ដោយ Marianne Brown
ប្រែសម្រួលដោយ ឌី ខាំបូលី
នាយករដ្ឋមន្រ្តីវៀតណាមបង្ហាញឱ្យឃើញពីការរួចផុតពីបញ្ហាប្រឈមស្តីពីភាពជាអ្នកដឹកនាំកាលពីសប្តាហ៍មុន ជុំវិញការដោះស្រាយរបស់លោកចំពោះវិស័យសេដ្ឋកិច្ចដែលអនុវត្តមិនសូវល្អ។
ក្រុមមន្រ្តីបក្សកុម្មុយនីស្ត បានបញ្ចប់ការប៉ាន់ស្មានដែលថា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ង្វៀន តាន់ឌុង (Nguyen Tan Dung) អាចបាត់បង់ការងាររបស់លោក នៅពេលដែលក្រុមមន្រ្តីទាំងនេះបានបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំបក្សកម្រិតខ្ពស់មួយកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ។
គណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សដែលមានសមាជិកចំនួន១៧៥នាក់ បានជួបជុំគ្នារយៈពេលពីរសប្តាហ៍ ដើម្បីពិភាក្សាអំពីប្រធានបទនៅក្នុងបញ្ជីយ៉ាងវែង រាប់ចាប់តាំងពីកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចរហូតដល់ ការប្រើប្រាស់ដីធ្លីនិងការអប់រំជាដើម។
ដំណោះស្រាយចំពោះអ្វីដែលជាទូទៅគឺជាព្រឹត្តិការតូចមួយ បានទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ពីអន្តរជាតិ បន្ទាប់ពីមានការចាប់ខ្លួនជាច្រើន ជុំវិញរឿងអាស្រូវធនាគារ និងការបោះពុម្ពផ្សាយនៅក្នុងគេហទំព័រនយោបាយនៃឯកសារដែលបានរិះគន់ខ្លាំងៗទៅលើលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីដែលមានវ័យ៦២ឆ្នាំរូបនេះ ដែលមនុស្សជាច្រើនបានស្តីបន្ទោសចំពោះវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនេះ។
នៅក្នុងសុន្ទរកថាមួយដែលត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅទូទាំងប្រទេស នៅពេលបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំ លោក ង្វៀន ភូត្រុង (Nguyen Phu Trong) ដែលជាលេខាបក្ស បានសុំអភ័យទោសចំពោះការគ្រប់គ្រងមិនបានល្អ ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដែលកំពុងតែមានភាពត្រដាបត្រដួស។
លោក ត្រុង បានថ្លែងថា បក្សបានប្រព្រឹត្តកំហុសធំៗមួយចំនួន ជាពិសេស មិនបានទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយ និងភាពបែកខ្ញែកនៅក្នុងចំណោមសមាជិកបក្សមួយចំនួន។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោកបានបន្ថែមថា សមាជិកមួយរូបដែលសមនឹងទទួលបានការដាក់ទណ្ឌកម្ម នឹងត្រូវបានលើកលែង។
មនុស្សជាច្រើនជឿជាក់ថា មនុស្សម្នាក់នោះគឺលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី។
អ្នកវិភាគស្តីពីប្រទេសវៀតណាម លោក ទួង វូ (Tuong Vu) ដែលជាសាស្រ្តាចារ្យនៃសាកលវិទ្យាល័យ អូរីហ្គិន (University of Oregon) និយាយថា គូបដិបក្ខរបស់លោកឌុង ខកខានមិនបានបណ្តេញលោកចេញពីអំណាច ប៉ុន្តែ ការថ្លែងរបស់លោក ត្រុង គួរត្រូវបានបកស្រាយថាជាការព្រមានមួយដល់ក្រុមអ្នកគាំទ្រលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី។
«ដំបូង ពួកគេបានព្យាយាមនៅឯការិយាល័យនយោបាយ ហើយពួកគេបានបរាជ័យ។ ពួកគេបាននាំយករឿងនេះទៅគណៈមជ្ឈិមបក្ស ហើយពួកគេបានបរាជ័យទៀត។ ហើយឥឡូវនេះ ពួកគេត្រូវតែធ្វើការផ្លាស់ប្តូរទៅលើរឿងនេះ ដូច្នេះ ពួកគេនឹងព្យាយាមសារភាពអំពីភាពបរាជ័យនេះ ហើយព្យាយាមប្រមូលការគាំទ្រសម្រាប់ក្រុមរបស់ពួកគេ ហើយផ្ញើសារព្រមានមួយ ទៅឱ្យក្រុមរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី»។
លោក ឌុង បានបង្កើតមូលដ្ឋានទ្រទ្រង់នយោបាយរបស់លោក ដោយសម្រេចបាននូវអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់។ នៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ប្រទេសវៀតណាម ផ្តោតទៅលើការក្លាយទៅជាអ្នកផលិតកប៉ាល់នាំមុខគេនៅក្នុងពិភពលោក។ គោលដៅនេះត្រូវបានបរាជ័យទៅវិញ ដោយសារតែបញ្ហាវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកលលោក ហើយបន្ទាប់មកដោយសាររឿងអាស្រូវអំពើពុករលួយយ៉ាងធំធេង។
