មនុស្សផ្ទុកមេរោគហ៊ីវ (HIV) ដែលជាមេរោគជំងឺអេដស៍ ប្រឈមមុខខ្ពស់នឹងការឆ្លងជំងឺរបេង។ ហើយជំងឺរបេងអាចធ្វើអោយមនុស្សស្លាប់លឿនជាងជំងឺអេដស៍។ នេះជាមូលហេតុមួយដែលនាំឲ្យមានការរៀបចំសន្និសិទស្តីអំពីជំងឺរបេងនៅទីក្រុង Durban នៃអាហ្វ្រិកខាងត្បូង នៅខែកក្កដាខាងមុខនេះ។ សន្និសីទអំពីមេរោគរបេងនៅឆ្នាំ២០១៦ នឹងនាំមុខសន្និសីទមេរោគអេដស៍អន្តរជាតិលើកទី២១។
ប្រធានសហគមន៍មេរោគអេដស៍អន្តរជាតិ(International AIDS Society)លោក Chris Beyrer(BUY-rer) មានប្រសាសន៍ថា ជំងឺរបេងជាជំងឺឆ្លងមួយក្នុងចំណោមជំងឺឆ្លងដ៏ប្រល័យបំផុតនៅលើពិភពលោក។
មេរោគរបេង និងមេរោគអេដស៍ជា មេរោគរាលដាលដែលទាក់ទងស្អិតរមួតនឹងគ្នា។ពិតណាស់មេរោគរបេងជា ឃាតករមួយទៅហើយ ប៉ុន្តែវាក៏ជាអ្វីដែលយើងហៅថាជា ជំងឹឆ្លងឱកាសនិយមចំពោះមនុស្សដែលមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍។ ហើយវាជាមូលហេតុចម្បងដែលនាំឲ្យមនុស្សមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ស្លាប់។ ប្រមាណ២៥ភាគរយនៃការស្លាប់របស់អ្នកជំងឺអេដស៍ គឺបណ្តាលមកពីមេរោគរបេង ដែលមានបន្ថែមពីលើមេរោគហ៊ីវ។
លោក Beyrer ជាសាស្រ្តាចារ្យខាងជំងឺរាតត្បាតនៅសាកលវិទ្យាល័យ Johns Hopkins University Bloomberg Schoolផ្នែកសុខភាពសារធារណៈ។ លោកបានពន្យល់ពីមូលហេតុដែលអ្នកមានមេរោគអេដស៍ប្រឈមមុខនឹងហានិភ័យខ្លាំងពីមេរោគរបេង។
ការពិតដ៏អកុសលមួយគឺថា មេរោគអេដស៍ ប្រាកដណាស់បានធ្វើអោយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយចុះខ្សោយ។ ហើយនេះជាមូលហេតុដែលវាត្រូវបានគេហៅថា ជាមេរោគធ្វើឲ្យរាងកាយមនុស្សបាត់បង់ភាពស៊ាំ។ ការធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធការពាររាងកាយចុះខ្សោយនេះ មានន័យថា មនុស្សដែលប្រឈមនឹងមេរោគរបេង និងនៅតំបន់មួយចំនួនលើពិភពលោក មនុស្សភាគច្រើនបានប្រឈមនឹងមេរោគរបេងពេលនៅកុមារ ហើយមេរោគនោះរបេងសម្ងំនៅក្នុងខ្លួនពួកគេ ដួចនេះមេរោគរបេងអាចមានដំណើរការវិវត្តសកម្មឡើងនៅក្នុងខ្លួនពួកគេ និងអាចបង្កឲ្យមានការចម្លងបន្ត។
លោកបន្តថា «មេរោគអេដស៍ជាមេរោគរាលដាល ហើយបង្កើនល្បឿនរាលដាលរបស់មេរោគរបេង»។
បញ្ហាទី២ គឺថាមនុស្សមានដំណើរការវិវត្តលឿន ប្រសិនបើពួកគេផ្ទុកទាំងមេរោគអេដស៍ និងមេរោគរបេងក្នុងពេលតែមួយ។ ពួកគេមានទំនោរនឹងមានមេរោគរបេងនៅផ្នែកផ្សេងៗនៃរាងកាយ មិនត្រឹមតែនៅក្នុងសួតទេ។ ហើយ អ្វីដែលអភ័ព្វនោះគឺ ពួកគេមានទំនោរនឹងស្លាប់ដោយសារជំងឺរបេង។
