ភ្នំពេញ៖ នៅពាក់កណ្តាលខែឧសភានេះ កម្មកររោងចក្រខ្មែរពីរនាក់បានស្លាប់ ហើយជាង៣០នាក់ទៀតបានរងរបួស នៅពេលដែលផ្នែកខ្លះនៃរោងចក្រពីរកន្លែងបានធ្លាក់បាក់រលំ។ ហេតុការណ៍នេះ បានកើតឡើងចំពេលដែលការពិនិត្យពិច័យទៅលើឧស្សាហកម្មកាត់ដេរបានកើនឡើងជាសាកល ក្រោយពីមានការដួលរលំរោងចក្រនៅប្រទេសបង់ក្លាដែស ដែលបានសម្លាប់កម្មករជាង១.១០០នាក់។ ក្នុងពេលឥឡូវនេះ ថៅកែរោងចក្រនៅប្រទេសកម្ពុជា កំពុងរងសំពាធក្នុងការធានាឲ្យមានសុវត្ថិភាពនៅក្នុងបរិវេណរោងចក្ររបស់ខ្លួន។
លិខិតមួយច្បាប់ ត្រូវបានផ្ញើទៅរោងចក្រកាត់ដេរនិងរោងចក្រស្បែកជើង៥០០កន្លែង នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយក្នុងលិខិតនោះ មានការណែនាំឲ្យម្ចាស់រោងចក្រជួលអ្នកត្រួតពិនិត្យឲ្យមើលស្ថានភាពសុវត្ថិភាពអគារទាំងអស់របស់ខ្លួន។
លិខិតនោះចេញដោយអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលហៅកាត់ថា ILO និងសមាគមកាត់ដេរ GMAC ដែលតំណាងឲ្យម្ចាស់រោងចក្រនានា។ តាមរយៈកម្មវិធីរោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជារបស់ខ្លួន អង្គការ ILO ត្រួតពិនិត្យស្ថានការណ៍រោងចក្រ៤៣០កន្លែង ដែលមានកម្មករធ្វើការជាង ៤០០.០០០នាក់។
ការដួលរលំដែលបានសម្លាប់មនុស្សពីរនាក់ និងរបួសរាប់សិបនាក់នេះ ត្រូវបានគេបន្ទោសទៅលើសំណង់អគារដែលមានគុណភាពអន់។ សមាគមកាត់ដេរ GMAC និងអង្គការ ILO បានប្រាប់ម្ចាស់រោងចក្រថា សុវត្ថិភាពរបស់កម្មករនិង សុច្ចរិតភាពរបស់ឧស្សាហកម្មនេះ កំពុងស្ថិតក្នុងភាពគ្រោះថ្នាក់ ហើយថា វាជាប្រយោជន៍ដល់ឧស្សាហកម្មនេះ ក្នុងការអនុវត្តការត្រួតពិនិត្យក្នុងពេលឥឡូវនេះ។
លោក Jason Judd ជាទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេសនៃអង្គការILO ថ្លែងថា រោងចក្រខ្លះ បានយល់ព្រមទៅនឹងសំណើនេះហើយ។
«កត្តាដែលនាំឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងរោងចក្រទាំងនេះ គឺអាស្រ័យទៅលើអ្នកបញ្ជាទិញ ក៏ប៉ុន្តែ ជាងនេះទៅទៀតគឺ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ អ្នកបញ្ជាទិញ មានឥទ្ធិពល ទៅលើរោងចក្រទាំងនេះ។ យើងគិតថា រោងចក្រទាំងឡាយណាដែលត្រូវបានជំរុញដោយអ្នកបញ្ជាទិញរបស់ពួកគេ រោងចក្រទាំងនោះទំនងជានឹងចាប់ផ្តើមឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យនេះ មុនរោងចក្រដទៃទៀត»។
ឧស្សាកម្មកាត់ដេរនៅប្រទេសកម្ពុជា ជាវិស័យដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនេះ ហើយវាមានតម្លៃប្រមាណជា ៥ ពាន់ លាន ដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំ។
ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរនេះ រកប្រាក់ចំណូលពីការនាំចេញបានច្រើនជាងគេ និងផ្តល់ការងារច្រើនបំផុតនៅក្នុងប្រទេសនេះ។ ភាគីបី ដែលមានចំណែកដ៏សំខាន់បំផុតនៅក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរនៅប្រទេសកម្ពុជា គឺរដ្ឋាភិបាល ក្រុមហ៊ុនដែលជាម្ចាស់រោងចក្រដែលភាគច្រើនមកពីប្រទេសចិន កូរ៉េ តៃវ៉ាន់ និងអ្នកបញ្ជាទិញ រួមមាន ម៉ាកដែលគេស្គាល់ជាសាកល ដូចជា Nike Adidas និង Walmart។
លោក Dave Welsh ជានាយកមណ្ឌលអាមេរិកកាំងសម្រាប់សាមគ្គីភាពពលកម្មអន្តរជាតិ ដែលជាមណ្ឌលមួយធ្វើការមិនយកប្រាក់កំរ៉ៃដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយចលនាពលកម្មមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ លោក Welsh អះអាងថា របាយការណ៍នាពេលថ្មីៗនេះ ដែលចេញដោយកម្មវិធីរោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជា បានរកឃើញថា ក្នុងចំណោមរោងចក្រដែលត្រូវបានធ្វើស្ថិតិ មានរោងចក្រ១៤ភាគរយ បានចាក់សោរបិទទ្វារចេញពេលមានអគ្គីភ័យ។ ចំនួននេះ បានកើនពី ១ភាគរយ កាលពីពីរឆ្នាំមុន។ ហើយ៤១ភាគរយ មិនបានអនុវត្តលំហាត់សមពេលមានអគ្គីភ័យ រៀងរាល់៦ខែម្តងទេ។
«លោកអ្នកកំពុងតែដោះស្រាយបញ្ហាដែលបើនិយាយជាភាសាសាកល គឺជាមួយនឹងរោងចក្រមួយក្តាប់តូច និងឧស្សាហកម្មដែលរកកម្រៃបានច្រើន។ ដូច្នេះការធានាថា ទ្វារចេញពេលមានអគ្គីភ័យដំណើរការទៅតាមតម្រូវការ និងរចនាសម្ព័ន្ធនៃរោងចក្រទាំង ៤០០ កន្លែង ធ្វើបានត្រឹមត្រូវទៅតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិនោះ គឺមិនចាំបាច់រដ្ឋាភិបាលធ្វើផង គឺម្ចាស់ម៉ាក និងម្ចាស់រោងចក្រអាចធ្វើបានដោយងាយ។ ក៏ប៉ុន្តែ ដូចដែលយើងបានឃើញនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការILO គឺថា វាហាក់ដូចជា គ្រោះមហន្តរាយ គង់នឹងកើតឡើងនៅថ្ងៃណាមួយ។ ហើយឥឡូវនេះ គឺដល់ពេលហើយ»។
លោក Ken Loo ជាអគ្គនាយកសមាគមកាត់ដេរ GMAC ថ្លែងថា រោងចក្រដែលជាសមាជិករបស់លោកភាគច្រើន នឹងធ្វើតាមការណែនាំរបស់ GMAC ហើយនឹងឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យអគាររបស់ខ្លួនទៅតាមកាលកំណត់។
«វាមិនមែនត្រឹមតែថា រោងចក្រត្រូវមានការត្រួតពិនិត្យទៅតាមពេលកំណត់ទេ ពួកគេក៏ត្រូវតែគិតផងដែរដល់ចំណុច ដែលថាបើអ្នកជាសមាជិក អ្នកត្រូវគិតគូរអំពីបញ្ហានេះ ហេតុដូច្នេះ ពួកគេគួរតែផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់»។
