ជម្លោះនៅតំបន់ដាហ្វួរក្នុងប្រទេសស៊ូដង់ភាគខាងលិចបានផ្ទុះឡើងកាលពីជាង៨ឆ្នាំមុន។ ជម្លោះនេះបានឆក់យកជីវិតមនុស្សរាប់សែននាក់ និងធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចំនួនប្រហែលពីរលាននាក់បាត់បង់ទីជម្រក។ សង្គ្រាមនេះបានបង្កឡើងដោយសារការដណ្តើមសិទ្ធិគ្រប់គ្រងធនធានទឹកដ៏ខ្សត់ខ្សោយនិងដីដែលសម្បូរស្មៅរវាងកសិករអាហ្វ្រិកស្បែកខ្មៅនិងសហគមន៍ចិញ្ចឹមសត្វចៀមជាតិអារ៉ាប់។ ការខ្វះសិទ្ធិទទួលបានទឹកនៅតែជាកម្លាំងចលករដ៏សំខាន់មួយក្នុងជម្លោះដែលកំពុងបន្តនៅតំបន់ដាហ្វួរ។ សន្និសីទអន្តរជាតិនៅទីក្រុងខាទុម (Khartoum) នៅចុងខែមិថុនានេះនឹងផ្តោតទៅលើបញ្ហាសំខាន់ គឺទឹក និងថាតើការប្រើប្រាស់និងគ្រប់គ្រងប្រកបដោយស្មើភាពគ្នាទៅលើប្រភពធនធានដែលមានកម្រិតនេះ អាចជួយកសាងសន្តិភាពនៅក្នុងតំបន់មានវិបត្តិមួយនេះយ៉ាងដូចម្តេច។
នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ត្រូវការទឹក ពួកគេអាចបើកក្បាលរ៉ូប៊ីណេ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់ដាហ្វួរត្រូវការទឹកវិញ ពួកគេត្រូវដើរស្វែងរកទឹកគ្រប់ច្រកល្ហក។
ខ្សែវីដេអូមួយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបង្ហាញរូបភាពស្ត្រីនិងកុមារដើរយ៉ាងឆ្ងាយឆ្លងកាត់វាលរហោឋានស្ងួតហែងដើម្បីដងទឹកនៅតំបន់ដាហ្វួរ។ ពួកគេរង់ចាំនៅក្នុងជួរយ៉ាងវែងនៅឯអណ្តូងទឹករបស់ឃុំដើម្បីច្រកទឹកក្នុងកាដុងសម្រាប់បរិភោគនិងដុសលាងសម្ភារៈប្រើប្រាស់។ ដំណើរការនេះកើតឡើងរៀងរាល់បីឬបួនថ្ងៃម្តង។
យោងតាមអង្គការសហប្រជាជាតិ មនុស្សម្នាក់ប្រើទឹកអស់ជិត៤០០លីត្រក្នុងមួយថ្ងៃ នៅតាមបណ្តាប្រទេសអ្នកមានបំផុតនៅក្នុងពិភពលោក។ នៅតំបន់ដាហ្វួរ ទឹក៤០០លីត្រត្រូវចែករំលែកទៅមនុស្សចំនួន២០នាក់។
លោក មហាមេដ យ៉ុនីស (Mohamed Yonis) ជាអនុប្រធាននៃអ្នកតំណាងពិសេសរួមគ្នា សម្រាប់បេកកម្មសហភាពអាហ្វ្រិកនិងអង្គការសហប្រជាជាតិនៅដាហ្វួរ។
«ទឹកគឺជាឫសគល់ដ៏ចម្បងមួយនៅក្នុងជម្លោះនេះ។ វាមានភាពចាំបាច់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះ ហើយយើងពិតជាជឿថាទឹកនឹងមានតួនាទីជាឧបករណ៍ដើម្បីសន្តិភាព»។
