រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅថ្ងៃសុក្រនេះ បានច្រានចោលរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សប្រចាំឆ្នាំរបស់ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានពណ៌នាអំពីស្ថានភាពអាក្រក់ៗ ពាក់ព័ន្ធនឹងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំមុន។
កាលពីថ្ងៃពុធ ទី១៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩កន្លងទៅនេះ ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ស្តីពី «ការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសកម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៨» ដែលបង្ហាញថា កំណត់ត្រាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានៅតែមានស្ថានភាពអាក្រក់នៅឡើយ។
របាយការណ៍នោះបានលើកឡើងករណីជាច្រើនដូចជា «ការសម្លាប់ក្រៅច្បាប់ និងតាមអំពើចិត្ត ការបំបាត់ខ្លួន ការធ្វើទារុណកម្ម ការចាប់ខ្លួនតាមអំពើចិត្ត ការរំខានដល់ការរស់នៅពលរដ្ឋ ដូចជាការលួចស្តាប់ការសន្ទនាអំពីជីវិតឯកជនតាមប្រព័ន្ធទូរសព្ទ និងអេឡិចត្រូនិក ការប្រើប្រាស់ច្បាប់បរិហារកេរ្តិ៍ព្រហ្មទណ្ឌចាត់វិធានការណ៍លើបុគ្គលណាដែលជាគោលដៅ ការរឹតត្បិតសេរីភាពនយោបាយ ការរារាំងមិនឲ្យគណបក្សជំទាស់ចូលរួមការបោះឆ្នោត និងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អំពើពុករលួយដែលរីករាលដាល រួមទាំងក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការ» ជាដើម។
លោកជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ បានច្រានចោលរបាយការណ៍ដែលលោកចោទថា មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សទូទៅនៅប្រទេសកម្ពុជាទេ។
មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យរូបនេះ អះអាងបន្ថែមថា ការគោរពសិទ្ធមនុស្សនៅប្រទេសកម្ពុជា ក៏មិនអាក្រក់ដូចការការចោទប្រកាន់នៅក្នុងរបាយការណ៍មួយចំនួនរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិនោះដែរ។
លោកជិន ម៉ាលីន ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃសុក្រនេះថា៖
«បើនិយាយពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស យើងមិនអាក្រក់ណាស់ណាដូចជារបាយការណ៍របស់អង្គការអន្តរជាតិមួយចំនួន ដែលធ្វើឡើងដោយមាននិន្នាការនយោបាយនិងរបៀបវារៈនយោបាយនៅពីក្រោយហ្នឹងណា៎។ ហើយខ្ញុំសិក្សាទៅការវាយតម្លៃការសន្និដ្ឋានរបស់គេហ្នឹងមិនផ្អែកទៅលើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សជាទូទៅគ្រប់ទិដ្ឋភាពនោះទេ»។
VOA មិនទាន់អាចសុំការអធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផានបានទេ នៅថ្ងៃសុក្រដដែលនេះ ដោយទូរសព្ទលោករោទិ៍ តែគ្មានអ្នកទទួល។
របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំស្តីពីការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសកម្ពុជាចេញផ្សាយដោយ ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងទៀតថា ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិនយោបាយជាច្រើនបានកើតឡើង នៅមុនពេលដែលប្រទេសកម្ពុជាបានរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិចុងក្រោយនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ដែលគ្មានវត្តមានរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំបំផុតនៅកម្ពុជា។
របាយការណ៍បានលើកឡើងពី ការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង គឺគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលត្រូវបានរំលាយដោយតុលាការកំពូលកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ ការឃុំខ្លួនមន្រ្តីសិទ្ធិមនុស្ស (ADHOC) ការបង្រ្កាបអង្គការសង្គមស៊ីវិល ការបណ្តេញអង្គការប្រជាធិបតេយ្យ (NDI) ចេញពីប្រទេសកម្ពុជាកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧ និងការរឹតត្បិតសេរីភាពសារព័ត៌មានឯករាជ្យជាដើម។
