ពិធីជួបជុំដែលរៀបចំក្នុងមួយឆ្នាំម្តង ដោយមានការប្រគុំតន្រ្តី និងអាហារនៅភោជនីយដ្ឋានឡាលូនថ្មីនៅថ្ងៃនេះ គឺដើម្បីរំលឹកដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធអ្នក ដែលបានស្លាប់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ពិធីជួបជុំដូចនេះ ក៏ផ្តល់ជាឱកាសដល់សហគមន៍ខ្មែរ-អាមេរិកាំងក្នុងទីក្រុងឡុងប៊ិចអាចផ្សះផ្សាផ្លូវចិត្តផងដែរ។
ក្នុងកម្មវិធីកាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមេសាឆ្នាំនេះ កញ្ញា Mellisa Hem ចែករំលែកបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ក្នុងនាមជាកូនខ្មែរជំនាន់ទីពីរ ដែលកើតនៅសហរដ្ឋអាមេរិកហើយគ្រួសាររងផលប៉ះពាល់ ដោយសាររបបខ្មែរក្រហម។
កញ្ញា Mellisa បញ្ជាក់ប្រាប់វីអូអេថា៖
«របបនេះហួសពីការអាចនិយាយបាន។ គ្មានអ្វីដែលយើងអាចនិយាយត្រឹមពាក្យមួយឃ្លាដើម្បីសង្ខេបពីរឿងរ៉ាវ ដែលបានកើតមានឡើងមកលើសហគមន៍របស់យើង ក្រុមគ្រួសាររបស់យើង និងការខិតខំរបស់មនុស្សជំនាន់ខ្ញុំ ដើម្បីបោះជំហានទៅមុខហើយអ្វីដែលយើងអាចធ្វើបាន គឺត្រូវទទួលស្គាល់ និងទទួលយកការព្យាបាលផ្លូវចិត្ត»។
ពិធីជួបជុំគ្នាប្រចាំឆ្នាំនេះ គឺជាលើកទីបីហើយ ដែលរៀបចំដោយសមាជិកព្រឹទ្ធសភាប្រចាំរដ្ឋកាលីហ្វញ៉ា រីកាដូ ឡារ៉ា សមាជិកសភា អាឡាំង ឡូវឹនសល សមាជិកសភាប្រចាំរដ្ឋភែទ្រិក អូដុនណល និងថ្នាក់ដឹកនាំទីក្រុងឡូសអាន់ជឺឡេស និងក្រុងឡុងប៊ិចព្រមទាំងសហគមន៍ខ្មែរ។
លោករីកាដូ ឡារ៉ា សមាជិកព្រឹទ្ធសភា បានរំលឹកឡើងវិញពីការសម្រេចរៀបចំការជួបជុំនេះថា៖
«ឆ្នាំដំបូងពួកគេឆ្ងល់ថា តើលោកម្នាក់នេះជានរណាគេ? គាត់ទើបតែបានជាប់ឆ្នោត។ ប៉ុន្តែ សម្រាប់ខ្ញុំ វាជាការសំខាន់ ដោយសារខ្ញុំក៏មានប្រវត្តិមកពីគ្រួសារជនអន្តោប្រវេសន៍ដែរ ហើយយើងមិនសូវជឿជាក់លើរដ្ឋាភិបាលទេ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំចង់ធ្វើឱ្យប្រាកដថា រដ្ឋាភិបាលមកសហគមន៍ខ្មែរ-អាមេរិកាំង ហើយឥឡូវនេះសហគមន៍ចូលរួមទាំងអស់គ្នានៅក្នុងការជួបជុំនេះ ដូចលោកបានឃើញហើយ»។
