POLYGRAPH៖ អន្តរាគមន៍​ក្នុង​ផ្លូវ​ខុស​របស់​លោក ហ៊ុន សែន នៅក្នុង​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា

រូបឯកសារ៖ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៃប្រទេសកម្ពុជា ថតរូបជាមួយលោក Min Aung Hlaing មេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក នៅរដ្ឋធានីណៃពិដោ កាលពីថ្ងៃទី ៧ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២២។

កំណត់​និពន្ធ៖ អត្ថបទ​នេះ​គឺជា​ការ​បកប្រែ​ពី​អត្ថបទ​ដើមជា​ភាសា​អង់គ្លេស​ដែល​ផ្សាយលើ​វេបសាយ Polygraph។ Polygraph គឺជា​វេបសាយ​ផ្ទៀងផ្ទាត់​ការពិត​ដែល​បង្កើត​ឡើង​ដោយ Voice of America (VOA)។ វេបសាយ​នេះ​ត្រូវបាន​រៀបរៀង​ឡើង​ជា​ភាសា​អង់គ្លេស (polygraph.info) ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​ប្រភព​មួយ​សម្រាប់​ផ្ទៀងផ្ទាត់​ការពិត​នៃ​ខ្លឹមសារ​ព័ត៌មាន​ណា ដែល​មាន​លក្ខណៈ​មិន​ពិត និងមិន​ត្រឹមត្រូវ។

អាន​អត្ថបទ​នេះ​ជា​ភាសាអង់គ្លេស

កាលពី​ថ្ងៃ​ទី ៧ ខែ​មករា​កន្លងទៅ​នេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ដល់​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា នៅក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​រយៈពេល ២ ថ្ងៃ ដោយ​លោក​បាន​ជួប​ពិភាក្សា​ជាមួយ​មេដឹកនាំ​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​លោក Min Aung Hlaing។

នេះ​គឺជា​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​លើក​ដំបូង​បង្អស់​របស់​មេដឹកនាំ​បរទេស​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា ចាប់តាំងពី​ពេល​ដែល​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​បាន​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់​រដ្ឋាភិបាល​ជាប់​ឆ្នោត​កាលពី​ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២១ មក។

ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នេះ​មាន​ឥទ្ធិពល​សំខាន់ ដោយសារតែ​កម្ពុជា​បាន​បន្ត​វេន​ជា​ប្រធាន​សមាគម​អាស៊ាន (ASEAN) កាលពី​ខែ​តុលា ឆ្នាំ ២០២១។ អាស៊ាន​បាន​ដឹកនាំ​កិច្ច​ប្រឹងប្រែង​ដើម្បី​បញ្ចប់​ការ​បង្ហូរឈាម​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា​នៅក្រោយ​រដ្ឋប្រហារ។

កាលពី​ខែ​តុលា ឆ្នាំ ២០២១ មីយ៉ាន់ម៉ា​មិន​ត្រូវបាន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន ដោយសារ​ខកខាន​មិន​បាន​អនុវត្ត​តាម​ចំណុច​ឯកភាព​ចំនួន ៥ ដែល​ជា​ផែនការ​របស់​អាស៊ាន​ក្នុងការ​បញ្ចប់​អំពើ​ហិង្សា​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​នេះ។

លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បាន​ចាត់ទុក​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក​ទៅកាន់​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា​ថា​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កិច្ច​ប្រឹងប្រែង​របស់​អាស៊ាន​ដើម្បី​សន្តិភាព។ ក៏​ប៉ុន្តែ ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នេះ​បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការ​តវ៉ា​នៅក្នុង​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា ហើយ​គ្រាប់បែក​ត្រូវបាន​បំផ្ទុះ​នៅ​ក្បែរ​ស្ថានទូត​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​រ៉ង់ហ្គូន (Yangon)។

រូបឯកសារ៖ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានទៅដល់រដ្ឋធានីណៃពិដោ ថ្ងៃទី ៧ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២២ ដោយលោកបានក្លាយជាមេដឹកនាំប្រទេសដំបូងគេបង្អស់ដែលធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ចាប់តាំងពីរបបយោធាគ្រប់គ្រងប្រទេសនេះ។

