ភ្ជាប់​ទៅ​គេហទំព័រ​ទាក់ទង

ព័ត៌មាន​​ថ្មី

ការ​ចង​ចាំ​អ្នកកាសែត​ដែល​បាត់​ខ្លួន​ក្នុង​ប្រទេស​អេរីត្រេ


ប្រជាជន​អេរីត្រេ​មួយ​ក្រុម​បាន​ជួបជុំ​គ្នា​ក្នុង​កម្មវិធីមួយ​នៅ​ក្រុង​ Alexandria រដ្ឋ Virginia កាលពីថ្ងៃ​ទី​២៨​​ឧសភា ២០១៦ ដើម្បី​ចែករំលែក​រឿងរ៉ាវអ្នកកាសែត​និង​អ្នក​តស៊ូ​និង​សុំ​ឲ្យ​ដោះលែង​ពួកគេ។
ប្រជាជន​អេរីត្រេ​មួយ​ក្រុម​បាន​ជួបជុំ​គ្នា​ក្នុង​កម្មវិធីមួយ​នៅ​ក្រុង​ Alexandria រដ្ឋ Virginia កាលពីថ្ងៃ​ទី​២៨​​ឧសភា ២០១៦ ដើម្បី​ចែករំលែក​រឿងរ៉ាវអ្នកកាសែត​និង​អ្នក​តស៊ូ​និង​សុំ​ឲ្យ​ដោះលែង​ពួកគេ។

កាល​ពី​ខែ​កញ្ញា​​ឆ្នាំ​២០០១ អាជ្ញាធរ​ប្រទេស​អេរីត្រេ​បាន​ធ្វើ​ការ​បង្រ្កាប​ដែល​មិន​ធ្លាប់​មាន​ពី​មុន​មក​លើ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ​មួយក្នុង​ប្រទេស​បន្ទាប់​ពី​មន្រ្តី​ជាន់​ខ្ពស់​មួយ​ក្រុម​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​លិខិត​ចំហរ​មួយ​ដែល​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​ប្រធានាធិបតី​ពី​បទ​ «ធ្វើ​សកម្មភាព​ខុស​ច្បាប់​និង​ខុស​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ»។

រដ្ឋាភិបាល​បាន​តបត​ដោយ​បិទទីភ្នាក់ងារ​កាសែត​ចំនួន​៧ និង​ចាប់​ខ្លួន​អ្នកកាសែត​ចំនួន ១១នាក់។ អ្នក​កាសែត​មួយ​ចំនួន​ផ្សេង​ទៀត​ត្រូវ​បាន​ឃុំ​ខ្លួន​ក្នុងពន្ធ​នាគារនៅ​ខែ​បន្ទាប់។ មិន​មាន​ដំណឹង​ណា​ពី​ពួក​គេ​ឡើយ​តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក។​

តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​ដោយ​សេរី​កាន់​តែ​រងសម្ពាធ​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើង ហើយ​គណៈកម្មា​ធិការ​ការពារ​អ្នក​កាសែត​និយាយ​ថា​ ​អ្នកកាសែត​ប្រហែល១៧នាក់ នៅតែ​ជាប់​ក្នុង​ពន្ធនាគារ​នៅ​ប្រទេស​អេរីត្រេ​នៅឡើយ​ ទោះបី​ជា​យើង​មិន​ដឹង​ថា​តើអ្នក​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ប៉ុន្មាន​នាក់នៅ​មាន​ជីវិត​។

ទោះ​បី​ជា​អ្នកកាសែត​ទាំង​នោះ​ត្រូវ​បាន​បាន​ឃើញ​មុខ​ត​ទៅ​ទៀត​ក្តី ​មិត្ត​រួម​ការងារ​ មិត្តភក្តិ​ និង​ក្រុម​គ្រួសារ​ចង់​រក្សា​ភាព​ប្រាកដប្រជា​ថា ពួក​គេ​នឹង​មិន​ត្រូវ​បាន​បំភ្លេច​ឡើយ។

