ចលនាការពារបរិស្ថានមួយដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងបានបង្ហាញលទ្ធផលស៊ើបអង្កេតថ្មីមួយដែលបញ្ជាក់ពីការបាត់បង់ព្រៃឈើប្រមាណ៣៧ភាគរយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលមានទីតាំងនៃការអនុវត្តគម្រោងសាកល្បងរេដបូក(REDD+) ឬគម្រោងកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់សហព័ន្ធកូរ៉េដើម្បីចលនាបរិស្ថានដែលវីអូអេបានទទួលក្នុងសប្តាហ៍នេះ។
ក្នុងការអនុវត្តគម្រោងកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់នេះ ជាទូទៅប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍បានចំណាយទៅលើប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ឲ្យអនុវត្តគម្រោងនេះហើយប្រទេសដែលអនុវត្តគម្រោងនេះត្រូវបានតម្រូវមិនឲ្យមានការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ។ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ជាប្រភេទឧស្ម័នបង្កឥទ្ធិពលកំណើនសីតុណ្ហភាពនៃបរិយាកាសផែនដី។
សេចក្តីប្រកាសរបស់សហព័ន្ធកូរ៉េដើម្បីចលនាបរិស្ថាន(Korea Federation for Environmental Movements)ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២៤ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១នេះបានឲ្យដឹងថា ការិយាល័យព្រៃឈើកូរ៉េ(Korea Forest Service) ដែលទទួលបន្ទុកបង្កើតច្បាប់និងគោលនយោបាយស្តីពីព្រៃឈើរបស់រដ្ឋាភិបាលកូរ៉េបានរងការរិះគន់ចំពោះកម្សោយនៃការគ្រប់គ្រងក្នុងពេលខ្លួនត្រូវជំរុញគម្រោងកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់មួយនៅប្រទេសកម្ពុជាដែលមានឈ្មោះថាទំរីង(Tumring)ឲ្យបានទទួលជោគជ័យ។
ចលនាសហព័ន្ធកូរ៉េដើម្បីបរិស្ថានបានឲ្យដឹងថាប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងបានចាប់ផ្តើមគម្រោងសាកល្បងជាច្រើនក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីក្នុងឆ្នាំ២០១៣ហើយក្រោយមកបានពង្រីកមកដល់ប្រទេសកម្ពុជា ឡាវនិងមីយ៉ាន់ម៉ា។ គម្រោងសាកល្បងកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ទំរីងរបស់កម្ពុជាគឺជាគម្រោងដំបូងដែលប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងទទួលបានឥណទានកាបូន។ គម្រោងនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៤ ក្នុងឃុំទំរីងស្ថិតនៅក្នុងស្រុកសណ្តាន់ខេត្តកំពង់ធំ។
សេចក្តីប្រកាសរបស់សហព័ន្ធកូរ៉េដើម្បីចលនាបរិស្ថានឲ្យដឹងទៀតថាការិយាល័យព្រៃឈើកូរ៉េបានថ្លែងកាលពីឆ្នាំមុនថា គម្រោងទំរីងបានកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ប្រមាណ៦៥ម៉ឺនតោន។ ក៏ប៉ុន្តែផ្អែកតាមការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យមួយមានរយៈពេលបីខែនៅឆ្នាំនេះដោយក្រុមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េនិងកម្ពុជានោះការពិតដែលកើតឡើងនៅទីតាំងគម្រោងគឺខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់។