បេសកកម្មអង្គការសហប្រជាជាតិនៅតំបន់ដាហ្វួរ ឬហៅកាត់ថា UNAMID ស្ថិតនៅតំបន់ដាហ្វួរអស់រយៈពេលបីឆ្នាំកន្លះមកហើយ។ លោកយ៉ុនីស មានប្រសាសន៍ថា ប្រភពទឹកដែលមានការគ្រប់គ្រងយ៉ាងត្រឹមត្រូវ និងបែងចែកឲ្យបានស្មើគ្នាអាចធានាឲ្យមានសន្តិភាពប្រកបដោយនិរន្តភាពសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋនៅដាហ្វួរ។
«យើងជឿថា ទឹកគឺជាជីវិត ហើយយើងជឿទៀតថា ទឹកអាចរួមចំណែកដល់ការផ្តួចផ្តើមគំនិត ដែលអង្គការសហប្រជាជាតិកំពុងធ្វើឡើង ទាក់ទងនឹងការព្យាយាមដើម្បីឲ្យសម្រេចបាននូវសន្តិភាពជាមួយប្រជាពលរដ្ឋនៅដាហ្វួរ»។
អង្គការសហប្រជាជាតិកំពុងសម្របសម្រួលការចរចាសន្តិភាពរបស់ស៊ូដង់ នៅទីក្រុងដូហា (Doha) ប្រទេសកាតា (Qatar)។ ប៉ុន្តែដំណោះស្រាយនយោបាយពិបាកសម្រេចបានណាស់។ អង្គការពិភពលោកនេះកំពុងសង្ឃឹមថានឹងទទួលបានលទ្ធផលប្រសើរជាងមុន នៅក្នុងសន្និសីទស្តីពីទឹក ដែលអង្គការនេះកំពុងរៀបចំរួមគ្នាជាមួយរដ្ឋាភិបាលស៊ូដង់នៅចុងខែនេះ។
សន្និសីទនេះនឹងស្វែងរកថវិកាចំនួន១,៥០០លានដុល្លារពីក្រុមប្រទេសផ្តល់ជំនួយ ដើម្បីគាំទ្រដល់គម្រោងគ្រប់គ្រងទឹកចំនួន៥៦ ក្នុងរយៈពេល៦ឆ្នាំខាងមុខ។ គម្រោងទាំងនេះនឹងផ្តោតទៅលើការកសាងឡើងវិញនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទឹក ដែលត្រូវបំផ្លាញដោយសារជម្លោះនិងការបោះបង់ចោល។ គម្រោងទាំងនេះនឹងណែនាំឲ្យប្រើបច្ចេកវិទ្យានិងប្រព័ន្ធថ្មីៗ ដើម្បីគ្រប់គ្រងទឹកត្រៀមទប់ទល់គ្រោះរាំងស្ងួត និងជួយកសិករឲ្យសម្របទៅតាមការផ្លាស់ប្តូរអាកាសធាតុ។
លោក រ៉ូប៊ីន បូវ៉េ (Robin Bovey) នាយកកម្មវិធីស៊ូដង់សម្រាប់កម្មវិធីបរិស្ថានរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ថ្លែងថាការផ្គត់ផ្គង់ទឹកនៅតំបន់សាហេល (Sahel) មានការលំបាកដោយសារតែមិនសូវមានទឹកច្រើននោះទេ។ លោកបានពិពណ៌នាការគ្រប់គ្រងធនធានទឹកថាជាការអនុវត្តយ៉ាងធំធេងដែលមិនអាចធ្វើដាច់ដោយឡែកៗពីគ្នាបានទេ។
«បច្ចុប្បន្ននេះ យើងកំពុងបង្កើតគណៈកម្មាធិការគ្រោះរាំងស្ងួតនៅតាមជំរំ។ វានឹងមានគ្រោះរាំងស្ងួតមួយទៀត។ ខ្ញុំចង់និយាយថានឹងមានគ្រោះរាំងស្ងួតកើតឡើងម្តងទៀត។ នេះគឺគ្រាន់ជាអ្វីដែលបានកើតឡើងយ៉ាងទៀងទាត់ប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែនៅកន្លែងណាដែលអ្នកចង់ឲ្យមានប្រជាពលរដ្ឋមានការផ្លាស់ប្តូរ អ្នកត្រូវតែធានាឲ្យប្រាកដថាប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះបានត្រៀមខ្លួនរួចហើយ»។
