គណបក្សនយោបាយសំខាន់ៗនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកំពុងជំរុញឱ្យមានបេក្ខភាពស្រ្តីឱ្យបានច្រើននៅក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ ហើយអង្គការសង្គមស៊ីវិលសម្តែងក្តីសង្ឃឹមថា ចំនួនស្រ្តីជាប់ឆ្នោតជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នឹងកើនឡើងបានជិតពីរដងច្រើនជាងតួលេខនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
ប្រទេសកម្ពុជានឹងរៀបចំការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់នៅថ្ងៃអាទិត្យទី៣ខែមិថុនាឆ្នាំ២០១២ខាងមុខនេះដែលនេះជាការបោះឆ្នោតថ្នាក់មូលដ្ឋានលើកទីបីជារៀងរាល់ប្រាំឆ្នាំម្តង។
លោកស្រីមូរ សុខហួរ អ្នកតំណាងរាស្រ្តនិងជាប្រធានចលនាស្ត្រីនៃគណបក្សសម រង្ស៊ី បានបញ្ជាក់ថា គណបក្សរបស់លោកស្រីកំពុងធ្វើចលនាយ៉ាងសកម្មដើម្បីជំរុញស្រ្តីឱ្យមានសេចក្តីក្លាហានដើម្បីឈរឈ្មោះឱ្យប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតជូននិងត្រូវហ៊ានចេញមុខដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតមាននៅក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ។ លោកស្រីថ្លែងថា៖
«បើសិនជាយើងមើលអំពីបញ្ហាប្រជាពលរដ្ឋគឺយើងឃើញថា មានបញ្ហាធំធេងណាស់។ បញ្ហាធំគឺបញ្ហាដីធ្លី ភាពក្រីក្រ ការអត់ការងារធ្វើ ការខ្វះខាតនូវការអប់រំ។ នេះឃើញថា យើងជាស្រ្តីត្រូវតែដោះស្រាយបញ្ហាស្រ្តី។ អញ្ចឹងយើងត្រូវតែចូលក្នុងឆាកនយោបាយ ហើយឆាកនយោបាយដើម្បីអ្វី? មែនទែនគឺដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហារបស់ជាតិ បញ្ហាស្រ្តីហ្នឹងឯង។ហើយយើងត្រូវចាប់ផ្តើមតាំងពីថ្នាក់មូលដ្ឋានគឺពេលបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ដែលនឹងមកដល់ក្នុងខែ៦ឆ្នាំ២០១២ខាងមុខនេះ»។
សម្រាប់យុទ្ធសាស្រ្តរបស់គណបក្សសម រង្ស៊ីគឺការផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលស្រ្តី ឱ្យចេះនិយាយនៅមុខហ្វូងមហាជននិងជំនាញក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតមាននៅក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ។
សម្រាប់គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សគឺអាទិភាពបានទៅស្រ្តី បើសិនជាបេក្ខជនបុរសនិងស្រ្តីមានសមត្ថភាពស្មើគ្នា និងមានគ្រប់លក្ខណៈសម្បត្តិដែលគណបក្សបានកំណត់ដូចគ្នា។
លោកកឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស បានបញ្ជាក់ថា៖
«យើងយកតាមឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមិនមែនយកឆន្ទៈរបស់មនុស្សមួយក្រុមណាទេគឺតាមឆន្ទៈអ្នកមូលដ្ឋាន។ អ្នកមូលដ្ឋានគេមើលឃើញអ្នកណាដែលមានសមត្ថភាព ទោះបីអ្នកនោះស្រ្តីក៏ដោយ បុរសក៏ដោយ យើងអត់មានរើសអើងទេ។ បើសិនអ្នកហ្នឹងមានគុណភាពគ្រប់គ្រាន់ មានសមត្ថភាព មានគុណធម៌ មានគោលជំហរច្បាស់លាស់នោះ គេស្នើមកយើងយល់ព្រម។ ហើយបើសិនពិន្ទុស្មើគ្នា យើងឱ្យអាទិភាពទៅលើស្រ្តី»។
លោកស្រីហូ ណូន ប្រធានគណៈកម្មការសុខាភិបាល សង្គមកិច្ច ការងារនិងកិច្ចការនារីនៃរដ្ឋសភា និងជាសមាជិកជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា គណបក្សរបស់លោកស្រីយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងលើការជំរុញស្រ្តីចូលក្នុងឆាកនយោបាយ ជាពិសេសក្នុងការបោះឆ្នោតនៅមូលដ្ឋាន ក្នុងពេលខាងមុខនេះ។
