អ្នកឃ្លាំមើលអន្តរជាតិនៃសាលាក្តីខ្មែរក្រហមបង្ហាញឲ្យឃើញថា ភាពចម្រូងចម្រាសចុងក្រោយទាក់ទងនឹងដំណើរការនាំខ្លួនជនសង្ស័យបន្ថែមមកជំនុំជម្រះទោស មានការជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយ។
អ្នកឃ្លាំមើលអន្តរជាតិមួយចំនួនសម្រាប់សាលាក្តីខ្មែរក្រហមកត់សម្គាល់ថា សម្ពាធនយោបាយ ដែលរារាំងមិនឲ្យមានការកាត់ទោសបន្ថែមលើជនសង្ស័យជាកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមនោះ ត្រូវគេចាត់ទុកថាជាស្នូលនៃភាពចម្រូងចម្រាសចុងក្រោយក្នុងតុលាការកាត់ទោសខ្មែរក្រហមដែលចូលរួមដោយអ.ស.ប.។
សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិលោក Andrew Cayley ជនជាតិអង់គ្លេស បាននិយាយ ជាចំហក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់លោកថា សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតទាំងពីរ ខកខានមិនបានស៊ើបអង្កេតឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់លើសំណុំរឿង០០៣ទាក់ទងនឹង បទឧក្រិដ្ឋ ទីតាំងឧក្រិដ្ឋកម្ម និងមិនបានកោះហៅជនសង្ស័យមកសាកសួរដើម្បីនាំខ្លួន ជនសង្ស័យបន្ថែមទៀតមកជំនុំជម្រះទោសទេ។ ភ្លាមៗនោះ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតទាំងពីរគឺ លោកយូ ប៊ុនឡេង និងលោក Siegfried Blunk ជនជាតិអាល្លឺម៉ង់បានចាត់ទុកថា សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់សហព្រះរាជអាជ្ញាជាការខុសច្បាប់និងរំលោភភាពសម្ងាត់របស់តុលាការ ហើយលោកទាំងពីរបានបង្គាប់ជាផ្លូវការនិងជាសាធារណៈឲ្យលោកសហព្រះរាជអាជ្ញាលុបចោលភាគខ្លះនៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះ។
លោក Brad Adams នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ទទួលបន្ទុកនៅតំបន់អាស៊ី បានថ្លែងប្រាប់ វីអូអេ ខ្មែរ តាមរយៈ ទូរស័ព្ទថា សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបានធ្វើដូច្នេះគឺដើម្បីទាត់ចោលសំណុំរឿងទាំងឡាយដែលសហព្រះរាជអាជ្ញាបានស៊ើបអង្កេតយ៉ាងល្អិតល្អន់និងច្បាស់លាស់ ហើយចៅក្រមធ្វើដូច្នេះទំនងជាមកពីហេតុផលនយោបាយ។
«តុលាការឥតលំអៀងនឹងនិយាយថា តាមពិតទៅលោក Cayley ជាអ្នកដែលធ្វើការតាមវិជ្ជាជីវៈ រីឯលោក Blunk និងលោកយូ ប៊ុនឡេងគឺជាអ្នកធ្វើការតាមផ្លូវនយោបាយ និងគ្មានវិជ្ជាជីវៈ»។
លោក Brad Adams បានអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានព្យាយាមរារាំងសឹងតែគ្រប់សំណុំរឿងនៅក្នុងសាលាក្តីខ្មែរក្រហមតាំងពីមានការចរចាបង្កើតតុលាការកាត់ទោសខ្មែរក្រហមដំបូងម្ល៉េះ។ តែលោកបញ្ជាក់ថា អ.ស.ប. ដែលចូលរួម មានតួនាទីជំរុញឲ្យមានដំណើរការស្វែងរកការណ៍ពិត និងផ្តល់យុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះ។ លោកក៏សង្ឃឹមដែរថា ចៅក្រមអ.ស.ប.នឹងបំពេញតាមគោលការណ៍នេះដើម្បីរកយុត្តិធម៌ជូនពលរដ្ឋកម្ពុជា។
«ប្រសិនបើអ.ស.ប.មិនអាចធ្វើដូច្នោះបានទេ អ.ស.ប.គួរតែដើរចេញ ពីព្រោះភាគីកម្ពុជាមានសមត្ថភាព ហើយពូកែណាស់ខាងបង្កើតការកាត់ទោសដែលជាឆាកល្ខោន និងធ្វើការកាត់ក្តីដើម្បីហេតុផល និងផលប្រយោជន៍នយោបាយ»។