អ្នកចូលរួមមានឱកាសឡើងថ្លែងពីផលប៉ះពាល់នៃរបបខ្មែរក្រហមមកលើគ្រួសារ និងសហគមន៍របស់គេ ក៏ដូចជាចែករំលែកពីវិធី ដែលអាចជួយផ្សះផ្សាផ្លូវចិត្តរបស់គេតាមរយៈការនិយាយពីការឈឺចាប់ ឬបួងសួងឧទ្ទិសដ្ឋានជាដើម។
លោក Patrick O’Donnell សមាជិកសភាប្រចាំរដ្ឋកាលីហ្វញ៉ាបានបញ្ជាក់ថា៖
«នៅពេលយប់នេះ យើងធ្វើពិធីអបអរសាទរ ប៉ុន្តែយើងក៏ទទួលស្គាល់សោកនាដកម្មផងដែរ។ សោកនាដកម្មនោះ បានកើតមានឡើងអស់រយៈពេលជាយូរឆ្នាំមកហើយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តែនៅតែប៉ះពាល់ដល់សហគមន៍របស់យើងរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ»។
លោកយល់ថា ពលរដ្ឋខ្មែរ-អាមេរិកាំងបានប្រែក្លាយការឈឺចាប់របស់ពួកគេមកជាជោគជ័យ នៅក្នុងកិច្ចការជំនួញ និងបង្កើនជីវភាពរស់នៅ។ លោកថា៖
«សហគមន៍ខ្មែរគឺជាអំណោយមួយសម្រាប់ទីក្រុងឡុងប៊ិច។ យើងមានមោទនភាពណាស់ ដែលមានពួកគេនៅទីនេះ។ ពួកគេធ្វើឱ្យទីក្រុងឡុងប៊ិចជាកន្លែងដ៏ល្អជាងមុន។ ពួកគេតស៊ូខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច។ ពួកគេតស៊ូខាងផ្នែកសង្គម។ ខ្ញុំអាចមើលឃើញតាមរយៈកម្មវិធីយប់នេះ។ ពួកគេមិនភ្លេចថា ពួកគេមកពីទីណាទេ។ ប៉ុន្តែពួកគេបានដាំនូវឫសមួយដ៏ខ្លាំងនៅទីនេះ»។
របបខ្មែរក្រហមដែលបានកាន់អំណាចពីថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ខែមករាឆ្នាំ១៩៧៩ បានសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរជិតពីរលាននាក់ គឺមួយភាគបីនៃពលរដ្ឋទាំងមូល។
ទីក្រុងឡុងប៊ិចមានសហគមន៍ខ្មែរធំជាងគេបំផុត នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ពលរដ្ឋខ្មែរនៅទីនេះបានតស៊ូជាច្រើន ក្នុងនាមជាអ្នកនៅរស់រានពីការកាប់សម្លាប់នេះ ដើម្បីបានការទទួលស្គាល់នៅថ្នាក់រដ្ឋ និងទីក្រុងពីការកាប់សម្លាប់នោះ។ កាលពីដើមខែមេសាកន្លងទៅនេះ គណៈគ្រប់គ្រងទីក្រុងឡូសអាន់ជឺឡេស បានទទួលស្គាល់ថ្ងៃ១៧ខែមេសា ថាជាទិវាចងចាំមួយពីរបបវាលពិឃាត។
លោករិទ្ធី ហាញ់ សកម្មជនសហគមន៍បានទៅចូលរួមក្នុងការទទួលការប្រកាសទទួលស្គាល់របស់គណៈគ្រប់គ្រងទីក្រុងឡូសអាន់ជឺឡេស ផងដែរ៖