កាលពីខែកុម្ភៈកន្លងទៅនេះ កម្មវិធីរោងចក្រកាន់តែប្រសើរឡើងនៅកម្ពុជារបស់អង្គការILO ខ្លួនឯងផ្ទាល់ ក៏រងការរិះគន់ផងដែរ គឺត្រង់ថា ខ្លួនខ្វះតម្លាភាពនិងមិនអាចអនុវត្តចំពោះអ្វីដែលខ្លួនបានរកឃើញ។
នៅក្នុងការជជែកតាមប្រព័ន្ធSkype លោក Ben Hensler ជានាយករងនៃសមាគមសិទ្ធិពលករ និយាយថា អង្គការILO បានធ្វើខុស គឺនៅឆ្នាំ២០០៦ អង្គការនេះ បានយល់ព្រម មិនចុះផ្សាយជាសាធារណៈនូវអ្វីដែលខ្លួនបានរកឃើញ។
«ពីព្រោះយើងគិតថា វិធីតែមួយគត់ដែលអាចធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍មានភាពប្រសើរឡើងគឺតាមរយៈការមានតម្លាភាពខ្លះ នឹងដើម្បីឲ្យរោងចក្រនិងអ្នកបញ្ជាទិញ ដឹងថា បើសិនជាពួកគេ មិនអាចផ្តល់សុវត្ថិភាពដល់កម្មករទៅតាមបទដ្ឋានទេនោះ សាធារណជននឹងដឹងអំពីរឿងនេះ ហើយនឹងប៉ះពាល់ដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ពួកគេ»។
លោក Jason Judd នៃអង្គការ ILO ថ្លែងថា អង្គការរបស់លោក ដឹងថា ត្រូវមានការផ្លាស់ប្តូរ ហើយមានផែនការពិនិត្យមើលកម្មវិធីនេះឡើងវិញនៅចុងឆ្នាំនេះ។
«យើងកំពុងធ្វើសេចក្តីលម្អិត ក៏ប៉ុន្តែ ការបង្ហាញជាសាធារណៈ គឺជាគោលដៅ ដូច្នេះ វានឹងធ្វើឲ្យរោងចក្រដែលមានប្រវត្តិបំពានច្បាប់ មានភាពប្រសើរឡើង ហើយវាក៏ជួយធ្វើឲ្យសុវត្ថិភាពប្រសើរឡើងដែរ ដូចជាពេលមានអគ្គីភ័យជាដើម»។
ក៏ប៉ុន្តែ លោក Judd បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការទទួលខុសត្រូវ ដើម្បីឲ្យបានជោគជ័យ គឺពឹងផ្អែកទៅលើអ្នកដែលមានអំណាចក្នុងការផ្លាស់ប្តូរ រួមមាន រោងចក្រ ម្ចាស់ម៉ាក និងរដ្ឋាភិបាល៕
ប្រែសម្រួលដោយ លី ម៉ូរីវ៉ាន់
លិខិតមួយច្បាប់ ត្រូវបានផ្ញើទៅរោងចក្រកាត់ដេរនិងរោងចក្រស្បែកជើង៥០០កន្លែង នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយក្នុងលិខិតនោះ មានការណែនាំឲ្យម្ចាស់រោងចក្រជួលអ្នកត្រួតពិនិត្យឲ្យមើលស្ថានភាពសុវត្ថិភាពអគារទាំងអស់របស់ខ្លួន។
លិខិតនោះចេញដោយអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលហៅកាត់ថា ILO និងសមាគមកាត់ដេរ GMAC ដែលតំណាងឲ្យម្ចាស់រោងចក្រនានា។ តាមរយៈកម្មវិធីរោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជារបស់ខ្លួន អង្គការ ILO ត្រួតពិនិត្យស្ថានការណ៍រោងចក្រ៤៣០កន្លែង ដែលមានកម្មករធ្វើការជាង ៤០០.០០០នាក់។
ការដួលរលំដែលបានសម្លាប់មនុស្សពីរនាក់ និងរបួសរាប់សិបនាក់នេះ ត្រូវបានគេបន្ទោសទៅលើសំណង់អគារដែលមានគុណភាពអន់។ សមាគមកាត់ដេរ GMAC និងអង្គការ ILO បានប្រាប់ម្ចាស់រោងចក្រថា សុវត្ថិភាពរបស់កម្មករនិង សុច្ចរិតភាពរបស់ឧស្សាហកម្មនេះ កំពុងស្ថិតក្នុងភាពគ្រោះថ្នាក់ ហើយថា វាជាប្រយោជន៍ដល់ឧស្សាហកម្មនេះ ក្នុងការអនុវត្តការត្រួតពិនិត្យក្នុងពេលឥឡូវនេះ។
