ការស៊ើបអង្កេតករណីដ៏ក្តៅគគុកនិងទទួលចំណាប់អារម្មណ៍ច្រើនទៅលើមន្រ្តីប៉ូលិសថៃឋានៈវរសេនីយឯកមួយរូបដែលរងបទចោទប្រកាន់ថាបានសម្លាប់ជំរិតទារប្រាក់ជនសង្ស័យពាក់ព័ន្ធគ្រឿងញៀនម្នាក់ ជាសញ្ញាបង្ហាញពីកិច្ចប្រឹងប្រែងចុងក្រោយរបស់រដ្ឋាភិបាលថៃលើការសន្យាជាយូររបស់ខ្លួនចំពោះកំណែទម្រង់អំពើពុករលួយដ៏ស្អុយគគ្រុកក្នុងស្ថាប័នប៉ូលិសក្នុងប្រទេសនេះនិងក៏ជាសំណុំរឿងដែលសាធារណជនចាប់អារម្មណ៍នោះបានឈានចូលដល់ដៃសភាជាតិថៃហើយ។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញថៃថ្មីឆ្នាំ២០១៧ដែលព្រាងដោយរបបយោធាដែលបានទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យកាលពី៣ឆ្នាំមុននោះបានចែងសន្យាថានឹងមានកំណែទម្រង់ស្ថាប័នប៉ូលិសក្នុងរយៈពេលយ៉ាងយូរ១២ខែចាប់ពីថ្ងៃចូលជាធរមាន។
ប៉ុន្តែ៤ឆ្នាំកន្លងមកនេះ សមាជិកសភាថៃនៅតែជជែកពិភាក្សាគ្នាមិនដាច់ស្រេចលើខ្លឹមសារលម្អិតនៃកំណែទម្រង់នេះនៅឡើយ។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ថ្មីនេះ គឺគណៈរដ្ឋមន្រ្តីថៃបានអនុម័តរួចរាល់និងផ្តល់អនុសាសន៍ជាច្រើនលើកំណែទម្រង់ស្ថាប័នប៉ូលិសហើយរដ្ឋសភាថៃក៏បានជជែកពិភាក្សានិងអនុម័តបានប្រហែល១ភាគ៣នៃចំណុចទាំងអស់នៃច្បាប់នេះកាលពីប្រមាណ៧ខែមុខ គឺនៅថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈដើមឆ្នាំនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយគេមិនរំពឹងថាសមាជិកសភាថៃអាចអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះបានមុនឆ្នាំ២០២២ឡើយ។ ជាក្រឹត្យក្រមច្បាប់នេះត្រូវមានការយល់ព្រមជាមុនសិនពីព្រះមហាក្សត្រMaha Vajiralongkorn តាមបែបបទរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញថៃទើបអាចដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការបាន។
ក្រុមអ្នកវិភាគនិងក្រុមការពារសិទ្ធិមនុស្សបាននិយាយថាសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះមានរំលេចនូវចំណុចវិជ្ជមានមួយចំនួនប៉ុន្តែនៅពុំទាន់ច្បាស់នៅឡើយថាតើចំណុចទាំងនោះគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីអាចជំរុញកំណែទម្រង់ពិតប្រាកដដល់ស្ថាប័នប៉ូលិសដែរឬយ៉ាងណាស្របពេលដែលវប្បធម៌នៃអំពើពុករលួយបានដុះស្នឹមស្រេចទៅហើយនោះនិងរឿងមួយទៀតថា តើឥស្សរជននយោបាយ(អ្នកនយោបាយជាន់ខ្ពស់)ទាំងឡាយដែលបានប្រយោជន៍ពីទម្លាប់អាក្រក់បច្ចុប្បន្ននេះនឹងមានឆន្ទៈអនុវត្តតាមច្បាប់នេះពេញលេញដែរឬយ៉ាងណា។
លោកPaul Chambers ជាសាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យNaresuan University ក្នុងប្រទេសថៃ និងជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវលើស្ថាប័នកងកម្លាំងសន្តិសុខថៃបាននិយាយថា នៅលើក្រដាស «វាជាសេចក្តីព្រាងច្បាប់ដ៏ល្អប្រសើរមួយ»។
ប៉ុន្តែលោកបានបន្ថែមថា៖ «ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាច្បាប់នេះគេនឹងមិនអាចអនុវត្តបានទេពីព្រោះបញ្ហាដ៏ចម្បងក្នុងប្រទេសថៃគឺការអនុវត្តច្បាប់នេះឯង»។
