អ្នកស្រី ទូច សាវុធ បានប្រឡូកក្នុងវិស័យនយោបាយក្នុងស្រុកអស់រយៈពេលជាង១៥ឆ្នាំមកហើយ មុនពេលដែលអ្នកស្រី និងសមាជិកនៃគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ (CNRP) ចំនួន៤៧នាក់ផ្សេងទៀត បានបំបាក់ការកាន់កាប់ដ៏រឹងមាំរបស់គណបក្សកាន់អំណាច និងទទួលបានអាសនៈ នៅក្នុងឃុំមួយចំនួនក្នុងខេត្តកណ្តាលនៃប្រទេសកម្ពុជា។
ដោយទទួលបានអាសនៈជាង៤០ភាគរយ ក្នុងចំណោម១២៧ឃុំ ក្នុងខេត្តនេះគណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានបំបែកការគ្រប់ដណ្តប់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលគណបក្សនេះទទួលជ័យជម្នះគ្រប់ឃុំទាំងអស់ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ ២០១២។
ប៉ុន្តែ អស់រយៈពេលប៉ុន្មានខែបន្ទាប់ពីទទួលបានជ័យជម្នះ ការឡើងតំណែងជាមេឃុំរបស់អ្នកស្រី ទូច សាវុធ ប្រហែលជាត្រូវក្លាយជាអសារបង់ ប្រសិនបើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាធ្វើតាមផែនការរបស់ខ្លួន ក្នុងការរំលាយគណបក្សរបស់អ្នកស្រី ដែលជាការព្យាយាមបង្រ្កាបក្រុមជំទាស់ មុនពេលនឹងការឆ្នោតជាតិអាណត្តិក្រោយចូលមកដល់។
កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ រដ្ឋាភិបាលបានអនុម័តការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលនឹងប្រគល់អាសនៈចំនួន៤៨៩ របស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិទូទាំងប្រទេសឲ្យទៅគណបក្សប្រជាជន បើសិនជាគណបក្សនេះត្រូវបានរំលាយ។
អ្នកស្រី សាវុធ ដែលធ្លាប់ជាអ្នកធ្វើការនៅមណ្ឌលសុខភាពមួយបាននិយាយថា សហគមន៍របស់អ្នកស្រី នឹងមិនអាចទទួលយកការបោកប្រាស់ជំនឿទុកចិត្តដោយងាយស្រួលនោះទេ។
អ្នកស្រី សាវុធ មេឃុំ អរិយក្សត្រ ស្រុកល្វាឯម ខេត្តកណ្តាលបាននិយាយថា៖
«ឃុំអរិយក្សត្រ អាសនៈទាំងប្រាំពីរអាសនៈ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិមានបួនអាសនៈ ដូច្នេះប្រជាពលរដ្ឋគាត់មានទំនុកចិត្ត ហើយបើសិនជាដកអ្នកដែលមានទំនុកទុកចិត្តគាត់ចេញទៅ គាត់នឹងឡេឡា គាត់មិនដឹងទៅរកអ្នកណាដែលមានទំនុកចិត្តជួយដោះស្រាយបញ្ហាឲ្យគាត់»។
អ្នកស្រីបានបន្តថា៖
«ព្រោះក្នុងនាមគាត់ជាម្ចាស់ឆ្នោត គាត់បោះឆ្នោតឲ្យយើងឲ្យបម្រើការងារឲ្យគាត់ ចុះបើសិនជាយើងចេញបាត់ទៅតើអ្នកណាបម្រើកិច្ចការងារឲ្យគាត់»។
នៅក្នុងតូបលក់ភេសជ្ជៈតាមដងផ្លូវតូចមួយនៅជិតសាលាឃុំអរិយក្សត្រ បុរសវ័យចំណាស់មាឌធំម្នាក់ ដែលត្រូវបានទម្លាក់ពីតំណែង ឈ្មោះ ឌុច ច័ន្ទ បានអង្គុយជជែកគ្នាជាក្រុមតូចមួយនាពេលរសៀល។
លោក ឌុច ច័ន្ទ ជំទប់ទីពីរក្នុងឃុំអរិយក្សត្រនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បាននិយាយថា៖
«យើងធ្លាប់ធ្វើការជាមួយគ្នាយូរហើយ អីចឹងគាត់ដឹងដែរ»។
លោក ច័ន្ទ បានទទួលជ័យជម្នះជាមេឃុំអរិយក្សត្រអស់រយៈពេល១៥ឆ្នាំ មកហើយមុននឹងលោកត្រូវបានធ្លាក់ចេញពីតំណែងមួយនេះ ក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧។ អតីតមេឃុំនេះត្រូវបានឲ្យដឹងថា លោកមិនបានមកធ្វើការក្នុងតំណែងថ្មីនេះ តាំងពីខែកក្កដា មកម្ល៉េះ ដោយលើកហេតុផលថា លោកមានជំងឺយូរមក ហើយមុននឹងបដិសេធមិនព្រមផ្តល់សម្ភាសន៍។
