ព្រះមហាវីរក្សត្រសម្តេចឪព្រះនរោត្តម សីហនុបានដឹកនាំការតស៊ូផ្លូវច្បាប់ នៅឯតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ រហូតទាល់តែឈ្នះក្តីក្តាំជាមួយប្រទេសសៀមឬប្តូរមកប្រទេសថៃបច្ចុប្បន្ន ជិតកន្លះសតវត្សរ៍ហើយ។ តុលាការបានផ្ទេរ ប្រាសាទព្រះវិហារ ឲ្យស្ថិត នៅក្រោម ការគ្រប់គ្រងរបស់កម្ពុជាវិញ។ ព្រះអង្គត្រូវ គេចាត់ទុកថា ជាសាក្សីរស់ដ៏សំខាន់ ដែលមានបទពិសោធន៍ច្រើន ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរស្វែងរកឱវាទ និងអនុសាសន៍ពីព្រះអង្គ ជាពិសេសបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងផ្លូវច្បាប់នានាទាក់ទងនឹងការតវ៉ាលើឆាកអន្តរជាតិ ឬ ការទាមទារឲ្យតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តន៍សាលដីកាឡើងវិញ។
លោក បណ្ឌិត ម៉ីសែល ត្រាណេសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវប្បធម៌ និងបុរេប្រវត្តិបានថ្លែងថាព្រះមហាវីវរក្សត្រជាសាក្សីរស់ដែលគេគួរសុំការណែនាំពីព្រះអង្គ។
«ក៏ប៉ុន្តែមុននឹងព្រះអង្គលោកសុគត គប្បីយើងត្រូវតែគឺថាស្នើទៅព្រះអង្គ មើល ទៅសួរយោបល់មើល សម្តេចនាយកលោកស្នើមើល។ គេដាក់ថ្វាយទាំងអស់កុំគិតរឿងក្នុងពេលហ្នឹង ស្នើមើល ស្នើសម្តេចនាយកផង ស្នើព្រះករុណា សុំព្រះឱវាទ លោកមានព្រះអនុសាសន៍ អាហ្នឹងបង្ហាញពីរូបភាព (ឯកភាពជាតិ)»។
ខណៈពេលដែលកំពុងត្រៀមខ្លួនទៅចរចាជាមួយថៃនៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីថ្ងៃទី៧នឹងថ្ងៃទី៨ ខែមេសា អំពីបញ្ហា ការដាក់ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អាស៊ានមកកាន់តំបន់ជម្លោះដើម្បីត្រួតពិនិត្យមើលបទឈប់បាញ់គ្នាជាស្ថាពរ និងការចរចាអំពីការរកដំណោះស្រាយព្រំដែន។
ប្រទេសកម្ពុជាបានរៀបចំក្រុមអ្នកច្បាប់ជួលមេធាវីអន្តរជាតិដើម្បីទាមទារឲ្យតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិបកស្រាយសាលដីកា ថ្ងៃទី១៥ មិថុនាឆ្នាំ១៩៦២ ឡើងវិញ ហើយនឹងត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តសាលដីកាឡើងវិញថាតើថៃ កម្ពុជាបានគោរពតាមឬទេ ហើយបញ្ជាក់ឡើងវិញថាតើដីត្រង់ណា ជារបស់ខ្មែរនិងដីត្រង់ណាជារបស់ថៃ។
លោក មីសែល ត្រាណេ បានអះអាងថាសម្តេចឪ ជាតំណាងឯកភាពជាតិ ការបង្រួបបង្រួមជាតិ សាមគ្គីជាតិ ហើយបង្ហាញការខកចិត្ត បើគេពុំគិតអំពីតួនាទីរបស់ព្រះអង្គ។
«សោកស្តាយបំផុតដែលគេមិនបាននឹកដល់គុណបំណាច់ដ៏មហាធំធេង។ បងនៅចាំថាលោកមានបន្ទូលល្អណាស់គឺថាដីមួយចំអាមក៏មិនឲ្យបាត់បង់ដែរ។ហើយលោកបានសម្រេចបំណងពិសិដ្ឋហើយ»។
ឧត្តមទីប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ លោក សឺន ស៊ូប៊ែរ្តិ៍ ដែលឪពុករបស់លោកគឺលោក សឺន សាន ជាអ្នកធ្លាប់ជួយសម្តេចឪក្នុងការតវ៉ារឿងប្រាសាទព្រះវិហារ ជាមួយឥស្សរជននយោបាយផ្សេងទៀតនោះ បានអះអាងថា ជាការណ៍ចាំបាច់ដែលគេ ត្រូវស្វែងរកឱវាទពីសម្តេចឪ ពីព្រោះក្រោយពីព្រះអង្គទាមទារឯករាជ្យពីបារាំងសម្រាប់កម្ពុជា ជាជោគជ័យមួយលើកទៀតសម្រាប់កម្ពុជាដែលព្រះអង្គ បានទាមទារ ប្រាសាទព្រះវិហារពីការគ្រប់គ្រងរបស់ថៃមកឲ្យស្ថិតនៅក្រោម ការគ្រប់គ្រងកម្ពុជាវិញ។
