អ្នកនេសាទនៅអាហ្វ្រិកខាងលិចនិយាយថា ការនេសាទខុសច្បាប់ ពីសំណាក់ទូកនេសាទអឺរ៉ុប និងអាស៊ីកំពុងធ្វើឲ្យហិនហោចដល់ប្រភពស្បៀងរបស់ពួកគេហើយ។
នៅគ្រប់កន្លែងទាំងអស់នៃឆ្នេរសមុទ្រអាហ្វ្រិកខាងលិច អ្នកនេសាទ បានត្អូញត្អែរថា ទីតាំងនេសាទជាប្រពៃណីរបស់ពួកគេ កំពុងត្រូវបាននេសាទខុសច្បាប់ហួសប្រមាណដោយកប៉ាល់អន្តរជាតិ។
លោកជីនសុន ជូបូ អានវ្រ៉ាន (Jeanson Djobo Anvran) ជានាយកទីភ្នាក់ងារដាក់បញ្ញតិលើការនេសាទនៅក្នុងប្រទេសអាយវ្រីខូសត៍ (Ivory Coast)។ លោក អានវ្រ៉ាន និយាយថា មានចោរសមុទ្រ និងទូកនេសាទមកពីគ្រប់សញ្ជាតិទាំងអស់។ ប៉ុន្តែ គាត់មិនអាចនិយាយឲ្យបានច្បាស់ថា មកពីប្រទេសណាមួយទេ ដោយសារតែមានប្រទេសជាច្រើន ដែលត្រូវបានរកឃើញថា បានឆក់ប្លន់ប្រភពធនធានរបស់ប្រទេសអាយវ្រីខូសត៍។
អ្នកវិភាគមួយចំនួនខាងឧស្សាហកម្មនិយាយថា កងនាវារបស់អឺរ៉ុប និងអាស៊ី ដែលទាញយកប្រយោជន៍ពីការត្រួតពិនិត្យដែលមានដ៏សមត្ថភាពទន់ខ្សោយ នៅតាមដែនសមុទ្រនៅអាហ្វ្រិកខាងលិច កំពុងនេសាទដោយខុសច្បាប់ ដែលមានទឹកប្រាក់រហូតដល់១ពាន់លានដុល្លារជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
ប្រទេសអាយវ្រីខូសត៍បានឲ្យដឹងថា ការនេសាទត្រីបានថយចុះ៣០ភាគរយ កាលពីឆ្នាំកន្លងទៅ។ នៅក្នុងភូមិអាយវូរ៉ាន (Ivorian) តំបន់ឡាហ៊ូ (Lahou) បុរសអ្នកនេសាទឈ្មោះជឺមែន បាមូនី (Germain Bamouni) បានស្តីបន្ទោសអ្វីដែលគាត់ហៅថា ជាទូករបស់ «ចិន»។ លោកនិយាយថា ដោយសារភាគច្រើននៃក្រុមនាវិក មើលទៅដូចជាជនជាតិអាស៊ីខាងកើត។ បាមូនី និយាយថា កាលពីមុន មានត្រី តែសព្វថ្ងៃនេះគ្មានទេ។ គាត់បានបន្តថា ទូករបស់ចិនប្រមូលយកអ្វីៗទាំងអស់ ដែលស្ថិតនៅក្នុងគន្លងផ្លូវ។ លោកបាមូនី បានឲ្យដឹងទៀតថា ជួនកាលអ្នកនេសាទនៅតាមមូលដ្ឋាន ត្រូវចេញទៅចម្ងាយ២០គីឡូម៉ែត្រ ដើម្បីរកបានត្រីខ្លះមកផ្ទះវិញ។
ក្រុមគាំពារដែលជាមូលនិធិយុត្តិធម៌បរិស្ថាន (Environmental Justice Foundation) ឲ្យដឹងថា កប៉ាល់នេសាទរហូតដល់៦០ភាគរយនៅឯម្តុំឆ្នេរហ្គីណេគ្មានអាជ្ញាប័ណ្ណទេ។