រូបឯកសារ៖ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន ថតរូបជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសមីយ៉ាន់ម៉ាលោក Wunna Maung Lwin ក្នុងពិធីប្រគល់សម្ភារៈពេទ្យដើម្បីទប់ស្កាត់ជំងឺកូវីដ១៩ ដល់រដ្ឋាភិបាលយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា នៅរដ្ឋធានីណៃពិដោ កាលពីថ្ងៃទី ៧ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២២។

ក្រុម​អ្នក​រិះគន់​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​លោក ហ៊ុន សែន ថា​បាន​ផ្តល់​ការ​ទទួល​ស្គាល់​ជា​ផ្លូវការ​ដល់​មេដឹកនាំ​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា តែ​លោក ហ៊ុន សែន បាន​ច្រានចោល​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​នេះ។

សារព័ត៌មាន Fresh News ដែល​មាន​ទំនោរ​ទៅរក​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បាន​រាយការណ៍​ថា លោក ហ៊ុន សែន «មិន​ប្រកាន់​ចំពោះ» ពលរដ្ឋ​មីយ៉ាន់ម៉ា​មួយ​ចំនួន​ដែល​ប្រឆាំង​នឹង​កិច្ច​ប្រឹងប្រែងរបស់​លោក​នៅ​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នៅ​មីយ៉ាន់ម៉ា​នោះទេ និង​ថា​បេសកកម្ម​របស់​លោក​គឺ​ដើម្បី «ជួយ​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​មីយ៉ាន់ម៉ា​ចៀសផុត​ពី​ភ្លើង​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល»។

សារព័ត៌មាន Fresh News បាន​ដកស្រង់​សម្តី​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ដែល​បាន​និយាយ​ថា៖ «ខ្ញុំ​មិន​ប្រកាន់​ទោស​អូស​ដំណើរ​ជាមួយ​នឹង​បងប្អូន​មីយ៉ាន់ម៉ា​ទេ។ មាន​ដុត​រូបថត​ខ្ញុំ មាន​ជាន់​រូបថត​ខ្ញុំ មាន​គូស​ស្អីៗ។ ប៉ុន្តែ អ្នក​ត្រូវ​ឃើញ​ថា ជីវិត​របស់​អ្នក​នឹង​ត្រូវ​បាន​សង្គ្រោះ​ពី​ភ្នក់ភ្លើង​សង្គ្រាម​ដោយ​តួនាទី​របស់​អាស៊ាន [ដែល] ក្នុង​ហ្នឹង [រួម​មាន​ទាំង] គំនិត​ផ្ដួចផ្ដើម​ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ដែល​ខ្ញុំ​ទៅកាន់​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា [ផងដែរ]»។

លោក​បាន​បន្ត​ថា៖ «មេដឹកនាំ​មីយ៉ាន់ម៉ា​យល់ព្រម​ធ្វើ​រឿង​នេះ [ប្រកាស​បទ​ឈប់​បាញ់] មិនមែន​ជា​រឿង​បញ្ហា​ធម្មតា​ពេក​ទេ»។

សារព័ត៌មាន Fresh News បាន​លើកឡើង​បន្ថែម​ថា លោក ហ៊ុន សែន បាន​ជំរុញ «គ្រប់​ភាគី​ទាំងអស់» ឲ្យ «ប្រកាន់​ការ​អត់ធ្មត់​ជា​អតិបរមា» ដើម្បី​ឲ្យ​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា​អាច​គេច​ផុត​ពី​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល​ជា​ច្រើន​ទសវត្សរ៍ ដែល​កម្ពុជា​ធ្លាប់​បាន​ឆ្លងកាត់។

យ៉ាងណាមិញ មាន​ភស្តុតាង​តិចតួច​ណាស់​ដែល​ថា ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ទៅ​កាន់​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា ឬ «បទ​ឈប់បាញ់» របស់​មីយ៉ាន់ម៉ា នឹង​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​សន្តិភាព​ពិតប្រាកដ​នោះ។ វា​ក៏​ជា​ការ​យល់​ខុស​ផងដែរ​ក្នុងការ​ចាត់ទុក​អំពើ​ហិង្សា​ក្នុង​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា​ថា​ជា​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល​រវាង​ក្រុម​ពលរដ្ឋ​ដែល​ប្រឆាំង​គ្នា។