នៅ​ក្នុង​ការ​ជួប​ជុំ​មួយ​កាល​ពី​ពេល​ថ្មី​ៗ​នេះ​ក្នុង​ទីក្រុង​ Alexandria រដ្ឋ Virginia ប្រជាជន​អេរីត្រេ បាន​ជួប​ជុំ​គ្នា​ដើម្បី​ចែក​រំលែក​រឿង​រ៉ាវ​អំពី​អ្នកកាសែត​ និង​ធ្វើការ​តស៊ូ​មតិ​ដើម្បី​ឲ្យមាន​ការ​ដោះ​លែង​អ្នក​កាសែត​តាម​រយៈ​ព្រឹត្តិការណ៍​មួយ​ដែល​មាន​ចំណង​ជើង​ថា«ការ​ចងចាំ​សម្រាប់​ការ​ភ្លេច​ភាំ្លង» (Memory for Forgetfulness)។

ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​ចូល​រួម​ទាំង​នោះ​ ក៏​មានលោក Robel Asrat ដែល​បង​ប្រុស​របស់​លោកឈ្មោះ Amanuel Asrat ​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​កាល​ពី​ថ្ងៃទី២៣ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​២០០១ ហើយ​មិន​អាច​ទាក់​ទង​បាន​ចាប់ពី​ពេល​នោះ​មក។​ លោក Amanuel គឺ​ជា​អ្នក​និពន្ធ​កំណាព្យ​និងជា​អ្នក​កែ​អត្ថបទ​នៃសារ​ព័ត៌មាន Zemen ដែល​ជា​សារព័ត៌​មានផ្សាយ​ពីសិល្បៈ​និង​អក្សរ​សាស្រ្ត​។ កំណាព្យ​របស់​លោក​មាន​ចំណង​ជើង​ថា «ការ​ភ្លើងឆាបឆេះ​នៃ​សង្រ្គាម»​ (The Scourge of War) ហើយ​ត្រូវ​បាន​បក​ប្រែជា​ ១៥​ភាសា។

លោក​ Robel ​ដែល​ពេលនោះ​នៅ​ជា​កូនក្មេងនៅ​ឡើយ​ បាន​រំឮក​នូវ​ការ​ចង​ចាំ​ដ៏​ឈឺ​ចាប់នៃ​ពេល​ដែល​លោក​បាន​ប្រាប់​អាសយដ្ឋាន​ផ្ទះ​របស់​លោក​ទៅ​មន្រ្តី​សន្តិសុខ​ដែល​ស្លៀក​ពាក់​ឯក​សណ្ឋាន​ស៊ីវិល​ដែលមកចាប់​ខ្លួន​បង​ប្រុស​របស់​លោក។ លោក​និយាយ​ថា ​រយៈពេល​៦ខែ​ដំបូង​ បង​ប្រុស​របស់​លោក​ត្រូវ​ជាប់​ឃុំ​ឃាំង​ក្នុង​រដ្ឋធានី​អាស្មារ៉ា។ ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​លោក​អាច​យក​ចំណី​អាហារ​ឲ្យ​បង​ប្រុស​របស់​លោក​បាន ​ទោះ​បី​ជា​ពួកគេ​មិន​អាច​និយាយ​ជាមួយ​គាត់​ក៏​ដោយ​។ ក៏ប៉ុន្តែ​បន្ទាប់​ពី លោក Amanuel ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ ប្រហែល​ជា​បញ្ជូន​ទៅ​ពន្ធនាគារ Eiraero ​ដែល​មាន​សន្តិសុខ​តឹងរ៉ឹង​ជាង​នេះ​ ស្ថិត​នៅ​ភាគ​ខាង​ជើង​រដ្ឋធានី​ ពេលនោះ​លោក​មិន​បាន​ទទួល​ដំណឹង​ពី​បង​ប្រុស​របស់​លោក​ទៀត​ទេ។​

លោក​និយាយ​ថា៖ «រយៈ​ពេល៦​ខែក្រោយ​មក យើង​មិន​មាន​តម្រុយ​អ្វី​ទាំងអស់​ ហើយ​អ្នក​ដែល​យើង​សួរ​មិន​អាច​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ដល់​យើង​បាន​ទេ​។ ពួក​គេ​ប្រាប់​យើងកុំ​ស្វែង​រក​គាត់​ទៀត​។ រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ យើង​នៅ​តែ​សង្ឃឹម​ថា​ បាន​ជួបគាត់​ ហើយ​ឪពុក​ម្តាយ​របស់​ខ្ញុំនៅតែ​បន់​ស្រន់​សុំ​ឲ្យ​គេ​ដោះ​លែង​រូបគាត់​ជានិច្ច»។

