អ៊ិស្លាម៉ាបាដ៖ ប្រទេសប៉ាគីស្ថាន និងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន នៅពេលថ្មីៗនេះ បានបញ្ចប់កិច្ចចរចាថ្នាក់ខ្ពស់ដែលមានគោលដៅពន្លឿនដំណើរការផ្សះផ្សារជាតិនិងសមាហរណកម្មជាមួយក្រុមឧទ្ទាមតាលីបាន (Taliban) ដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាមជិតមួយទសវត្សរ៍នៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។
សរអ ដែលគ្រោងនឹងដកកងទ័ពប្រយុទ្ធជាលំដាប់ចេញ នៅរដូវក្ដៅខាងមុខនេះ បានស្វាគមន៍ទំនាក់ទំនងគ្នារវាងរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងកាប៊ូល និងទីក្រុងអ៊ិស្លាម៉ាបាដ ដែលគេមានជំនឿថា មានសារៈសំខាន់ខ្លាំងក្នុងការនាំឲ្យមានសន្ដិភាពដល់ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ លោកហាមិដកាសៃ (Hamid Karzai) ប្រធានាធិបតីនៃប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន កំពុងខឹតខំនាំឲ្យមានសន្ដិភាពជាមួយក្រុមបះបោរ តាលីបាន (Taliban) ដែលរៀបចំខ្លួនដើម្បីបដិសេធអំពើឃោរឃៅ ហើយកាត់ចំណងទាក់ទងជាមួយក្រុមភេរវជន។ នៅពេលថ្មីៗនេះ លោកបានបង្កើតឲ្យមានក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិភាពថ្នាក់ខ្ពស់មានសមាជិក៧០នាក់ មកពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន និងអំបូរផ្សេងៗក្នុងពីសង្គមអាហ្វហ្គានីស្ថាន។
គណៈប្រតិភូមានសមាជិក២៥ នាក់ ដែលដឹកនាំដោយប្រធានក្រុមប្រឹក្សា Bhurhanuddin Rabbani បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសជិតខាង គឺប៉ាគីស្ថាន ក្នុងខែនេះ ជាលើកដំបូងដើម្បីស្វែងរកកិច្ចសហការគ្នាពីរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងអ៊ិស្លាម៉ាបាដ អំពីដំណើរការផ្សះផ្សារជាតិអាហ្វហ្គានីស្ថាន។
សមាជិកនៃគណប្រតិភូសន្ដិភាពអាហ្វហ្គានីស្ថាន បានបើកកិច្ចចរចាទូលំ ទូលាយជាមួយមេដឹកនាំស៊ីវិល និងយោធាប៉ាគីស្ថានអស់រយៈពេលជិត៤ថ្ងៃ។ភាគទាំងពីរបានយល់ស្របគ្នាដើម្បីលើកដំកើងដំណើរការផ្សះផ្សារជាតិអាហ្វហ្គានីស្ថានរវាងពលរដ្ឋនឹងពលរដ្ឋ ដោយបើកឲ្យមានកិច្ចប្រជុំប្រពៃណីរវាងចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ហៅ Jirga។
តែលទ្ធផលសំខាន់ៗចេញពីទស្សនកិច្ចនោះ គឺកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដើម្បីបង្កើតឲ្យមានគណៈកម្មការរួមរបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បី លើកស្ទួយដំណើរការផ្សះផ្សារជាតិអាហ្វហ្គានីស្ថាន។
រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការបរទេសប៉ាគីស្ថានលោក Shah Mehmood Qureshiថ្លែងថា ប្រទេសរបស់លោកនឹងគាំទ្រដំណើរការនោះ លុះត្រាដំណើរការនោះដឹកនាំ និង គាំទ្រដោយប្រជាពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថានខ្លួនឯង។
«គេត្រូវបញ្ជាក់ថា តើគេចង់បានអ្វីពីប្រទេសប៉ាគីស្ថាន ហើយប៉ាគីស្ថាននឹងជួយសម្រួល។ គេចង់បង្កើតគណៈកម្មការការងារទ្វេភាគីរួមដើម្បីត្រួតពិនិត្យមើលដំណើរការទាំងស្រុង ហើយប៉ាគីស្ថានបានយល់ព្រម។ ហេតុដូច្នេះហើយប៉ាគីស្ថានពិតជាហ្មត់ចត់ចំពោះរឿងនេះ ពីព្រោះប៉ាគីស្ថានយល់ឃើញថា អ្នកត្រូវការអ្វីលើសពីកិច្ចប្រតិបត្ដិការយោធាដើម្បីសម្រេចឲ្យមានសន្ដិភាព។ អ្នកត្រូវការការចរចានយោបាយ អភិបាលកិច្ចល្អ និងសមត្ថភាពស្ថាបនា រួចហើយប៉ាគីស្ថាននឹងគាំទ្រប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន»។