ផ្ទុយ​ទៅវិញ ការ​តវ៉ា​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប្រឆាំង​នឹង​មេដឹកនាំ​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​គឺ​ដោយសារ​ការ​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់​រដ្ឋាភិបាល​ជាប់​ឆ្នោត និង​ដោយសារ​ឆន្ទៈ​របស់​យោធា​នៅក្នុង​ការ​ប្រើ​កម្លាំង​ដើម្បី​ក្តោបក្តាប់​អំណាច​គ្រប់គ្រង​របស់​ខ្លួន​មិន​តាម​បែប​ប្រជាធិបតេយ្យ។

កាលពី​ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ ២០២១ យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​បាន​ប្រកាស​បទឈប់​បាញ់​រយៈពេល ៥ ខែ ជាមួយ​បណ្តាញ​ក្រុម​ប្រដាប់អាវុធ​ជនជាតិ​ភាគ​តិច (Ethnic Armed Organizations (EAOs))។ ក្នុង​អំឡុង​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក ហ៊ុន សែន យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​បាន​ប្រកាស​ពន្យារ​បទ​ឈប់​បាញ់​នេះ​រហូត​ដល់​ចុង​ឆ្នាំ ២០២២។

បណ្តាញ​ក្រុម​ប្រដាប់​អាវុធ​ជនជាតិ​ភាគតិច ដែល​មាន​ប្រភព​ចេញពី​សហគមន៍​ជនជាតិ​ភាគតិច​ជាច្រើន​ក្រុម​នៅ​មីយ៉ាន់ម៉ា គ្រប់គ្រង​ដែនដី​មួយ​ភាគ​បី​នៃ​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា។ ជា​ទូទៅ ក្រុម​នេះ​បាន​តស៊ូ​ប្រឆាំង​ដើម្បី​ឯករាជ្យភាព ស្វ័យភាព​ធំ​ជាង​មុន ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ក្នុង​តំបន់​ដែនដី​កំណើត​របស់​បុព្វបុរស​ពួកគេ និង​ការ​មាន​តំណាង​និង​សិទ្ធិ​ប្រសើរ​ជាង​មុន​នៅក្នុង​សង្គម​និង​នយោបាយ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា។

ក៏​ប៉ុន្តែ អ្នក​វិភាគ​នានា​ជឿ​ថា ការ​សម្រេចចិត្ត​នៅក្នុង​ការ​បន្ត​បទ​ឈប់បាញ់​ជាមួយ​បណ្តាញ​ក្រុម​ប្រដាប់​អាវុធ​ជនជាតិ​ភាគ​តិច ដែល​ក្រុម​ខ្លះ​តស៊ូ​ដើម្បី​ឯករាជ្យ​ភាព​អស់​រយៈពេល​ជា​ច្រើន​ទសវត្សរ៍​មក​ហើយ​នោះ គឺ​ដើម្បី «មិន​ដាក់​សម្ពាធ​លើ​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា»។ នេះ​បើ​យោង​តាម​សេចក្តី​រាយការណ៍​របស់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី

ក្រុម​អ្នក​វិភាគ​អះអាង​ថា ការ​ធ្វើ​បែប​នេះ​នឹង​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​លុប​បំបាត់​ក្រុម​ជីវពល​នៃ​កង​កម្លាំង​ការពារ​ប្រជាជន (People's Defense Force (PDF)) ដែល​ជា​យោធា​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ឯកភាព​ជាតិ (National Unity Government)។ រដ្ឋាភិបាល​ឯកភាព​ជាតិ​ដែល​កំពុង​និរទេស​ខ្លួន​នេះ បាន​បង្កើត​ឡើង​កាលពី​ខែ​មេសា ឆ្នាំ ២០២១ នៅ​ក្រោយ​រដ្ឋប្រហារ​យោធា និង​បាន​អះអាង​ខ្លួន​ឯង​ថា​ជា​រដ្ឋាភិបាល​ស្រប​ច្បាប់​របស់​មីយ៉ាន់ម៉ា។

នៅ​មីយ៉ាន់ម៉ា មាន​ក្រុម​ជាច្រើន​នៃ​បណ្ដាញ​ក្រុម​ប្រដាប់​អាវុធ​ជនជាតិ​ភាគតិច ប៉ុន្តែ​ មានតែ ១០ ក្រុម​ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​បទ​ឈប់បាញ់​នេះ។