ការស៊ើបអង្កេតបានបង្ហាញថា៦ឆ្នាំក្រោយចាប់តាំងពីគម្រោងទំរីងនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងមកនោះ«ជាង៣៧ភាគរយនៃព្រៃឈើនៅក្នុងទីតាំងគម្រោងត្រូវបានបំផ្លាញឬបាត់បង់»។
សហព័ន្ធកូរ៉េដើម្បីចលនាបរិស្ថានបានបង្ហាញទៀតថា យោងតាមទិន្ន័យផ្កាយរណបសាធារណៈដែលផ្តល់ដោយសាកលវិទ្យាល័យ Maryland នៅសហរដ្ឋអាមេរិកតំបន់ព្រៃឈើបានថយចុះពីប្រមាណ៥៦.០៨៤ហិកតាក្នុងឆ្នាំ២០១៥មកនៅប្រមាណ៣៥.៥៤៤ហិកតា បើគិតត្រឹមដំណាច់ឆ្នាំមុន។ ហើយបើគិតក្នុងរយៈពេល៦ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២១ព្រៃឈើដែលបានបាត់បង់ក្នុងទីតាំងគម្រោងនោះមានដល់ទៅ៨,៣ភាគរយ ធៀបនឹងការបាត់បង់ព្រៃឈើប្រមាណ៨,៧៦ភាគរយពេញមួយឆ្នាំ២០២០។
ការស៊ើបអង្កេតខាងលើនេះបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១ និងត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈក្នុងចុះទៅអង្កេតដោយផ្ទាល់នៅទីតាំងការវិភាគរូបភាពបានពីប្រព័ន្ធផ្តាយរណបនិងការសម្ភាសអ្នកជំនាញ។ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានចុះជាច្រើនដងទៅដល់សហគមន៍ព្រៃឈើចំនួន១៣ក្នុងចំណោមសហគមន៍ព្រៃឈើចំនួន១៤ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់គម្រោងសាកល្បងកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ទំរីងនេះ។
លោកអ៊ូច ឡេងជាសកម្មជនការពារព្រៃឈើដ៏លេចធ្លោម្នាក់ត្រូវបានគេស្រង់សម្តីក្នុងសេចក្តីប្រកាសរបស់សហព័ន្ធកូរ៉េដើម្បីចលនាបរិស្ថាននោះថា៖ «វាមិនមានអីលាក់បាំងទេដែលឈើថ្លៃៗបានមកពីប្រភេទឈើជិតផុតពូជនៅកម្ពុជាត្រូវបានជួញដូរយ៉ាងសកម្មនៅទីផ្សារងងឹត។ គម្រោងREDD+នេះមិនអាចបញ្ឈប់សកម្មភាពជួញដូរនេះបានទាំងស្រុងទេ»។
រូបថតពីគេហទំព័រនៃគម្រោងរេដបូកទំរីង (Tumring REDD+) កាលពីថ្ងៃទី២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។ (រូបថតគេហទំព័រ tumringredd.org)
សកម្មជនការពារព្រៃឈើលោកហេង ស្រស់ ប្រាប់វីអូអេកាលពីថ្ងៃពុធថាកង្វះអភិបាលកិច្ចព្រៃឈើរបស់មន្ត្រីទទួលបន្ទុកការពារព្រៃឈើ និងអំពើពុករលួយប្រព្រឹត្តដោយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធក្នុងតំបន់អនុវត្តគម្រោងទំរីងនោះបានបើកផ្លូវឲ្យមានសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ដើម្បីជួញដូរនិងដើម្បីបង្កើតកន្លែងសម្រាប់ដំណាំកសិកម្មផ្សេងៗ។