ប៉ុន្តែ នៅទីនេះក្នុងស្រុកល្វាឯម ស្ថានភាពនៃវិបត្តិនយោបាយហាក់ដូចជាមានការគោរពជាង និងស៊ីវិល័យជាងការពិភាក្សាថ្នាក់ជាតិ ដែលពោរពេញដោយការឈ្លោះប្រកែក និងការបំបាក់មុខគ្នាទៅវិញទៅមក។
នៅក្នុងឃុំជាប់គ្នានេះដែរ គឺឃុំសារិកាកែវ ជំទប់ទីពីរនៃគណបក្សប្រជាជន លោក ថុង ឡុក បាននិយាយថា ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់បានធ្វើការជាមួយគ្នាដោយរលូនតាំងពីឆ្នាំ២០១២ ទោះបីជាការគ្រប់គ្រងត្រូវបានផ្ទេរពីគណបក្សរបស់លោកមកឲ្យគណបក្សប្រឆាំងក៏ដោយ។
លោក ថុង ឡុក បាននិយាយថា៖
«អត់មានរកាំរកូសអីគ្នាទេ ហើយមកប៉ុន្មានខែផ្លាស់ប្តូរមេឃុំហ្នឹងក៏អត់មានអី គឺធ្វើការជាមួយគ្នាទៅរលូនអត់មានបញ្ហា ទំនាស់ផ្ទៃក្នុងជាមួយគ្នាទេ»។
លោក ថុង ឡុក ពិតជាមានការស្រឡាញ់រាប់អានចំពោះមិត្តរួមការងាររបស់លោកក្នុងទីស្នាក់ការឃុំនេះ ហើយលោកពិតជាមានការសោកស្តាយ បើសិនជាគណបក្សប្រឆាំងមួយនេះត្រូវបានគេរំលាយ។
លោកបាននិយាយថា៖
«អឺ គួរឲ្យសោកស្តាយហើយ ជារឿងគួរឲ្យសោកស្តាយដែរ ប៉ុន្តែមិនដឹងធ្វើម៉េច បើច្បាប់ខាងលើដាក់មកអញ្ចឹង ឧបមាថា កំណត់ពីលើមកឲ្យធ្វើអីចេះៗ ហើយយើងត្រូវតែធ្វើតាមខាងថ្នាក់លើទៅអត់មានទៅប្រឆេះប្រឆាំងអីទេ តែការដែលយើងសោកស្តាយ ពួកគេក៏នៅតែសោកស្តាយអីចឹង ដឹងធ្វើម៉េចព្រោះធ្លាប់តែរួមរស់ជាមួយគ្នារាប់ឆ្នាំមកហើយ»។
វិសោធនកម្មច្បាប់កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ បាននិយាយថាលោក ថុង ឡុក និងសមាជិកគណបក្សប្រជាជនរបស់លោកនឹងទទួលបានការគ្រប់គ្រងឃុំសារិកាកែវ និងឃុំផ្សេងៗទៀតទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ប្រសិនបើគណបក្សសង្រ្គោះជាតិត្រូវបានរំលាយ។
យោងតាមវិសោធនកម្មច្បាប់ ការគ្រប់គ្រងឃុំសង្កាត់នឹងត្រូវប្រគល់ឲ្យគណបក្សណាដែលទទួលបានសំឡេងឆ្នោតច្រើន បន្ទាប់ពីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិកាលពីការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ខែមិថុនាកន្លងទៅ។
មេឃុំទាំងនេះមិនបានដឹងថា តើនឹងមានអ្វីកើតឡើងចំពោះអាសនៈរបស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិនោះទេ បើសិនជាគណបក្សត្រូវបានរំលាយមែននោះ។
វិសោធនកម្មរបស់រដ្ឋសភាជាតិកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ បានបង្ហាញថាអាសនៈរបស់ពួកគេនឹងត្រូវប្រគល់ឲ្យគណបក្សតូចៗមិនមែនផ្តល់ឲ្យគណបក្សប្រជាជននោះទេ។
ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាដ៏ដោយ ភាគច្រើននៃឃុំសង្កាត់ទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានទទួលសំឡេងឆ្នោតតែពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្រ្គោះជាតិប៉ុណ្ណោះ ហើយនេះបានន័យថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងទទួលបានអាសនៈរបស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ហើយការអះអាងដ៏ម៉ឹងម៉ាត់របស់ពួកគេដែលថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សនៅតែត្រូវបានរក្សាដដែលនោះ ក្លាយជាការអះអាងដែលមិនច្បាស់លាស់។
នៅថ្នាក់ជាតិ គណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិច បានចេញមុខឡើងវិញដើម្បីបំពេញអាសនៈទំនេរទាំងប៉ុន្មានដែលត្រូវបានបន្សល់ដោយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បើសិនជាគណបក្សប្រឆាំងមួយនេះពិតជានឹងត្រូវតុលាការកម្ពុជារំលាយមែន។