លោក​ Robel ចង​ចាំ​ថា​ បងប្រុស​របស់​លោក ​គឺ​ជា​មនុស្ស​ចិត្ត​ល្អ​ម្នាក់​ដែលតែង​តែ​បរិច្ចាគឲ្យ​អ្នក​ដ៏ទៃ​ទោះ​បី​ជា​គាត់ត្រូវ​លះ​បង់​តម្រូវ​ការ​របស់​ខ្លួន​គាត់​ក៏​ដោយ។​ លោក​ក៏បាន​និពន្ធ​កំណាព្យ​សម្រាប់​ការ​សាទរ​ និងការ​លើក​ជំរុញ​លើក​ទឹក​ចិត្ត។ លោក​ Robel និយាយថា ​លោក​សង្ឃឹម​ថា​លោក​អាច​ផ្ញើ​សារ​ដល់​បង​ប្រុស​របស់​លោក​។ លោក​បន្តថា៖ «គាត់​តែង​តែ​និយាយ​ពាក្យ​មួយ​ ម្តង​ហើយ​ម្តង​ទៀត នោះពាក្យ​នោះគឺ​«ងើបឡើងវិញ» ខ្ញុំ​ចង់ឲ្យ​គាត់​ងើបឡើង​វិញដូចពាក្យ​របស់​គាត់»។

«គ្មាន​បញ្ហា​ណា​ដែល​មិន​អាច​ដោះ​ស្រាយ​បាន​នោះ​ទេ ថ្ងៃណា​មួយ​ រាល់​បញ្ហា​ដែល​ធ្ងន់​ដូច​ជា​ភ្នំ​នឹងនឹងអាច​ដោះស្រាយ​បាន ហើយ​ធូរ​ស្រាល​វិញ ពេល​នោះ​យើង​នឹង​ឃើញ​ពន្លឺ ​ដែល​ព្រះ​បាន​បង្កើត​។ ហើយ​គាត់​នឹង​ឃើញ​ពន្លឺ​ដែល​គាត់​ត្រូវ​បានគេ​ហាម​មិន​ឲ្យ​ឃើញ»។​

ការ​បង្ក្រាប​អ្នក​កាសែតក្នុង​ឆ្នាំ​២០០១​ នៅ​ប្រទេស​អេរី​ត្រេ បាន​កើត​ឡើង​នៅពេល​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​ជា​មួយ​ប្រទេស​អេត្យូពី​ដែល​បាន​សម្លាប់​ជីវិត​មនុស្ស​ប្រហែល​ ៧០.០០០នាក់​ទៅ​ ១០០.០០០នាក់​។ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ខែ​កញ្ញា​ ក្រុម​មន្រ្តី​ជាន់​ខ្ពស់​ចំនួន​១៥​រូប​នៃ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​របស់​ប្រទេស​អេរីត្រេ គឺ​គណបក្ស​រណសិរ្ស​ប្រជាជន​សម្រាប់​ប្រជាធិបតេយ្យ​និង​យុត្តិធម៌​ ​បាន​ចេញ​ផ្សាយ​លិខិត​ចំហរ​មួយ​ជូនលោក​ប្រធានាធិបតី​ Isaias Afwerki ស្នើ​សុំ​ឲ្យមាន​ការ​កែទម្រង់​ក្នុង​រដ្ឋាភិបាល​ហើយ​ចោទ​ប្រកាន់​លោក​ពី​បទ​ធ្វើ​សកម្ម​ភាព«ខុស​ច្បាប់​និង​ខុស​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ»។​ ខ្លឹមសារ​លិខិត​នោះ​ រួមនឹងកិច្ច​សម្ភាសន៍ជាមួយ​សមាជិក​ប្រឆាំង​ដែល​ត្រូវ​បាន​ស្គាល់​ថា G-15 ត្រូវ​បានគេ​ផ្សព្វផ្សាយ​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ។

តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក លោក​ប្រធានាធិបតី​ Isaias បាន​អះអាង​ថា ​ប្រទេស​អេរី​ត្រេ​មិន​ដែល​មាន​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ​នោះ​ទេ ហើយ​ទី​ភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​ដែលប្រតិបត្តិការ​មុន​ឆ្នាំ​២០០១​ គឺទទួល​ជំនួយ​ពី​ប្រភព​ខាង​ក្រៅ​ដូចជា​ CIA ហើយ​កំពុង​ព្យាយាម​សាប​ព្រោះ​ការ​ខ្វែង​គំនិត​គ្នា។