លោក Jason Judd ជាទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេសនៃអង្គការILO ថ្លែងថា រោងចក្រខ្លះ បានយល់ព្រមទៅនឹងសំណើនេះហើយ។
«កត្តាដែលនាំឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងរោងចក្រទាំងនេះ គឺអាស្រ័យទៅលើអ្នកបញ្ជាទិញ ក៏ប៉ុន្តែ ជាងនេះទៅទៀតគឺ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ អ្នកបញ្ជាទិញ មានឥទ្ធិពល ទៅលើរោងចក្រទាំងនេះ។ យើងគិតថា រោងចក្រទាំងឡាយណាដែលត្រូវបានជំរុញដោយអ្នកបញ្ជាទិញរបស់ពួកគេ រោងចក្រទាំងនោះទំនងជានឹងចាប់ផ្តើមឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យនេះ មុនរោងចក្រដទៃទៀត»។
ឧស្សាកម្មកាត់ដេរនៅប្រទេសកម្ពុជា ជាវិស័យដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនេះ ហើយវាមានតម្លៃប្រមាណជា ៥ ពាន់ លាន ដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំ។
ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរនេះ រកប្រាក់ចំណូលពីការនាំចេញបានច្រើនជាងគេ និងផ្តល់ការងារច្រើនបំផុតនៅក្នុងប្រទេសនេះ។ ភាគីបី ដែលមានចំណែកដ៏សំខាន់បំផុតនៅក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរនៅប្រទេសកម្ពុជា គឺរដ្ឋាភិបាល ក្រុមហ៊ុនដែលជាម្ចាស់រោងចក្រដែលភាគច្រើនមកពីប្រទេសចិន កូរ៉េ តៃវ៉ាន់ និងអ្នកបញ្ជាទិញ រួមមាន ម៉ាកដែលគេស្គាល់ជាសាកល ដូចជា Nike Adidas និង Walmart។
លោក Dave Welsh ជានាយកមណ្ឌលអាមេរិកកាំងសម្រាប់សាមគ្គីភាពពលកម្មអន្តរជាតិ ដែលជាមណ្ឌលមួយធ្វើការមិនយកប្រាក់កំរ៉ៃដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយចលនាពលកម្មមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ លោក Welsh អះអាងថា របាយការណ៍នាពេលថ្មីៗនេះ ដែលចេញដោយកម្មវិធីរោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជា បានរកឃើញថា ក្នុងចំណោមរោងចក្រដែលត្រូវបានធ្វើស្ថិតិ មានរោងចក្រ១៤ភាគរយ បានចាក់សោរបិទទ្វារចេញពេលមានអគ្គីភ័យ។ ចំនួននេះ បានកើនពី ១ភាគរយ កាលពីពីរឆ្នាំមុន។ ហើយ៤១ភាគរយ មិនបានអនុវត្តលំហាត់សមពេលមានអគ្គីភ័យ រៀងរាល់៦ខែម្តងទេ។