«ខ្ញុំថា ថ្ងៃហ្នឹងគឺជាថ្ងៃសំខាន់របស់ជនជាតិខ្មែរយើងទាំងអស់គ្នា ព្រោះអីព្រលឹងដែលគាត់បានចែកឋានពីសម័យហ្នុងដូចគាត់មានវាសនាបានឡើងឋានសួគិ៍។ វាធ្វើឱ្យយើងរំលឹកថា ទោះបីជាមានជីវិតចែកឋានច្រើននាក់ក៏ដោយ ក៏យើងអត់ដែលភ្លេចថ្ងៃហ្នឹងទេ។ កូនចៅនៅស្រុកអាមេរិកនៅស្រុកឆ្ងាយ ដឹងថាថ្ងៃហ្នឹងជាថ្ងៃសំខាន់បំផុត»។
លោករិទ្ធី ហាញ់ បានកើតនៅក្នុងជំរំតាមព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ ក្នុងពេលដែលឱពុកម្តាយរត់គេចពីប្រទេសកម្ពុជា ក្រោយការដួលរលំរបបខ្មែរក្រហម។ លោកក៏ចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់លោកដែរនៅយប់នេះ។
លោក Jonathan Nhean សកម្មជនសហគមន៍ និងជាអ្នកសម្តែងយល់ថា ការទទួលស្គាល់នេះគឺជាការលើកទឹកចិត្តមួយទៀត បើទោះបីជារបបនេះបានដួលរលំយូរហើយក៏ដោយ៖
«ទោះបីជាឥឡូវ៤២ឆ្នាំមកហើយ ក៏ប៉ុន្តែមិនមែនជាការយឺតពេលទេ គឺចាប់ផ្តើមពីឥឡូវទៅអនាគត គឺជាកិច្ចការមួយល្អ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយទៅពិភពលោកមួយទាំងមូលឱ្យបានយល់ជ្រាបអំពីការណ៍ ដែលនៅស្រុកខ្មែរមានការសម្លាប់រង្គាល គឺជាការណ៍មួយមិនត្រូវបំភ្លេចចោល ហើយមិនត្រូវបង្កប់ទុកកន្លែងណាមួយទេ គឺត្រូវបង្ហាញចេញមក ដើម្បីឱ្យអ្នកទាំងអស់គ្នាបានដឹងឮមួយពិភពលោកទាំងមូល គឺជាអំពើហិង្សាដ៏កាចសាហាវដល់ប្រជាជនខ្មែរយើងទាំងមូល»។
ជាការទទួលស្គាល់មួយទៀតរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន គឺសហគមន៍ទទួលបានការអនុញ្ញាត និងប្រគល់ដីមួយកន្លែងសម្រាប់សាងសង់«សួនច្បារមួយរំលឹកវាលពិឃាត»ដែលនៅចំកណ្តាលទីក្រុងឡុងប៊ិច។
លោក Bryan Ben ជាអ្នកដែលបានសិក្សាស្រាវជ្រាវពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ និងបានដឹកនាំសហគមន៍ ដើម្បីសុំឱ្យមានការសាងសង់នេះបានបញ្ជាក់ថា៖
«គម្រោងមួយដែលយើងកំពុងធ្វើនៅទីក្រុងឡុងប៊ិចហ្នឹង គឺថាយើងធ្វើសួនរំលឹកវាលពិឃាត។ ការទាមទារការធ្វើការជាមួយសាលាក្រុងឡុងប៊ិច បានចាប់ផ្តើមឡើងពីឆ្នាំ២០០៨ មានរយៈពេលជិត១០ឆ្នាំ។ យើងបានធ្វើការស្វិតស្វាញជាមួយចៅសង្កាត់លេខ៦ លោកឌីអែនឌ្រូ ហើយទីបំផុតក្នុងការទាមទារប្រឹងប្រែងរបស់យើងទាំងអស់គ្នា ខ្ញុំបានដឹកនាំទាមទារយកដីនេះមកវិញ។ មុនដំបូងគេឱ្យហើយ ហើយគេយកដីហ្នឹងទៅឱ្យកន្លែងផ្សេងវិញទីបំផុត យើងបានទាមទារយកដីហ្នឹងមកហើយ ហើយឥឡូវនេះគេក៏បានអនុញ្ញាតឱ្យយើងសង់។ គេឱ្យរយៈពេលយើងប្រាំឆ្នាំដើម្បីធ្វើបានរួចរាល់»។