សេចក្តីព្រាងដំបូង
សម្ពាធបន្ថែមដែលនាំឱ្យមានការគិតគូរលើកំណែទម្រង់ស្ថាប័នប៉ូលិសគឺកើតឡើងក្រោយពេលមានការស្លាប់ជនជួញដូរគ្រឿងញៀនឈ្មោះ Jeerapong Thanapat ក្នុងប៉ុស្តិ៍ប៉ូលិសឃុំឃាំងកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែសីហា ក្នុងខេត្ត Nakhon Sawan ភាគកណ្តាលប្រទេសថៃ។ ករណីនេះបានធ្វើឱ្យសាធារណជនមានការចាប់អារម្មណ៍ទូទាំងផ្ទៃប្រទេស ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ក្រោយមក នៅពេលដែលកាមេរ៉ាថតសកម្មភាពចែកចាយតាមបណ្តាញសង្គមអ៊ីនធឺណិតបង្ហាញថា លោកអធិការប៉ុស្តិ៍ប៉ូលិសThitisant Utthanaphon បានធ្វើឱ្យស្ទះដង្ហើមជនសង្ស័យដៃជាប់ខ្នោះដោយរុំក្បាលជនសង្ស័យនោះនឹងថង់ប្លាស្ទិកជាច្រើនជាន់។
ភ្លាមៗបន្ទាប់មកនោះក្រុមប៉ូលិសក៏បានចាប់ខ្លួនលោក Thitisant និងមន្រ្តីផ្សេងៗទៀតដែលចូលដៃជាមួយគាត់ដូចក្នុងវីដេអូកាមេរ៉ា។ លោកអធិការរូបនេះបានសារភាពថាបានបំពានធ្វើបាបជនសង្ស័យប៉ុន្តែបដិសេធថាមិនបានបង្ខំទារប្រាក់សំណូក។
ករណីនេះបានធ្វើឱ្យសាធារណជនចាប់អារម្មណ៍លើសពីអំពើទារុណកម្មរបស់លោកThitisant គឺបែបផែនជីវិតរស់នៅដ៏ហ៊ឺហារបស់លោកដែលឋានៈជាមន្រ្តីប៉ូលិសមួយរូបមានប្រាក់ខែត្រឹមតែ១.៣០០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។ ក្រុមអ្នកស៊ើបអង្កេតបានប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថាលោកវរសេនីយ៍ឯករូបនេះ មានឈ្មោះក្រៅថា «Joe Ferrari» និងមានទ្រព្យសម្បត្តិជាង១៨លានដុល្លារអាមេរិក មានផ្ទះវីឡាដ៏ស្កឹមស្កៃ និងមានរថយន្តស្ព័រទំនើបផុតលេខជាច្រើនគ្រឿង។
រដ្ឋាភិបាលនិយាយថាសេចក្តីព្រាងច្បាប់កំណែទម្រង់ស្ថាប័នប៉ូលិសដែលកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលពិភាក្សាដេញដោលនេះក៏នឹងអាចជួយទប់ស្កាត់ការរំលោភបំពាននានាផងដែរ។
ថ្លែងក្នុងព្រឹទ្ធសភាកាលពីខែមករាកន្លងមកលោក Wissanu Krea-ngam ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់ថាអនុសាសន៍ស្នើឱ្យធ្វើកំណែទម្រង់ស្ថាប័នប៉ូលិសនេះនឹងធ្វើឱ្យមាន«តម្លាភាពនិងប្រសិទ្ធភាពកាន់តែប្រសើរឡើង»ក្នុងជួរកងកម្លាំងប៉ូលិសនិង«ជួយតម្រែតម្រង់កងកម្លាំងប៉ូលិសផងដែរ»។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះមានគោលបំណងបំបាត់ទម្លាប់សូកប្រាក់ដើម្បីឡើងតំណែងដោយងាកមកផ្តោតលើអតីតភាពការងារនិងស្នាដៃបំពេញការងារវិញ។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះក៏ស្នើឱ្យមានក្រុមប្រឹក្សាមួយទទួលបណ្តឹងប្តឹងមន្រ្តីប៉ូលិសនិង «គណៈកម្មាធិការការពារអភិសមាចារនិងក្រមសីលធម៌» ដើម្បីពិនិត្យមើលលើធនធានមន្រ្តីប៉ូលិសផងដែរ។ លោក Wissanu បានថ្លែងក្នុងព្រឹទ្ធសភាថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះនឹងអនុញ្ញាតឱ្យសាធារណជនមានតួនាទីក្នុងការវាយតម្លៃការបំពេញការងាររបស់មន្រ្តីប៉ូលិសប្រចាំនៅមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេប៉ុន្តែចំពោះនីតិវិធីអនុវត្តជាក់ស្តែងលើរឿងនេះនឹងរៀបចំនៅពេលបន្ទាប់។