លោក Brad Adams ថ្លែងថា មានពលរដ្ឋខ្មែរច្រើនណាស់ដែលរងគ្រោះ និងស្លាប់នៅក្នុងមហាវិនាសកម្មនៃរបបខ្មែរក្រហម ហើយវាប៉ះទង្គិចដល់កម្ពុជាយូរណាស់មកហើយ។ កិច្ចការតុលាការនេះគួរជាកិច្ចការសាធាណៈ មិនត្រូវបិទបាំងទេ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរបស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានបដិសេធថា រដ្ឋាភិបាលមិនជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុង និងមិនជ្រៀតជ្រែកការសម្រេចរបស់តុលាការទេ។ លោកចាត់ទុកថា រឿងរបស់សាលាក្តីខ្មែរក្រហមនៅក្រៅកិច្ចការរបស់រដ្ឋាភិបាល។
«ការសម្រេចគឺអាស្រ័យទៅដោយនីតិវិធី ហើយនិងអាស្រ័យលើឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់ចៅក្រមដែលបម្រើការក្នុងសាលាក្តីខ្មែរក្រហមនោះ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីផ្សេងៗទៀតបានប្រកាសជាសាធារណៈថា ខ្លួននឹងរារាំងមិនឲ្យមានការនាំ ខ្លួនពួកអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមមកកាត់ទោសបន្ថែមទៀត ក្រៅពី៥នាក់ក្នុងសំណុំ រឿង០០១និង០០២នោះទេ ដោយព្រួយបារម្ភថា វាអាចប៉ះពាល់ដល់សន្តិភាពនិងសន្តិសុខ។
លោកបណ្ឌិត John Ciorciari សាស្ត្រាចារ្យជំនួយផ្នែកគោលនយោបាយសាធារណៈនៃសាលា Gerald R. Ford របស់សាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋ Michigan បានថ្លែងថា ការប្រកាសរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលលើករណី០០៣និង០០៤ គឺជាការបញ្ជាក់ថា ការសង្ស័យរបស់ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើសាលាក្តីខ្មែរក្រហមគឺជាការសង្ស័យត្រឹមត្រូវ។
«ប្រសិនបើសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤ ប្រាកដជាត្រូវទាល់ចោល ហើយទោះជាសំណុំរឿង០០២ អាចដំណើរការបានក៏ដោយ ក៏សាធារណជននឹងមើលឃើញថាសាលាក្តីនេះស្ថិតក្នុងការត្រួតត្រាដោយនយោបាយដ៏តឹងរឹង ហើយថែមទាំងមានការជ្រៀតជ្រែកជាចំហទៀតផង»។
លោក Ciorciari បានអះអាងបន្ថែមថា យោងតាមវិធានផ្ទៃក្នុង លោកសហព្រះរាជអាជ្ញា Adrew Cayley មានសិទ្ធិក្នុងការចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានជាសាធារណៈ ដោយធ្វើការសង្ខេបអំពីបទឧក្រិដ្ឋនានាដែលលោកបានលើកឡើងនៅក្នុងដីការសន្និដ្ឋានជាបឋមរបស់លោក ដាក់ជូនសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត។ លោកបានបន្ថែម ទៀតថា គេពិបាកជៀសវាងការសន្និដ្ឋានដែលថា ការស៊ើបអង្កេតត្រូវបានគេយកចិត្តទុកដាក់តិចតួច ពីព្រោះគេគ្រោងទាត់ចោលសំណុំរឿងទាំងនេះរួចទៅហើយ។
លោក Jeffrey S. Brand ជានាយកនិងជាសាស្ត្រាចារ្យសាលាច្បាប់នៃសាកលវិទ្យាល័យច្បាប់ San Francisco រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា បានសរសេរប្រាប់ វីអូអេ ខ្មែរ តាមសារអេឡិចត្រូនិចអ៊ីម៉េលថា សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់សហព្រះរាជអាជ្ញា លោក Andrew Cayley ធ្វើឡើងដើម្បីជំរុញឲ្យបន្តការស៊ើបអង្កេតលើអង្គហេតុ ដែលបញ្ជាក់ក្នុងសំណុំរឿង០០៣។ ការបង្គាប់បញ្ជាឲ្យលោក Cayley លុបចោលភាគខ្លះនៃសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់លោកនោះគឺជាភស្តុតាងបន្ថែមទៀត ដែលបង្ហាញថា គេគ្មានបំណងបន្តសំណុំរឿង០០៣នេះទេ។ លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា បញ្ហានេះ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការរបស់តុលាការ ជាពិសេសជនរងគ្រោះ។
«តាមទស្សនៈរបស់ខ្ញុំ ការបង្គាប់បញ្ជារបស់តុលាការពេលនេះមិនការពារផលប្រយោជន៍ជនរងគ្រោះឲ្យបានសមរម្យទេ»។
