នៅពេលកងកម្លាំងសន្តិសុខចុះឆែកឆេរភូមិ Dong Tam កាលពីដើមឆ្នាំមុនអ្នកសរសេរប្លុកជនជាតិវៀតណាមឈ្មោះ Bui Thi Minh Hang បានផ្សាយផ្ទាល់តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតនូវបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយនឹងស្ត្រីម្នាក់ ដែលកូនអាយុ៣ឆ្នាំរបស់គាត់ បានត្រូវផ្សែងបង្ហូរទឹកភ្នែក។
អ្នកស្រី Hang បានប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមដើម្បីរាយការណ៍ពីការចុះឆែកឆេរនេះ ដែលជាផ្នែកមួយនៃជម្លោះដីធ្លីដ៏យូរមកហើយ។ ប៉ុន្តែការបង្ហោះរបស់អ្នកសរសេរប្លុករូបនេះត្រូវបានលុបចេញយ៉ាងលឿនពីបណ្តាញសង្គម Facebook និងY ouTube ហើយប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយមក អ្នកស្រីត្រូវបានចាប់ខ្លួន។ អ្នកស្រី Hang ត្រូវបានឃុំខ្លួនរយៈពេល៨ម៉ោង និងត្រូវបានចោទសួរពីសារបង្ហោះរបស់អ្នកស្រី។
នេះមិនមែនជាការចាប់ខ្លួនលើកដំបូងសម្រាប់អ្នកស្រី Hang នោះទេ។ អ្នកស្រីធ្លាប់បានជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលបីឆ្នាំពីបទ «បង្កការរំខានដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ»។ ប៉ុន្តែជាមួយនឹងការចាប់ខ្លួននេះ អ្នកស្រី Hang ក៏បានបាត់បង់គណនីបណ្តាញសង្គមរបស់អ្នកស្រីផងដែរ។
អ្នកស្រី Hang បានប្រាប់ VOA ថា៖ «ខ្ញុំត្រូវបានផ្តាច់ចេញ [ពីFacebook] អស់រយៈពេល៩ខែមកហើយ។ រាល់គណនីផ្សេងៗដែលខ្ញុំបានបង្កើតឡើង គឺត្រូវបានបិទទាំងអស់»។
អ្នកសរសេរប្លុករូបនេះបាននិយាយថា សារបង្ហោះរបស់អ្នកស្រីដែលត្រូវបានលុបចោលនៅក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំមកនេះ គឺបានរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ឬការចាប់ខ្លួន។
សេចក្តីប្រកាសពីបណ្តាញសង្គម Facebook ដែលត្រូវបានបញ្ជូនមកអ្នកស្រី Hang និងដែល VOA បានឃើញលើកឡើងថា អ្នកស្រី «បានរំលោភបំពានបទដ្ឋានសហគមន៍ក្នុងបណ្តាញសង្គម»។
អ្នកសរសេរប្លុករូបនេះបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងតវ៉ាទៅវិញ ប៉ុន្តែនិយាយថា នាងមិនទាន់បានឮពីក្រុមហ៊ុនFacebook វិញនោះទេ។
អ្នកស្រី Hang គឺជាមនុស្សម្នាក់នៅក្នុងចំណោមអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមមួយចំនួន នៅវៀតណាមរួមមាន អ្នកសារព័ត៌មាន សកម្មជន និងអ្នកសរសេរប្លុកដែលបានប្រាប់ VOA ថា សារបង្ហោះរបស់ពួកគេត្រូវបានលុបចោល ឬគណនីត្រូវបានបង្កក ខណៈមានការកើនឡើងនូវការរឹតត្បិតខ្លឹមសារតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតនៅវៀតណាម។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិបានពណ៌នាបណ្តាញសង្គម Facebook និង YouTube ជា«កន្លែងប្រមាញ់សម្រាប់ការរឹតត្បិត កងកម្លាំងលុកលុយតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត និងគណនីក្លែងបន្លំដែលទទួលការឧបត្ថម្ភពីរដ្ឋ»។