លោក Chavanut Janekarn មន្រ្តីប៉ូលិសដែលបានចូលនិវត្តន៍ក្រោយបម្រើការក្នុងស្ថាប័នប៉ូលិសអស់ជាង២៥ឆ្នាំនិងជាសមាជិកមួយរូបក្នុងគណៈកម្មការពិនិត្យសេចក្តីស្នើច្បាប់នេះដែលត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួមដោយ គណបក្សប្រឆាំង គឺគណបក្សMove Forward បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេថា៖ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ«អាចដោះស្រាយបញ្ហាមួយចំនួនបានខ្លះដែរ»។
មន្ត្រីប៉ូលិសចូលនិវត្តន៍រូបនេះ មានសង្ឃឹមច្រើនចំពោះក្រុមប្រឹក្សាទទួលបណ្តឹងតវ៉ា។ បច្ចុប្បន្នមន្រ្តីប៉ូលិសដោះស្រាយបណ្តឹងតវ៉ាប្តឹងប៉ូលិសក្នុងលក្ខណៈផ្ទៃក្នុងប៉ុណ្ណោះខណៈក្រុមប្រឹក្សាថ្មីនេះនឹងមានសមាសភាពអតីតមន្រ្តីប៉ូលិស អតីតចៅក្រម និងរដ្ឋអាជ្ញាមេធាវីនិងអ្នកតំណាងនៃការិយាល័យទទួលពាក្យបណ្តឹងប្រជាពលរដ្ឋថ្នាក់ជាតិ(ombudsman) និងគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សនិងផ្នែកផ្សេងៗទៀត។ លោកChavanut សង្ឃឹមថា វានឹងធ្វើឱ្យមានភាពឯករាជ្យខ្លះៗសម្រាប់ការស៊ើបអង្កេតលើករណីប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់នៃមន្រ្តីប៉ូលិសនៅពេលអនាគត។
ការជ្រៀតជ្រែក
ទោះជាយ៉ាងណាក្តីលោក Chavanut បាននិយាយថាសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះនៅចន្លោះប្រហោងចំណុចមួយចំនួនផងដែរដូចជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យមន្រ្តីប៉ូលិសថា្នក់ទាបមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាប៉ូលិសជាតិដែលជាស្ថាប័នបង្កើតគោលនយោបាយនិងជ្រើសរើសតំណែងជាន់ខ្ពស់ដែលបច្ចុប្បន្ននេះបានបំបែកជាស្ថាប័ន២ផ្សេងគ្នាទៅវិញនិងចំណុចមួយទៀតគឺនាយករដ្ឋមន្រ្តីជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាប៉ូលិសជាតិ។
អតីតប្រធានប៉ូលិសមួយរូបដែលបច្ចុប្បន្ននេះបង្រៀនមុខវិជ្ជាច្បាប់និងយុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌនៅសាកលវិទ្យាល័យ Thammasat University របស់ប្រទេសថៃថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំពុំពេញចិត្តលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះទេពីព្រោះមានការជ្រៀតជ្រែកខាងនយោបាយក្នុងស្ថាប័នប៉ូលិសគឺជាបញ្ហាដ៏ធំក្នុងស្ថាប័នប៉ូលិសសព្វថ្ងៃនេះ»។
លោក Yingcheap Atchanont នាយកកម្មវិធីនៃក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិផ្លូវច្បាប់ថៃឈ្មោះiLaw ថ្លែងថា ការអនុញាតឱ្យនាយករដ្ឋមន្រ្តីមានសិទ្ធិជ្រើសតាំងប្រធានប៉ូលិសជាតិគឺអាចធ្វើទៅបានក្នុងបរិបទសង្គមដែលមានប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញប៉ុណ្ណោះ។
