ទីក្រុងការ៉ាកាស៖ ប្រទេសវេណេហ៊្សូឡា (Venezuela) មានអណ្តូងប្រេងយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ហើយទ្រព្យសម្បតិ្តបានមកពីប្រេងកំពុងផ្តល់អំណាចដល់យុទ្ធនាការរបស់លោកប្រធានាធិបតី ហ៊ូហ្គោ ឆាវេស (Hugo Chavez) ក្នុងការលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រ និងប្រែក្លាយប្រទេសនេះឲ្យទៅជាឋានសួគ៌សង្គមនិយមមួយ។ ប៉ុន្តែ ក្រុមអ្នករិះគន់ចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាល ពីបទចាត់ចែងឧស្សាហកម្មប្រេងដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ មិនបានត្រឹមត្រូវ។
តំបន់ក្រីក្រនៅក្បែរជើងភ្នំដែលមានលំនៅដ្ឋានតោកយ៉ាក និងផ្លូវដើរយ៉ាងតូចចង្អៀតហ៊ុមព័ទ្ធជុំវិញទីក្រុងការ៉ាកាស។ សហគមន៍ដ៏យ៉ាប់យឺនក្នុងភាពអស់សង្ឃឹម និងគ្មានច្បាប់ទម្លាប់ទាំងនេះជាតំបន់រឹងមាំ ដែលលោកប្រធានាធិបតីវេណេហ៊្សូអេឡា ហ៊ូហ្គោ ឆាវេស យកធ្វើជាមូលដ្ឋាននៃការគាំទ្ររបស់លោក។
លោកប្រធានាធិបតី ឆាវេស បានធ្វើវិនិយោគយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ដើម្បីធ្វើឲ្យសហគមន៍ទាំងនេះប្រសើរឡើង ហើយកាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានធ្វើដំណើរមកកាន់តំបន់២៣ដឺអេណឺរ៉ូ (23 de Enero) ដើម្បីត្រួតពិនិត្យផ្ទះសម្បែងដែលជួសជុលឡើងវិញ ក្រោមមូលនិធិរបស់រដ្ឋ។
នៅទីនេះ ប្រាក់បានមកពីប្រេងបានហូរចូលដោយផ្ទាល់តែម្តង។ លោកប្រធានាធិបតី ឆាវេស បានបញ្ជាក្រុមហ៊ុនប្រេងរបស់រដ្ឋឈ្មោះ PDVSA ឲ្យកសាង និងចាត់ចែងមជ្ឈមណ្ឌលសេវាសង្គមធំមួយ។
នៅឯគ្លីនិកថែទាំវេជ្ជសាស្រ្តមួយកន្លែង លោកមីហ្គែល (Miguel) ជាជាងគំនូរមានអាយុ២៣ឆ្នាំ ត្រូវបានគេព្យាបាលរោគរលាកក្រពះ។
«ខ្ញុំមិនចាំបាច់បង់ប្រាក់លើអ្វីទាំងអស់។ អ្វីៗនៅទីនេះ សាធារណជនមិនចាំបាច់បង់ប្រាក់ទេ។ សេវានេះគួរតែមានបន្ត។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា វានឹងមានបន្ត ពីព្រោះយើងនឹងធ្វើឲ្យប្រទេសវេណេហ៊្សូអេឡា បានប្រសើរឡើង»។
ហើយតើនរណាទៅ ដែលលោកមីហ្គេល បានថ្លែងអំណរគុណសម្រាប់ការព្យាបាលនេះ?