«គណបក្សប្រជាជន បើថា សន្យាគឺធ្វើ។ បើថា ជំរុញស្រ្តីគឺថា យើងមានការកើនឡើងច្រើនណាស់តាំងពីជួរតំណាងរាស្រ្ត តាំងពីជួរក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់គឺយើងបានដាក់ផែនការតែហ្មងថា ត្រូវតែបានប៉ុន្មានភាគរយគឺត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យបាន ពីព្រោះថ្នាក់លើលោកយកចិត្តទុកដាក់ណាស់ចំពោះស្រ្តី»។
តាមការឱ្យដឹងគឺចំនួនស្រ្តីក្នុងតួនាទីក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់មានការកើនឡើងពីការបោះឆ្នោតមួយទៅការបោះឆ្នោតមួយ។ ក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៧ កន្លងទៅនេះ ចំនួនសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ជាស្រ្តីមានចំនួន១៥ភាគរយនៃចំនួនក្រុមប្រឹក្សាសរុប។
លោកស្រីប៉ុក ណន្តដា នាយិកាអង្គការចម្រើនស្រ្តីសង្ឃឹមថា យ៉ាងហោចណាស់ក៏មានស្រ្តីចំនួនមួយភាគបួនក្នុងចំណោមក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ទាំងអស់ក្នុងប្រទេសនឹងត្រូវបានជាប់ឆ្នោត។
«ខ្ញុំសង្ឃឹមថា បានយ៉ាងតិច២៥ភាគរយ ពីព្រោះ ខ្ញុំឃើញសន្ទុះនៃស្រ្តីដែលចង់ចូលរួមនោះច្រើន ឱ្យតែគណបក្សនយោបាយគាត់ដាក់នៅបញ្ជីលេខរៀងខាងលើ»។
យោងតាមគណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតឱ្យដឹងថា ចំនួនក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់សម្រាប់អាណត្តិទីបីខាងមុខនេះមានចំនួន១១.៤៥៩។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា អង្គការចម្រើនស្ត្រីបានធ្វើការជាច្រើនជាមួយគណបក្សនយោបាយ ដោយបានបណ្តុះបណ្តាលស្រ្តី និងធ្វើកម្មវិធីតស៊ូមតិជាមួយគណបក្សនយោបាយមួយចំនួនដើម្បីឱ្យគេយល់និងដាក់បេក្ខភាពស្រ្តី ឱ្យបានច្រើននៅក្នុងលំដាប់លេខរៀងខាងលើដើម្បីឱ្យពួកគេមានឱកាសជាប់ឆ្នោតបានច្រើន។
លោកស្រីយល់ថា កត្តាជីវភាពនិងចំណេះដឹងរបស់ស្រ្តីមិនមែនជាឧបសគ្គធំដុំទេ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
«បញ្ហាប្រឈមរបស់គាត់ជាចម្បងដែលខ្ញុំឃើញគឺគណបក្សនយោបាយនៅមិនទាន់ជឿជាក់ថា ដាក់ស្រ្តីនៅលេខរៀងទីមួយនៅឡើយទេ។ នេះគឺជាការប្រឈមទីមួយ។ ការប្រឈមទីពីរគឺបញ្ហាដែលស្រ្តីខ្លួនឯងនៅមានការរារាំងក្នុងចិត្តនៅឡើយ មិនទាន់ដាច់ណាត់ខ្លួនឯងថា តើខ្លួនឯងហ្នឹងចូលទៅឈរឈ្មោះជាបេក្ខនារីហ្នឹង។ នៅពេលដែលជាប់ហើយហ្នឹង ខ្លួនឯងមានលទ្ធភាពជួយដោះស្រាយបញ្ហាប្រជាពលរដ្ឋបានដែរឬទេ ព្រោះថាបញ្ហានៅមូលដ្ឋានច្រើនណាស់»។
ប៉ុន្តែសម្រាប់កញ្ញាស៊ិន រ៉ូហ្សេត គឺមានលក្ខណៈខុសពីនេះ។ ក្នុងវ័យ២៥ឆ្នាំ នាងបានបង្ហាញនូវការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីឈរឈ្មោះសម្រាប់តំណែងចៅសង្កាត់អូចានៃក្រុងបាត់ដំបងសម្រាប់កូតាគណបក្សសម រង្ស៊ី ក្នុងពេលបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ក្នុងពេលខាងមុខនេះ។ នាងបានបញ្ជាក់ថា៖
«ពីភូមិមួយទៅ ភូមិមួយគឺខ្ញុំដឹងបញ្ហា ថាតើភូមិហ្នឹងត្រូវការអ្វី? ភូមិអូចាត្រូវការអ្វី? ភូមិព្រៃកូនសេកត្រូវការអ្វី? អញ្ចឹងពេលយើងស្គាល់បញ្ហា យើងទៅបំភ្លឺបញ្ហា។ យើងអាចដោះស្រាយបញ្ហារបស់ពួកគាត់គឺពួកគាត់នឹងគាំទ្រយើង ហើយគឺគាត់អត់មានប្រកាន់ថា ចាស់ឬក្មេងទេ ឱ្យតែមានអ្នកអាចជួយគាត់បាន»។
នៅមិនទាន់ដឹងថា មានគណបក្សប៉ុន្មាននឹងឈរឈ្មោះប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតក្នុងពេលខាងមុខទេ។ ការប្រកាសឱ្យដឹងពីចំនួននិងឈ្មោះគណបក្សនឹងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូក្នុងពេលខាងមុខនេះ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។
ប្រទេសកម្ពុជាបានបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់លើកទីមួយក្នុងឆ្នាំ២០០២ និងលើកទីពីរក្នុងឆ្នាំ២០០៧៕