លោក ហេង ស្រស់ ថ្លែងថា៖ «វាជាលក្ខណៈពុករលួយជាប្រព័ន្ធទៅហើយអីចឹងយើង ពិបាកក្នុងការទប់ស្កាត់ហើយយើងជឿជាក់ថាបន្ទាប់ពីមានរបាយការណ៍នេះចេញទៅអាជ្ញាធរនៅតំបន់នោះអាចនឹងកែប្រែអត្តចរិតនិងអាកប្បកិរិយា ដើម្បីចូលរួមទប់ស្កាត់កុំឲ្យមានការកាប់បន្តទៅទៀត»។
បើតាមសហព័ន្ធកូរ៉េដើម្បីចលនាបរិស្ថានភាគច្រើននៃតំបន់ដែលព្រៃឈើត្រូវបានកាប់បំផ្លាញនោះត្រូវបានប្រែក្លាយជាដីកសិកម្មជាពិសេសគឺការដាំដើមកៅស៊ូ ដំឡូងមី និងស្វាយចន្ទី។
សហព័ន្ធនេះឲ្យដឹងបន្ថែមថាដើម្បីការការពារព្រៃឈើទុកសម្រាប់ការអនុវត្តគម្រោងទំរីងនេះសកម្មភាពដើរល្បាតព្រៃគឺជាផ្នែកសំខាន់មួយរបស់គម្រោង។
ក្រុមអ្នកដើរល្បាតព្រៃដែលមានគ្នា៥នាក់ អាចទទួលបានប្រាក់ដើរល្បាត៥០ដុល្លារដែលជាចំនួនតិចតួចសម្រាប់ចាក់ប្រេងសាំង និងចំណាយលើការហូបចុកក្នុងពេលដើរល្បាតព្រៃ។ ប៉ុន្តែពួកគេទទួលបានតែ៣៨ដុល្លារប៉ុណ្ណោះសម្រាប់ដើរល្បាតព្រៃក្នុងមួយជើង។ នេះបើតាមការស៊ើបអង្កេតរបស់សហព័ន្ធកូរ៉េដើម្បីចលនាបរិស្ថានដែលសហការជាមួយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនទៀតនៅកម្ពុជា។
ប្រធានសហគមន៍អូរថ្មក្នុងឃុំទំរីង ស្រុកសណ្តាន់ ខេត្តកំពង់ធំលោក ដែក អៀង ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថាសហគមន៍លោកនៅសល់គម្របព្រៃឈើប្រមាណ១០០ហិកតាប៉ុណ្ណោះ ដែលពីដើមឡើយ មានប្រមាណ១.០០០ហិកតាដោយសារពលរដ្ឋចូលកាប់ទន្ទ្រានយកឈើលក់ឲ្យឈ្មួញឬក៏យកឈើមកសង់ផ្ទះសម្បែង។
យ៉ាងណាលោកកត់សម្គាល់ថា គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០២០មកការកាប់ឈើមិនសូវមានសកម្មភាពខ្លាំងដោយលើកហេតុផលថាទាំងពលរដ្ឋសហគមន៍និងមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើបានបង្កើនការការពារមិនឲ្យមានជនចូលមកកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើដែលនៅសេសសល់បន្ថែមទៀត។
រូបឯកសារ៖ មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សបង្ហាញសកម្មភាពល្បាតព្រៃឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានបានឃើញនៅទីស្នាក់ការត្រពាំងធ្មៀរ ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពកក្នុងស្រុកកោះញែក ខេត្តមណ្ឌលគិរី កាលពីថ្ងៃទី១៧ មករា ឆ្នាំ២០២១។ (អូន ឆេងប៉រ/វីអូអេ)
លោកដែក អៀង វ័យ៤៨ឆ្នាំក៏ស្ថិតក្នុងក្រុមដើរល្បាតព្រៃឲ្យគម្រោងទំរីងផងដែរ។ លោកថា ប្រយោជន៍ដែលបានមកពីគម្រោងនេះមានតិច ពោលគឺប្រាក់ដើរល្បាតមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឲ្យលោកអាចធ្វើការឲ្យអស់លទ្ធភាពដើម្បីការពារសម្បត្តិព្រៃឈើដែលនៅសេសសល់ក្នុងស្រុកសណ្តាន់។
លោក ដែក អៀង ថ្លែងថា៖ «គាត់ឲ្យថវិកាសម្រាប់ដើរល្បាតឲ្យបានមួយខែបាន១៥ម៉ឺន...អត់គ្រាន់ទេ។ ដើរម្តងអស់ម្តង៧ ៨ម៉ឺន២ដង ៣ដងមិនគ្រាន់ផង»។