មន្ដ្រីប៉ាគីស្ថាន និងអាហ្វហ្គានីស្ថាននិយាយថា គោលដៅចម្បងរបស់ខ្លួនគឺស្ថាបនាការទុកចិត្ដគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយនិងរៀបចំឲ្យមានកិច្ចប្រឹងប្រែងរួមដើម្បីធានាប្រាប់ក្រុមបះបោរថា កងកម្លាំងអន្ដរជាតិដឹកនាំដោយសរអ មិនមែនជាអ្នកឈ្លានពានប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានទេ។
សមាជិកម្នាក់របស់គណៈប្រតិភូអាហ្វហ្គានីស្ថាន លោក Masoon Stanekzai ថ្លែងថា អាហ្វហ្គានីស្ថាននិងប៉ាគីស្ថានឈប់បន្ទោសគ្នាទៅវិញទៅមកអំពីបញ្ហាសន្ដិសុខដែលប្រឈមមុខប្រទេសទាំងពីរទៀតហើយ។ ហេតុនេះហើយលោក Stanekzai ថ្លែងថា កាលពីពីរឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ចំណងសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយរវាងប្រទេសទាំងពីរបានប្រសើរឡើង បណ្ដាលឲ្យមានការបង្កើតយន្តការរួមនៃការផ្សះផ្សារ។
ប្រតិភូអាហ្វហ្គានីស្ថាននិយាយថា មុខនាទីរបស់ប៉ាគីស្ថានមានសារៈសំខាន់ណាស់ ពីព្រោះក្រុមបះបោរ ដែលធ្វើការប្រយុទ្ធក្នុងព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរមានការពាក់ព័ន្ធគ្នា។
«ប៉ាគីស្ថានអាចមានមុខនាទីមួយ ដោយសារតែមានព្រំដែនជាមួយប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ អ្នកដែលនៅជាមួយក្រុមតាលីបាន(Taliban)ក៏បានចំណាយពេលច្រើនដែរ ក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន។ គេមានមេដឹកនាំសាសនា និង នយោបាយរបស់គេ ដែលទាក់ទងជាមូយក្រុមបះបោរ។ មេដឹកនាំសង្រ្គាមព្រះរបស់យើង ឬ ជីហាដ បានទាក់ទងគ្នាជាមួយក្រុមបះបោរ។ ខ្ញុំមិនគិតថា គេមានការលំបាកនឹងទាក់ទងគ្នាទេ។ តែភាពលំបាកគឺ ថាតើយើងស្ថាបនាការទុកចិត្ដគ្នាបែបណា ដើម្បីជំនះលើការយល់ច្រឡំក្នុងចំណោមក្រុមតាលីបាន(Taliban)ដែលយល់ខុសថា ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានត្រូវគេឈ្លានពាននោះ»។
មន្ដ្រីអាមេរិកាំង និងអាហ្វហ្គានីស្ថានមានជំនឿទូលំទូលាយថា មេដឹកនាំធំៗ នៃក្រុមបះបោរអាហ្វហ្គានីស្ថានលាក់ពួនខ្លួននៅក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន ហើយមានការទាក់ទងគ្នាជាមួយសកម្មជនប្រយុទ្ធប៉ាគីស្ថាន និងមានអ្នកខ្លះបង្កប់ខ្លួនក្នុងបណ្ដាញស៊ើបការសម្ងាត់របស់ប្រទេសជាតិ។
អ្នកវិភាគខ្លះ ដូចជា សាស្រ្ដាចារ្យបង្រៀនទំនាក់ទំនងអន្ដរជាតិ លោក Hassan Askari មានជំនឿថា ទោះបីជាមានសម្ពាធពីសរអនិងពីសម្ព័ន្ធមិត្ដបស្ចឹមប្រទេសដទៃក៏ដោយ ក៏ប៉ាគីស្ថានប្រហែលជាមិនចង់ផ្តាច់ចំណងទាក់ទងជាមួយក្រុមបះបោរអាហ្វហ្គានីស្ថានដែរ។
ខណៈដែលប្រេសិតពិសេសអាមេរិកាំង និងសមាជិកនៃគណៈប្រតិភូសន្ដិភាពអាហ្វហ្គានីស្ថានមានសុទិដ្ឋិនិយមអំពីការចរចាគ្នានៅពេលថ្មីៗនេះនៅក្នុងទីក្រុងអ៊ិស្លាម៉ាបាដនោះ វាមិនច្បាស់ទេ ថាតើប៉ាគីស្ថានមានគោលជំហរបែបណាដើម្បីប្រើឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនមកលើក្រុមបះបោរ អាហ្វហ្គានីស្ថានខ្លះ ក្នុងការជំរុញឲ្យក្រុមបះបោរចូលមករកតុចរចាគ្នានោះ។ តែក្រុមមន្ដ្រីប៉ាគីស្ថានបានបង្ហាញឲ្យដឹងថា កិច្ចការនៅពីក្រោយឆាកបានដំណើរការរួចទៅហើយ។
ប្រែសម្រួលដោយលោកអ៊ូ ធួក៕
