កំណត់និពន្ធ៖ ថ្មីៗនេះ អ្នកនាង ម៉ម កល្យាណី ដែលជាផលិតករខ្សែភាពយន្តឯកសារខ្មែរអាមេរិកាំងដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់ បានសម្រេចចិត្តវិលត្រឡប់ទៅរស់នៅ និងធ្វើការនៅប្រទេសកម្ពុជាវិញ។ អ្នកនាង កល្យាណី បានភៀសខ្លួនមករស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយនឹងក្រុមគ្រួសាររបស់អ្នកនាង។ អ្នកនាង បានប្រាប់ VOA ថា ការសម្រេចចិត្តមករស់នៅប្រទេសកម្ពុជាវិញ គឺជាដំណើរជីវិតស្វែងរកវិញ្ញាណ និងអត្តសញ្ញាណដ៏ពិតប្រាកដរបស់អ្នកនាង តាមរយៈការនិពន្ធខ្សែភាពយន្តឯកសារស្តីពីធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជា កេរមរតកខ្មែរ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការការពារបរិស្ថាន ព្រៃឈើ និងប្រពៃណីបុរាណខ្មែរ។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាអត្ថបទទស្សនៈដែលរៀបរៀងឡើងដោយអ្នកនាង ម៉ម កល្យាណី អមជាមួយនឹងកិច្ចសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទរបស់អ្នកនាង និងនាង ទែន សុខស្រីនិត នៃ VOA។
បុណ្យចូលឆ្នាំតែងតែធ្វើឲ្យខ្ញុំនឹកឃើញកាលពីពេលខ្ញុំនៅក្មេង គ្រួសារខ្ញុំនាំគ្នាទៅវត្ត ដើម្បីសែនព្រេនម្លូបអាហារជូនដល់ជីដូនជីតារបស់យើង។ នៅពេលដែលឪពុករបស់ខ្ញុំបានលាកចាកឋានទៅ គ្រួសារខ្ញុំនៅតែបន្តសែនព្រេនដល់ដួងព្រលឹងរបស់គាត់ បើទោះបីជាវាមិនមែនថ្ងៃបុណ្យប្រពៃណីអ្វីក៏ដោយ។ រាល់ពេលដែលយើងបរិភោគអាហារ យើងបានចាប់អាហារខ្លះទុកមួយចាន ហើយស្រោចស្រាលើម្ហូបអាហារនោះ ហើយដុតធូបដើម្បីបួងសួងជូនដល់ដួងព្រលឹងរបស់គាត់។ កាលពីពេលដែលខ្ញុំនៅពីតូច ខ្ញុំចេះតែឆ្ងល់ថា តើការសែនព្រេននេះធ្វើឡើងដើម្បីអ្វី? ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះ ខ្ញុំបានយល់ពីគោលបំណងនៃការសែនព្រេននេះច្បាស់ណាស់។
នៅតំបន់អារ៉ែង មានពិធីបុណ្យមួយ ដែលត្រូវបានបា្ររព្ធធ្វើឡើង៥ឆ្នាំមួយដង ដែលគេហៅថា បុណ្យថ្វាយបង្គុំគ្រូ។ គ្រួសារក្នុងសហគមន៍អារ៉ែងនាំគ្នាផ្លាស់វេនគ្នា ដើម្បីរៀបចំពិធីបុណ្យនេះឡើង ហើយសម្រាប់ឆ្នាំនេះ គឺជាវេនគ្រួសាររបស់បងស្រី រៀម សាវ ស៊ី ហើយអ្នកភូមិទាំងអស់គ្នានាំគ្នាចូលរួម។ ស្ត្រីចាស់ៗបានជួបជុំគ្នាតាំងពីព្រឹកព្រលឹម ដើម្បីរៀបចំធ្វើបាយសី ដែលធ្វើពីស្លឹកចេក ដើមចេក ទាន ធូប និងផ្កា។
ពិធីបុណ្យនេះប្រារព្ធឡើងនៅពេលយប់ ដោយមានការដុតទាន និងធូប ហើយចាស់ៗក្នុងភូមិនាំគ្នាសូត្រធម៌។ បុរសៗក្នុងភូមិនាំគ្នាលេងស្គរ រីឯស្ត្រីនាំគ្នាទះដៃទៅតាមចង្វាក់ភ្លេង ដោយមានច្រៀងជាចម្រៀងលាន់រំពងរួមគ្នា។ ចង្វាក់ភ្លេងស្គរដ៏កន្ត្រាក់អារម្មណ៍នេះគឺដើម្បីហៅវិញ្ញាណឲ្យចូលក្នុងខ្លួនយើង។