«លោកប្រធានាធិបតី ឆាវេស។ លោកប្រធានាធិបតី ហ៊ូហ្គោ ឆាវេស បានធ្វើកិច្ចការទាំងអស់នេះជាមួយនឹងការបដិវត្តន៍»។
នៅឯសិក្ខាសាលាមួយនៅក្បែរនោះ ប្រជាពលរដ្ឋបានកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់សម្រាប់និយោជិករបស់ក្រុមហ៊ុនប្រេងរដ្ឋ PDVSA និងអ្នកគាំទ្ររបស់លោក ឆាវេស។ មនុស្សជាច្រើន ដែលធ្វើការជាទម្ងន់នៅទីនេះ មានវ័យ៥០ឆ្នាំ និង៦០ឆ្នាំ ហើយនិយាយថា ពួកគេមិនអាចរកការងារធ្វើបានទេនៅក្នុងវិស័យឯកជន ដោយមិនចាំបាច់និយាយអំពីប្រាក់ខែ ដែលអាចរស់នៅបានដោយស្រួលនោះផង។
«បើទោះជាយើងមានវ័យចំណាស់ហើយក៏ដោយ យើងមកទីនេះដើម្បីធ្វើការងារ។ ករណីនេះនឹងមិនអាចទៅរួចឡើយនៅកន្លែងផ្សេងៗទៀត គឺមិនអាចទៅរួចទេ ប្រសិនបើនេះជាប្រតិបតិ្តការឯកជននោះ»។
នៅកន្លែងផ្សេងៗនៅក្នុងទីក្រុងការ៉ាកាស ប្រាក់ចំណូលបានមកពីប្រេងបានផ្តល់ហរិញ្ញវត្ថុដល់សេវាកម្មឡានថ្មីៗដើរដោយខ្សែកាប សម្រាប់សហគមន៍នៅក្បែរជើងភ្នំ។ នៅក្នុងតំបន់មួយទៀត អ្នកតាំងទីលំនៅ ដូចជាលោកហូសេ រ៉ូឌ្រីហ្គេស (Jose Rodriguez) បានចង្អុលបង្ហាញទៅគ្លីនិកធ្មេញមិនយកថ្លៃមួយ ហើយនិងតារាងបាល់បោះមួយកន្លែង។
«មនុស្សជាច្រើនសួរថា តើប្រាក់បានមកពីប្រេង ចំណាយទៅលើអ្វី? បាទ ខ្ញុំឃើញប្រាក់ខ្លះបានយកមកប្រើនៅទីនេះ ក្នុងសហគមន៍របស់ខ្ញុំ»។
ប៉ុន្តែមិនមែនមនុស្សគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែរំភើបចិត្តនោះទេ។ នៅទីក្រុងមួយទៀតឆ្លងពីតំបន់២៣ដឺអេណឺរ៉ូ គឺជាតំបន់មួយរបស់អ្នករកស៊ីកាក់កបរបស់ទីក្រុងការ៉ាកាស និស្សិតផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្ត ឈ្មោះក្លូឌីយ៉ា ប៉េរ៉េស្ហ៍ (Claudia Perez) បានចោទប្រកាន់ លោកប្រធានាធិបតី ឆាវេស ពីបទផ្គាប់ចិត្តអ្នកគាំទ្ររូបលោកតែប៉ុណ្ណោះ ដែលធ្វើឲ្យខូចប្រយោជន៍ដល់អ្នកផ្សេងទៀត។
«លោក មើលថែតែអ្នកណា ដែលគាំទ្ររូបលោក និងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក មិនមែនអ្នកដែលមានទស្សនៈខុសប្លែកពីលោកទេ»។
ហើយ កញ្ញា ក្លូឌីយ៉ា ប៉េរ៉េស្ហ៍ និយាយថា កម្មវិធីរបស់លោក ឆាវេស មិនក្រឡេកមើលទៅវែងឆ្ងាយឡើយ។
«ប្រេងមិនអាចធ្វើអ្វីៗបានគ្រប់យ៉ាងនោះទេ។ ថ្ងៃណាមួយ ប្រេងនឹងរីងអស់។ ហើយ យើងមិនបានធ្វើអ្វីសោះ ដើម្បីបង្កើតទ្រព្យសម្បតិ្តតាមរបៀបផ្សេងទៀត»។
លោកប្រធានាធិបតី ឆាវេស បានអួតអាងថា ប្រទេសរបស់លោកមានប្រេងគ្រប់គ្រាន់ល្មម សម្រាប់រយៈពេលរហូតដល់១០០ឆ្នាំទៅមុខទៀត។ ហើយលោក ប្រហែលជានិយាយត្រូវ។
ការស្ទាបស្ទង់ខាងភូមិសាស្រ្តថ្មីៗបង្ហាញថា អណ្តូងប្រេងរបស់ប្រទេសវេណេហ៊្សូអេឡា បានធ្វើឱ្យអណ្តូងប្រេងនៅប្រទេសអារ៉ាប់ប៊ី សាអូឌី (Saudi Arabia)មើលឃើញតូចទៅវិញ។ លោក ហ្វន់ ខាឡូស សូសា (Juan Carlos Sosa) ជាអ្នកវិភាគប្រេងរបស់ប្រទេសវេណេហ៊្សូអេឡាមានប្រសាសន៍ថា ប៉ុន្តែ ការដែលមានប្រេងវាជារឿងមួយ។ ការថែរក្សាឧស្សាហកម្មប្រេង ដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ និងការប្រើប្រាស់ប្រាក់ចំណូលប្រកបដោយភាពឆ្លាតវៃ គឺជារឿងមួយផ្សេងទៀត។