សភាពអឺរ៉ុបឲ្យដឹងថា ខ្លួនមានបទបញ្ញត្តិដ៏តឹងរឹងប្រឆាំងនឹងការនេសាទខុសច្បាប់។ ប៉ុន្តែក្រុមបរិស្ថានមួយចំនួនបានឲ្យដឹងថា ទូកនេសាទបានប្រើប្រាស់ការអនុវត្តដែលមានភាពធូររលុងនៅឯកំពង់ផែនៃកោះខាណារី (Canary Islands) ដើម្បីច្របល់បញ្ចូលគ្នាត្រីដែលនេសាទមកដោយខុសច្បាប់ ជាមួយនឹងត្រីដែលនេសាទស្របច្បាប់ មុនពេលបញ្ជូនទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុប។ អ្នកដាក់បញ្ញត្តិ អានវ្រ៉ាន និយាយថា កប៉ាល់បរទេសមានបំពាក់ឧបករណ៍ទំនើប និងមានទំហំធំ។ គាត់និយាយថា កប៉ាល់ទាំងអស់នេះ ច្រើនតែចូលមកនៅពេលយប់ ដោយមានក្រុមនារិករហូតដល់២ពាន់នាក់ ដែលចូលមកក្បែរៗឆ្នេរ។
បាមូនីនិយាយទៀតថា មន្រ្តីមូលដ្ឋានត្រូវមានចំណែកក្នុងការទទួលការស្តីបន្ទោស អំពីការនេសាទហួសប្រមាណនេះ ដោយសារតែពួកគេមិនបានធ្វើការឲ្យបានដិតដល់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បី ត្រួតពិនិត្យមើលកប៉ាល់បរទេសនៅអាហ្វ្រិកខាងលិច។
លោក បាមូនី និយាយថា គឺអាជ្ញាធរហ្នឹងហើយ ដែលគួរត្រូវបានធ្វើការស៊ើបអង្កេតដោយសារតែពេលដែលចិនចូលមក ពួកគេបានបង់លុយយ៉ាងច្រើនដើម្បីនេសាទត្រី ហើយអាជ្ញាធរមិនបានតាមមើលពួកគេ ដើម្បីឲ្យដឹងថាពួកគេកំពុងធ្វើអ្វី។ គាត់និយាយថា នៅពេលចិននេសាទត្រីពួកគេបោសសម្អាតអ្វីៗទាំងអស់។
លោកអានវ្រ៉ាន អ្នកធ្វើបទបញ្ញត្តិខាងការនេសាទជនជាតិអាយវ្រីខូសត៍ ឲ្យដឹងថា ការសម្របសម្រួលមិនបានគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីការពារប្រភពត្រីដ៏សម្បូរបែប ដែលលាតសន្ធឹងជាង៥ពាន់គីឡូម៉ែត្រ ចាប់តាំងពីប្រទេសម៉ូរីតានៀ (Mauritania) ទៅប្រទេសអង់ហ្គោឡា (Angola)នោះទេ។ លោកអានវ្រ៉ាន និយាយថា ការការពារនឹងទាមទារឲ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីអន្តរជាតិ ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការនេសាទខុសច្បាប់។ គាត់បានឲ្យដឹងទៀតថា ប្រទេសអាយវ្រីខូសត៍ តែឯងមិនអាចការពារបានទេ ហើយថា គួរតែមានប្រតិបតិ្តការរួមគ្នានៅក្នុងអនុតំបន់នេះ។
ទីបញ្ជាការយោធាសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំទី្វបអាហ្វ្រិកកំពុងដំណើការ កម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលដល់កងទាហានជើងទឹកអាហ្វ្រិកខាងលិច និងឆ្មាំសមុទ្រ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើប្លន់តាមសមុទ្រ និងការនេសាទខុសច្បាប់។ ឧបសគ្គដ៏ធំបំផុតមួយនោះ គឺភាពខ្វះខាតទូក និងខ្វះខាតប្រាក់ដើម្បីចាក់សាំង៕
ប្រែសម្រួលដោយ លី សុខឃាង