មុនពេលឈានដល់ការប្រជុំនេះ អ្នកវិភាគមួយចំនួនបានទស្សទាយថា លោក ឌុង នឹងត្រូវបានបណ្តេញចេញពីអំណាច ដោយគូបដិបក្ខរបស់លោក គឺលោកប្រធានាធិបតី ត្រួង តានសាង (Truong Tan Sang) និងលេខាបក្ស លោក ត្រុង។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកវិភាគផ្នែកសន្តិសុខតំបន់ សាស្រ្តាចារ្យ ខាល ថៃយ័រ (Carl Thayer) និយាយថា ការផ្លាស់ប្តូរដ៏គួរឲ្យកត់សម្គាល់មួយ នឹងមិនអាចទៅរួចទេ បើពិនិត្យមើលពីការសមាសភាពគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមដ៏មានអំណាចរបស់ប្រទេសនេះ។
«ប្រហែល៤០ភាគរយនៃសមាជិកគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិម បានចូលក្នុងគណៈកម្មាធិការនេះដោយសារតែរូបលោក។ នេះគឺគ្រាន់តែជាតួរលេខប៉ាន់ស្មានតែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកទាំងនេះនឹងប្រឆាំងទៅនឹងការដកលោកចេញដំណែង ពីព្រោះវានឹងមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាបានទេ។ បញ្ហាជាមួយប្រព័ន្ធប្រភេទនេះ គឺមិនមានអ្វីឯករាជ្យនោះទេ។ អ្វីៗគ្រប់យ៉ាងគឺអាស្រ័យលើបក្សទាំងអស់។»
លោក ថៃយ័រ និយាយថា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រហែលជាអាចរក្សាដំណែងរបស់លោកបាន ប៉ុន្តែ អំណាចរបស់លោកត្រូវបានបំផ្លាញ។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ឌុង ត្រូវបានផ្តល់ឱ្យនូវរបៀបវារៈមួយ ដើម្បីធ្វើកំណែទម្រង់សហគ្រាសដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ និងដោះស្រាយប្រព័ន្ធធនាគារ។ ការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមទៀតទៅលើក្រុមហ៊ុនផលិតកប៉ាល់យ៉ាងធំ ឈ្មោះក្រុមហ៊ុន វីណាស្សីន (Vanashin) និង វីណាឡាញស៍ (Vanalines) ក៏ត្រូវបានជ្រើសរើសយកមកពិភាក្សាផងដែរ។
ក្រុមសេដ្ឋវិទូនិយាយថា លទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំគឺជាដំណឹងល្អសម្រាប់ក្រុមវិនិយោគិន ដែលអាចមានទំនុកចិត្តជាងមុន ដែលថានៅទីបញ្ចប់ កំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច ត្រូវបានដោះស្រាយ។
ឥឡូវនេះ លោក ឌុង ស្ថិតក្នុងអាណត្តិទីពីររបស់លោក ហើយនឹងត្រូវចូលដល់អាយុចូលនិវត្តន៍ នៅត្រឹមពេលដែលមហាសន្និបាតបក្សលើកក្រោយនឹងត្រូវបានធ្វើឡើង។ លោក ថៃយ័រ និយាយថា ប្រការនេះក៏នឹងប៉ះពាល់ដល់អំណាចនយោបាយរបស់លោកផងដែរ ដោយសារប្រជាពលរដ្ឋប្រហែលជានឹងមិនសូវចង់ចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយលោកឡើយ។
«ប្រសិនបើអ្នកបន្តភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយលោក ង្វៀន តានឌុង អំណាចរបស់លោកកំពុងត្រូវបានកាត់បន្ថយ។ លោកនឹងមានអាយុ៦៥ឆ្នាំ នៅត្រឹមមហាសន្និបាតលើកក្រោយ។ លោកកាន់មុខដំណែងរបស់លោកចំនួនពីរអាណត្តិរួចមកហើយ ដូចប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកដែរ ដែលលោកមានអាណត្តិទីពីរគត់។ នៅទីបញ្ចប់ អំណាចចាប់ផ្តើមសាបរលាបទៅវិញ»។
អ្នកផ្សេងទៀតមិនយល់ស្របទេ ដោយនិយាយថា លោក ឌុង អាចបន្តនៅក្នុងអំណាចបានយ៉ាងល្អ ប៉ុន្តែដោយមានដំណែងផ្សេងមួយ ដែលអាចស្ថិតនៅក្នុងដំណែងជាលេខាបក្ស។
ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា ការប្រឆាំងគ្នាប្រកបដោយភាពតានតឹងខ្ពស់ រវាងក្រុមមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់របស់ប្រទេសនេះ គឺជាសញ្ញាមួយនៃការផ្លាស់ប្តូរទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋនិងបក្ស។ សាស្រ្តាចារ្យ វូ និយាយថា រដ្ឋមានប្រាក់យ៉ាងច្រើនហើយមានអំណាចយ៉ាងខ្លាំង នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ដែលក្រុមមេដឹកនាំបក្សដូចជាលោក ត្រុង កំពុងបាត់បង់ការគ្រប់គ្រង។
«មានដំណើរការជាធម្មជាតិមួយនៃកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច ដែលផ្តល់អំណាចច្រើនជាងមុនទៅឱ្យរដ្ឋ ហើយដែលបណ្តាលឱ្យមនោគមវិជ្ជា ដែលថាបក្សគឺជាប្រព័ន្ធមួយ ដែលការគ្រប់គ្រងរបស់បក្សកំពុងបាត់បង់ភាពសមស្របរបស់ខ្លួន»។
វាអាចមានរយៈពេលច្រើនឆ្នាំ នាពេលអនាគត ប៉ុន្តែ ក្រុមអ្នកសង្កេតនិយាយថា ការផ្លាស់ប្តូរគឺមិនអាចជៀសផុតទេ សម្រាប់ប្រទេសវៀតណាម ខណៈពេលដែលកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចលុបលើមនោគមវិជ្ជាកុម្មុយនីស្ត និងភាពស្របច្បាប់របស់បក្ស៕