អ្នក​កាសែត​និយាយ​ថា យុទ្ធនា​ការនេះមិនមែន​ទាក់​ទង​នឹងរឿង​នយោបាយ​ ឬ​មានការ​រៀប​ចំទុក​ជាមុន​នោះ​ទេ។​ លោក Yosef Berhe ស្ថាបនិក​នៃ​ទីភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ​ទី​១ឈ្មោះ«Reem»​ក្នុង​ប្រទេស​អេរីត្រេ បាន​និយាយ​ថា ​មុន​ពេល​មាន​ការ​បង្រ្កាប​ ទីភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​មាន​តួនាទី​ជា​អ្នកឃ្លាំមើល​យ៉ាង​សំខាន់​ក្នុង​ប្រទេស​អេរីត្រេ។ ពួកគេ​បាន​ទម្លាយ​អំពើ​ពុក​រលួយ​ បាន​ធ្វើ​ការ​តស៊ូ​មតិ​ឲ្យមាន​ការ​កែ​ទម្រង់ ​និងផ្តល់​វេទិកា​ដល់​អ្នក​អាន​បញ្ចេញ​មតិយោបល់​អំពី​អនាគត​នៃ​ប្រទេស​នេះ។​

លោក​និយាយ​ថា​៖ «ចំនុច​ល្អ​នៃ​កាសែត​នោះ គឺ​មតិ​យោបល់​រាប់​បញ្ចូល​ទាំង​លិខិត​របស់​ប្រជាជន​សាមញ្ញ​ៗត្រូវ​បាន​យក​មក​ផ្សព្វផ្សាយ​។ ដូច្នេះ​ប្រជាជន​សាមញ្ញ​អាច​ចូលរួម​បាន​។​ នេះ​គឺជា​រឿង​ល្អ ខ្ញុំ​គិត​ថា​ វា​មាន​ប្រយោជន៍​ខ្លាំងណាស់។ ប្រសិន​បើស្ថាន​ភាពនេះ​បន្ត​ពី៥ដល់១០​ឆ្នាំ​ទៅមុខ​ទៀត​ តើ​វា​ល្អ​យ៉ាង​ណា​ទៅ? ក្នុង​គំនិត​របស់​ខ្ញុំ​ នេះ​គឺ​ជា​អ្វី​ដែល​ល្អ​បំផុត​ដែល​កាសែត​អាច​ធ្វើ​ជូន​សង្គម​របស់​ខ្លួន»។​

លោក​ Abraham Zere នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​ក្រុម​ហ៊ុន PEN Eritreaដែល​ជា​ក្រុម​ហ៊ុន​រៀបចំ​ព្រឹត្តិការណ៍​និង​ជាអតីតអ្នកកាសែតសម្រាប់​សារព័ត៌មាន Hadas Eritrea បាន​និយាយថា​ លោក​មិន​មានសុទិដ្ឋិនិយម​ថា ​សេរី​ភាព​នឹង​បើក​ឲ្យ​អ្នក​កាសែត​ក្នុង​ពេល​ឆាប់​ៗនេះទេ។

«ខ្ញុំ​មិន​គិត​ថា ​នឹង​មាន​សេរី​ភាពសារព័ត៌មាន​ក្នុង​ប្រទេស​អេរីត្រេ​ក្នុង​ពេល​អនាគត​ដ៏ខ្លីនេះ​ទេ។ ដរាប​ណារបប​នេះ​នៅ​តែ​មាន​ សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នឹង​មិន​មាន​ឡើយ។ វា​នឹង​កាន់​តែ​យ៉ាប់​ទៅៗ​ ​នឹង​មិន​មាន​ការ​ត្រលប់​ក្រោយ​នោះទេ។ ខ្ញុំ​មិន​រំពឹង​ថា ​មាន​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ ឬ​ក៏​ការ​អត់​ឱន​សម្រាប់​អ្នក​ដែល​កំពុង​ជាប់​ទោស​ទេ ប្រសិន​បើ​របប​នេះ​នៅ​តែ​កាន់​អំណាច។​ យើង​គ្មាន​សង្ឃឹម​ថា​ ពួកគេ​នឹង​ដោះលែង​អ្នក​ដែល​កំពុង​ជាប់​ឃុំ​ទាំង​នោះ​ទេ ​ពី​ព្រោះ​ពួកគេ​កំពុង​បន្ថែម​ទោស​ឧក្រិដ្ឋ​លើ​ទោស​ឧក្រិដ្ឋ ខ្ញុំ​មើល​មិន​ឃើញ​ផ្លូវ​ណា​មួយ​ ដែលបង្ហាញ​ថា ពួកគេ​នឹង​ផ្លាស់ប្តូរ​នោះ​ទេ»។​

