វើឱ្យការរកត្រីសមុទ្រកាន់តែមិនអាចព្យាករទុកជាមុនបាន។
លោកបានថ្លែងបន្តថា៖ «ពួកគេកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាធ្លាក់ចុះធនធានសមុទ្រ»។
ខណៈពេលដែលសីតុណ្ហភាពកើនឡើង ការផ្លាស់ទីរបស់ត្រី និងការបន្តពូជនឹងផ្លាស់ប្តូរ ផ្កាថ្មត្រូវបានប្រែពណ៌ ហើយខ្សែសង្វាក់ម្ហូបអាហារបានផ្លាស់ប្តូរ។
ជាងពាក់កណ្តាលនៃតំបន់ជលផលដែលត្រូវបានគ្រប់គ្រងទាំង១១ នៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ឥឡូវនេះត្រូវបានចុះបញ្ជីថាត្រូវបានគេនេសាទរហូតដល់អស់ធនធាន។
ទិន្នន័យរបស់ក្រសួងជលផលឥណ្ឌូណេស៊ីបង្ហាញថា ចំនួនត្រីរបស់ប្រទេសនេះបានធ្លាក់ចុះពី១២.៥លានតោនក្នុងឆ្នាំ២០១៧ មកត្រឹម១២លានក្នុងឆ្នាំ២០២២។
លោក Arfin អ្នកនេសាទអាយុ៥២ឆ្នាំ បាននិយាយថា៖ «ត្រីកំពុងថយចុះដោយសារតែមានអ្នកនេសាទច្រើនពេក»។
«ជីវភាពរបស់ពួកគេត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរ»
ផែដ៏ទ្រុឌទ្រោមមួយដែលមានប្រវែងប្រមាណជាង១គីឡូម៉ែត្រ នាំភ្ញៀវទេសចរទៅមើលទឹកពណ៌ខៀវថ្លាឆ្ពោះទៅកាន់កោះ Pulau Papan។
លោក Davlin Ambotang ដែលរស់នៅលើកោះនេះនិយាយថា កុលសម្ព័ន្ធ Bajau បានចាប់ផ្តើមតាំងទីលំនៅនៅទីនោះកាលពីបីជំនាន់មុន។
លោកបាននិយាយថា៖ «ពួកគេឃើញកោះនេះមានភាពសមរម្យសម្រាប់ការសាងសង់ផ្ទះ ដូច្នេះពួកគេបានតាំងទីលំនៅនៅទីនោះ។ ពួកគេលែងជាជនពនេចរ លែងជាជនផ្លាស់ទីពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយទៀតហើយ»។
ក៏ប៉ុន្តែ ជីវិតនៅលើដីគោកមានបញ្ហាប្រឈមផ្សេងទៀត។
បងប្អូនប្រុសរបស់លោក Davlin បើកសេវាទទួលភ្ញៀវទេសចរស្នាក់នៅផ្ទះរបស់លោក។
លោកត្អូញត្អែរថា អាជ្ញាធរបានណែនាំឱ្យភ្ញៀវទេសចរទៅស្នាក់នៅអគារដែលសាងសង់ដោយរដ្ឋាភិបាលជាជាងជួយឱ្យអាជីវកម្មរបស់កុលសម្ព័ន្ធ Bajau រីកចម្រើន។
លោក Sofyan បាននិយាយថា៖ «មិនមានប្រាក់ចំណូលបន្ថែមសម្រាប់ប្រជាជនទេ។ រដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង»។
លោក Sofyan បាននិយាយទៀតថា៖ «មានការឈ្លោះប្រកែកគ្នាជាច្រើនរវាងពួកគេ និងអ្នកស្រុក»។
កុលសម្ព័ន្ធ Bajau ដែលគ្មានសញ្ជាតិជាយូរមកហើយបានបង្កើនការតាំងទីលំនៅក្នុងភូមិដូចជា Pulau Papan ដើម្បីស្វែងរកការទទួលស្គាល់ពីរដ្ឋាភិបាល។
លោក Wengki បាននិយាយថា៖ «កុលសម្ព័ន្ធ Bajau បានផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅរបស់ពួកគេដើម្បីទទួលបានការទទួលស្គាល់ជាប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដោយត្រូវតាំងទីលំនៅនៅកន្លែងណាមួយជាក់លាក់»។ លោក Wengki បានថ្លែងបន្ថែមថា ការជំរុញឱ្យមានការចុះឈ្មោះពួកគេបានចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការនៅក្នុងទសវត្សរ៍១៩៩០ ក្រោមរបបផ្តាច់ការរបស់លោក Suharto។
ការលំបាកនៅលើដីគោក
ទូកឈើតម្រៀបគ្នានៅតាមឆ្នេរកោះ ក្បែរផ្លូវដើរចម្បងលយចូលទៅផែនានាក្នុងទឹក។
នៅភូមិនោះមានវិហារអ៊ិស្លាមដំបូលពណ៌ប្រាក់មួយ។
នៅលើទីលានមួយកន្លែងស្ត្រីលេងបាល់ទះ ខណៈបុរសមួយក្រុមអង្គុយជក់បារី។
លោក Wengki និយាយថា៖ «ក្មេងជំនាន់ក្រោយមើលទៅហាក់ដូចជាបាត់បង់អត្តសញ្ញាណហើយ។ ពួកគេមើលទៅដូចជាអ្នករស់នៅក្នុងសហគមន៍លើដីគោក»។
តាមរយៈការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតនៅលើដីគោកកុលសម្ព័ន្ធ Bajau បានបង្កើតក្រុមនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមដែលមានអ្នកតាមដានរាប់ពាន់នាក់ ដោយជួយគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហារបស់ពួកគេ។
អ្នកស្រី Tirsa Adodoa ជាស្ត្រីមេផ្ទះមានវ័យជាង២០ឆ្នាំដែលប្តីអ្នកស្រីជាអ្នកនេសាទបាននិយាយថា៖ «គ្មានការអភិវឌ្ឍអ្វីទេ គឺគ្មានសោះ។ មានអំណោយពីរដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ស្រុកសម្រាប់មួយគ្រួសារទទួលបានអង្ករពីពីរទៅបីថង់ក្នុងមួយខែ»។
អ្នកស្រី Tirsa Adodoa ថ្លែងបន្តថា៖ «វាមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ ប្រសិនបើយើងពឹងផ្អែកតែទៅលើការចាប់មឹក octopus នោះ។ ប្រសិនបើតម្លៃមឹក octopus ធ្លាក់ចុះដូចពេលនេះ... វាមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់យើងក្នុងការទិញម្ហូបបរិភោគ ឬទិញរបស់របរនោះទេ»។
ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកផ្សេងទៀតប្រាថ្នាចង់ឱ្យទំនៀមទម្លាប់រស់នៅតាមទូកលើសមុទ្ររបស់ពួកគេបន្តទៅមុខទៀត ពីព្រោះពួកគេបារម្ភថា មនុស្សជំនាន់ក្រោយនឹងមិនបន្តទំនៀមទម្លាប់របស់បុព្វបុរសរបស់ពួកគេទេ។
លោក Muslimin អ្នកនេសាទវ័យ៤៩ឆ្នាំបាននិយាយថា៖ «នៅពេលដែលពួកគេស៊ាំនឹងជីវិតនៅលើដីគោក វានឹងពិបាកឱ្យពួកគេត្រឡប់ទៅសមុទ្រវិញ។ ខ្ញុំចង់ឱ្យពួកគេអាចធ្វើបានត្រឹមតែជាអ្នកនេសាទប៉ុណ្ណោះ ពីព្រោះវាសប្បាយ។ នៅលើដីគោកមានបញ្ហាលំបាកច្រើនពេក»៕
ប្រែសម្រួលដោយអ្នកស្រី លី ម៉ូរីវ៉ាន់