គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ស្នើក្រសួងមហាផ្ទៃឲ្យចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះការអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើពហិការមិនចូលរួមការបោះឆ្នោតដោយថា ការអំពាវនាវនោះ ជាសកម្មភាពធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈនិងសន្តិសុខជាតិ។
បើតាមលិខិតមួយច្បាប់របស់លោក ស៊ិក ប៊ុនហុក ប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ផ្ញើជូនលោក ស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃបញ្ជាក់ថា នាពេលថ្មីៗនេះមានការអំពាវនាវ និងជំរុញឲ្យមានការចែកខិត្តប័ណ្ណ ដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើពហិការក្នុងការបោះឆ្នោត ដោយចាត់ទុកថា ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តឆ្នាំ២០១៨នេះ ជាការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ។
លិខិតរបស់ប្រធាន គ.ជ.ប ដែលចេញនៅថ្ងៃទី៨ ខែឧសភានេះ បញ្ជាក់ក្នុងន័យដើមថា៖
«គ.ជ.ប ចាត់ទុកថា ការអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើពហិការមិនចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត គឺជាសកម្មភាពរារាំងប្រជាពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតមិនឲ្យទៅបោះឆ្នោតនិងធ្វើឲ្យមានការភាន់ច្រឡំនាំឲ្យបាត់បង់ទំនុកចិត្តលើការបោះឆ្នោត ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងដល់សន្តិសុខជាតិ ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា៤១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ អាស្រ័យហេតុនេះ សូមសម្តេចក្រឡាហោមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីមេត្តាជ្រាប និងមានវិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ចំពោះសកម្មភាពនេះដោយក្តីអនុគ្រោះ»។
មាត្រា៤១នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួន សេរីភាពខាងសារព័ត៌មាន សេរីភាពខាងការបោះពុម្ពផ្សាយ សេរីភាពខាងការប្រជុំ។ ជនណាក៏ដោយមិនអាចឆ្លៀតឱកាសប្រើសិទ្ធិនេះដោយរំលោភ នាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសរបស់អ្នកដទៃ ដល់ទំនៀមទម្លាប់ល្អរបស់សង្គម ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងដល់សន្តិសុខសង្គមបានឡើយ។
លិខិតរបស់ប្រធានគ.ជ.ប ស្នើឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃចាត់វិធានការលើការអំពាវនាវកុំឲ្យពលរដ្ឋចេញទៅបោះឆ្នោតនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងជាប្រធានចលនាសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងស្ថិតនៅបរទេសប្រកាសអំពាវនាវជាបន្តបន្ទាប់ឲ្យអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងធ្វើពហិការមិនទៅចូលរួមការបោះឆ្នោត។
រូបឯកសារ៖ លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយ VOA ក្នុងស្នាក់ការកណ្តាល គ.ជ.ប រាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។ (ហ៊ាន សុជាតា/ VOA)
លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប ប្រាប់ VOA នារសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថាគ.ជ.ប ក៏បានស្នើឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃចាត់វិធានការលើអ្នកអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើពហិការមិនទៅចូលរួមការបោះឆ្នោត ដោយយោងលើមាត្រា១៤២នៃច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តផងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានសរសេរលិខិតទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ សុំឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃហ្នឹងចាត់វិធានការទៅលើអ្វីដែលជាសកម្មភាពទុច្ចរិត រារាំងនិងរំខានដល់ការបោះឆ្នោត»។
មាត្រា១៤២នៃច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តចែងថា ត្រូវផាកពិន័យជាប្រាក់ពី ៥,០០០,០០០ (ប្រាំលានរៀល) ទៅ ២០,០០០,០០០ (ម្ភៃលានរៀល) ដោយ គ.ជ.ប ដោយពុំទាន់គិតដល់ទោសព្រហ្មទណ្ឌផ្សេងទៀត ចំពោះជនណាដែលតាមគ្រប់មធ្យោបាយទុច្ចរិត៖
រារាំងប្រជាពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតមិនឲ្យទៅបោះឆ្នោត ធ្វើឲ្យមានការភាន់ច្រឡំ នាំឲ្យបាត់ទំនុកចិត្តលើការបោះឆ្នោត និងបង្កការរំខានមិនឲ្យដំណើរការបោះឆ្នោតបាន។