ប្រធានសហគមន៍រូបនេះឲ្យដឹងថា ប្រភេទឈើដែលបានបាត់បង់ក្នុងឃុំទំរីងមានភាគច្រើនជាឈើផ្តៀកឈើទាល និងកកោះ។
លោក សុខ ហៃ អ្នកនាំពាក្យរបស់រដ្ឋបាលខេត្តកំពង់ធំ សុំមិនធ្វើការអធិប្បាយដោយថាជាប់ប្រជុំនិងស្នើឲ្យអ្នកយកព័ត៌មានទាក់ទងទៅមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើ។
ប្រធានគម្រោងរេដបូកទំរីង (Tumring REDD+) លោក ឈុន ឌឺលុច បានបដិសេធនូវការចោទប្រកាន់ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយរបស់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងទីតាំងអនុវត្តគម្រោង។
លោក ឈុន ឌឺលុច បញ្ជាក់ថា៖ «ការចោទប្រកាន់ហ្នឹងគឺចោទប្រកាន់ដោយមិនមានភស្តុតាងជាមួយឯកសារជាក់លាក់ណាមួយទេប៉ុន្តែបើលោកអាចទំនាក់ទំនងទៅសេវាកម្មព្រៃឈើរបស់កូរ៉េគាត់នឹងអាចផ្តល់ព័ត៌មានឲ្យលោកបានផ្ទាល់ព្រោះថាខ្ញុំពួកខ្ញុំឆ្លើយទៅកូរ៉េវិញហ្នឹងតាមផ្លូវការ គឺតាមការទូត...យើងឆ្លើយហើយ យើងផ្អែកទៅលើព័ត៌មានជាក់ស្តែងដែលយើងបានទទួលនៅទីវាល»។
លោកបានចោទប្រកាន់លោក អ៊ូច ឡេង ដែលបានចូលរួមក្នុងការស៊ើបអង្កេតសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងទីតាំងគម្រោងថា ផ្សាយព័ត៌មានមិនពិតពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើប្រាស់ឈ្មោះមិនពិតរបស់ប្រធានសហគមន៍មួយរូបក្នុងការស៊ើបអង្កេតរបស់លោក។
លោក ឈុន ឌឺលុច បន្ថែមថា៖ «លោក អ៊ូច ឡេង ហ្នឹងគាត់យកឈ្មោះអ្នកក្រុមសកម្មជនរបស់ពួកគាត់ហ្នឹងថាជាប្រធានសហគមន៍ព្រៃឈើតាមពិតសហគមន៍ព្រៃឈើដែលមានការបោះឆ្នោតត្រឹមត្រូវហ្នឹងមិនមែនឈ្មោះម្នាក់នោះដែលគាត់យកមកអះអាងទេ។ ចូលករណីថា នេះមានន័យថាគាត់យកឈ្មោះ អ្នកផ្សេងមកជំនួសតំណាងសហគមន៍ព្រៃឈើដែលគេបោះឆ្នោតត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ចឹង មានន័យថា នេះជាផ្នែកមួយដែលលោកអ៊ូច ឡេងហ្នឹងគាត់បានផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានខុស»។
វីអូអេព្យាយាមសុំការអធិប្បាយពីលោក អ៊ូច ឡេង តែលោកមិនឆ្លើយតប។
ឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាមិនប្រក្រតីផ្សេងទៀត លោកឈុន ឌឺលុច ប្រធានគម្រោងរេដបូកទំរីង(Tumring REDD+) បាននិយាយថាខាងភាគីសេវាព្រៃឈើកូរ៉េ ឬការិយាល័យព្រៃឈើកូរ៉េកំពុងធ្វើការឆ្លើយតបជាមួយនឹងសកម្មជនការពារបរិស្ថាននៅប្រទេសកូរ៉េ ដែលលោកមិនទាន់ដឹងថាការឆ្លើយនោះនឹងធ្វើឡើងដោយរបៀបណានោះទេ។
យ៉ាងណាក៏ដោយសេចក្តីប្រកាសរបស់សហព័ន្ធកូរ៉េដើម្បីចលនាបរិស្ថានបានលើកឡើងថាក្រោយរបាយការណ៍អង្កេតរបស់ខ្លួនត្រូវបានចេញផ្សាយនោះការិយាល័យព្រៃឈើកូរ៉េបានឆ្លើយតបគ្មានភ្ជាប់ជាមួយភស្តុតាងថា៖ «គ្មានការកាប់ឈើទ្រង់ទ្រាយធំខុសច្បាប់ក្នុងទីតាំងគម្រោងនៅប្រទេសកម្ពុជានោះទេ»៕