អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូបានកត់សម្គាល់ថា បើទោះបីជាស្ថានភាពជំងឺកូវីដ១៩ បានថមថយក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលនៅតែប្រើប្រាស់ច្បាប់ប្រឆាំងកូវីដ១៩ ដើម្បីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងរំលោភសិទ្ធិសេរីភាពយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងររបស់អ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មជនផ្សេងទៀត។
អង្គការនេះអះអាងថា ច្បាប់នេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ ដើម្បីពង្រឹងអំណាចរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាល។ នេះបើតាមសេចក្តីសង្ខេបផ្នែកច្បាប់របស់អង្គការលីកាដូ ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
សេចក្តីសង្ខេបកម្រាស់ ២៤ ទំព័របង្ហាញថា ច្បាប់ស្តីពីវិធានការទប់ស្កាត់នឹងការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលអនុម័តឡើងយ៉ាងតក់ក្រហល់ដោយឯកបក្ស កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ ២០២១ ដោយមិនបានពិគ្រោះយោបល់ជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិល។ អង្គការបញ្ជាក់ថា ច្បាប់នេះបានផ្តល់អំណាច និងការសម្រេចចិត្តយ៉ាងទូលំទូលាយដល់រដ្ឋាភិបាល ដែលការណ៍នេះបង្កជាផលប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិនយោបាយ និងសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ចជាមូលដ្ឋាន។
អង្គការលីកាដូបានកត់សម្គាល់ទៀតថា មួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីអនុម័តច្បាប់នេះ ការភ័យខ្លាចពិតជាកើតមានឡើង ដោយសារច្បាប់នេះត្រូវបានរដ្ឋ និងអាជ្ញាធរប្រើប្រាស់«តាមអំពើចិត្ត» ដើម្បីគាបសង្កត់សកម្មភាពរបស់អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកការពារសិទ្ធិដីធ្លី ក៏ដូចជាការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅក្នុងការជួបជុំដោយសន្តិវិធី និងសិទ្ធិផ្សេងៗទៀត។
អង្គការលីកាដូបញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរអាចចោទប្រកាន់បុគ្គលដោយយោងតាមច្បាប់នេះយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព និងគ្រប់ពេលវេលា ទោះបីជាករណីកូវីដ១៩ បានថយចុះរួចទៅហើយ។
អង្គការលីកាដូលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីសង្ខេបរបស់ខ្លួនថា៖ «ក្នុងពេលដ៏ឆាប់រហ័ស ច្បាប់កូវីដ១៩ ជាញឹកញាប់ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ជាឧបករណ៍ថ្មីមួយនៅក្នុងក្របខណ្ឌច្បាប់ជាតិ ដែលជាអាវុធប្រឆាំងនឹងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកការពារសិទ្ធិដីធ្លី និងសំឡេងអ្នករិះគន់។ ការរំលោភអំណាចដែលបានចងក្រងជាឯកសារនេះ បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ការធ្វើសេចក្តីព្រាង និងការអនុម័តច្បាប់ថ្មីនៅក្នុងប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋដែលមកពីគណបក្សតែមួយ គឺមិនបានធានា និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋ។ ផ្ទុយទៅវិញ ច្បាប់ទាំងនោះនៅតែពង្រីកអំណាច និងសិទ្ធិសម្រេច ដើម្បីទប់ទល់នឹងបុគ្គលដែលគេកំណត់ថាជាអ្នកប្រឆាំង និងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល និងដើម្បីពង្រឹងបក្សកាន់អំណាចបន្ថែមទៀតតែប៉ុណ្ណោះ»។
