ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្តែតប្រទីប អកអំបុក និងសំពះព្រះខែ តែងមានប្រជាប្រិយភាពទាក់ទាញប្រជាពលរដ្ឋពីតាមបណ្តាខេត្តនានា ឲ្យធ្វើដំណើរមកកាន់រាជធានីភ្នំពេញ ដោយសារភាពសម្បូរបែបនៃការប្រណាំងទូក ង និងប្រទីបធំៗ ព្រមជាមួយកម្មវិធីកម្សាន្តផ្សេងៗជាច្រើន។
ប៉ុន្តែព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូកក្នុងឆ្នាំ២០១៩នេះ មានសភាពស្ងប់ស្ងាត់ខុសពីឆ្នាំមុនៗ ខណៈមានការប្រកាសរបស់រដ្ឋាភិបាលថា ត្រៀមទប់ស្កាត់និងបង្ក្រាបការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងដែលត្រូវបានតុលាការរំលាយ ប្រកាសថាចូលមកកម្ពុជាវិញក្នុងថ្ងៃ៩ ខែវិច្ឆិកា ដែលឆ្នាំនេះគឺមួយថ្ងៃមុនពិធីបុណ្យអុំទូកនេះតែម្តង។
ទន្ទឹមនឹងពិធីបុណ្យអុំទូកមានសភាពស្ងប់ស្ងាត់ ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលជាអ្នកដើរកម្សាន្តនិងលក់ដូរ តាមសួនច្បារបណ្តោយមាត់ទន្លេនៅរាជធានីភ្នំពេញលើកឡើងស្រដៀងគ្នាថា ពិធីបុណ្យអុំទូកឆ្នាំ២០១៩នេះ មានអ្នកចូលរួមតិចជាងឆ្នាំមុនៗ ដោយសារមានការបារម្ភពីបញ្ហាសន្តិសុខ។
កំពុងឈរជជែកជាមួយសាច់ញាតិលើសួនច្បារមាត់ទន្លេ អ្នកស្រី គឹម ហួន ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំព្រែកតាមាក់ ក្នុងខេត្តកណ្តាលលើកឡើងថា ពិធីបុណ្យអុំទូកឆ្នាំមុនៗមានអ្នកចូលរួមច្រើន ដែលស្ទើរតែមិនមានផ្លូវសម្រាប់ដើរ។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា សម្រាប់ឆ្នាំនេះអ្នកស្រីសង្កេតឃើញថា អ្នកចូលរួមមានចំនួនតិច ប៉ុន្តែអ្នកចាកចេញពីរាជធានីមានចំនួនច្រើន។
ស្រ្តីវ័យ៤៨ឆ្នាំរូបនេះបញ្ជាក់ថា៖
«ឆ្នាំនេះអ្នកចេញទៅតាមខេត្តច្រើន ព្រោះខ្ញុំជិះម៉ូតូមក ថ្ងៃ៨ ថ្ងៃ៩ អី មនុស្សចេញទៅដូចភ្ជុំអញ្ចឹង។ ខ្ញុំអត់ដឹងដែរ គ្រាន់តែថាចម្លែក។ ចម្លែកជាងរាល់ឆ្នាំ។ រាល់ឆ្នាំម៉ោង៩ ម៉ោង១០អីអញ្ចឹង មនុស្សណែនពេញហ្នឹង មានអ្នកលក់អ្នកអីណែនពេញហ្នឹង ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះអត់មានទេ។ អត់មានហ្មង»។
ក្នុងពិធីបុណ្យអុំទូកនៅរាជធានីភ្នំពេញនៅឆ្នាំនេះ គេឃើញមានការរឹតបន្តឹងសុវត្ថិភាពជាងឆ្នាំមុនៗ ដោយមានទាំងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធកាន់កាំភ្លើងវែង ដើរល្បាតតាមដងផ្លូវមាត់ទន្លេ មានការពង្រាយកម្លាំងតាមដងផ្លូវ ព្រមទាំងមានរថពាសដែកជាច្រើនគ្រឿង បញ្ឈរនៅក្បែររោងគណៈអធិបតីខាងមុខព្រះបរមរាជវាំងផងដែរ។
នៅតាមផ្នែកខ្លះនៃសួនច្បារមាត់ទន្លេ គេឃើញមានស្តង់ដាក់លក់ដូរពេញផ្នែកខាងមុខជិតផ្លូវថ្នល់ ដែលខុសពីឆ្នាំមុនៗ ជាទូទៅមានតែអ្នកដើរកម្សាន្តពេញ ទាំងលើសួនច្បារនិងតាមដងផ្លូវប៉ុណ្ណោះ។
លោក មាន រី អ្នកលក់សម្លៀកបំពាក់ក្នុងស្តង់លើសួនច្បារមាត់ទន្លេ និយាយថា នេះជាឆ្នាំទីមួយដែលលោកបានឃើញមានស្តង់ដាក់លក់ទំនិញលើសួនច្បារមាត់ទន្លេ និងថាស្តង់ទំហំជាង២ម៉ែត្របួនជ្រុងនេះ ត្រូវជួលតម្លៃ២៥០ដុល្លារក្នុងរយៈពេលបីថ្ងៃ។ ទោះយ៉ាងណាលោកថា នៅឆ្នាំនេះលោកលក់មិនសូវដាច់ដូចឆ្នាំមុនៗនោះទេ ស្របពេលដែលអ្នកដើរកម្សាន្តក៏មានចំនួនតិច។