បទឈប់បាញ់​នេះ​ត្រូវបាន​ប្រកាស​ក្នុង​ពេល​ប៉ុន្មាន​សប្តាហ៍​ក្រោយ​មក បន្ទាប់ពី​រដ្ឋាភិបាល​ឯកភាព​ជាតិ​បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ក្រោកឈរ​ប្រឆាំង។ ទោះបីជា​មាន​បទ​ឈប់បាញ់​នេះ​ក្ដី ក៏​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​នៅតែ​បន្ត​បង្ក​អំពើ​ហិង្សា​បន្ថែម​ទៀត។

កាលពី​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ម្នាក់ បាន​បង្ហាញ​សេចក្ដី​តក់ស្លុត​ចំពោះ​ព្រឹត្តិការណ៍​វាយប្រហារ​ថ្ងៃទី ២៤ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ លើ​ពលរដ្ឋ​នៅក្នុង​រដ្ឋ Kayah (ដែល​ត្រូវបាន​ស្គាល់​ថា​ជា​រដ្ឋ Karen)។ ការ​វាយប្រហារ​នោះ​បាន​បណ្តាល​ឲ្យ​មនុស្ស​យ៉ាង​ហោច​ណាស់ ៣៥ នាក់​ស្លាប់ ដែល​ក្នុងនោះ​រួម​មាន​ទាំង​កុមារ​និង​បុគ្គលិក​មនុស្សធម៌​ផងដែរ។

ស្របពេល​នោះ​ដែរ ការ​វាយ​ប្រហារ​តាម​អាកាស​លើ​រដ្ឋ Kayah បាន​បង្ខំ​ឲ្យ​មនុស្ស​រាប់រយ​នាក់​រត់ភៀស​ខ្លួន​ទៅកាន់​ប្រទេស​ថៃ ដែល​ជា​ប្រទេស​ជិតខាង។ នេះ​បើ​យោង​តាម​សេចក្តី​រាយការណ៍​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន Reuters។

ការ​វាយ​ប្រហារ​ទាំងនេះ និង​ការ​វាយ​ប្រហារ​ផ្សេងៗ​ទៀត បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​បេសកជន​ពិសេស​របស់​អង្គការ​សហប្រជាតិ​ប្រចាំ​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា បង្ហាញ​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ​ជា​ខ្លាំង​អំពី​អំពើ​ហិង្សា​ដែល​រីក​រាលដាល​នៅក្នុង​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា។

យោង​តាម​អង្គការ​សមាគម​ជំនួយ​សម្រាប់​អ្នកទោស​នយោបាយ (Assistance Association for Political Prisoners) ដែល​ជា​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​របស់​មីយ៉ាន់ម៉ា មនុស្ស ១.៤៦១ នាក់​ត្រូវបាន​សម្លាប់​ដោយ​យោធា ចាប់តាំង​ពី​រដ្ឋប្រហារ​មក។ ការ​ធ្វើ​ទារុណកម្ម​ដោយ​មាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​រដ្ឋាភិបាល​យោធា ការ​បាត់ខ្លួន ការ​សម្លាប់​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ និង​ការ​សម្លាប់​រង្គាលលើ​ក្រុម​ដែល​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ដឹកនាំ​របស់​យោធា បាន​បន្ត​កើតឡើង​ឥតឈប់ឈរ។

ព័ត៌មាន​ទាក់ទង៖ អង្គការ​សហប្រជាជាតិ មាន​ការតក់ស្លុត​ពី​សេចក្តី​រាយការណ៍​នៃ​ការសម្លាប់​ជន​ស៊ីវិល​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា

ការ​ស៊ើបអង្កេត​មួយ​របស់​សារព័ត៌មាន Associated Press កាលពី​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ បាន​រក​ឃើញ​ថា យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​កំពុង​ពឹងផ្អែក​លើ​យុទ្ធសាស្ត្រ «សម្លាប់​រង្គាល​និង​កម្ទេច​ធនធាន ដូចជា​ការ​ដុត​បំផ្លាញ​ភូមិ​នានា​ទាំងស្រុង​ជាដើម» ដើម្បី​គាប​សង្កត់​បែប​ហិង្សា​លើ​ក្រុម​ពលរដ្ឋ​ប្រឆាំង។