រីឯចំពោះអ្នកដែលមានកិត្តិយសទទួលបានការរំលឹកដល់វិញ លោក Bryan Ben បានបញ្ជាក់ថា៖
«ចំពោះខ្ញុំបើប្អូនសួរថា ចារឈ្មោះអ្នកណាខ្ញុំថាចារឈ្មោះខ្មែរ ដែលស្លាប់បាត់បង់ទាំងអស់។ យើងខ្ញុំគ្រាន់តែជាអ្នកធ្វើកិច្ចការហ្នឹងឱ្យមានទេ ប៉ុន្តែវីរៈបុរសពិតប្រាកដគឺអ្នកដែលស្លាប់ដែលរួមបញ្ចូលទាំងឪពុកម្តាយបងប្អូនយើងទាំងអស់គ្នា»។
ដោយមានការទទួលស្គាល់នៅកម្រិតថ្នាក់ក្រុង និងកម្រិតថ្នាក់រដ្ឋ និងមានការរៀបចំពិធីជារៀងរាល់ឆ្នាំ ព្រមទាំងមានកន្លែងដែលរំលឹកទៅដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធអ្នក ដែលបានស្លាប់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ដូចជានៅកន្លែងនេះធ្វើឱ្យការពិភាក្សាពីរបបខ្មែរក្រហមនេះកាន់តែមានការយល់ដឹងថែមទៀត នៅក្នុងស្រទាប់នៃយុវជនខ្មែរជំនាន់ក្រោយរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងនៅទីនេះ។
ការស្រាវជ្រាវមួយចំនួនរកឃើញថា ពលរដ្ឋខ្មែរដែលមករស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិករងផលប៉ះពាល់ដោយសារសង្គ្រាម និងមានជំងឺផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្តមួយចំនួន ដូចជាជំងឺបាក់ស្បាត តានតឹងក្នុងចិត្ត។ ហើយប៉ះពាល់ដល់ពលរដ្ឋខ្មែរនៅទីក្រុងឡុងប៊ិចនេះរហូតដល់៦២ភាគរយ។
ការណ៍នេះនាំឱ្យក្រុមគ្រួសារខ្លះ មិនទាំងចង់រំលឹកដល់រឿងរ៉ាវរន្ធត់ដែលបានកើតមានឡើងនៅក្នុងគ្រួសារទេ។ ដូចជាគ្រួសារនាង មេលីសា ហែម ជាដើម។ នាង មេលីសា ដែលបំពេញការងារជាគិលានុប្បដ្ឋាយិកា នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យឯកជនមួយពន្យល់ថា៖
«ខ្ញុំគិតថាផ្នែកមួយនៃសោកនាដកម្មរបស់យើង គឺយើងមានអារម្មណ៍ថា យើងត្រូវគេបំភ្លេចចោល។ គេមិនទទួលស្គាល់យើង។ ប្រសិនបើយើងមើលសៀវភៅប្រវត្តិសាស្រ្តប្រហែលជាមានអក្សរតែមួយឃ្លានិយាយពីអ្វីដែលបានកើតមានឡើងចំពោះពួកយើងបើទោះបីជាមានមនុស្សមួយភាគបី ត្រូវបានសម្លាប់ ប៉ុន្តែតើមានគេបានសិក្សាទេ?»
