ផ្លូវល្បឿនលឿនប្រវែង ១ ពាន់ ៣ រយគីឡូម៉ែត្រ ដែលគេហៅថាផ្លូវមិត្តភាព ឬផ្លូវ Karakoram ដែលកាត់តាមភ្នំខ្ពស់បំផុតនៅលើពិភពលោក គឺជាភស្តុតាងដែលបង្ហាញឲ្យឃើញពីឆន្ទៈរបស់រដ្ឋាភិបាលចិនក្នុងការចំណាយច្រើន។
ផ្លូវដែលចំណាយថវិកាអស់រាប់ម៉ឺនលានដុល្លារអាមេរិកនេះ ភ្ជាប់តំបន់ភាគខាងលិចប្រទេសចិនជាមួយនឹងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន ដែលជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងផ្ដួចផ្ដើម «ខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ ផ្លូវមួយ» គឺជាគោលការណ៍ចម្បងនៃការដឹកនាំរបស់លោកប្រធានាធិបតី Xi Jinping។ នេះបើយោងតាមការបញ្ជាក់របស់លោក Steve Tsang សាស្ត្រាចារ្យមហាវិទ្យាល័យសិក្សាកិច្ចការតំបន់បូព៌ា និងកិច្ចការទ្វីបអាហ្វ្រិកនៃសាកលវិទ្យាល័យ London។
លោក Steve Tsang បាននិយាយថា៖ «រដ្ឋាភិបាលចិនមានការប្ដូរផ្ដាច់ថានឹងធ្វើគ្រប់បែបយ៉ាងតាមដែលអាចទៅរួច ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យគម្រោងនេះទទួលបានជោគជ័យ។ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលនឹងចំណាយថវិកា និងធនធានជាច្រើនបន្ថែមទៀតទៅលើគម្រោងនេះ»។
ប៉ុន្តែតួលេខបានបង្ហាញថា តាំងពីផ្លូវល្បឿនលឿន Karakoram ត្រូវបានសាងសង់មក ការនាំចេញរបស់ប៉ាគីស្ថានមកប្រទេសចិនបានធ្លាក់ចុះ ចំណែកឯការនាំចូលពីប្រទេសចិនវិញបានកើនឡើង។ ចំណុចនេះបានធ្វើមានការបារម្ភថា ផ្លូវសូត្រថ្មីរបស់ចិនអាចក្លាយជាផ្លូវឯកទិសសម្រាប់ចិននាំចេញទំនិញរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ លោក Stephen Gelb នៃវិទ្យាស្ថានអភិវឌ្ឍក្រៅប្រទេស បាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងគួរផ្ដោតការវិនិយោគរបស់ខ្លួនលើគោលដៅអភិវឌ្ឍពិភពលោក។
លោកបាននិយាយថា៖ «នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មានការផ្ដោតជាច្រើនលើហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ និងជាពិសេសលើការដឹកជញ្ជូន បំពង់បង្ហូរប្រេង និងអ្វីៗផ្សេងទៀតដែលស្រដៀងនេះ ដែលមិនបានផ្ដោតដោយផ្ទាល់លើបញ្ហាភាពក្រីក្រនោះទេ។ ហើយតាមការពិត នៅក្នុងករណីមួយចំនួន គេឃើញមានបញ្ហាចម្រូងចម្រាសអំពីការប៉ះពាល់ផ្នែកសង្គម និងបរិស្ថាន។ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា ការផ្ដោតជាសំខាន់គួរលើការដោះស្រាយបញ្ហាអភិវឌ្ឍ ដែលមានដូចជាភាពក្រីក្រ និងបញ្ហាពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត»។
ដោយរំកិលទៅមុខយ៉ាងរលូនផុតពីចរាចរដ៏មមាញឹកក្នុងរដ្ឋធានី Addis Ababa នៃប្រទេសអេត្យូពី ប្រព័ន្ធផ្លូវរថយន្តខ្សែកាប ដែលឧបត្ថម្ភដោយប្រទេសចិនក្នុងទឹកប្រាក់ ៥ រយលានដុល្លារអាមេរិក បានបើកដំណើរការកាលពីឆ្នាំមុន។ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានបញ្ជាក់ថា ការវិនិយោគបែបនេះនឹងបង្កើនសេដ្ឋកិច្ចនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក ដែលនាំឲ្យមានការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។
លោក Stephen Gelb និយាយថា វាក៏ជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងរបស់រដ្ឋាភិបាលចិនក្នុងការក្លាយជាកម្លាំងចលករដ៏ចម្បងមួយនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។
លោកបាននិយាយថា៖ «លោក Xi Jinping បានបញ្ជាក់នៅក្នុងសុន្ទរកថារបស់លោកថា ប្រទេសចិនសព្វថ្ងៃនេះ គឺស្ថិតនៅក្នុងតំណែងអភិបាលកិច្ចសាកលផ្អែកលើច្បាប់ ពហុភាគី និងសាកលភាវូបនីយកម្ម»។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Rex Tillerson បានចោទប្រកាន់ប្រទេសចិនថាមិនគោរពទៅតាមក្បួនច្បាប់ទាំងនោះ នៅក្នុងអំឡុងពេលលោកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាកាលពីពាក់កណ្ដាលខែតុលាកន្លងទៅនេះ។
លោក Tillerson បញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ប្រទេសចិន នៅពេលដែលកំពុងរីកលូតលាស់ដំណាលគ្នានឹងប្រទេសឥណ្ឌា គឺធ្វើឡើងដោយមានការទទួលខុសត្រូវតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដែលពេលខ្លះគឺធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិដែលផ្អែកលើច្បាប់»។
ប្រទេសទទួលជំនួយជាច្រើនបានស្វាគមន៍ការវិនិយោគរបស់ប្រទេសចិនដែលពេលខ្លះមានលក្ខខណ្ឌតិចតួចជាងជំនួយរបស់បស្ចិមប្រទេស ដូចជាការទាមទារឲ្យមានកំណែទម្រង់ប្រជាធិបតេយ្យជាដើម។ ប៉ុន្តែលោកសាស្រ្តាចារ្យ Steve Tsang បានព្រមានថា អាចនឹងមានបញ្ហាអាក្រក់ដែលមិនបានគ្រោងទុកកើតឡើង។
លោកបាននិយាយថា៖ «បញ្ហាពិតប្រាកដនោះគឺនឹងមកដល់ នៅពេលដែលប្រទេសទាំងនោះមួយចំនួន ជាពិសេសបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្ដាល ត្រូវតែសងកម្ចីមួយចំនួនដែលទទួលបានពីកម្មវិធីគំនិតផ្ដួចផ្ដើមខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ ផ្លូវមួយ របស់ចិន។ ហើយភាគច្រើននៃប្រទេសទាំងនោះនឹងមានបញ្ហាក្នុងការសងបំណុលទាំងអស់»។
សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ការវិនិយោគរបស់ចិនបន្តកើនឡើង។ សកម្មជនខាងការអភិវឌ្ឍបាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងមិនគួរផ្តោតតែលើការអភិវឌ្ឍផ្នែកកំពង់ផែ និងបំពង់បង្ហូរប្រេងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែគួរផ្ដោតលើការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភាពក្រីក្រផងដែរ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ទុំ ម្លិះ