លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ ប្រកាសអំពីការកំណត់នៃសញ្ជាតិប្រធានគណបក្សនយោបាយឲ្យស្របទៅនឹងច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលបានចែងថា ប្រធាន និងសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត មានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយគត់។
ការប្រកាសរបស់លោកយ៉ាងដូច្នេះ កើតមាននៅក្នុងពិធីចែកសញ្ញាប័ត្រមួយ ដែលរៀបចំឡើងនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មកោះពេជ្រ ស្ថិតក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ថ្លែងទៅកាន់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងនិស្សិតទទួលសញ្ញាប័ត្រ ក៏ដូចជាអ្នកចូលរួមក្នុងពិធីនោះផ្សេងទៀត លោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាដ៏មានឥទ្ធិពល ថ្លែងថា ការកំណត់សញ្ជាតិបែបនេះគឺដើម្បីបញ្ចៀសការរត់ចេញរបស់ប្រធានគណបក្សនយោបាយមួយចំនួនពីប្រទេសទៅរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ក្រៅប្រទេស បន្ទាប់ពីអ្នកនយោបាយកាន់សញ្ជាតិពីរមួយចំនួន ត្រូវបានរកឃើញថា មានពិរុទ្ធភាពដោយតុលាការ។
លោកថ្លែងថា មន្ត្រីនៃគណបក្សក្ដោបក្ដាប់អំណាចរបស់លោកកំពុងពិនិត្យលើការកំណត់នេះ៖«ខាងផ្នែកគណបក្សប្រជាជនកំពុងតែធ្វើ ដោយសារយើងធ្វើច្បាប់មុនរួចទៅហើយ។ ប្រធាន និងសមាជិកគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតត្រូវតែជាសញ្ជាតិខ្មែរ។ ដូច្នេះត្រូវតែលុបច្បាប់ស្ដីពីបក្សនយោបាយ អំពីបក្សនយោបាយ ចាំបាច់ត្រូវកំណត់ប្រធានបក្សនយោបាយ ត្រូវតែសញ្ជាតិតែមួយ»។
មាត្រា៥នៃច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានសរសេរថា សមាសភាពគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតត្រូវជ្រើសរើសក្នុងចំណោមឥស្សរជនខ្មែរទាំងពីរភេទ ដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរពីកំណើត និងមានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយគត់ក្នុងការបំពេញការងារនៅគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។
រូបឯកសារ៖ សមាជិកគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតជួយជាមួយមន្ត្រីទូតរបស់សហគមន៍អឺរ៉ុបនិងជប៉ុនកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៥ កន្លងទៅនេះ។ (នៅ វណ្ណារិន/VOA)
នៅមុនការប្រកាសពីការកំណត់សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលស្ថិតក្នុងអំណាចជាង៣០ឆ្នាំក៏បានប្រកាសថា លោកនឹងមិនផ្ដល់ហត្ថលេខារបស់លោកសម្រាប់ការដោះលែងអ្នកទោសជាលើកទី៣ ដែលលោកសំដៅទៅលើលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សប្រឆាំង និងសមាជិកដទៃទៀតនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
«ខ្ញុំប្រកាស បើខ្ញុំនៅចុះហត្ថលេខាលើកលែងទោសឲ្យអ្នកណា ខ្ញុំនឹងកាត់ដៃស្កាំខ្ញុំគ្រវាត់តែម្ដង។ អ្នកឯងចាំទេ? មានឯងអត់អញ មានអញអត់ឯង គឺអ្នកឯងចំណាប់ណាស់។ អ្នកឯងធ្វើអីចំពោះខ្ញុំ ហួសពេលហើយអូន»។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសកំពុងរងការចោទប្រកាន់ពីតុលាការក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ទាក់ទិនសំណុំរឿងបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ និងការសមគំនិតប្រើប្រាស់ឯកសារក្លែងក្លាយក្នុងបញ្ហាបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាម។
លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ថ្លែងប្រាប់ VOA ថា ការកំណត់សញ្ជាតិនេះមិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្ដីឈឺចាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់ ដែលបានចាកចេញពីប្រទេសកំណើត ដោយសារសង្គ្រាមក្នុងស្រុកកាលពីពេលកន្លងមក ដែលនាំដល់ការឡើងកាន់អំណាចនៃក្រុមកុម្មុយនិស្តជ្រុលនិយមខ្មែរក្រហម។
លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលគួរផ្ដោតលើការដោះស្រាយបញ្ហាជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ ជាជាងការកំណត់សញ្ជាតិ ដែលនឹងរំខានដល់អ្នកនយោបាយខ្មែរកាន់សញ្ជាតិពីរ ឬច្រើនជាងនេះក្នុងការជួយកសាងប្រទេសកម្ពុជា។
«យើងត្រូវការឲ្យប្រជាជាតិយើងខ្លាំង។ អញ្ចឹងហើយអ្នកនយោបាយពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ឲ្យតែជាសញ្ជាតិខ្មែរសញ្ជាតិប៉ុន្មាន ក៏មិនមែនជាបញ្ហាដែរ។ ចំពោះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ យើងយល់ថា គួរតែបើកឲ្យទូលាយ ដើម្បីឲ្យអ្នកនយោបាយមានសញ្ជាតិមួយក៏បាន មានសញ្ជាតិពីរក៏បាន។ យើងត្រូវការសាមគ្គីភាព ឯកភាព និងការបង្រួបបង្រួមជាតិ ហើយនិងកសាងធនធានមនុស្សដ៏រឹងមាំសម្រាប់ប្រទេសជាតិរបស់យើង»។
