ភ្នំពេញ —
ក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្តមួយក្រុមបានសម្តែងឈុតខ្លីមួយដើម្បីអប់រំអំពីជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននៅក្នុងសិក្ខាសាលាមួយក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញកាលពីសប្តាហ៍មុន។
សិក្ខាសិលានេះជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធនាការដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងនិងការបង្ការជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនបន្ទាប់ពីជំងឺនេះបានក្លាយជាជំងឺដ៏កាចសាហាវនិងបានឆក់យកជីវិតប្រជាជនកម្ពុជាច្រើនជាងជំងឺដទៃទៀតនៅកម្ពុជាក្នុងមួយឆ្នាំៗហើយអត្រានៃការស្លាប់ដោយសារជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននៅប្រទេសកម្ពុជាមានកម្រិតខ្ពស់ជាងប្រទេសដទៃក្នុងតំបន់។
លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត ហាវ មុន្នីរ័ត្ន អ្នកសម្របសម្រួលយុទ្ធនាការនេះនិងជាប្រធានផ្នែកវិភាគកោសិកាមហារីកនៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត្របានឲ្យដឹងថាយុទ្ធនាការអប់រំនេះបានដំណើរការអស់រយៈពេលមួយឆ្នាំមកហើយ។
«យុទ្ធនាការទីមួយរបស់យើងគឺយើងចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី៨ខែមិនាឆ្នាំ២០១៣ ដោយយើងចាប់ផ្តើមបណ្តុះបណ្តាលគ្រូពេទ្យនៅមន្ទីរពេទ្យកាលម៉ែត្រផ្ទាល់ឱ្យយល់ច្បាស់ពីជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននិងវិធីបង្ការ។ បន្ទាប់មកបុគ្គលិកជំនាញរបស់យើងបានចុះទៅបណ្តុះបណ្តាលនៅតាមសាលារៀន មហាវិទ្យាល័យ។ ហើយក្នុងរូបនេះដូចយើងបានឃើញថាយុវជនបានធ្វើសកម្មភាពដូចជាការរាំ ការសម្តែងតាមផ្លូវ ក៏ដូចជាការជិះកង់នានា ដើម្បីទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យគាត់បានយល់ដឹងពីជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននិងវិធីបង្ការ»។
មានយុវជនប្រមាណជា១.០០០នាក់បានចូលរួមក្នុងសិក្ខាសាលានេះ។
ដោយឡែកដើម្បីធ្វើយុទ្ធនាការអប់រំអំពីគ្រោះថ្នាក់និងការបង្ការជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននេះក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្តប្រមាណ៣០០នាក់មកពីអង្គការយុវជននានាដូចជាក្រុមនាវាយុវជនកម្ពុជា ក្រុមសម្ព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា និងក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តនៅសាកលវិទ្យាល័យសុខាភិបាលបានធ្វើសកម្មភាពរបស់ខ្លួនជាប្រចាំ។
យុវជនទាំងនេះធ្វើយុទ្ធនាការអប់រំនៅតាមទីសាធារណៈ សហគមន៍ សាកលវិទ្យាល័យ និងក្រុមហ៊ុនឯកជនជាដើម។
រៀងរាល់១មួយនាទីម្តងមានស្ត្រីម្នាក់កើតជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននៅក្នុងពិភពលោកនិងជារៀងរាល់២នាទីម្តងមានស្ត្រីម្នាក់ស្លាប់ដោយសារជំងឺនេះ។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក។
ដោយឡែកនៅប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងហោចណាស់មានស្ត្រីកម្ពុជាប្រមាណ៤.០០០នាក់បានកើតជំងឺនេះជារៀងរាល់ឆ្នាំហើយ៦០ភាគរយនៃអ្នកជំងៃទាំងនេះបានស្លាប់។ មូលហេតុដោយសារស្ត្រីភាគច្រើនបានមកមន្ទីរពេទ្យនៅពេលដែលវីរុសមហារីកនេះវិវត្តន៍ដល់ដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរពិបាកព្យាបាល។
តួលេខនេះធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានអត្រាអ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនខ្ពស់ជាងគេ បំផុតក្នុងចំណោចប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានទាំង១០ប្រទេស និងតាមពីក្រោយដោយប្រទេសភូមា ថៃ និងឡាវ។ នេះបើតាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ាវ សុខា ប្រធានផ្នែកជំងឺមហារីកនិងជំងឺឈាមនៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត្រ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ាវ សុខា មានប្រសាសន៍បន្ថែមក្នុងសិក្ខាសិលានេះថាជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននៅកម្ពុជាកើតភាគច្រើនលើស្ត្រីក្នុងវ័យកំពុងពេញកម្លាំង ដែលធ្វើប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ។
«យើងមើលស្ត្រីកើតជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនអាយុជាមធ្យម៥១ឆ្នាំ។ បើយើងប្រៀបហ្នឹងប្រទេសដទៃ ភាគច្រើនគឺកើតលើតែចាស់ៗអាយុ៦០ទៅ៧០ឆ្នាំ ដូច្នេះអាយុ៥១ឆ្នាំហ្នឹងមានន័យអ្វីទៅ? វាបញ្ជាក់ថាយើងកើតជំងឺមហារីកលើស្ត្រីក្មេងៗ ដែលកំពុងតែជាវ័យដែលធ្វើឱ្យសង្គមរីកចម្រើន។ អាយុក្រោម៤០ឆ្នាំ ឬ២០ឆ្នាំក៏មានដែរតែមានចំនួនតិច ប៉ុន្តែនៅស្រុកគេទាល់តែអាយុ៧០ឆ្នាំឡើងទៅឯណោះ»។
ជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនបង្កដោយវីរុសម្យ៉ាងឈ្មោះថា Human Papillomavirus (HPV) ដែលជានិច្ចកាលបណ្តាលមកពីស្ត្រីមានដៃគូរួមភេទច្រើន ឬការជក់បារី។ ហើយកត្តាកង្វះអនាម័យ កង្វះការយល់ដឹង ការអៀនខ្មាស់និងការអាក់ខានមកពិនិត្យសុខភាពឱ្យបានទៀងទាត់ធ្វើកម្ពុជាប្រឈមខ្ពស់នឹងជំងឺនេះ។
ក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញបានផ្តល់ដំបូន្មានថាស្ត្រីអាយុចន្លោះពី១០ទោ២៦គួរទៅចាក់វាក់សាំងបង្ការជំងឺនេះ ចំណែកឯស្ត្រីធ្លាប់ឆ្លងកាត់ការរួមភេទរួចហើយត្រូវពិនិត្យរកជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនជារៀងរាល់៣ទៅ៥ឆ្នាំម្តង។
យុវតី គូ សុធាវី អាយុ២៣ឆ្នាំ និស្សិតម្នាក់នៅសាកលវិទ្យាល័យសុខាភិបាល ថ្លែងបន្ទាប់ពីបញ្ចប់សិក្ខាសិលានេះថាសិក្ខាសិលានេះធ្វើឱ្យរូបគេបានយល់ដឹងច្រើនពីជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននេះ ហើយគេតាំងចិត្តនឹងជួយផ្សព្វផ្សាយបន្ត។
«ទាក់ទងពីកម្មវិធីព្រឹកមិញ ខ្ញុំបានរៀនអ្វីទៅជាជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន ដល់ពេលអញ្ចឹងទៅខ្ញុំអាចដឹងពីវិធីបង្ការ ទោះបីជាយើងមិនទាន់មានគ្រួសារ យើងក៏អាចចាក់វាក់សាំង ហើយអ្នកមានគ្រួសារហើយអាចទៅពិនិត្យមាត់ស្បូន ពីបីទៅប្រាំឆ្នាំ។ បើមានគ្រួសារឬមិត្តភក្តិស្រីៗ ខ្ញុំអាចប្រាប់គាត់វិញ ហើយយើងអាចជួយផ្សព្វផ្សាយពីម្នាក់ទៅម្នាក់ទៀតដើម្បីបង្ការជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននេះ»។
ក្រៅពីការធ្វើបទបង្ហាញតាមទីសាធារណៈ សហគមន៍ សាកលវិទ្យាល័យ និងក្រុមហ៊ុនឯកជន