នៅក្នុងរបាយការណ៍មួយកាលពីខែមុន អង្គការគាំពារសិទ្ធិមួយនេះនិយាយថា បណ្តាញសង្គមទាំងនេះ «កាន់តែឃុបឃិត» ជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលដើម្បីរឹតត្បិតសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។
ក្រសួងការបរទេសវៀតណាមច្រានចោលរបាយការណ៍នេះ និងបាននិយាយថា អាជីវកម្មបរទេសត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យមានប្រតិបត្តិការនៅក្នុងប្រទេស «ដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានស្របតាមច្បាប់វៀតណាម»។
ក្រសួងព័ត៌មាន និងសារគមនាគមន៍វៀតណាមបានលើកឡើងកាលពីខែមុនថា អាជ្ញាធរបានលុបចោលសារបង្ហោះដែលខុសច្បាប់ ឬចែករំលែកព័ត៌មានឃោសនា។
ក្រុមហ៊ុនបណ្តាញសង្គមខាងលើនិយាយថា ពួកគេត្រូវបានចងដោយច្បាប់និងគោលនយោបាយរបស់ប្រទេសនីមួយៗនៅក្នុងការលុបចេញ ឬស៊ើបអង្កេតសារបង្ហោះដែលត្រូវបានចាត់ទុកថា ខុសច្បាប់។
ការរឹតត្បិតសេរីភាពតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត
វៀតណាមមានកំណត់ត្រាសេរីភាពតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអន់ខ្សោយដោយមានចំណាត់ថ្នាក់ ១៧៥ ក្នុងចំណោម ១៨០ប្រទេស ដែលចំណាត់ថ្នាក់ទី១ គឺមានសេរីភាពជាងគេ។ នេះបើយោងទៅតាមសន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានចងក្រងដោយអង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន។
នៅក្នុងបរិយាកាសដែលការទទួលព័ត៌មានឯករាជ្យមានកម្រិត សេរីភាពនៅក្នុងការបញ្ចេញមតិបានរីកចម្រើននៅតាមបណ្តាញសង្គម Facebook និង YouTube។
Facebook គឺជាបណ្តាញសង្គមដែលមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងជាងគេនៅវៀតណាម ដោយមានអ្នកប្រើប្រាស់ចំនួន៦៥លាននាក់ ដែលនេះជាចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់ធំជាងគេទីប្រាំពីរនៅលើពិភពលោក និងជាទីផ្សារដ៏ធំជាងគេបង្អស់មួយរបស់ក្រុមហ៊ុន Facebook នៅអាស៊ី។ នេះបើយោងតាមតួលេខពីក្រុមហ៊ុនទិន្នន័យទីផ្សារ Statista។
អ្នកសរសេរប្លុកលោក Doan Bao Chau បាននិយាយថា វត្តមាននៃបណ្តាញសង្គម ជាពិសេស បណ្តាញសង្គម Facebook ដើរតួយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងប្រទេសដែលមិនមានសេរីភាពសារព័ត៌មាន។
លោក Truong Chau Huu Danh គឺជាអ្នកសារព័ត៌មានដែលបម្រើការឲ្យសារព័ត៌មានគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ រួមមានសារព័ត៌មាន Lao Dong មានអ្នកតាមដានលើបណ្តាញសង្គមចំនួន ១៦៨.០០០នាក់។ លោកបានយល់ស្របជាមួយលោក Chau ដោយនិយាយថា៖ «ចាប់តាំងពីថ្ងៃដែល Facebook បានបើកឲ្យប្រើប្រាស់នៅវៀតណាម ការយល់ដឹងរបស់ពលរដ្ឋបានកើនឡើងយ៉ាងច្រើន»។
ប៉ុន្តែនាពេលថ្មីៗនេះ អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិនិយាយថា អាជ្ញាធរបានបង្ក្រាបការបញ្ចេញមតិនៅតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ដែលត្រូវបានចាត់ទុកថា «គំរាមកំហែងមកលើរបបដឹកនាំប្រទេស»។