នៅក្នុងសម្ភាសន៍មួយជាមួយសារព័ត៌មាន Reuters កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ មេដឹកនាំគណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិច ដែលជាអតីតសហ-នាយករដ្ឋមន្រ្តី ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឬទ្ធិ ហាក់ដូចជាមានការភ័ន្តភាំងអំពីតួនាទីរបស់គណបក្សលោកនៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយថ្មីនេះ។
«យើងមិនមែនជាអាយ៉ងទេ។ យើងពិតជាមិនមែនជាគណបក្សប្រឆាំង ប៉ុន្តែយើងមិនឆ្លើយបាទ បាទ បាទ បាទ បាទ រាល់ពេលនោះទេ។ យើងក៏ចេះឆ្លើយតបថា ទេដែរ»។
គណបក្សរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ រណឬទ្ធិ បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងឲ្យរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដោយអ្នកនាំពាក្យម្នាក់បានប្រាប់កាសែត ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា ពួកគេធ្វើបែបនេះដោយសារ «ពួកគេបានដណ្តើមយកអ្នកគាំទ្រទាំងអស់»។
រហូតមកទល់ពេលនេះ ការឆ្លើយតបពីអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងចំពោះការរើរុះលក្ខណៈទូលំទូលាយលើគណបក្សរបស់ខ្លួន ហាក់ដូចជាមានភាពស្ងប់ស្ងាត់ មិនដូចជាការតវ៉ាប្រឆាំងទ្រង់ទ្រាយធំកាលពីការបោះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ២០១៣។
ក្រឡេកមើលទៅឃុំអរិយក្សត្រ កាលពីសប្តាហ៍មុនវិញ ក្រុមគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត អង្គុយយ៉ាងស្ងៀមស្ងាត់នៅក្នុងទីស្នាក់ការឃុំ ខណៈដែលអ្នកស្រី ទូច សាវុធ កំពុងមមាញឹកបំពេញការងាររបស់អ្នកស្រី។ ស្ទើរតែមិនមានប្រជាជនម្នាក់បានមកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតឡើយ។
អ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតក្នុងមណ្ឌលរបស់អ្នកស្រីមានអារម្មណ៍អស់សង្ឃឹមទាំងនៅក្នុងការបោះឆ្នោត និងតាមទីសាធារណៈ។
អ្នកស្រី ទូច សាវុធ មេឃុំអរិយក្សត្របាននិយាយថា៖
«ត្រង់ហ្នឹងដែលប្រជាពលរដ្ឋគាត់អត់មានអំណាច សូម្បីតែគាត់យកសិទ្ធិអំណាចបោះឆ្នោតគាំទ្រមេដឹកនាំនៅក្នុងឃុំសង្កាត់ ដែលគេហៅថាថ្នាក់ក្រោមជាតិ តំណាងរាស្រ្តថ្នាក់ក្រោមជាតិហើយហ្នឹង គិតថាមានអំណាច ប៉ុន្តែដល់ពេលគាត់បោះឆ្នោតតំណាងរបស់គាត់ទៅ បែរជាតំណាងរបស់គាត់អត់មានអំណាច គេប្រុងរំលាយអីចឹង បានន័យថា គាត់អត់មានជំនឿទៅលើការតវ៉ារបស់គាត់ទេ»។
អង្គុយនៅទីធ្លាខាងមុខទីស្នាក់ការឃុំ លោក គង គឹមយ៉ង ដែលបានចាញ់ក្នុងការបោះឆ្នោតកន្លងទៅ បន្ទាប់ពីលោកបានធ្វើជាតំណាងរាស្រ្តរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអស់រយៈពេល១៥ឆ្នាំបានប្រាប់ VOA ថា លោកបានលាឈប់ដោយខ្លួនឯង ហើយប្តូរទៅបម្រើការងារជាអ្នកអង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតវិញ។
លោក គឹមយ៉ង បាននិយាយថា៖
«បើមានប្រឆាំងបានល្អ។ ប្រទេសយើងបើមានគណបក្សតែមួយយើងធ្វើអ្វីក៏មិនជឿនលឿនដែរណា ទាល់តែមានគណបក្សប្រឆាំងបាន វាជឿនលឿន វាជួយមើលការខុសត្រូវគ្នាដែរណា»៕