លោកបានហៅការខិតខំរបស់លោក ហ៊ុន សែន ឲ្យមានការកំណត់សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយនេះថាជាការភ័យខ្លាចរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលទំនងនឹងអាចចាញ់ការប្រកួតប្រជែងក្នុងពេលបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខនេះ។
«គាត់សំដៅទៅលើថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយចំនួន ហើយគាត់បារម្ភអំពី ការប្រជែងរបស់លោកប្រធាន សម រង្សី ដែលនឹងអាចប្រជែង នឹងអាចឈ្នះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៨»។
លោក យឹម សុវណ្ណ ក៏បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា លោកពុំអាចព្យាករណ៍ទុកជាមុនបានទេ ថា ការប្រកាសរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលនឹងមិនព្រមចុះហត្ថលេខាផ្ដល់ការលើកលែងទោស នឹងអាចធ្វើឲ្យលោក សម រង្សី ដែលកំពុងស្ថិតនៅក្រៅប្រទេសមិនអាចវិលត្រឡប់ចូលប្រទេសវិញនោះទេ។
ខណៈពេលដែលកំពុងនិរទេសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស លោក សម រង្សី ត្រូវបានរដ្ឋសភាដែលមានតែអ្នកតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាសម្រេចលុបចោលអភ័យឯកសិទ្ធិ ជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ដើម្បីឲ្យប្រឈមមុខនឹងទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលពីរឆ្នាំក្នុងសំណុំរឿងបរិហារកេរ្តិ៍ ដែលលោកបានថ្លែងថា លោក ហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានឃុបឃិតជាមួយក្រុមខ្មែរក្រហម ពេលដែលលោក ហោ ណាំហុង នៅជាប់ក្នុងពន្ធនាគារបឹងត្របែក។
លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានវេទិកាអនាគត ថ្លែងថា ចេតនារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលចង់ឲ្យមានការកំណត់សញ្ជាតិនេះ គឺជាការដាក់សម្ពាធនយោបាយបន្ថែមទៀតដល់គណបក្សប្រឆាំង ដែលសម្បូរដោយអ្នកនយោបាយមានសញ្ជាតិពីរ។
«ខ្ញុំមើលទៅ គឺគាត់ភាគច្រើន ព្រួយបារម្ភ ពីអ្នកធ្វើនយោបាយដែលមានសញ្ជាតិពីរ ជាពិសេសអ្នកដែលធ្វើនយោបាយគណបក្សប្រឆាំង គឺមានសញ្ជាតិពីរ។ អ្នកពូកែៗ ភាគច្រើនមានសញ្ជាតិពីរ តាំងពីសម្ដេចក្រុមព្រះមកម្ល៉េះ។ អញ្ចឹងលោក ហ៊ុន សែន ព្យាយាមភាគច្រើនគាត់ធ្វើរឿងនេះ គឺធ្វើដើម្បីព្យាយាមដាក់សម្ពាធទៅគណបក្សប្រឆាំង។ គណបក្សប្រឆាំងជាពិសេស លោក សម រង្សី និងអ្នកធ្វើនយោបាយក្នុងគណបក្សប្រឆាំងមួយចំនួនផ្សេងទៀត»។
លោកថ្លែងបញ្ជាក់ថា ការប្រកាសរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទាក់ទិនការលើកលែងទោសគឺជាសារនយោបាយរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលមិនចង់ឃើញការវិលត្រឡប់មកវិញរបស់លោក សម រង្ស៊ី។
«ខ្ញុំថាជាយុទ្ធសាស្ត្រ គឺមិនមែនជាការគំរាមទេ គឺគាត់ព្យាយាមផ្ញើសារទៅគណបក្សសង្គ្រោះជាតិថា គាត់នឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យលោក សម រង្សី វិលត្រឡប់ ហើយអញ្ចឹងហើយជាការផ្ញើសារឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហ្នឹងគឺបន្តរើសអ្នកដឹកនាំថ្មីនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ការព្យាយាមបែបហ្នឹងគឺជាការព្យាយាមជំរុញធ្វើម៉េចឲ្យមានការឈ្លោះគ្នានឹងមានភាពតានតឹងនៅក្នុងគណបក្សប្រឆាំងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិតែប៉ុណ្ណឹងទេ»។
បន្ទាប់ពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរងការវាយបកយ៉ាងខ្លាំងក្លាពីគណបក្សកាន់អំណាច មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះបានស្នើអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងឲ្យបញ្ឈប់ការប្រើពាក្យជេរប្រមាថកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏បានសម្ដែងការមិនពេញចិត្ត ចំពោះការជេរប្រមាថរូបលោកផងដែរនៅក្នុងការថ្លែងរបស់លោកនៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទនេះ។
ដោយឡែក លោក សម រង្ស៊ី បានទៅលំហែកាយនៅលើកោះមួយនៃប្រទេសហ្វីលីពីនផងដែរ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍កន្លងទៅនេះ។ នេះបើយោងទៅតាមរូបថតរបស់លោកដែលបានបង្ហោះលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក។
ការលំហែកាយរបស់លោកកើតមាន ស្របពេលស្ថានភាពនយោបាយកម្ពុជាត្រូវគេមើលឃើញថា នៅមិនទាន់មានភាពធូរស្បើយនៅឡើយ៕