អ្នកសរសេរប្លុកលោក Chau បាននិយាយថា ការមានសារបង្ហោះត្រូវបានលុបចេញពីបណ្តាញសង្គមគឺជារឿងធម្មតានៅវៀតណាម។ លោកបានថ្លែងថា៖ «មិត្តភក្តិខ្ញុំជាច្រើននាក់ត្រូវបានគេលុបសារបង្ហោះចេញពី Facebook និងថែមទាំងត្រូវបានបិទគណនីទៀតផង ដោយសារការសរសេរអំពីបញ្ហារសើបនិងការរិះគន់ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល»។
លោក Danh បាននិយាយថា សារបង្ហោះជារឿយៗត្រូវបានលុបចោលដោយមិនមានហេតុផលជាក់លាក់។ លោកបានថ្លែងថា៖ «ពួកគេគ្រាន់តែនិយាយថា សារនោះរំលោភច្បាប់ក្នុងស្រុកតែប៉ុណ្ណោះ»។
លោក Danh ដែលជាអ្នកសារព័ត៌មានដែលបានបង្កើតគេហទំព័រព័ត៌មានមួយតាមបណ្តាញសង្គម Facebook ឈ្មោះថា Bao Sach (មានន័យថា កាសែតស្អាតស្អំ) ត្រូវបានលុបសារបង្ហោះ នៅពេលលោកបានប្រើប្រាស់ទំព័រFacebook នេះដើម្បីសរសេរអំពីការប្រព្រឹត្តខុសនៅក្នុងគម្រោងហិរញ្ញប្បទានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។
លោក Danh បាននិយាយថា សារបង្ហោះពីរឿងក្តីពុករលួយក្នុងខេត្ត Binh Duong ដែលបានទាក់ទាញអ្នកតាមដាន និងការឆ្លើយឆ្លងរាប់ពាន់ក៏ត្រូវបានលុបចោលផងដែរ បន្ទាប់ពីត្រូវបានចាត់ទុកថា «ត្រូវរឹតត្បិតតាមច្បាប់ក្នុងស្រុក»។
លោក Danh បានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងតវ៉ាទៅវិញ ប៉ុន្តែពួកគេមិនបានឆ្លើយតប ឬអាចនៅស្ងៀម»។
មួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីលោក Danh បាននិយាយជាមួយ VOA ប៉ូលិសបានចាប់ខ្លួនលោកក្រោមការចោទប្រកាន់ពីបទ «រំលោភបំពានសេរីភាពប្រជាធិបតេយ្យ» ពាក់ព័ន្ធនឹងសារបង្ហោះរបស់លោក និងបានដាក់ឲ្យលោកជាប់ឃុំរយៈពេលបីខែ។ ប្រសិនបើត្រូវរកឃើញថាមានទោស លោកអាចប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលប្រាំពីរឆ្នាំ។
ចន្លោះប្រហោងផ្លូវច្បាប់
ច្បាប់បញ្ញត្តិលើក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់សេវាកម្មអ៊ីនធឺណិតហាក់ដូចជាបានបង្កើនសំណើឲ្យគោរពតាម។
ច្បាប់សន្តិសុខប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតវៀតណាម ដែលត្រូវបានអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩ តម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុនបណ្តាញសង្គមអនុលោមតាមច្បាប់ក្នុងស្រុករួមមានការបើកការិយាល័យនិងរក្សាទុកទិន្នន័យអ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងប្រទេសដែលខ្លួនមានប្រតិបត្តិការ។
ក្រឹត្យដោយឡែកមួយទៀតដែលត្រូវបានប្រកាសកាលពីខែកុម្ភៈអនុញ្ញាតឲ្យមានការព្យួរអាជ្ញាបណ្ណរហូតដល់ពីរឆ្នាំសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនណាដែលបំពានច្បាប់ តាមរយៈការខកខានក្នុងការលុបចោលសារបង្ហោះដែលអាជ្ញាធរចាត់ទុកថា ខុសឆ្គង។
ក្រសួងព័ត៌មាននិងសារគមនាគមន៍វៀតណាមកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែធ្នូ បាននិយាយថា នៅឆ្នាំ២០២០ បណ្តាញសង្គម Facebook និង YouTube បានយល់ស្របជាមួយនឹងសំណើដើម្បីលុបចោលរាល់សារបង្ហោះដែលខ្លួនចាត់ទុកថា «ខុសច្បាប់» និងបានលុបចោលគណនីទំព័រ ឬប៉ុស្តិ៍រាប់រយ ដែលមានផ្ទុក«ការឃោសនាប្រឆាំងនឹងគណបក្សដឹកនាំប្រទេស និងរដ្ឋាភិបាល»។