បុរសវ័យ៤១ឆ្នាំរូបនេះបន្តថា បើតាមការសង្កេតរបស់លោក អ្នកចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យអុំទូកឆ្នាំនេះមានចំនួនតិចជាងឆ្នាំមុនៗ ដោយសារមានការបារម្ភពីការប្រកាសថា អាចមានចលាចលកើតឡើង។
«សូម្បីតែអ្នកលក់ដូរដូចខ្ញុំក៏ដោយ អ្នកខ្លះគេអត់មកភ្នំពេញទេ គេចេះតែខ្លាច អញ្ចឹងគេលក់តាមខេត្តអីអញ្ចឹងទៅ ដូចជាពោធិ៍សាត់ សៀមរាបអីអញ្ចឹង គេអត់ចង់មកភ្នំពេញទេ។ អ្នកខ្លះគេចេះតែខ្លាចអញ្ចឹងទៅ ប៉ុន្តែខ្ញុំអត់ខ្លាចទេ ខ្ញុំនៅតែមក។ គេខ្លាចដូចជាប្រទេសយើងអត់ស្រួល និយាយរួមទៅគេថា សម រង្ស៊ី ហ្នឹងគាត់ចូលមក អញ្ចឹងគាត់ចេះតែខ្លាចទៅ»។
ស្រដៀងគ្នានេះ អ្នកស្រី យឺន សាម៉េត ពលរដ្ឋដែលចូលរួមកម្សាន្តក្នុងព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក មានប្រសាសន៍ថា ការថយចុះចំនួនពលរដ្ឋមកចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យអុំទូកនៅរាជធានីភ្នំពេញ គឺដោយសារបារម្ភថាអាចមានការបះបោរកើតឡើង។
«គេថា សម រង្ស៊ី ចូលមក វាចេះតែខ្លាចរៀងខ្លួនអញ្ចឹងទៅ។ ប៉ុន្តែអត់ផង។ តែគ្រាន់តែចលនាបំផុសបំផុលអញ្ចឹងទៅ មនុស្សចេះតែខ្លាចហើយ ទាំងគេទាំងយើង។ ខ្លាចកូនចៅមកអីហ្នឹងទៅ។ គ្រាន់តែថាថ្ងៃអញ្ចឹងមិនដឹងខ្លាចស្អីទេ បើថាយប់មិនដឹងទេ»។
ស្រ្តីវ័យ៦៣ឆ្នាំរូបនេះបញ្ជាក់ពីចំនួនប្រជាជនដែលចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យអុំទូកឆ្នាំនេះ ធៀបទៅនឹងឆ្នាំមុនៗ យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ពាក់កណ្តាលហ៎រក្មួយ! ពីមុនណែនណាស់ណា៎។ ណែនរហូតដល់ទៅដឹកដៃចៅអីដើរមិនចង់រួចទេ»។
កម្រងរូបភាព៖ រាជធានីភ្នំពេញប្រារព្ធពិធីបុណ្យអុំទូកប្រចាំឆ្នាំដោយស្ងប់ស្ងាត់ជាងឆ្នាំមុនៗ
នៅថ្ងៃទី១នៃព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្តែតប្រទីប សំពះព្រះខែ និងអកអំបុក ឆ្នាំ២០១៩នេះ មានប្រពលរដ្ឋមកចូលរួមកម្សាន្តក្នុងរាជធានីភ្នំពេញមានប្រមាណ៥៥ម៉ឺននាក់ ខណៈឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅមានចំនួនដល់៩០ម៉ឺននាក់។ នេះបើយើងតាមតួលេខផ្សាយលើគេហទំព័ររបស់អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ នៅថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩។ គេហទំព័រនេះបញ្ជាក់ទៀតថា ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានត្រៀមកម្លាំងចម្រុះទាំងចំហរនិងសម្ងាត់ ជាងមួយម៉ឺនប្រាំពាន់នាក់ សម្រាប់ការពារសន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកសិក្សាពីការវិវត្តសង្គមនិងជាអ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យ លើកឡើងថា ការប្រកាសប្រើកម្លាំងប្រដាប់អាវុធច្រើនហួសហេតុដើម្បីត្រៀមទប់ស្កាត់និងបង្ក្រាបការវិលត្រឡប់របស់ក្រុមលោក សម រង្ស៊ី ជាមូលហេតុចម្បងនៃការធ្លាក់ចុះចំនួនអ្នកទស្សនាព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូកនៅរាជធានី។ លោកបន្តថា ទន្ទឹមហ្នឹងនោះ ការពង្រាយកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធយ៉ាងច្រើននេះ ក៏កំពុងធ្វើឲ្យខាតថវិកាជាតិ និងប៉ះពាល់ដល់វិស័យទេសចរណ៍ផងដែរ។