ក្នុង​នាម​ជា​ប្រធាន​អាស៊ាន លោក ហ៊ុន សែន បាន​ចៀស​ពី​ចំណុច​បង្អាក់​ដ៏​សំខាន់​មួយ ដែល​ចំណុច​នោះ​បាន​បណ្ដាល​ឲ្យ​មាន​ការ​ផាត់​មីយ៉ាន់ម៉ា​ចេញពី​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​កាលពី​ខែ​តុលា។ ចំណុច​បង្អាក់​នោះ​គឺ​ការ​បដិសេធ​របស់​របប​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​នៅក្នុង​ការ​មិន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ក្រុម​ការងារ​របស់​បេសកជន​ពិសេស​អាស៊ាន​ជួប​ជាមួយ «ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់» នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា។

លោក ហ៊ុន សែន មិន​បាន​ស្នើ​សុំ​ជួប​ជាមួយ​អ្នកស្រី Aung San Suu Kyi ដែល​ជា​មេដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​ស៊ីវិល​ដែល​ត្រូវបាន​ទម្លាក់​ពី​តំណែង​នោះទេ។ កាលពី​ថ្ងៃទី ១០ ខែ​មករា អ្នកស្រី​ត្រូវបាន​កាត់ទោស​ឲ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​រយៈពេល ៤ ឆ្នាំ​បន្ថែម​ទៀត គឺ​ក្នុង​ពេល​តែ​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ប៉ុណ្ណោះ​ក្រោយ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក ហ៊ុន សែន។

កាលពី​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​មុន អ្នកស្រី Suu Kyi ត្រូវបាន​កាត់ទោស​ឲ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​រយៈពេល ៤ ឆ្នាំ ពី​បទ​ញុះញង់​និង​បំពាន​វិធានការ​រឹតត្បិត​ក្នុង​អំឡុង​វិបត្តិ​កូវីដ១៩។ ក្រោយ​មក លោក Min Aung Hlaing មេដឹកនាំ​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា បាន​បន្ថយ​ទោស​នោះ​មក​ត្រឹម ២ ឆ្នាំ​វិញ។

លោក ហ៊ុន សែន បាន​ចាត់ទុក​ការ​ខកខាន​មិន​បាន​ជួប​ជាមួយ​នឹង​ក្រុម​ប្រឆាំង​នឹង​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា ថា​ជា​វិធីសាស្ត្រ​មួយ​ដើម្បី​កុំ​ឲ្យ​មាន​ការ​ដាក់​លក្ខខណ្ឌ​ជាមុន មុន​ពេល​មាន​ការ​ចរចា។

អ្នក​ខ្លះ​បាន​អះអាង​ថា លោក ហ៊ុន សែន ដែល​បាន​ដឹកនាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា​អស់​រយៈពេល​ជាច្រើន​ទសវត្សរ៍​កន្លងមក និង​ដែល​បាន​ប្រែក្លាយ​កម្ពុជា​ឲ្យ​ក្លាយជា​រដ្ឋ​ដែល​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​គណបក្ស​តែ​មួយ​នោះ កំពុង​គាំទ្រ​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ផ្ដាច់ការ​របស់​លោក។

លោក Charles Santiago ប្រធាន​បណ្ដាញ​តំណាងរាស្ត្រ​អាស៊ាន​ដើម្បី​សិទ្ធិមនុស្ស (ASEAN Parliamentarians for Human Rights (APHR)) បាន​ចោទ​លោក ហ៊ុន សែន ថា​កំពុង​ប្រើ​យុទ្ធសាស្ត្រ «ការទូត​បែប​គឃ្លើន» និង «កំពុងបំផ្លាញ» គោល​ជំហរ​របស់​អាស៊ាន​នៅ​ក្នុង​ចំណុច​ឯកភាព​ចំនួន ៥។