អង្គការលីកាដូក៏បានដកស្រង់ថា របាយការណ៍ឆ្នាំ ២០២១ របស់អគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិបានកត់សម្គាល់ថា ប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងតិចចំនួន ៧២៩ នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ឬឃាត់ខ្លួនដោយសារច្បាប់កូវីដ១៩។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកកម្មវិធីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ ថ្លែងថា ទាក់ទងច្បាប់កូវីដ១៩ នេះ សហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស និងអង្គការសហប្រជាជាតិបានសម្តែងការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ទាក់ទងការរឹតត្បិតសេរីភាពលើអ្នកសារព័ត៌មាន សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនដីធ្លី សកម្មជនសិទ្ធិការងារ ដោយពួកគេត្រូវរងការចោទប្រកាន់តាមផ្លូវតុលាការ ការផាកពិន័យតាមវិធានការច្បាប់នេះ។
លោកយល់ថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់នេះ ដើម្បីឱ្យស្របតាមស្តង់ដារអន្តរជាតិ ស្របតាមគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស ដោយកុំឱ្យមានការរឹតត្បិតសេរីភាពហួសហេតុ និងត្រូវចៀសវាងការប្រើប្រាស់ស្តង់ដារពីរក្នុងការអនុវត្តច្បាប់នេះ ដូចជាករណីជួបជុំរបស់អាជ្ញាធរជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ គឺជួបជុំដោយសេរី តែបែរជាការជួបជុំរបស់ក្រុមសហគមន៍ និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងៗ ត្រូវបានយកច្បាប់កូវីដ១៩ នេះមករឹតត្បិត។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងសំដៅថា ការធ្វើវិសោធនកម្មនេះ ធ្វើម៉េចឱ្យស្របតាមស្តង់ដារនៃបទដ្ឋានអន្តរជាតិស្តីពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស។ ហើយការរឹតត្បិតធ្វើម៉េចក្នុងកាលៈទេសៈមួយដែលសមរម្យ ហើយនិងការរឹតត្បិតដ៏សមរម្យ មិនអាចបិទលម្ហសេរីភាពទាំងស្រុងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ»។
ចំណែកប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃសុក្រថា អាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញក៏បានប្រើប្រាស់ច្បាប់កូវីដ ដើម្បីរឹតត្បិតការប្រារព្ធពិធីអបអរសាទរទិវាគ្រូបង្រៀនពិភពលោក ដែលសមាគមគ្រូបង្រៀនគ្រោងរៀបចំធ្វើនៅថ្ងៃទី ៥ ខែតុលា នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ តាមរយៈការកម្រិតចំនួនអ្នកចូលរួម។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគ្រាន់តែអំពាវនាវទៅដល់រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ សូមឱ្យផោ្តតទៅអ្វីដែលជាគោលការណ៍ ត្រូវតែកុំឱ្យមានស្តង់ដារពីរ ប្រសិនបើខាងរាជរដ្ឋាភិបាល អាចធ្វើការជួបប្រជុំមនុស្សជាច្រើនបាន គួរតែបើកសិទ្ធិសេរីភាពដល់អ្នកគ្រាន់តែទាមទារឱ្យមានអាហារបីពេលហ្នឹង ឱ្យពួកគាត់ធ្វើការងារហ្នឹងបានផង កុំឱ្យធ្វើបានតែបក្សអញ ពួកអញ ក្រៅពីអញ គ្មានអ្នកណាផ្សេងទៀតនោះ»។
បើតាមអង្គការលីកាដូ ករណីរឹតត្បិត ដូចជាការបំបិទសំឡេងសហជីពកម្មករ ក្នុងអំឡុងពេលកូដកម្មប្រឆាំងនឹងក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ ដោយមានអ្នកតវ៉ាយ៉ាងតិច ៩ នាក់ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ និងឃុំខ្លួន ពីបទរារាំងការអនុវត្តវិធានការមាត្រា ១១ នៃច្បាប់កូវីដ១៩។ ជាមួយគ្នានេះ អាជ្ញាធរក៏បានប្រើប្រាស់ច្បាប់នេះ ក្នុងលក្ខណៈរើសអើស ដើម្បីបំបែកកូដកម្មស្ទើរតែរាល់ថ្ងៃ និងហាមឃាត់ការធ្វើកូដកម្ម ដោយរារាំង បង្ខំឱ្យឡើងរថយន្តនាំទៅធ្វើតេស្តរកមេរោគកូវីដ១៩ និងដាក់កូដកររាប់រាយនាក់នៅមជ្ឈមណ្ឌលធ្វើចត្តាឡីស័កឱ្យស្នាក់នៅទីនោះជាដើម បើទោះបីកម្មករទាំងអស់សុទ្ធតែបានពាក់ម៉ាស់ និងរក្សាគម្លាតសុវត្ថិភាពក៏ដោយ។ នេះបើតាមអង្គការលីកាដូ។