លោក សម រង្ស៊ី អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងជាប្រធានចលនាសង្គ្រោះជាតិបានប្រាប់ VOA កាលពីល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ តាមរយៈសារអេឡិចត្រូនិច ឬអ៊ីមែលថា ការចូលរួមបោះឆ្នោតឬក៏អត់ គឺជាសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប។ លោកបន្ថែមថា ការបោះឆ្នោតដែលមិនមានវត្តមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយនិងថា មិនមាននរណាម្នាក់ត្រូវបានបង្ខំឲ្យចូលរួមបោះឆ្នោតនោះទេ។
លោក សម រង្ស៊ី បន្ថែមក្នុងន័យដើមថា៖
«នៅពេលប្រជាពលរដ្ឋដឹងថា ពួកគេត្រូវបានគេអញ្ជើញឲ្យចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតមួយ ដែលមិនផ្តល់ឲ្យពួកគេនូវជម្រើសពិតប្រាកដ ហើយអាចបង្ខូចឆន្ទៈរបស់ពួកគេ ក្នុងគោលបំណងតែមួយគត់ គឺធ្វើឲ្យរបបផ្តាច់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលមានភាពស្របច្បាប់។ ក្នុងកាលៈទេសៈបែបនេះការធ្វើពហិការមិនទៅបោះឆ្នោត គឺជាទង្វើនៃការតស៊ូបែបអកម្មក្នុងការប្រយុទ្ធដោយសន្តិភាពដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។
នាយឧត្តមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនទាន់បានឃើញលិខិតរបស់ប្រធាន គ.ជ.ប ដែលស្នើសុំចាត់វិធានការលើការអំពាវនាវកុំឲ្យពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោតនៅឡើយ។ ទោះយ៉ាងណាលោកថា ក្រសួងត្រៀមខ្លួនជានិច្ចក្នុងការសហការជាមួយគ.ជ.ប។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«ពូគ្រាន់តែសុំអះអាងថា ក្រសួងមហាផ្ទៃនឹងផ្តល់នូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងពេញលេញជាមួយនឹង គ.ជ.ប ហើយនិងជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទៅតាមផ្លូវច្បាប់និងទាន់ពេលវេលា»។
ខណៈដែលភាគីរដ្ឋាភិបាលជំរុញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោត ស្របពេលដែលភាគីបក្សប្រឆាំង អំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើពហិការកុំទៅចូលរួមការបោះឆ្នោតគេឃើញអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកមួយចំនួនបានដាក់ស៊ុម (Frame) ដែលមានអត្ថន័យថា«ខ្ញុំទៅបោះឆ្នោត ព្រោះខ្ញុំស្រឡាញ់ប្រទេសខ្ញុំ ឬ«យើងទៅបោះឆ្នោតដើម្បីរក្សាសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពជាតិយើង» លើរូបថតគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ពួកគេ។ចំណែកអ្នកប្រើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកមួយចំនួនទៀតបានដាក់ស៊ុមដែលមានអត្ថន័យថា «ខ្ញុំជាអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គ្មានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ខ្ញុំអត់ទៅបោះឆ្នោត» ជាដើម។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) កាលពីថ្ងៃចន្ទ បានបិទបញ្ចប់នីតិវិធីចុះបញ្ជីឈ្មោះគណបក្សនយោបាយ និងបេក្ខជនសម្រាប់ការឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតតំណាងរាស្រ្ត។ ក្រោយការប្រកាសបិទបញ្ចប់ភ្លាមៗ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានតុលាការរំលាយ បានថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលមិនអនុញ្ញាតឲ្យគណបក្សនេះចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត និងបានអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកុំទៅបោះឆ្នោត ក៏ដូចជាស្នើដល់សហគមន៍អន្តរជាតិ កុំឲ្យទទួលស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោត និងផ្តាច់ជំនួយពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការបោះឆ្នោតជាដើម។
ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាល និងគ.ជ.ប លើកឡើងថា ការអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកុំទៅបោះឆ្នោត គឺជាសកម្មភាពខុសច្បាប់ អ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍នយោបាយកម្ពុជាលើកឡើងថា កម្ពុជាមិនមានច្បាប់កំណត់ថា ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវតែទៅបោះឆ្នោតនោះទេ ដូច្នេះការអំពាវនាវមិនឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោត ឬការអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សណាមួយ គឺជាការប្រទាញប្រទង់ដើម្បីរកការគាំទ្ររបស់អ្នកនយោបាយ មិនមែនជាអំពើខុសច្បាប់នោះទេ៕