អ្នក​ឯទៀត​សង្ឃឹម​ថា ​ទោះ​បី​ជា​ពឹ្រត្តិការណ៍​នេះ​មិន​មាន​ឥទ្ធិពល​ផ្នែក​នយោបាយ​ក៏ដោយ​ វា​អាច​រំឮក​ការ​ចងចាំ​ថា ​អ្នកកាសែត​ដែល​ត្រូវ​បាន​ឃុំ​ឃាំង​នៅ​រស់​នៅ​ឡើយ។​ អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​ព័ត៌មាន​វិទ្យា​ដែល​ត្រូវ​បាន​ត្រូវបាន​បណ្តុះ​បណ្តាល​ជា​មេធាវី​ក្នុង​ប្រទេស​អេរីត្រេ​ និង​សហរដ្ឋអាមេរិក​ លោក​ Bereket Stephanos ស្គាល់​អ្នក​កាសែត​មួយ​ចំនួន​នៅ​ពេល​ដែល​លោក​ជា​និស្សិត​នៃ​សាកល​វិទ្យាល័យ​អាស្មារ៉ា។ លោក​ចង់​ឲ្យ​ពួកគេ​ដឹង​ថា​ការ​ឈឺ​ចាប់​របស់​ពួក​គេ​មិន​មែន​គ្មាន​ប្រយោជន៍​នោះ​ទេ។​

លោក​និយាយ​ថា «ខ្ញុំ​បាន​អាន​ឃ្លា​មួយក្នុង​សុន្ទរកថា​របស់​ លោក​ Martin Luther King នៅ​ពេល​ដែល​ក្មេង​តូច​ៗ០​៤នាក់​ស្លាប់​នៅ​ក្នុងវិហារ​ក្នុង​ក្រុង​ Birmingham Alabama ហើយ​ឃ្លានេះ​និយាយថា​ «ការ​ឈឺ​ចាប់​ដែល​គ្មាន​បុណ្យ​កុសល​ គឺ​រំដោះ​បាន​» លោកបានបន្តថា «​ព្រះ​មាន​វិធី​អាច​បង្កើត​សេចក្តី​ល្អ​ចេញ​ពី​សេចក្តី​អាក្រក់​។ ខ្ញុំ​ជឿថា ​ការ​ឈឺ​ចាប់​ទាំងអស់​នឹង​នាំម​ក​នៅ​សេចក្តី​ល្អ​ខ្លះៗ»។

«ខ្ញុំ​ខ្លួន​ឯង​ផ្ទាល់​ចង់​រំឮក​ពួកគេ​ថា​ ខ្ញុំ​មិន​បាន​ភ្លេច​ពួកគេ​ ហើយ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​៥០ឆ្នាំ ឬ​១០០ឆ្នាំ​ខាង​មុខ​ទៀត​ នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​ក្រលេក​មើល​មកយើង​ យើង​ទាំង​អស់​នឹងស្លាប់​ដូចគ្នា​ យើង​នឹងក្លាយ​ផេះផង់ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្រ្ត​ ​ប៉ុន្តែពួកគេនឹង​ក្លាយ​ជា​សារៈមន្ទីរ​ដែល​អ្នកគ្រប់​គ្នា​ចងចាំ។ គ្មាន​អ្នកណា​ម្នាក់ក្នុង​ចំណោម​យើង​ទាំងអស់​គ្នា ​នឹង​ក្លាយ​ជា​រូប​សំណាក​ធំដូច​ពួកគេ​ឡើយ ដូច្នេះ​វា​គួរ​តែ​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​យើង​ធូរ​ចិត្ត​បាន​»៕

ប្រែ​សម្រួល​ដោយ ទុំ ម្លិះ​

XS
SM
MD
LG