នៅយប់នោះ បងស្រី រៀម សាវ ស៊ី បានអង្គុយបត់ជើង ក្បែរម្តាយ និងមីងរបស់គាត់ ហើយភ្នែករបស់គាត់ផ្ចង់លើពន្លឺភ្លើងទាន ដែលចាក់ភ្លឹតភ្លែតលើបាតដៃរបស់គាត់ ដើម្បីរង់ចាំឲ្យវិញ្ញាណចូលក្នុងខ្លួនគាត់។ គ្រូហៅវិញ្ញាណច្រៀងផង និងរាំផង ជុំវិញបង រៀម សាវ ស៊ី និងអ្នកចូលរួមទាំងអស់ ដែលនាំគ្នារង់ចំាដោយភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងភាពអត់ធ្មត់។
បង រៀម សាវ ស៊ី បានប្រាប់ខ្ញុំថា «វិញ្ញាណនឹងចូលក្នុងខ្លួនយើង នៅពេលដែលយើងរាំតាមចង្វាក់ភ្លេង»។ មីងរបស់បង រៀម សាវ ស៊ី បានចាប់ផ្តើមរាំ ហើយម្តាយរបស់គាត់ក៏រាំ ដោយក្រវីដៃ និងជើង ដូចជាវិញ្ញាណអ្វីមួយចូលក្នុងខ្លួនគាត់អញ្ចឹង។ ប៉ុន្តែ សម្រាប់ជនជាតិភាគតិចជង នៅតំបន់អារ៉ែងវិញ វិញ្ញាណនេះគឺចេញពីដី និងពិភពមនុស្សរបស់យើង។ តាមន័យខ្មែរ ពាក្យគ្រូ សំដៅលើគ្រូបង្រៀន។ ប៉ុន្តែ ពាក្យគ្រូនេះសំដៅលើគ្រូវិញ្ញាណ ដែលចូលក្នុងខ្លួនយើង ហើយប្រាប់ឲ្យយើងស្រឡាញ់ និងការពារទឹកដីរបស់យើង។ ដូច្នេះ ការអញ្ជើញគ្រូវិញ្ញាណឲ្យចូលក្នុងខ្លួនយើងនេះ មានន័យថា យើងទទួលយកទឹក និងដីជាគ្រូរបស់យើង។
នៅយប់នោះ ខ្ញុំពិតជាមានអារម្មណ៍ថា វិញ្ញាណកំពុងហោះហើរវិលវុលជុំវិញខ្លួនខ្ញុំ ហើយធ្វើឲ្យខ្ញុំរំញ្ជួយចិត្ត។ ខ្ញុំចង់ទម្លាក់កាម៉េរ៉ាថតរបស់ខ្ញុំទុក ហើយខ្ញុំចង់រាំ ដើម្បីឲ្យវិញ្ញាណចូលក្នុងខ្លួន ដែលខ្ញុំជឿថា វិញ្ញាណនោះបានធ្លាប់ចូលក្នុងខ្លួនខ្ញុំកាលពីពីរឆ្នាំមុន។ កាលណោះ ខ្ញុំកំពុងនៅមាត់សមុទ្រសម្លឹងមើលស្មៅខៀវខ្ចីដែលនៅក្រោមជើងរបស់ខ្ញុំ ហើយមើលផ្ទៃសមុទ្រដ៏ស្ងប់ស្ងាត់ ហើយពេលនោះឯង ដែលខ្ញុំបានដឹងខ្លួនថា ខ្ញុំត្រូវត្រឡប់ទៅកាន់ស្រុកកំណើតរបស់ខ្ញុំវិញ ដើម្បីជួយការពារកេរមរតកដូនតា និងកេរមរតកធម្មជាតិរបស់យើង។ តើនេះគឺជាវិញ្ញាណមែនឬអត់? តើនេះគឺជាការហៅវិញ្ញាណឬ? តើនេះគឺជាព្រលឹងដ៏ជ្រៅដែលកប់ក្នុងដួងចិត្តរបស់យើងឬ? ហើយតើនេះគឺជាការទទួលស្គាល់ថា យើងមានសម្លេងមួយដ៏មានអំណាចនៅក្នុងដួងចិត្តរបស់យើង ដែលយើងត្រូវតែស្តាប់ និងគោរពឬ?
មិនថាវាជាការហៅវិញ្ញាណ ដែលភ្ជាប់ជាមួយនឹងដួងព្រលឹងដែលកប់ដ៏ជ្រៅក្នុងដួងព្រលឹងរបស់យើង ឬជាការស្រឡាញ់ធម្មជាតិម្តងទៀតក៏ដោយ ក៏យើងត្រូវតែរំឭកខ្លួនយើងពីដើមកំណើតរបស់យើង ដែលកើតចេញពីទឹក និងដី។
ហើយពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរយើងឆ្នាំនេះ ធ្វើឲ្យយើងចងចាំពីអត្ថន័យនៃការសែនព្រននេះ។ សូមយើងនាំគ្នាដុតធូប និងទានដើម្បីគោរពដូនតារបស់យើង ហើយសូមឲ្យយើងមានចិត្តរាំទៅតាមភ្លេង ស្រឡាញ់ ធ្វើអំពើល្អ និងថែរក្សាគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយការពារ និងស្រឡាញ់ទឹក និងដីរបស់យើង ដើម្បីរក្សាកេរមរតកនេះទុកឲ្យកូនចៅជំនាន់ក្រោយរបស់យើង៕