លោក Jeffrey S. Brand បានបន្ថែមថា តុលាការផ្តល់ភស្តុតាងតិចតួចក្នុងសេចក្តី សម្រេចចុងក្រោយបំផុតរបស់ខ្លួន នូវអ្វីជាអង្គហេតុជាក់លាក់ ហើយអ្វីជាគ្រោះថ្នាក់កើតចេញពីអ្វីដែលលោក Cayley បានសរសេរនោះ។
«សហចៅក្រមហាក់ដូចជាព្រួយបារម្ភទាក់ទងនឹងទស្សនៈរបស់លោកសហព្រះរាជអាជ្ញា Cayley ដែលបង្ហាញពីភាពចាំបាច់នៃការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមនោះ ច្រើនជាង ការព្រួយបារម្ភអំពីអង្គហេតុដែលត្រូវបានទម្លាយការណ៍ពិតនោះ»។
សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ លោក Andrew Cayley និងសហព្រះរាជអាជ្ញាជាតិ លោកស្រីជា លាងបានខ្វែងគំនិតគ្នាទាក់ទងនឹងការចោទប្រកាន់ជនសង្ស័យបន្ថែមដែលជាអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម៥នាក់សម្រាប់សំណុំរឿង០០៣និង០០៤។ ការបដិសេធរបស់លោកស្រីធ្វើឡើងមុនពេលលោក Andrew Cayley ចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់លោក។ លោក Cayley ចាត់ទុកថា ជនទាំង៥នាក់ថ្មីនោះស្ថិតក្នុងយុត្តាធិការរបស់សាលាក្តី ហើយវាផ្ទុយពីលោកស្រីជា លាង ដែលមានជំហរស្រដៀងនឹងជំហររដ្ឋាភិបាលដែលថា ជនទាំងនោះមិនស្ថិតក្នុងយុត្តាធិការដែលត្រូវនាំខ្លួនមកជំនុំជម្រះទោសទេ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់លោក Cayley បានចេញជាសារធារណៈ នៅពេលមានការខ្វែងគំនិតគ្នា នៅពេលមានសម្ពាធពីជនរងគ្រោះដែលថា ខ្លួនមិនបានទទួលព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ដាក់ពាក្យប្តឹង នៅពេលមានការសង្ស័យថា រដ្ឋាភិបាលរារាំង និងនៅពេលមិនមានកិច្ចសហការល្អពីភាគីកម្ពុជាដើម្បីបន្តនីតិវិធីក្នុង តុលាការនោះ។
អ្នកវិភាគខ្លះនិយាយថា សេចក្តីប្រកាសព័តមានដ៏សំខាន់របស់សហព្រះរាជអាជ្ញា អាចជាការដាក់សម្ពាធដល់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតឲ្យធ្វើតាមការចង់បានរបស់លោកសហព្រះរាជអាជ្ញា។
មន្ត្រីអ្នកការទូតម្នាក់ក្នុងទីក្រុងញូវយ៉ក ដែលជាតំណាងប្រទេសអ្នកផ្តល់ជំនួយ បានថ្លែងថា លោកអគ្គលេខាធិការអ.ស.ប. Ban Ki-Moon និងក្រុមប្រទេសអ្នកផ្តល់ជំនួយសំខាន់ៗមួយចំនួន ត្រូវគេប្រាប់ឲ្យដឹងអំពីរឿងរ៉ាងចុងក្រោយដែលកើត ឡើងក្នុងតុលាការខ្មែរក្រហម។ អ្នកការទូតដដែលនោះអះអាងថា លោក Ban Ki-Moon និងតំណាងប្រទេសអ្នកផ្តល់ជំនួយត្រូវគេជូនដំណឹងដើម្បីឲ្យពិចារណា។
អ្នកការទូតដដែលបានបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានធានាប្រាប់អ.ស.ប.និង ប្រទេសផ្តល់ជំនួយអំពីការមិនជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយ អំពីឯករាជ្យភាពរបស់ តុលាការ។ ការធានានេះធ្វើឡើង ជាពិសេសនៅពេលលោក Ban Ki-Moonបំពេញទស្សនកិច្ចក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំទៅ។ មានរបាយការណ៍ថា ពេលនោះ រដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាក់ថា ខ្លួនឈប់ធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដែលនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់ឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការហើយ។ គួររំឭកដែរថា ការលាឈប់ពីតំណែងរបស់សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិគឺលោក Robert Pertit និងសហចៅក្រមគឺលោក Marcel Lemond ត្រូវបានគេសង្ស័យថា ទាក់ទងនឹងបញ្ហាមិនមានឯករាជ្យភាព និងមិនមានកិច្ចសហការគ្រប់គ្រាន់ក្នុងសាលាក្តីនេះ៕