ដូចជនជាតិថៃជាច្រើនទៀតដែរលោកជឿថាលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃPrayut Chan-ocha ដែលជានាយឧត្តមសេនីយ៍យោធាមួយរូបដឹកនាំរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ២០១៤និងបានឈ្នះការបោះឆ្នោតរៀបចំទុកក្នុងឆ្នាំ២០១៩ មួយផ្នែកដោយសាររដ្ឋាភិបាលយោធារបស់លោកមុននោះជាអ្នកព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីតាមការចង់បានរបស់លោក។ រដ្ឋាភិបាលលោកធ្លាប់បានបញ្ជាក់ក្តែងៗថាការបោះឆ្នោតនោះមានលក្ខណៈសេរី និងយុត្តិធម៌។
ក្រោមរចនាសម្ព័ន្ធនយោបាយដូចសព្វថ្ងៃនេះលោក Yingcheap បាននិយាយថាសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះនឹងជួយបង្កើនឥទ្ធិពលកងយោធានិងឥស្សរជននយោបាយលើស្ថាប័នប៉ូលិសដោយលោកបញ្ជាក់ថាស្ថាប័នប៉ូលិសបានគាំទ្ររដ្ឋប្រហារនោះ។
លោកបាននិយាយថា៖ «យើងរស់នៅក្រោមរដ្ឋធម្មនុញ្ញមួយដែលបានតាក់តែងឡើងដើម្បីគាំទ្រឱ្យបុគ្គលហ្នឹងក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តីហើយពេលនេះមានច្បាប់ថ្មីអនុញ្ញាតឱ្យបុគ្គលហ្នឹងមានសិទ្ធិអំណាចជ្រើសរើសអ្នកណាក៏បានធ្វើជាប្រធានប៉ូលិសដូច្នេះវាគឺជាសេចក្តីព្រាងច្បាប់ដែលធ្វើឱ្យអំណាចអស់ហ្នឹងកាន់ខ្លាំងឡើងក្នុងរបបនេះដដែល»។
លោកបានបន្ថែមថាសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ«នឹងមិនធ្វើឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរជាប្រព័ន្ធអ្វីសោះឡើយ។ នៅពេលដែលយើងនិយាយពីបញ្ហាក្នុងស្ថាប័នប៉ូលិសយើងដឹងថាមូលហេតុធំបំផុតគឺកើតចេញពីវប្បធម៌ផ្ទៃក្នុងនេះឯង»។
លោក Chambers បាននិយាយថា ក្រុមប៉ូលិសតែងតែមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងស្និទ្ធមិនត្រឹមតែជាមួយស្ថាប័នយោធាទេគឺថែមទាំងស្ថាប័នរាជវាំងដែលជាអំណាចកំពូលក្នុងសង្គមថៃផងដែរហើយកត្តានេះហើយក្លាយជាខែលការពារកុំឱ្យមានកំណែទម្រង់ពិតប្រាកដណាមួយហើយបណ្តាញបក្សពួកទាំងនោះកំពុងតែរីកធំធាត់តាមរយៈការតែងតាំងតំណែងថ្មីៗនេះឯង។ លោកបានលើកឡើងឧទាហរណ៍ស្តែងជាងគេថាប្រធានប៉ូលិសសព្វថ្ងៃនេះលោក Suwat Jangyodsuk គឺជាអតីតជំនួយការព្រះមហាក្សត្រគឺគេតែងតាំងគាត់ផ្លោះរំលងមន្រ្តីដែលមានបទពិសោធន៍ការងារជាច្រើនរូប។
ក្នុងប្រព័ន្ធអំណាចប្រទាក់ក្រឡាគ្នានិងចាក់ស្រេះរឹងមាំបែបនេះលោក Chambers បាននិយាយថារឿងអាស្រូវថ្មីៗពាក់ព័ន្ធនឹងលោកThitisant អាចនឹងមានចំណាត់ការតិចតួចប៉ុណ្ណោះរួចរឿងនេះក៏សាយរលត់ទៅវិញគឺដូចរឿងអាស្រូវនានាកន្លងមកដែរហើយទោះបីជាសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថ្មីនេះអនុម័តក៏ដោយក៏គាត់គិតថាគេមិនអាចអនុវត្តច្រើនបានដែរ។
លោក Chambers បានបន្តថាករណីរឿងអាស្រូវកើតឡើងកាលពីឆ្នាំមុនដែលស្រដៀងនឹងរឿងកំពុងសុះសាយរបស់លោកThitisant ដែរនេះ គឺទាហានមួយចំនួនក្នុងខេត្តNakhon Phanom រងការចោទប្រកាន់ពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើទារុណកម្មបង្ខំឱ្យសារភាពរហូតដល់ស្លាប់ជនសង្ស័យជួញដូរគ្រឿងញៀន។ ក្នុងពេលមានរឿងអាស្រូវនោះគឺ«គ្មានអ្វីប្រែប្រួលសោះឡើយ» ហើយដោយមើលឃើញបែបហ្នឹងហើយ ខ្ញុំគិតថានឹងគ្មានអ្វីផ្លាស់ប្តូរឡើយ។