របាយការណ៍តម្លាភាពដែលត្រូវបានបញ្ចេញដោយក្រុមហ៊ុន Facebook និងក្រុមហ៊ុន Google ដែលម្ចាស់ YouTube ក៏បានបង្ហាញថា បណ្តាញសង្គមទាំងពីរនេះបានលុបចោលសារបង្ហោះ និងវីដេអូរាប់រយតាមសំណើរបស់រដ្ឋាភិបាល។
ក្រុមហ៊ុន Facebook បាននិយាយថាខ្លួន «បានដាក់កំហិតលើការចូលប្រើប្រាស់» ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងរបាយការណ៍អំពីខ្លឹមសារ«ប្រឆាំងនឹងបក្សកុម្មុយនីស្ត និងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម» ក្នុងចំណោមសារដទៃទៀត។ ក្រុមហ៊ុន Google និយាយថា ខ្លួនបានលុបចេញសារបង្ហោះផ្សេងៗដែលត្រូវបានចាត់ទុកថា រំលោភបំពានច្បាប់ក្នុងស្រុក ដោយសំណើសុំឲ្យលុបចោលភាគច្រើនពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលគឺពាក់ព័ន្ធនឹងការរិះគន់នយោបាយ។
កាលពីខែមេសា ក្រុមហ៊ុន Facebook បាននិយាយថា ខ្លួនត្រូវបានបង្ខំឲ្យ«បង្កើនកាន់តែខ្លាំង» ការអនុលោមតាមច្បាប់ក្នុងស្រុក បន្ទាប់ពីមានការចែងច្បាស់ថា ការខកខានមិនគោរពតាមច្បាប់នេះនឹងនាំឲ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបិទចោលសេវាកម្មរបស់ក្រុមហ៊ុនទាំងស្រុង។
អ្នកនាំពាក្យឲ្យក្រុមហ៊ុន Facebook មួយរូបបានប្រាប់ VOA ថា នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ ក្រុមហ៊ុនបានរង «សម្ពាធបន្ថែមពីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមឲ្យរឹតត្បិតលើខ្លឹមសារបង្ហោះច្រើនជាងនេះ»។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបាននិយាយថា៖ «យើងនឹងធ្វើអ្វីទាំងអស់តាមតែអាចធ្វើបានដើម្បីធានាថា សេវាកម្មរបស់យើងនៅមានសម្រាប់ពលរដ្ឋ ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចបន្តបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួនបាន»។
នៅពេលត្រូវស្នើសុំអត្ថាធិប្បាយ ក្រុមហ៊ុន Google បានស្នើឲ្យ VOA ចូលមើលគោលនយោបាយរបស់ក្រុមហ៊ុន។ ក្រោមគោលនយោបាយនេះ ក្រុមហ៊ុន Google និយាយថា ខ្លួនពឹងផ្អែកលើរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងការផ្តល់ដំណឹងពីខ្លឹមសារបង្ហោះខុសច្បាប់ ហើយខ្លួន «នឹងរឹតត្បិតតាមភាពសមស្រប» លើសារបង្ហោះនោះបន្ទាប់ពីត្រួតពិនិត្យរួច។
អ្នកប្រើប្រាស់ YouTube នៅវៀតណាមបានរអ៊ូរទាំពីការរឹតត្បិតកាន់តែខ្លាំងលើខ្លឹមសារបង្ហោះណាមួយដែលត្រូវបានចាត់ទុកថា មានលក្ខណៈរសើបពីសំណាក់អាជ្ញាធរ។ នេះបើយោងទៅតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ។
អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យលោក Vo Van Tao និយាយថា កងកម្លាំងសន្តិសុខរបស់រដ្ឋ និងគណនីក្លែងក្លាយឧបត្តម្ភដោយរដ្ឋបានកេងចំណេញពី«ចន្លោះប្រហោងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា» តាមរយៈការបញ្ជូនរបាយការណ៍ប្តឹងទៅក្រុមហ៊ុន Facebook និង Google ដើម្បីស្នើឲ្យមានការលុបខ្លឹមសារបង្ហោះផ្សេងៗចេញពីបណ្តាលសង្គមទាំងនោះ។