«លោកអ្នកកំពុងតែដោះស្រាយបញ្ហាដែលបើនិយាយជាភាសាសាកល គឺជាមួយនឹងរោងចក្រមួយក្តាប់តូច និងឧស្សាហកម្មដែលរកកម្រៃបានច្រើន។ ដូច្នេះការធានាថា ទ្វារចេញពេលមានអគ្គីភ័យដំណើរការទៅតាមតម្រូវការ និងរចនាសម្ព័ន្ធនៃរោងចក្រទាំង ៤០០ កន្លែង ធ្វើបានត្រឹមត្រូវទៅតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិនោះ គឺមិនចាំបាច់រដ្ឋាភិបាលធ្វើផង គឺម្ចាស់ម៉ាក និងម្ចាស់រោងចក្រអាចធ្វើបានដោយងាយ។ ក៏ប៉ុន្តែ ដូចដែលយើងបានឃើញនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការILO គឺថា វាហាក់ដូចជា គ្រោះមហន្តរាយ គង់នឹងកើតឡើងនៅថ្ងៃណាមួយ។ ហើយឥឡូវនេះ គឺដល់ពេលហើយ»។
លោក Ken Loo ជាអគ្គនាយកសមាគមកាត់ដេរ GMAC ថ្លែងថា រោងចក្រដែលជាសមាជិករបស់លោកភាគច្រើន នឹងធ្វើតាមការណែនាំរបស់ GMAC ហើយនឹងឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យអគាររបស់ខ្លួនទៅតាមកាលកំណត់។
«វាមិនមែនត្រឹមតែថា រោងចក្រត្រូវមានការត្រួតពិនិត្យទៅតាមពេលកំណត់ទេ ពួកគេក៏ត្រូវតែគិតផងដែរដល់ចំណុច ដែលថាបើអ្នកជាសមាជិក អ្នកត្រូវគិតគូរអំពីបញ្ហានេះ ហេតុដូច្នេះ ពួកគេគួរតែផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់»។
កាលពីខែកុម្ភៈកន្លងទៅនេះ កម្មវិធីរោងចក្រកាន់តែប្រសើរឡើងនៅកម្ពុជារបស់អង្គការILO ខ្លួនឯងផ្ទាល់ ក៏រងការរិះគន់ផងដែរ គឺត្រង់ថា ខ្លួនខ្វះតម្លាភាពនិងមិនអាចអនុវត្តចំពោះអ្វីដែលខ្លួនបានរកឃើញ។
នៅក្នុងការជជែកតាមប្រព័ន្ធSkype លោក Ben Hensler ជានាយករងនៃសមាគមសិទ្ធិពលករ និយាយថា អង្គការILO បានធ្វើខុស គឺនៅឆ្នាំ២០០៦ អង្គការនេះ បានយល់ព្រម មិនចុះផ្សាយជាសាធារណៈនូវអ្វីដែលខ្លួនបានរកឃើញ។
«ពីព្រោះយើងគិតថា វិធីតែមួយគត់ដែលអាចធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍មានភាពប្រសើរឡើងគឺតាមរយៈការមានតម្លាភាពខ្លះ នឹងដើម្បីឲ្យរោងចក្រនិងអ្នកបញ្ជាទិញ ដឹងថា បើសិនជាពួកគេ មិនអាចផ្តល់សុវត្ថិភាពដល់កម្មករទៅតាមបទដ្ឋានទេនោះ សាធារណជននឹងដឹងអំពីរឿងនេះ ហើយនឹងប៉ះពាល់ដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ពួកគេ»។
លោក Jason Judd នៃអង្គការ ILO ថ្លែងថា អង្គការរបស់លោក ដឹងថា ត្រូវមានការផ្លាស់ប្តូរ ហើយមានផែនការពិនិត្យមើលកម្មវិធីនេះឡើងវិញនៅចុងឆ្នាំនេះ។
«យើងកំពុងធ្វើសេចក្តីលម្អិត ក៏ប៉ុន្តែ ការបង្ហាញជាសាធារណៈ គឺជាគោលដៅ ដូច្នេះ វានឹងធ្វើឲ្យរោងចក្រដែលមានប្រវត្តិបំពានច្បាប់ មានភាពប្រសើរឡើង ហើយវាក៏ជួយធ្វើឲ្យសុវត្ថិភាពប្រសើរឡើងដែរ ដូចជាពេលមានអគ្គីភ័យជាដើម»។
ក៏ប៉ុន្តែ លោក Judd បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការទទួលខុសត្រូវ ដើម្បីឲ្យបានជោគជ័យ គឺពឹងផ្អែកទៅលើអ្នកដែលមានអំណាចក្នុងការផ្លាស់ប្តូរ រួមមាន រោងចក្រ ម្ចាស់ម៉ាក និងរដ្ឋាភិបាល៕
ប្រែសម្រួលដោយ លី ម៉ូរីវ៉ាន់