យ៉ាងណាក្តី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌លោកជិន ម៉ាលីន ថ្លែងថា ក្រុមមន្ត្រីទទួលបន្ទុកក្នុងវិស័យយុត្តធម៌នឹងធ្វើការសិក្សា ទៅលើការអធិប្បាយទាំងឡាយ ដែលមានសរសេរនៅក្នុងរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០១៨របស់ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីគាំទ្រដល់ការបន្តរបៀបវារៈកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងការកសាងនីតិរដ្ឋឲ្យបានរឹងមាំថែមទៀត។
លោក ជិន ម៉ាលិន បានបន្ថែមថា៖
«តែសម្រាប់រដ្ឋាភិបាល គឺយើងអត់កំណត់ថាអានេះជាការបំពានសិទ្ធិទេ អានេះជាការអនុវត្តច្បាប់ដែលប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋណាក៏គេធ្វើដែរបាទ ក៏ប៉ុន្តែយើងនឹងសិក្សារបាយការណ៍ហ្នឹងមើលចំណុចណាមួយដែលមានលក្ខណៈជាការរិះគន់ ក្នុងន័យស្ថាបនា ហើយផ្អែកទៅលើមូលដ្ឋានបច្ចេកទេស ដើម្បីយើងយកមកពិចារណា និងអនុវត្តក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធនីតិរដ្ឋ និងយុត្តិធម៌ដើម្បីឲ្យមានភាពប្រសើរជាងមុនបាទ»។
លោកអំ សំអាត ប្រធានការិយាល័យបច្ចេកទេសស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) និយាយថា រដ្ឋាភិបាលតែងតែច្រានចោលរបាយការណ៍ដែលថាស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាមានការធ្លាក់ចុះ មិនថាជារបាយការណ៍របស់សហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប ឬអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នានោះទេ។
លោកអំ សំអាត បាននិយាយថា៖
«របាយការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក វាមិនខុសពីអ្វីដែលសហគមន៍អឺរ៉ុបគេលើកឡើងអំពី EBA ដែលគេឲ្យកម្ពុជាយើងស្តារឡើងវិញនៅលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលក្ខខណ្ឌមួយចំនួនទៀត បាទបើយើងនិយាយទៅការលើកឡើងរបស់គេហ្នឹងមានភាពប្រហាក់ប្រហែលគ្នា រួមទាំងក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ»។
មន្រ្តីអង្គការសិទ្ធមនុស្សរូបនេះបានបន្តថា ក្នុងឆ្នាំ២០១៩នេះ ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ហាក់ដូចជាមិនមានអ្វីប្រសើរឡើងនោះដែរ ខណៈដែលបញ្ហារំលោភសិទ្ធិនៅបន្តកើតមាន ដូចជាការរំលោភសិទ្ធិដីធ្លី ការចាប់ខ្លួនអ្នកដែលហ៊ាននិយាយរិះគន់គោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលជាចំហរ និងការជួបជុំសម្តែងមតិ។
ជាក់ស្តែង កាលពីចុងខែមករា ឆ្នាំ ២០១៩ កម្លាំងសមត្ថកិច្ចបានប្រើប្រាស់កាំភ្លើងដើម្បីបំបែកក្រុមបាតុករក្នុងជម្លោះដីធ្លីហិង្សាមួយ នៅខេត្តព្រះសីហនុ ដែលបណ្តាលឲ្យបុរសម្នាក់បានរងរបួស។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ នៅដើមខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩នេះ ក្រុមសហជីពកម្មករ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង៥០០នាក់ ដែល៩០ភាគរយជាស្ត្រី ត្រូវបានហាមឃាត់មិនឲ្យធ្វើការដង្ហែរក្បួនពីពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក ទៅកាន់ការិយាល័យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដើម្បីដាក់ញត្តិស្តីពី «តម្រូវការអាទិភាពរបស់ស្រ្តី» អំឡុងទិវាសិទ្ធិនារី ៨មីនា លើកទី១០៨ ដោយខាងអាជ្ញាធរបានលើកឡើងថា ការហែក្បួននឹងធ្វើឲ្យខូចសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈក្នុងសង្គម។
ការណ៍នេះបានបង្ហាញឲ្យឃើញថា ការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពនៅតែមាននៅឡើយ។ នេះបើយោងតាមការបញ្ជាក់របស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើការជំរុញការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សដដែលនេះ សហគមន៍អឺរ៉ុបកាលពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ប្រកាសទុកពេលឱ្យកម្ពុជារយៈពេល១៨ខែ ដើម្បីកែប្រែស្ថានការណ៍នយោបាយ និងការគោរពសិទ្ធិ មុនពេលសហគមន៍ដែលមានសមាជិក២៨ប្រទេសនេះ សម្រេចជាចុងក្រោយថា នឹងបញ្ចប់ឬមិនបញ្ចប់កិច្ចអនុគ្រោះពន្ធដល់ទំនិញកម្ពុជា៕