លោក Santiago បាន​បញ្ជាក់​នៅក្នុង​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​មួយ​ថា៖ «សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​រួម​គ្នា​ដែល​ចេញ​ផ្សាយ​ដោយ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា [លោក ហ៊ុន សែន] ជាមួយ​នឹង​មេដឹកនាំ​របប​យោធា​ខុស​ច្បាប់​លោក Min Aung Hlaing គឺជា​ការ​ប៉ុនប៉ង​ក្នុង​ផ្លូវ​ខុស​និង​ប្រកប​ដោយ​គ្រោះថ្នាក់ ដើម្បី​បង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញ​បែប​បំភាន់​ភ្នែក​អំពី​ដំណោះស្រាយ​មួយ ដែល​តាម​ការពិត សកម្មភាព​ឯកតោភាគី​របស់​លោក [ហ៊ុន សែន] បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​អានុភាព​រួម​របស់​អាស៊ាន​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នៅ​មីយ៉ាន់ម៉ា ចុះ​ខ្សោយ​កាន់តែ​ខ្លាំង»។

លោក Santiago ថ្លែង​បន្ថែម​ថា៖ «នេះ​គឺជា​សកម្មភាព​ដ៏​ឥត​ញញើត​មួយ​របស់​មេដឹកនាំ​ទាំង​ពីរ​រូប​នេះ ដោយ​មិន​ខ្វល់​ពី​អាស៊ាន ដើម្បី​គោល​បំណង​បែប​ផ្តាច់ការ​របស់​ខ្លួន ដោយ​ធ្វើ​ឲ្យ​អន្តរាយ​ដល់​ការ​តស៊ូ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​មីយ៉ាន់ម៉ា​ដើម្បី​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​និង​សិទ្ធិ​មនុស្ស»។

លោក Santiago បាន​ស្នើ​ឲ្យ​ប្រទេស​សមាជិក​អាស៊ាន​ទាំង ៨ ផ្សេង​ទៀត «បញ្ជាក់​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់​អំពី​គោល​ជំហរ​របស់​ខ្លួន​តាមរយៈ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​មួយ​គាំទ្រ​ការ​វិល​ត្រឡប់​មក​វិញ​នូវ​ដំណើរការ​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា» ដើម្បី​កុំ​ឲ្យ​មាន​ការ​សន្និដ្ឋាន​ថា ពួកគេ​គប់គិត «ជាមួយ​នឹង​គោលបំណង​ដែល​មើល​ឃើញ​ជាក់ស្ដែង​របស់​លោក ហ៊ុន សែន នៅក្នុង​ការ​បំផ្លាញ​អានុភាព​របស់​អាស៊ាន ជាមួយ​នឹង​របប​យោធា [មីយ៉ាន់ម៉ា]»។

រូប​ឯកសារ៖ លោកស្រី Aung San Suu Kyi ថ្លែង​សុន្ទរកថា​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ជាតិ​អំពី​ស្ថានភាព​នៅរដ្ឋ Rakhine និងបញ្ហា​ជនជាតិ​រ៉ូហ៊ីងយ៉ា(Rohingya) កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៧។

រូបឯកសារ៖ កងកម្លាំងយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាត្រៀមជើងបង្ក្រាបបាតុកម្មប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលយោធា នៅទីក្រុងរ៉ង់ហ្គូន ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា កាលពីថ្ងៃទី ២៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២១។

លោក Ong Keng Yong ដែលជា​អ្នក​ការទូត​សិង្ហបុរី និង​ជា​អតីត​អគ្គលេខាធិការ​អាស៊ាន ក៏​យល់​ថា ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក ហ៊ុន សែន នេះ មាន​គុណ​សម្បត្តិ​តិចតួច​ប៉ុណ្ណោះ ដោយ​ចាត់ទុក​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នេះ​ថា​ជា​ការ​ប៉ុនប៉ង​ដើម្បី​ផ្ដល់​ការ​ទទួល​ស្គាល់​ជា​ផ្លូវការ​លើ​មេដឹកនាំ​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា។

លោក​បាន​ថ្លែង​ដូច្នេះ​ថា៖ «សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ដែល​ពួកគេ​បាន​ចេញផ្សាយ​គឺ​គ្រាន់តែ​ជា​ពាក្យ​សម្តី​ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ​គ្មាន​អ្វី​ដែល​មាន​ប្រយោជន៍​នៅ​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នយោបាយ​បច្ចុប្បន្ន​នៅ​មីយ៉ាន់ម៉ា​នោះទេ។ យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​កម្ពុជា​តាមរយៈ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក ហ៊ុន សែន នេះ គឺជា​ទង្វើ​បិទបាំង​មួយ​ដើម្បី​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​អញ្ជើញ​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា​ចូលរួម​នៅក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​រដ្ឋមន្ត្រី​ការ​បរទេស​អាស៊ាន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ»។