លោកអាឡាំង ឡូវឹនសល អ្នកតំណាងរាស្រ្តថ្នាក់ជាតិសម្រាប់មណ្ឌល ដែលរួមមានទីក្រុងឡុងប៊ិចនេះ យល់ថា មានបញ្ហាជាច្រើនដែលលោកនឹងយកចិត្តទុកដាក់ដើម្បីជួយដល់ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំង ក្នុងនោះមានដូចជាបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ដែលត្រូវការការព្យាបាល ការជួយកូនខ្មែរអាមេរិកាំងទទួលបានការសិក្សាឧត្តមសិក្សា និងបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍។ ប៉ុន្តែលោកក៏មានមោទនភាពដែរ ដែលសហគមន៍ខ្មែរ-អាមេរិកាំងទទួលបានជោគជ័យច្រើន ទាំងអ្នកដែលរត់ភៀសខ្លួនមក និងកូនចៅរបស់ពួកគេដែលកើតលើទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ។
«កិច្ចការមួយ គឺពួកគេមានស្មារតីជាសហគមន៍ដោយសារតែបានបង្កើតក្រុងខ្មែរ។ ពួកគេបានមកប្រទេសនេះ ដោយគ្មានអ្វីទាំងអស់ បន្ទាប់ពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ហើយឥឡូវនេះពួកគេបង្កើតបានសហគមន៍ដ៏អស្ចារ្យមួយ ដែលមានការខិតខំប្រឹងប្រែង ដូចដែលលោកបានឃើញពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងពីរជំនាន់ និងបីជំនាន់នៅក្នុងបន្ទប់នេះ ហើយខ្ញុំមានមោទនភាពនឹងតំណាងពួកគេខ្លាំងណាស់។ ពួកគេគឺជាសុបិន និងរឿងរ៉ាវជោគជ័យរបស់អាមេរិកាំង»។
លោកសមាជិកព្រឹទ្ធសភាឡារ៉ា មើលឃើញថា ការជួបជុំនេះជាជោគជ័យដ៏ធំ ហើយវានឹងបន្តរីកធំធាត់ បើទោះបីជាគ្មានវត្តមានលោកក៏ដោយ។ វាបានក្លាយជាចំណុចនៃមោទនភាពសម្រាប់ទីក្រុងឡុងប៊ិច និងសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ-អាមេរិកាំងនៅទីនេះ។ លោកបន្ថែមថា គំនិតរបស់លោកត្រូវបានគេយកទៅអនុវត្តនៅរដ្ឋផ្សេងទៀតផងដែរ៖
«ខ្ញុំសប្បាយរីករាយដែលការជួបជុំរបស់យើង បានបំផុសឱ្យទីក្រុងឡូសអាន់ជឺឡេសទទួលស្គាល់របបប្រល័យពូជសាសន៍នៅកម្ពុជា ហើយមានការរំលឹកការចងចាំមួយនៅកម្រិតទីក្រុងហើយ បើតាមខ្ញុំឮ នៅពេលឥឡូវនេះ គឺការជួបជុំនេះបានជំរុញទឹកចិត្តដល់សហគមន៍ដទៃទៀត នៅក្នុងរដ្ឋផ្សេងទៀតឱ្យធ្វើដូចគ្នានេះ»។
មានសមាគម និងអង្គការជាច្រើន ដែលធ្វើការងារដើម្បីសហគមន៍ទីក្រុងឡុងប៊ិចក៏បានចូលរួមគាំទ្រការរៀបចំការអបអរសាទរឆ្នាំនេះផងដែរ ក្នុងនោះមានដូចជាសមាគមក្រុងខ្មែរ សហគមន៍ខ្មែរ UCC និងសមាគមមាតាបីតាខ្មែរជាដើម។
ដោយមានការទទួលស្គាល់នៅកម្រិតថ្នាក់ទីក្រុង និងកម្រិតរដ្ឋ និងការរៀបចំពិធីជាប្រចាំឆ្នាំនៅទីនេះ ហើយនឹងមានកន្លែងរំលឹកអនុស្សាវរីយ៍ចំពោះការឈឺចាប់ និងវិញ្ញាណក្ខន្ធបងប្អូន ដែលបានចែកឋានទៅនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ដូចជានៅទីនេះធ្វើឱ្យការយល់ដឹងអំពីរបបខ្មែរក្រហម និងការឈឺចាប់របស់ពលរដ្ឋខ្មែរកាន់តែទូលំទូលាយ នៅក្នុងសហគមន៍ខ្មែរ-អាមេរិកាំង។
ជាពិសេស នៅក្នុងចំណោមខ្មែរ-អាមេរិកាំង ដែលកើតនៅជំនាន់ថ្មីនៅលើទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ បើទោះបីជាក្រុមគ្រួសារខ្លះនៅមានការឈឺចាប់នៅក្នុងបេះដូង មិនចង់យកបញ្ហានេះមកនិយាយក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែពួកគេនឹងបានយល់ដឹងអំពីបញ្ហានេះ ហើយអាចជួយដល់ការផ្សះផ្សារបួសផ្លូវចិត្ត ដែលពលរដ្ឋខ្មែរបានរងរបួសជាង៤២ឆ្នាំកន្លងមកនេះ៕