លទ្ធភាពជាក់ស្តែង
លោកChavanut ចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលទទួលស្គាល់ថាបញ្ហាកំពុងរីករាលដាលធំណាស់។
ថ្លែងទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មានលើករណីលោកThitisant កាលពីចុងខែសីហាកន្លងទៅនេះអ្នកនាំពាក្យអង្គភាពប៉ូលិសលោក Ekarak Limsangkadបានបន្ទោសថាបញ្ហានេះចេញពីតែ«មន្រ្តីពុករលួយមួយចំនួន»ក្នុងជួរកងកម្លាំងប៉ូលិសប៉ុណ្ណោះ មិនមែនស្ថាប័នទាំងមូលទេ។
លោកChavanut បានធ្វើការស្ទង់មតិក្នុងចំណោមអធិការប៉ូលិសថៃដើម្បីជាព័ត៌មានសម្រាប់ចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំព្រឹទ្ធសភាលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់កំណែទម្រង់ស្ថាប័នប៉ូលិសកាលពីដើមឆ្នាំនេះហើយវាបានបង្ហាញថាអំពើពុករលួយបានរីករាលដាលខ្លាំងណាស់ដល់កម្រិតរាតត្បាតមានដូចជាការឧបត្ថម្ភគាំទ្រខាងនយោបាយការឃុបឃិតប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋនិងការស៊ីសំណូកសូកប៉ាន់នានាជាដើម។
លោក Chavanut បានធ្វើការអង្កេតអធិការប៉ូលិសចំនួន២២៣ប៉ុស្តិ៍ក្នុងចំណោមអធិការដ្ឋានប៉ូលិសជាង១.៧០០ទូទាំងប្រទេសថៃ។ ៩០ភាគរយនៃអ្នកចូលរួមអង្កេតនិយាយថា មានការជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយនៅកន្លែងធ្វើការនិងក្នុងការតែងតាំងមុខតំណែងដែលជាឧបសគ្គដ៏ធំសម្រាប់កំណែទម្រង់ស្ថាប័នប៉ូលិស។ ៨០ភាគរយ បានឆ្លើយថាមានអ្នកនយោបាយអ្នកជំនួញ និងក្រុមបងធំនៅមូលដ្ឋានបានប្រើប្រាស់ប៉ូលិសបម្រើផលប្រយោជន៍ខ្លួនបទស្មើសឧក្រិដ្ឋខុសច្បាប់របស់គេ ហើយពួកគេគិតថាអំពើពុករលួយកើតមានទូទៅទៅហើយ។ ៨៣ភាគរយនៃអ្នកចូលរួមអង្កេត និយាយថាការទិញតំណែងក៏ជាឧបសគ្គសំខាន់មួយផងដែរ។
លោក Chavanut បានបន្តថា៖ «ប្រសិនបើគេចង់ធ្វើកំណែទម្រង់ស្ថាប័នប៉ូលិសអ្នកនយោបាយត្រូវតែបន្ថយឥទ្ធិពលខ្លួនក្នុងស្ថាប័នប៉ូលិស។ ប៉ុន្តែអ្នកនយោបាយមិនចង់បន្ថយឥទ្ធិពលខ្លួនក្នុងស្ថាប័នប៉ូលិសទេ។ នេះហើយគឺជាបញ្ហាដ៏ធំ»។
លោកនិយាយថាពេលនេះមានការជជែកដេញដោលស្វិតស្វាញរបស់គណៈកម្មការពិនិត្យសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថ្មីនេះ ក្នុងរឿងតួនាទីនៃមន្ត្រីប៉ូលិសតាមឋានានុក្រមនិងមន្ត្រីតាមការតែងតាំង សមាសភាពនៃក្រុមប្រឹក្សាប៉ូលិសជាតិនិងកិច្ចការលម្អិតផ្សេងៗទៀតបានអូសបន្លាយពេលជាច្រើនណាស់ហើយ។ មកដល់ពេលនេះការជជែកដេញដោលនេះសម្រេចបានត្រឹមតែ១៣ផ្នែកនៃ១៧២ផ្នែកប៉ុណ្ណោះលោកគិតថាគណៈកម្មការពិនិត្យសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថ្មីនេះ មិនអាចសម្រេចចប់សព្វគ្រប់មុនដើមឆ្នាំក្រោយឡើយហើយទំនងអាចនឹងក្រោយពេលហ្នឹងទៅទៀតផង៕
ប្រែសម្រួលដោយកោះ សុគន្ធី