«ការធ្វើបែបនេះ ទី១ គឺធ្វើឲ្យចំណាយថវិកាជាតិហ្នឹងច្រើនពេក ធ្វើការឆ្លើយតបទៅហ្នឹងរឿងដែលមិនសមធ្វើ។ បើសិនជាគ្រាន់តែរង់ចាំចាប់លោក សម រង្ស៊ី មុន ដូចជាមិនចាំបាច់ទៅពង្រាយកម្លាំងដល់ទៅច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ទេ។ លើកលែងតែរដ្ឋាភិបាលហ្នឹងគឺមានការភ័យបារម្ភខ្លួនឯង ទាក់ទិនទៅហ្នឹងការបះបោរឡើងណាមួយ ពីគូភាគីទីបីណាមួយដែលអាចកើតឡើងដោយចៃដន្យ ដែលរដ្ឋាភិបាលបានដឹង ឬមួយក៏មានតម្រុយអី ទើបបានជាដាក់កម្លាំងទ័ពសម្បើមអញ្ចឹង»។
លោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងមួយរូបដែលនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសអស់រយៈពេលជាង៤ឆ្នាំ តែងប្រកាសថា លោកនឹងវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញដើម្បីទម្លាក់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ចេញពីអំណាច នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ដែលត្រូវជាខួប៦៦ឆ្នាំ នៃថ្ងៃបុណ្យឯករាជ្យជាតិនិងជាប់ទៅនឹងព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់ទុកការវិលត្រឡប់របស់លោក សម រង្ស៊ី និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រឆាំងថា ជាអំពើក្បត់ជាតិនិងជាការប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល។
ទោះបីលោក សម រង្ស៊ី មិនបានសម្រេចបំណងក្នុងការមកដល់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ដែលកៀកនឹងពិធីបុណ្យអុំទូកនេះក្តី ក៏ក្នុងថ្ងៃនោះលោកបានមកដល់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ក្រោយពីលោកអះអាងថាលោកត្រូវបានរារាំងមិនឲ្យឡើងយន្តហោះមកប្រទេសថៃនៅមួយថ្ងៃមុនពេលនោះក្តី។ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីលោក សម រង្ស៊ី កំពុងជួបសហការី ដែលមានទាំងអ្នកស្រី មូរ សុខហួរ និងលោក អេង ឆៃអ៊ាង ផង ដោយអះអាងថា កំពុងរៀបចំគម្រោងដើម្បីវិលមកកម្ពុជាវិញក្នុងពេលឆាប់ៗ។
ក្រុមមេកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនៅកម្ពុជាបានប្រកាសត្រៀមចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី និងបក្ខពួក ហើយថា ពួកគេនឹងកម្ទេចក្រុមរបស់លោក សម រង្ស៊ី ចោល ប្រសិនបើមានការតដៃ។
សហគមន៍អន្តរជាតិធំៗមួយចំនួន ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង អង្គការសហប្រជាជាតិនិងអង្គការអន្តរជាតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សជាដើម បានបង្ហាញការបារម្ភជាបន្តបន្ទាប់ ជុំវិញគម្រោងធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី មកកាន់កម្ពុជា ថានឹងអាចមានអំពើហិង្សា។ ពួកគេក៏បានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុញ្ញាតឲ្យមេដឹកនាំ និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចវិលត្រឡប់ចូលប្រទេសកម្ពុជាវិញដោយ «សន្តិវិធី» និងបើកលំហរសេរីភាពសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់និន្នាការនយោបាយ៕