អង្គការលីកាដូឱ្យដឹងទៀតថា ករណីផ្សេងទៀត ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅសហគមន៍សំរោងត្បូង ជាង ៦០ នាក ប្រមូលផ្តុំតវ៉ារឿងវិវាទដីធ្លីកាលពីខែតុលា ឆ្នាំ ២០២១ នៅសង្កាត់សំរោង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ គឺអាជ្ញាធរបានបញ្ជាឱ្យពលរដ្ឋបំបែកគ្នា ដោយលើកហេតុផលថា សកម្មភាពរបស់ពួកគេបំពានអនុក្រឹត្យស្តីពីវិធានការរដ្ឋបាល។ ក្នុងករណីប្រមូលផ្តុំរបស់សហគមន៍សាមគ្គីចេកមាស ក្នុងខេត្តស្វាយរៀង ដើម្បីតវ៉ារឿងសំណងទូទាត់មិនសមរម្យទាក់ទងវិវាទដីធ្លី តំណាងសហគមន៍ ២ នាក់ ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន និងទាមទារឱ្យបង់ពិន័យជាប្រាក់ តាមច្បាប់កូវីដ១៩ ជាដើម កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ ២០២១ ដោយចោទថា ពួកគេមិនបានពាក់ម៉ាស់ និងរក្សាគម្លាតសុវត្ថិភាព ពេលប្រមូលផ្តុំតវ៉ា។
ក្រៅពីនេះកាលពីខែមេសា ឆ្នាំ ២០២០ មន្ត្រីនគរបាល មន្ត្រីរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានរារាំងការជួបជុំរបស់ក្រុមយុវជន បុគ្គលិកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងសមាជិកសហគមន៍ប្រមាណ ៤០ នាក់ មិនឱ្យប្រារព្ធខួបលើកទី ៨ នៃឃាតកម្មលើសកម្មជនបរិស្ថាន លោក ឈុត វុទ្ធី នៅក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ និងការហាមឃាត់ការជួបជុំផ្សេងទៀត។ នេះបើតាមសេចក្តីសង្ខេបរបស់អង្គការលីកាដូ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រតិកម្មតបទៅនឹងការលើកឡើងរបស់អង្គការលីកាដូថា នេះគ្រាន់តែជាការបញ្ចេញមតិ ដែលមិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងការការពារអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «អាហ្នឹងគ្រាន់ជាការបញ្ចេញយោបល់របស់អង្គការមួយតាស ហើយអង្គការហ្នឹងអត់មានទទួលខុសត្រូវចំពោះជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាទទួលខុសត្រូវការងាររដ្ឋ គាត់ចង់ និយាយម៉េច និយាយទៅអាហ្នឹង ជាសិទ្ធិរបស់គាត់។ ក៏ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលយល់ឃើញថា សិទ្ធិរស់រានមានជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជាកាតព្វកិច្ចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងកិច្ចការពារ»។
នៅក្នុងសេចក្តីសង្ខេបផ្នែកច្បាប់ អង្គការលីកាដូក៏បានទទូចទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យធ្វើ វិសោធនកម្មលើមាត្រាមួយចំនួន ដើម្បីធានាថា សិទ្ធិមនុស្សត្រូវបានគោរព និងការពារ ហើយធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមានការរឹតត្បិតតិចតួចបំផុត៕
អង្គការលីកាដូ៖ ច្បាប់កូវីដ១៩ ត្រូវបានប្រើដើម្បីរឹតត្បិតសេរីភាពសកម្មជន
រូបឯកសារ៖ ប៉ូលិសឃ្លាំមើលសកម្មភាពតវ៉ារបស់បុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ដើម្បីទាមទារឲ្យក្រុមហ៊ុនទទួលយកបុគ្គលិកដែលត្រូវបានបញ្ឈប់ពីការងារកាលពីឆ្នាំមុនចូលធ្វើការងារវិញ នៅមុខអគាររដ្ឋសភាជាតិ នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី ៤ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២២។
ភ្នំពេញ —