លោក ណីល ខាស្តប៊ើក (Nils Kastberg) អ្នកតំណាងមកពីមូលនិធិកុមាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំនៅស៊ូដង់ បានថ្លែងថា សិទ្ធិទទួលបានទឹកនោះតម្រូវឲ្យមានសន្តិភាព។ ហើយសន្តិភាពអាចសម្រេចបានយ៉ាងល្អបំផុត ក្នុងកម្រិតមូលដ្ឋាន។
«ប្រសិនបើយើងជីកអណ្តូងទឹកមួយកន្លែង ហើយអណ្តូងនោះនាំឲ្យមានក្រុមមនុស្សផ្សេងៗគ្នាប្រយុទ្ធគ្នាពីរឿងសិទ្ធិប្រើប្រាស់ទឹក អញ្ចឹងគឺយើងរួមចំណែកដល់ជម្លោះ។ ជាជំនួសវិញ ប្រសិនបើយើងអាចប្រើសិទ្ធិទទួលបានទឹក ជាវិធីសាស្រ្តមួយដើម្បីបង្កើតការពិភាក្សារវាងក្រុមមនុស្សផ្សេងៗគ្នាវិញ ដូចជា តាមរយៈការពិភាក្សានោះដែលយើងអាចផ្តល់សិទ្ធិក្នុងការប្រើទឹក ប៉ុន្តែស្របពេលជាមួយគ្នានោះដែរ ត្រូវឲ្យការពិភាក្សាគ្នានោះបន្តទៅមុខដែលជាតម្រូវការចាំបាច់។ ដូច្នេះយើងកំពុងស្ថាបនាសន្តិភាពចេញពីថ្នាក់មូលដ្ឋានវិញ»។
ប៉ុន្តែទីភ្នាក់ងារផ្តល់ជំនួយយល់ស្របថា នៅទីបញ្ចប់ ការផ្តួចផ្តើមសន្តិភាពទាំងនេះនឹងមិនអាចសម្រេចអ្វីមួយរួចទេ ប្រសិនបើគ្មានកិច្ចសហការពីរដ្ឋាភិបាលស៊ូដង់។ ទីភ្នាក់ងារទាំងនោះកំពុងទទូចដល់រដ្ឋាភិបាលឲ្យផ្តល់សេវាកម្មស្មើភាពគ្នាទៅដល់ពលរដ្ឋគ្រប់រូបនៅតំបន់ដាហ្វួរ ហើយផ្តល់សេរីភាពក្នុងការធ្វើដំណើរដល់ពួកគេ ដែលពួកគេអាចបែងចែកជំនួយសង្គ្រោះនិងការថែរក្សានានាដែលមានសារៈសំខាន់។
ពួកគេជឿថា ទស្សនវិស័យដ៏ប្រសើរបំផុតសម្រាប់សន្តិភាព ស្ថិតនៅលើសហគមន៍មូលដ្ឋាន មិនមែនស្ថិតនៅលើរដ្ឋាភិបាលកណ្តាលនោះទេ។ ពួកគេនិយាយថា ប្រជាពលរដ្ឋនឿយណាយនឹងការប្រយុទ្ធគ្នា។ ពួកគេចង់ធ្វើពាណិជ្ជកម្មដោះដូរទំនិញរបស់ខ្លួន។ ពួកគេចង់បានទីផ្សារនិងមានទឹកប្រើប្រាស់។
ហើយ បុគ្គលិកខាងផ្នែកជំនួយមនុស្សធម៌និយាយថា ប្រការនេះកំពុងជំរុញសហគមន៍ជាច្រើនឲ្យសម្រេចកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរបស់ខ្លួន។ ពួកគេបញ្ជាក់ទៀតថា ប្រសិនបើដំណើការនេះរីកចម្រើន និងរីកដុះដាលពីភូមិមួយទៅភូមិមួយទៀត កិច្ចព្រមព្រៀងនៅថ្នាក់មូលដ្ឋានទាំងនេះអាចប្រែក្លាយទៅជាសន្តិភាពដ៏មានសារៈសំខាន់ទូទាំងតំបន់ដាហ្វួរ៕
ប្រែសម្រួលដោយ លី សុខឃាង