សន្និសីទរបេង២០១៦ គឺព្រឹត្តិការណ៍ដែលមានរយៈពេលពីរថ្ងៃ ហើយដែលបន្តដោយសន្និសីទអេដស៍២០១៦នៅទីក្រុង Durban។ សន្និសីទមេរោគអេដស៍ត្រូវបានធ្វើឡើងលើកចុងក្រោយនៅទីក្រុង Durban នៅឆ្នាំ២០០០។ វាជាលើកដំបូងដែលកិច្ចប្រជុំនេះ ប្រព្រឹត្តិទៅនៅប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ហើយក៏ជាលើកដំបូងដែលការជួបជុំនេះ ផ្តោតទៅលើការប៉ះពាល់ទៅលើសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច ជាជាងទៅលើផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្ត។
លោក Beyrer និយាយថា ការព្យាបាលអ្នកមានមេរោគអេដស៍ និងបង្ការការចម្លងថ្មី គឺ«គន្លឺះសម្រាប់គ្រប់គ្រងមេរោគរបេង»។
នោះគឺជាហេតុផលមួយដែលយើងយល់ថាសន្និសីទនេះមានសារៈសំខាន់ ដោយការត្រឡប់មកទ្វីបអាហ្វ្រិកវិញបន្ទាប់ពីរយៈពេល១៦ឆ្នាំ ដើម្បីលើកឡើងអំពីទំនាក់ទំនងរវាងមេរោគរបេង និងមេរោគអេដស៍។
មេរោគរបេងមានជាច្រើនប្រភេទ ដែលក្នុងនោះរួមមានទាំងប្រភេទដែលស៊ាំនឹងការព្យាបាល។ ពួកវា គឺមេរោគរបេងដែលស៊ាំនឹងឱសថច្រើនយ៉ាង ហើយស៊ាំខ្លាំងទៅនឹងឱសថព្យាបាលរោគរបេង។ ការព្យាបាលអាចមានរយៈពេលយូរ មានការលំបាកខ្លាំង ហើយអាចនឹងមិនមានភាពជោគជ័យ។
នៅក្នុងចំណោមអ្នកជំងឺរបេង ៩លាននាក់ មួយចំនួននៃពួកគេ ដែលមានប្រមាណកន្លះលាននាក់មានជំងឺរបេងដែលស៊ាំទៅនឹងថ្នាំព្យាបាលច្រើនយ៉ាង។
ជំងឺរបេងស៊ាំទៅនឹងឱសថរបេងខ្លាំង ដែលស៊ាំនឹងសឹងតែឱសថទាំងអស់ដែលយើងមាន កើតមាននៅក្នុងអាហ្រ្វិកខាងត្បូង បើទោះបីជាគេឃើញករណីកើតឡើងនៅកន្លែងផ្សេងៗទៀតជាច្រើនក៏ដោយ នៅក្នុងករណីមនុស្សផ្ទុកមេរោគអេដស៍ និងមេរោគរបេង។ដូច្នេះហើយ វាជាបញ្ហាដែលគួរឲ្យបារម្ភមួយ។
លោកសាស្រា្តចារ្យ Beyrer និយាយថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាមេរោគអេដស៍/មេរោគរបេង វានឹងត្រូវការធនធានជាច្រើននៅខណៈដែលថវិកាមានកំណត់។
សន្និសីទអេដស៍២០១៦ បានត្រឡប់មកទីក្រុង Durban បន្ទាប់ពីរយៈពេល១៦ឆ្នាំក្រោមប្រធានបទ«ការទទួលបានការគាំពារ សមភាព និង សិទ្ធិក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន»។ នៅឆ្នាំ២០០០ អាហ្រ្វិចខាងត្បូងមានស្ថានភាពផ្សេងពីនេះ។ នាគ្រានោះ លោកប្រធានាធិបតី Thabo Mbeki បដិសេធក្នុងការនិយាយថា មេរោគហ៊ីវជាដើមហេតុបង្ករអោយមានជំងឺអេសដ៍។ ក្រុមមន្រ្តីសុខាភិបាល និងសកម្មជននិយាយថា គោលជំហរបែបនោះរបស់លោកបានពន្យាការព្យាបាលប្រភេទវីរុសដែលចម្លងសរីរាង្គកោសិកាក្នុងរាងកាយនៅប្រទេសនេះអស់ជាច្រើនឆ្នាំ៕
ប្រែសម្រួលដោយ វិញ សុជាតា