«ម៉្លោះហើយគួរណាស់ពិគ្រោះជាមួយលោក យកព្រះរាជយោបល់របស់លោក ព្រោះលោក មានការពិសោធច្រើនក្នុងរឿងទូតរឿងច្បាប់ រឿងអីអស់ហ្នឹង ព្រោះមែនទែនទៅជារឿងជាតិ មិនមែនជារឿងគណបក្សណាមួយ ឬបុគ្គលណាមួយទេ ត្រូវតែមានជាតិរួមគ្នាទាំងអស់ ហើយដោះស្រាយបញ្ហា ទឹកដីរបស់យើងហ្នឹង»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានអះអាងថា ព្រះមហា វីរក្សត្រ ទោះជាព្រះអង្គមិនស្ថិតនៅក្នុងអំណាចដែលចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្តី ក៏ព្រះអង្គតែងផ្តល់ឱវាទជាគំនិតដល់រាជរដ្ឋាភិបាលដែរ។
«ហើយយើងឃើញជួនកាលម្តងម្កាលដែលព្រះមហាវីរក្សត្រផ្ញើចុតហ្មាយជាចំហមក ហ្នឹងជាការឯកភាពជាតិមួយ ហើយជាការជួយគាំទ្រសកម្មភាពរបស់ រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងកិច្ចការពារប្រាង្គប្រាសាទព្រះវិហារក៏ដូចជាអធិបតេយ្យរបស់ កម្ពុជានៅតំបន់នោះឯង។ អាស្រ័យដូច្នេះយើងឃើញថាតួនាទីរបស់ព្រះអង្គមាន ជាប្រវត្តិសាស្ត្ររួចស្រេចទៅហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែឥឡូវនេះចំពោះករណីតុលាការគឺជាករណីផ្សេងដទៃទៀត មិនមែនជាករណីដូចកាលពីមុន»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បានបញ្ជាក់ពីការទទួលស្គាល់បន្ថែមពីស្នាព្រះហស្ថរបស់ព្រះមហាវីរក្សត្រថាព្រះអង្គបានទាមទារប្រាសាទព្រះវិហារនិងអធិបតេយ្យភាពជាតិកម្ពុជាជាមួយនឹងការប្រើប្រាស់ផែនទីអន្តរជាតិក្នុងតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដែល ជាចំណុចសំខាន់បំផុត។
សម្តេចឪព្រះជន្ម៨៨ព្រះវស្សាដែលគេទទួលស្គាល់ថាជាអ្នកនយោបាយជើងចាស់កាន់អំណាច និង សោយរាជ្យជាមហាក្សត្រជាច្រើនទសវត្សរ៍នោះ ត្រូវគេចាត់ទុកថាគឺជាក្សត្រដ៏មានឥទ្ធិពលនយោបាយទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។ ព្រះអង្គបានដាក់រាជ្យកាលពីឆ្នាំ២០០៤ ហើយកំពុងគង់ព្យាបាលព្រះរោគនៅទីក្រុងប៉េកាំងប្រទេសចិន។
ប្រទេសកម្ពុជានិងថៃមានបញ្ហាវិវាទព្រំដែនជាមួយគ្នាឈានដល់ការវាយប្រយុទ្ធគ្នាជាច្រើនលើក រហូតដល់មានការស្លាប់និងរបួសទាំងសងខាង និងធ្វើឲ្យបែក បាក់ដល់ប្រាសាទព្រះវិហារផងដែរដោយសារតែការចោទប្រកាន់រឿង រំលោភ បំពានបូរណភាពដែនដីទៅវិញទៅមក ជាពិសេសដីនៅក្បែរ បរិវេណប្រាសាទ ព្រះវិហាររបស់ខ្មែរ។ ថៃបានចាត់ទុកថាតុលាការអន្តរជាតិបានកាត់តែប្រាសាទ ឲ្យភាគីកម្ពុជាទេ មិនមែនដីនៅក្បែរនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែកម្ពុជាវិញបានអះអាង ដោយឈរលើផែនទីអន្តរជាតិទទួលស្គាល់ថាដីដែលមានជម្លោះជាដីរបស់ខ្មែរដូចជាមានចែងក្នុងឧបសម្ព័ន្ធផែនទី ហើយនឹងឯកសារដែលតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ បានប្រើប្រាស់ក្នុងការកាត់ក្តីឲ្យមកកម្ពុជា៕