យុទ្ធនាការនេះក៏បានរៀបចំឱ្យមានការប្រកួតប្រជែងស្នាដៃរចនាឡូហ្គូនិងវីដេអូទាក់ទងហ្នឹងជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន ក៏ដូចជាការផ្សព្វផ្សាយតាមប្រព័ន្ធសង្គមហ្វេសប៊ុកជាដើម៕
សិក្ខាសិលានេះជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធនាការដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងនិងការបង្ការជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនបន្ទាប់ពីជំងឺនេះបានក្លាយជាជំងឺដ៏កាចសាហាវនិងបានឆក់យកជីវិតប្រជាជនកម្ពុជាច្រើនជាងជំងឺដទៃទៀតនៅកម្ពុជាក្នុងមួយឆ្នាំៗហើយអត្រានៃការស្លាប់ដោយសារជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននៅប្រទេសកម្ពុជាមានកម្រិតខ្ពស់ជាងប្រទេសដទៃក្នុងតំបន់។
លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត ហាវ មុន្នីរ័ត្ន អ្នកសម្របសម្រួលយុទ្ធនាការនេះនិងជាប្រធានផ្នែកវិភាគកោសិកាមហារីកនៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត្របានឲ្យដឹងថាយុទ្ធនាការអប់រំនេះបានដំណើរការអស់រយៈពេលមួយឆ្នាំមកហើយ។
«យុទ្ធនាការទីមួយរបស់យើងគឺយើងចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី៨ខែមិនាឆ្នាំ២០១៣ ដោយយើងចាប់ផ្តើមបណ្តុះបណ្តាលគ្រូពេទ្យនៅមន្ទីរពេទ្យកាលម៉ែត្រផ្ទាល់ឱ្យយល់ច្បាស់ពីជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននិងវិធីបង្ការ។ បន្ទាប់មកបុគ្គលិកជំនាញរបស់យើងបានចុះទៅបណ្តុះបណ្តាលនៅតាមសាលារៀន មហាវិទ្យាល័យ។ ហើយក្នុងរូបនេះដូចយើងបានឃើញថាយុវជនបានធ្វើសកម្មភាពដូចជាការរាំ ការសម្តែងតាមផ្លូវ ក៏ដូចជាការជិះកង់នានា ដើម្បីទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យគាត់បានយល់ដឹងពីជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននិងវិធីបង្ការ»។
មានយុវជនប្រមាណជា១.០០០នាក់បានចូលរួមក្នុងសិក្ខាសាលានេះ។
ដោយឡែកដើម្បីធ្វើយុទ្ធនាការអប់រំអំពីគ្រោះថ្នាក់និងការបង្ការជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននេះក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្តប្រមាណ៣០០នាក់មកពីអង្គការយុវជននានាដូចជាក្រុមនាវាយុវជនកម្ពុជា ក្រុមសម្ព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា និងក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តនៅសាកលវិទ្យាល័យសុខាភិបាលបានធ្វើសកម្មភាពរបស់ខ្លួនជាប្រចាំ។
យុវជនទាំងនេះធ្វើយុទ្ធនាការអប់រំនៅតាមទីសាធារណៈ សហគមន៍ សាកលវិទ្យាល័យ និងក្រុមហ៊ុនឯកជនជាដើម។
រៀងរាល់១មួយនាទីម្តងមានស្ត្រីម្នាក់កើតជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននៅក្នុងពិភពលោកនិងជារៀងរាល់២នាទីម្តងមានស្ត្រីម្នាក់ស្លាប់ដោយសារជំងឺនេះ។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក។
ដោយឡែកនៅប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងហោចណាស់មានស្ត្រីកម្ពុជាប្រមាណ៤.០០០នាក់បានកើតជំងឺនេះជារៀងរាល់ឆ្នាំហើយ៦០ភាគរយនៃអ្នកជំងៃទាំងនេះបានស្លាប់។ មូលហេតុដោយសារស្ត្រីភាគច្រើនបានមកមន្ទីរពេទ្យនៅពេលដែលវីរុសមហារីកនេះវិវត្តន៍ដល់ដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរពិបាកព្យាបាល។
តួលេខនេះធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានអត្រាអ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនខ្ពស់ជាងគេ បំផុតក្នុងចំណោចប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានទាំង១០ប្រទេស និងតាមពីក្រោយដោយប្រទេសភូមា ថៃ និងឡាវ។ នេះបើតាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ាវ សុខា ប្រធានផ្នែកជំងឺមហារីកនិងជំងឺឈាមនៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត្រ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ាវ សុខា មានប្រសាសន៍បន្ថែមក្នុងសិក្ខាសិលានេះថាជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននៅកម្ពុជាកើតភាគច្រើនលើស្ត្រីក្នុងវ័យកំពុងពេញកម្លាំង ដែលធ្វើប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ។
«យើងមើលស្ត្រីកើតជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនអាយុជាមធ្យម៥១ឆ្នាំ។ បើយើងប្រៀបហ្នឹងប្រទេសដទៃ ភាគច្រើនគឺកើតលើតែចាស់ៗអាយុ៦០ទៅ៧០ឆ្នាំ ដូច្នេះអាយុ៥១ឆ្នាំហ្នឹងមានន័យអ្វីទៅ? វាបញ្ជាក់ថាយើងកើតជំងឺមហារីកលើស្ត្រីក្មេងៗ ដែលកំពុងតែជាវ័យដែលធ្វើឱ្យសង្គមរីកចម្រើន។ អាយុក្រោម៤០ឆ្នាំ ឬ២០ឆ្នាំក៏មានដែរតែមានចំនួនតិច ប៉ុន្តែនៅស្រុកគេទាល់តែអាយុ៧០ឆ្នាំឡើងទៅឯណោះ»។
ជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនបង្កដោយវីរុសម្យ៉ាងឈ្មោះថា Human Papillomavirus (HPV) ដែលជានិច្ចកាលបណ្តាលមកពីស្ត្រីមានដៃគូរួមភេទច្រើន ឬការជក់បារី។ ហើយកត្តាកង្វះអនាម័យ កង្វះការយល់ដឹង ការអៀនខ្មាស់និងការអាក់ខានមកពិនិត្យសុខភាពឱ្យបានទៀងទាត់ធ្វើកម្ពុជាប្រឈមខ្ពស់នឹងជំងឺនេះ។
ក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញបានផ្តល់ដំបូន្មានថាស្ត្រីអាយុចន្លោះពី១០ទោ២៦គួរទៅចាក់វាក់សាំងបង្ការជំងឺនេះ ចំណែកឯស្ត្រីធ្លាប់ឆ្លងកាត់ការរួមភេទរួចហើយត្រូវពិនិត្យរកជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនជារៀងរាល់៣ទៅ៥ឆ្នាំម្តង។
យុវតី គូ សុធាវី អាយុ២៣ឆ្នាំ និស្សិតម្នាក់នៅសាកលវិទ្យាល័យសុខាភិបាល ថ្លែងបន្ទាប់ពីបញ្ចប់សិក្ខាសិលានេះថាសិក្ខាសិលានេះធ្វើឱ្យរូបគេបានយល់ដឹងច្រើនពីជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននេះ ហើយគេតាំងចិត្តនឹងជួយផ្សព្វផ្សាយបន្ត។
«ទាក់ទងពីកម្មវិធីព្រឹកមិញ ខ្ញុំបានរៀនអ្វីទៅជាជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន ដល់ពេលអញ្ចឹងទៅខ្ញុំអាចដឹងពីវិធីបង្ការ ទោះបីជាយើងមិនទាន់មានគ្រួសារ យើងក៏អាចចាក់វាក់សាំង ហើយអ្នកមានគ្រួសារហើយអាចទៅពិនិត្យមាត់ស្បូន ពីបីទៅប្រាំឆ្នាំ។ បើមានគ្រួសារឬមិត្តភក្តិស្រីៗ ខ្ញុំអាចប្រាប់គាត់វិញ ហើយយើងអាចជួយផ្សព្វផ្សាយពីម្នាក់ទៅម្នាក់ទៀតដើម្បីបង្ការជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននេះ»។
ក្រៅពីការធ្វើបទបង្ហាញតាមទីសាធារណៈ សហគមន៍ សាកលវិទ្យាល័យ និងក្រុមហ៊ុនឯកជន
យុទ្ធនាការនេះក៏បានរៀបចំឱ្យមានការប្រកួតប្រជែងស្នាដៃរចនាឡូហ្គូនិងវីដេអូទាក់ទងហ្នឹងជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន ក៏ដូចជាការផ្សព្វផ្សាយតាមប្រព័ន្ធសង្គមហ្វេសប៊ុកជាដើម៕