នៅចុងឆ្នាំ ២០១៧ វៀតណាមបានប្រកាសដាក់ពង្រាយកងកម្លាំង Force 47 ដែលជាកងកម្លាំងតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតមានសមាជិក ១០.០០០នាក់ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមអ្នករិះគន់នៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។ អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិនិយាយថា បេសកកម្មរបស់កងកម្លាំងនេះគឺដើម្បីធ្វើទុកបុកម្នេញ និងគំរាមកំហែងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនៅតាមបណ្តាញសង្គម។
«ការផ្តោតលើប្រាក់ចំណេញជាជាងគោលការណ៍»
នៅក្នុងសវនាការសភាមួយកាលពីខែវិច្ឆិកា សមាជិកព្រឹទ្ធសភាលោក Marsha Blackburn ដែលជាសមាជិកគណបក្សសាធារណរដ្ឋមកពីរដ្ឋ Tennessee បានចោទប្រកាន់ក្រុមហ៊ុន Facebook ពីការ«ផ្តោតលើប្រាក់ចំណេញជាជាងគោលការណ៍» ដោយរឹតត្បិតខ្លឹមសាររបស់អ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមនេះក្នុងប្រទេសវៀតណាម តួកគី និងរុស្សី ទៅតាមការចង់បានរបស់របបផ្តាច់ការ។
ប្រទេសវៀតណាមដែលមានប្រជាជនចំនួន៩៦លាននាក់ គឺជាទីផ្សារផ្តល់ប្រាក់ចំណេញធំមួយសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន Facebook និងGoogle។ នៅឆ្នាំ ២០១៨ ក្រុមហ៊ុន Facebook បានកត់ត្រាប្រាក់ចំណូលជិត១ពាន់លានដុល្លារ ស្នើនឹងសឹងមួយភាគបីនៃប្រាក់ចំណូលសរុបរបស់ខ្លួននៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ នេះបើយោងទៅតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ។ ក្រុមហ៊ុន Google រកចំណូលបាន ៤៧៥លានដុល្លារនៅវៀតណាមអំឡុងពេលដូចគ្នានេះ ដែលភាគច្រើនគឺបានមកពីការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មនៅលើ YouTube។
លោក Chau បាននិយាយថា៖ «ពួកគេជាក្រុមហ៊ុនប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាដើម្បីធ្វើជំនួញ ហើយសម្រាប់ពួកគេដែលជាធុរជន ប្រាក់ចំណេញគឺជាអាទិភាពទី១។ ប្រសិនបើពួកគេត្រូវស្ថិតនៅប្រទេសណាមួយ ពួកគេនឹងត្រូវសម្របសម្រួលជាមួយនឹងអាជ្ញាធរនៅក្នុងប្រទេសនោះដើម្បីធ្វើប្រតិបត្តិការ ហើយខ្ញុំគិតថា ពួកគេមិនខ្វល់ច្រើនពីបទដ្ឋានជារួមដូចជា សេរីភាពនៅក្នុងការបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិបញ្ចេញទស្សនៈនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រុមហ៊ុន Facebook បានប្រាប់ VOA ថា មនុស្សរាប់លាននាក់ពឹងផ្អែកលើគេហទំព័ររបស់ក្រុមហ៊ុនដើម្បីទាក់ទងជាមួយនឹងគ្រួសារ មិត្តភក្តិ ឬអតិថិជន។ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះនិយាយថា៖ «យើងមិនមែនត្រូវគ្នារហូតនោះទេជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលលើបញ្ហាដូចជាការបញ្ចេញមតិយោបល់ រួមទាំងនៅវៀតណាមផងដែរ ប៉ុន្តែយើងខិតខំធ្វើការដើម្បីការពារសិទ្ននេះនៅជុំវិញពិភពលោក»។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិបានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកចាត់វិធានការដើម្បីធានាថា ក្រុមហ៊ុនដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិកគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ស្របតាមគោលការណ៍ណែនាំអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្ស។ គោលការណ៍ទី១១ ចែងថា ធុរកិច្ចនានាត្រូវគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។
សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សដែលគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនត្រូវបានបិទកាលពីមុនមកបានប្រាប់ VOA ថា៖ «ខ្ញុំគិតថា រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកជាពិសេសសភាអាមេរិកមានសមត្ថភាពក្នុងការកំណត់ច្បាប់ឬបទបញ្ញត្តិនានាដែលនឹងធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុនផ្លាស់ប្តូរគំរូអាជីវកម្មរបស់ខ្លួន កុំឲ្យប៉ះពាល់សិទ្ធិមនុស្ស និងអ្វីៗមួយចំនួនទៀត»។
លោក Ming Yu Hah នាយករងប្រចាំតំបន់សម្រាប់យុទ្ធនាការប្រចាំអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិមានទស្សនៈដូចគ្នា ដោយលោកលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថា៖ «ក្រុមហ៊ុននានារួមទាំងក្រុមហ៊ុន Facebook និង Google មានការទទួលខុសត្រូវក្នុងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកន្លែងណាដែលពួកគេមានប្រតិបត្តិការ»។
លោក Tao ក៏បាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកគួរដាក់សម្ពាធបន្ថែមលើក្រុមហ៊ុនទាំងនោះដើម្បីឲ្យមានការការពារសិទ្ធិច្រើនជាងមុន។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ក្រុមហ៊ុន Facebook គឺជាក្រុមហ៊ុនដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ពួកគេត្រូវគោរពច្បាប់និងនិយ័តកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដូច្នេះ ខ្ញុំគិតថាប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកជំរុញខ្លាំង និងរារាំងក្រុមហ៊ុនទាំងនោះមិនឲ្យបំពានសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋនៅតាមបណ្តាប្រទេសនានានៅលើសាកលលោក មិនត្រឹមតែសហរដ្ឋអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះទេ នោះនឹងមានប្រសិទ្ធិភាព»។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិបានព្រមានថា រដ្ឋាភិបាលប្រទេសដទៃទៀតអាចប្រកាន់យកនូវយុទ្ធសាស្ត្ររឹតត្បិតដូចនេះ ដែលតម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យារឹតបន្តឹងការរឹតត្បិតលើខ្លឹមសារ។ អង្គការគាំពារសិទ្ធិនេះបាននិយាយថា ការធ្វើដូចនេះនឹង «បង្កការប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងទៅលើសេរីភាពនៅក្នុងការបញ្ចេញទស្សនៈ»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោកណឹម សុភ័ក្រ្តបញ្ញា