សារព័ត៌មាន Fresh News បាន​រាយការណ៍​ថា ក្នុង​អំឡុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក ហ៊ុន សែន លោក Min Aung Hlaing បាន​សុំ​លោក ហ៊ុន សែន ធ្វើ​ជា «បងប្រុស​ធម៌»។ នេះ​គឺ​ជា​ការ​គូស​បញ្ជាក់​អំពី​ទស្សនៈ​ដែល​យល់​ឃើញ​ថា លោក ហ៊ុន សែន កំពុង​ធ្វើការ​ដើម្បី​គាំទ្រ​មេដឹកនាំ​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា។

លោក Zaw Tuseng ដែល​ជា​ស្ថាបនិក​និង​ជា​ប្រធាន​អង្គការ​ផ្តួចផ្តើម​គោល​នយោបាយ​មីយ៉ាន់ម៉ា (Myanmar Policy Initiative (MPI)) បាន​បញ្ជាក់​នៅក្នុង​អត្ថបទ​បញ្ចេញ​មតិ​មួយ​នៃ​វេបសាយ​ព័ត៌មាន Irrawaddy កាលពី​ខែ​សីហា ឆ្នាំ ២០២១ ថា ជម្លោះ​បច្ចុប្បន្ន​នៅ​មីយ៉ាន់ម៉ា មិនមែន​ជា​សង្គ្រាម​ដោយ​ផ្ទាល់​ក្នុង​សមរភូមិ សង្គ្រាម​ស៊ីវិល ឬ​ការ​បះបោរ​នោះទេ ប៉ុន្តែ​ជា «ការ​ងើប​តវ៉ា​ប្រឆាំង​ទូទាំង​ប្រទេស»។

លោក​បាន​សរសេរ​ដូច្នេះ​ថា៖ «វា​គឺជា​ការ​កម្រ​ណាស់​នៅក្នុង​ការ​ឃើញ​ប្រទេស​មួយ ដែល​ប្រជាជន​ទូទៅ​មិន​ស្ទាក់ស្ទើរ​នៅក្នុង​ការ​ប្រឆាំង​នឹង​ស្ថាប័ន​មួយ។ ការ​គំរាម​កំហែង​ដ៏​ធំ​បំផុត​ដែល​យោធា [មីយ៉ាន់ម៉ា] ប្រឈម គឺ​មិនមែន​ក្រុម​យោធា​មួយ​ផ្សេង​ទៀត​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​គឺ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​យល់ឃើញ​រួម​គ្នា​ថា យោធា​គឺជា​បញ្ហា»។

ភស្តុតាង​ជាក់ស្ដែង​ដែល​គាំទ្រ​ការ​លើកឡើង​ដូច​នេះ គឺ​ជ័យជម្នះ​ភ្លូកទឹក​ភ្លូកដី​របស់​គណបក្ស​សម្ព័ន្ធ​ជាតិ​ដើម្បី​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ (National League for Democracy) របស់​អ្នកស្រី Aung San Suu Kyi នៅក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ថ្នាក់​ជាតិ​កាលពី​ឆ្នាំ ២០២០ លើ​គណបក្ស​សហភាព​សាមគ្គីភាព​និង​អភិវឌ្ឍន៍ (Union Solidarity and Development Party) ដែល​ជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​យោធា។

យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​បាន​បង្ក្រាប​យ៉ាង​ឃោរឃៅ​លើ​ការ​តវ៉ា​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ ការ​ធ្វើ​កូដកម្ម និង​ទម្រង់​តវ៉ាប្រឆាំង​ផ្សេងៗ​ទៀត​របស់​ពលរដ្ឋ ដែល​កើត​មាន​ឡើង​ដោយសារ​រដ្ឋប្រហារ​របស់​យោធា។ ករណី​នេះ​បាន​បណ្ដាល​ឲ្យ​មាន​ការ​តស៊ូ​ប្រឆាំង​បែប​ប្រដាប់​អាវុធ​របស់​ពលរដ្ឋ៕