រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនឹងដាក់សិទ្ធិមនុស្សជាអាទិភាពរបស់សមាគមប្រទេសអាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍ហៅ អាស៊ាន។
ឆ្នាំនេះប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីមានមុខនាទីជាប្រធានរបស់សមាគមអាស៊ាន។ នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយនៅថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ លោកម៉ាធី ណាតាល់ហ្គាវ៉ា (Marty Natalegawa) រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសឥណ្ឌូនេស៊ី មានប្រសាសន៍ថា ឥណ្ឌូនេស៊ីមានផែនការដាក់បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សជាគោលដៅអាទិភាពកំពូលសម្រាប់សមាគមក្នុងតំបន់មួយនេះ។
លោកថ្លែងថា ឥណ្ឌូនេស៊ីសង្ឃឹមថា ក្នុងឆ្នាំ២០១១ គណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សរបស់អាស៊ាននិងមានប្រសិទ្ធិភាពជាងមុននៅក្នុងការបំពេញអាណត្តិរបស់ខ្លួនដើម្បីលាតត្រដាងបង្ហាញសេចក្តីប្តេជ្ញារបស់អាស៊ានចំពោះការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។
សមាគមអាស៊ានផ្លាស់វេណមុខនាទីប្រធានរាល់ឆ្នាំក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិករបស់ខ្លួន។
លោក ប៉ាវីន ចាចាវ៉ាល់ពុងពុន (Pavin Chachavalpongpun) អ្នកវិភាគម្នាក់នៃស្ថាប័នវិជ្ជាសិក្សាកិច្ចការអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅប្រទេសសឹង្ហបូរី ថ្លែងថា ការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងសមាគមអាស៊ានជាការផ្លាស់ប្តូរដ៏សំខាន់មួយពីអតិតកាល។
លោកថ្លែងថា អង្គការក្នុងតំបន់មួយនេះបានទទួលជោគជ័យនៅក្នុងវិស័យនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទូលំទូលាយ ដូចជាការលើកដំកើងពាណិជ្ជកម្មសេរី និងបញ្ហាសន្តិសុខតំបន់ជាដើម។
ក៏ប៉ុន្តែលោកក៏មានប្រសាសន៍ដែរថា ការលើកយកបញ្ហាមិនស្រុះស្រួលគ្នា ដូចជាបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សជាដើមមកដោះស្រាយ អាចធ្វើឲ្យសមាជិកខ្លះមើលឃើញថា ជាការរំលោភទៅលើគោលការណ៍នៃការមិនចូលជ្រៀតជ្រែកនៅក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់សមាជិកផងខ្លួន។
«សមាជិកនឹងរីករាយនិយាយអំពីរឿងនេះ ដរាបណាវាមិនប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ខ្លះនៅក្នុងប្រទេសផ្ទាល់របស់ខ្លួន។ ក៏ប៉ុន្តែចំពោះបញ្ហាសំខាន់ៗ ដូចជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សជាដើម យើងត្រូវទទួលស្គាល់ថា ប្រទេសទាំងអស់នៅក្នុងអាស៊ានមិនមែនសុទ្ធតែជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យទេ»។
ក្នុងចំណោមសមាជិកអាស៊ានទាំង១០ លាវ និងវៀតណាមជារដ្ឋាភិបាលដែលមានគណបក្សតែមួយ ដឹកនាំដោយគណបក្សកុម្មុយនិស្ត។ ហើយអង្គការសិទ្ធិមនុស្សចាត់ទុករដ្ឋាភិបាលយោធារបស់ប្រទេសភូមានៅក្នុងចំណោមប្រទេសផ្តាច់ការបំផុតនៅក្នុងពិភពលោក។
ការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំមុននៅក្នុងភូមា ដែលគេស្គាល់ឈ្មោះថា មីអាន់ម៉ាដែរនោះ បានលើកយកបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សឲ្យឡើងមកនៅមុខគេ ក្នុងចំណោមសមាជិករបស់អាស៊ាន។ ពួកអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលនិយាយថា រដ្ឋាភិបាលភូមាបានគ្រប់គ្រងឆាកបោះឆ្នោតនេះ ដើម្បីធានាឲ្យកងយោធានៅកាន់អំណាច។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សនានាបានរិះគន់សមាគមអាស៊ានអំពីការមិនប្រឈមមុខទល់និងប្រទេសភូមាក្នុងបទរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅទីនោះ។
លោក ប៉ាវីន ចាចាវ៉ាល់ពុងពុន (Chachavalpongpun) ថ្លែងថា បើសិនជាឥណ្ឌូនេស៊ីចង់ធ្វើការឲ្យហ្មត់ចត់អំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស នោះឥណ្ឌូនេស៊ីត្រូវការលុបចោលគោលការណ៍មិនចូលជ្រៀតជ្រែករបស់អាស៊ាន។
«ខ្ញុំក៏គិតដែរថា ពេលវេលាប្រហែលបានមកដល់ហើយសម្រាប់ឲ្យអាស៊ាននិយាយអំពីការដាក់ទណ្ឌកម្មអ្វីមួយ ប្រហែលមិនដល់ទៅកម្រិតនៃការដេញចេញទេ។ គឺគេត្រូវមានការគោរពអ្វីមួយ ហើយនិងត្រូវដាក់ទណ្ឌកម្មប្រភេទបែបណាទៅលើសមាជិកខ្លះ ក្នុងករណីដែលសមាជិកនោះ ជាក់ស្តែង មិនបានគោរពតាម»។
លោករដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស ណាតាល់ហ្គាវ៉ា (Natalegawa) ថ្លែងថា ស្ថានការណ៍ឆ្នាំមុននៅប្រទេសភូមាបានដំឡើងសេចក្តីប្តេជ្ញារបស់ប្រទេសលោកឲ្យយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងទៅលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងសមាគមអាស៊ាន។ ក៏ប៉ុន្តែលោកមិនបានស្នើសកម្មភាពជាក់លាក់ណាមួយទេ ហើយថា ស្ថានការណ៍នៅទីនោះ (គឺភូមា) មានភាពប្រសើរជាងមុននៅក្រោយការបោះឆ្នោត។
លោកបានកត់សំគាល់ជាឧទាហរណ៍ថា លោកស្រី អ៊ុងសានស៊ូជី (Aung San Suu Kyi) មេដឹកនាំពួកអ្នកប្រឆាំងបានរួចខ្លួនពីការឃុំឃាំងនៅក្រោយការបោះឆ្នោត។
«ពិតមែនហើយ ក្នុងពេលជាច្រើនសប្តាហ៍កន្លងទៅនេះ មានព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗ បានកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសភូមា។ ការបោះឆ្នោតជាការកត់សំគាល់។ ក៏ប៉ុន្តែ លើសពីនេះទៀត យើងមានការដោះលែងលោកស្រី Aung San Suu Kyi។ ដូច្នេះ ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ទាំងពីរនេះត្រូវយកមកត្រិះរិះពិចារណា ឲ្យបានជ្រួតជ្រាប ដើម្បីឲ្យអាស៊ានអាចគិតទៅអនាគត។ តើយើងអាចធានាថា បញ្ហានៅប្រទេសភូមា ឬព្រឹត្តិការណ៍ក្នុងប្រទេសភូមា នឹងមានទីបញ្ចប់មួយក្នុងឆ្នាំ២០១១ បានយ៉ាងដូចម្តេច?»
ជាជាងដាក់ទណ្ឌកម្មអ្នករំលោភ លោក ណាតាល់ហ្គាវ៉ា (Natalegawa) ថ្លែងថា ឥណ្ឌូនេស៊ី មានបំណងប្រើការទូតដោយស្ងៀមស្ងាត់ និងការស្ថាបនាមតិទូទៅ ដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលសមាជិកអាស៊ានឲ្យគោរពសិទ្ធិមនុស្ស៕
ប្រែសម្រួលដោយ កែរ យ៉ាន