«ដោយមកពីប្រាក់ចំណូលបានមកពីប្រេងស្ទើរតែទាំងអស់ ដែល PDVSA ទទួលបាន ត្រូវបានប្រើក្នុងគោលបំណងក្រៅពីប្រេង ដូច្នេះ PDVSA មិនអាចថែរក្សាអណ្តូងប្រេង ហើយធ្វើឲ្យអណ្តូងប្រេងទាំងនេះមានដំណើរការល្អបានទេ។ PDVSA គ្មានថវិកាឡើយ ដូច្ឋេះ PDVSA ត្រូវតែបិទអណ្តូងប្រេងទាំងនោះចោល។ ហើយ ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនបរទេសជាច្រើនមិនបានផ្តល់កម្លាំងលើកទឹកចិត្តក្នុងការវិនិយោគទៅលើប្រតិបតិ្តការប្រេង ផលិតកម្មប្រេងត្រូវជាប់គាំង»។
បើយោងតាមលោក សូសា ផលិតកម្មប្រេងរបស់ប្រទេសវេណេហ៊្សូអេឡា បានធ្លាក់ចុះចំនួន១ភាគ៣ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ឆាវេស។
លោក បានបន្ទោសទៅលើកម្មវិធីសង្គមរបស់ PDVSA ដែលមានប្រជាប្រិយភាពយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងចំណោមជនក្រីក្រ។
«ជាជាងគ្រប់គ្រងឱ្យបានដិតដល់លើផលិតកម្មប្រេង និងការលក់ជាអន្តរជាតិ ប្រធានរបស់ក្រុមហ៊ុនប្រេងរដ្ឋ PDVSA ត្រូវខ្វាយខ្វល់ពីរឿងផ្សេងៗទៀតរាប់ពាន់។ ហើយគ្មានកិច្ចការណាមួយដែលធ្វើបានល្អឡើយ»។
ហើយ បើយោងតាមលោក អ៊ឡានដូ អូឆាវ (Orlando Ochoa) ជាសេដ្ឋវិទូនៅឯសាកលវិទ្យាល័យកាតូលីក (Catholic University) របស់ប្រទេសវេណេហ៊្សូអេឡា គឺថា ការចែកចាយប្រាក់ ជាជំនួយផ្ទាល់ៗ ជាជាងផ្តោតទៅលើការអភិវឌ្ឍន៍រយៈពេលវែង លោកប្រធានាធិបតី ឆាវេស បែរជាកំពុងលាក់បាំងភាពក្រីក្រ ជាជាងដោះស្រាយបញ្ហានេះ។
«ទ្រព្យសម្បតិ្តបានមកពីប្រេងអាចប្រើដើម្បីផ្លាស់ប្តូរ និងធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងដល់មូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសមួយ ដូចធ្លាប់បានធ្វើឡើងនៅក្នុងប្រទេសន័រវ៉ែស្ហ៍ (Norway)។ ឬក៏ ទ្រព្យសម្បត្តិនោះអាចប្រើដើម្បីប៉ះប៉ូវដល់អតុល្យភាពសេដ្ឋកិច្ច ដែលនិងពន្យារពេលដល់ការឈឺចាប់ ដូចដែលបានធ្វើនៅក្នុងប្រទេស អ៊ីរ៉ង់ និង វេណេហ៊្សូអេឡានេះ»។
ប៉ុន្តែ លោកប្រធានាធិបតី ឆាវេស មិនធ្វើការសុំទោសចំពោះរបៀបដែលលោកកំពុងចំណាយប្រាក់ចំណូលបានមកពីប្រេងរបស់ប្រទេសវេណេហ៊្សូអេឡាទេ។
«យើងកំពុងកសាងមន្ទីរពេទ្យ សាកលវិទ្យាល័យ ផ្ទះសម្បែង ផ្លូវយន្តបថ ផ្លូវរថភ្លើង កម្មវិធីសាធារណៈការ ដូចជាការចែកចាយទឹក។ ហើយកិច្ចការទាំងអស់នេះ ត្រូវការចំណាយប្រាក់»។
ហើយប្រាក់ទាំងនោះ មិនគ្រាន់តែពឹងផ្អែកទៅលើផលិតកម្មប្រេងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងទៅលើតម្លៃប្រេងជាសកល ដែលលោកប្រធានាធិបតីឆាវេស មិនអាចការគ្រប់គ្រងបានទេ៕
ប្រែសម្រួលដោយលី សុខឃាង
