នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ព្រមានចាប់ខ្លួនអ្នកដែលធ្វើអធិប្បាយរិះគន់ ការបញ្ជូនទ័ពទៅព្រំដែន ដើម្បីត្រៀមប្រយុទ្ធនឹងកងទ័ពឡាវដែលចូលទឹកដីខ្មែរថា ជារឿងនយោបាយរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ដើម្បីកេងចំណេញសន្លឹកឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។
ថ្លែងក្នុងពិធីចែកសញ្ញាបត្របញ្ចប់ការសិក្សារបស់និសិ្សតនៃសកលវិទ្យាល័យមួយក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ លោក ហ៊ុន សែន បានប្រកាសជាសាធារណៈថា នឹងចាប់កាត់ទោសអ្នកដែលនិយាយថា ការបញ្ជូនទ័ពទៅព្រំដែនកម្ពុជា-ឡាវធ្វើឡើងដើម្បីកេងចំណេញប្រជាប្រិយភាពសម្រាប់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ លោកបានប្រៀបធៀបករណីនេះទៅនឹងជម្លោះជាមួយប្រទេសថៃ កាលពីឆ្នាំ២០០៨ រហូតដល់មានការផ្ទុះអាវុធ និងស្លាប់ទាហានផងដែរ។
លោក ហ៊ុន សែន ដែលកាន់អំណាចជាង៣០ឆ្នាំ មានប្រសាសន៍ថា៖
«អ្នកណាធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើរឿងនេះ ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។ អ្នកឯងមិនអាចប្រមាថជាមួយនឹងអ្វីដែលគេឈ្លានពាន ហើយអ្នកឯងចាត់ទុកថាជា វិធីដើម្បីគណបក្សប្រជាជនយកសំឡេងឆ្នោត។ យើងមិនអាចទទួលយកបានអាកន្លែងនេះ។ សូមព្រមានអ្នកធ្វើអត្ថាធិប្បាយទាំងឡាយ។ ហើយ បើនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងខ្ញុំនឹងចាប់ខ្លួនហើយ។ ជាបទល្មើសជាក់ស្តែងតែម្តង ក្នុងការប្រមាថទៅលើជាតិសាសន៍មួយ ដែលមានឯករាជ្យអធិបតេយ្យ ហើយនេះវាទាក់ទងទៅនឹងសន្តិសុខរបស់ជាតិ។ កុំថាខ្ញុំផ្តាច់ការ»។
ការថ្លែងរបស់ លោកហ៊ុន សែន ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចបានចាប់ខ្លួន លោក សួន សេរីរដ្ឋា ប្រធានគណបក្សអំណាចខ្មែរ ដែលបានបង្ហោះលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់លោកពាក់ព័ន្ធនឹងការបញ្ជូនទ័ពទៅព្រំដែនកម្ពុជា-ឡាវ កាលពីសុក្រសប្តាហ៍កន្លងទៅ។
អ្នកនយោបាយសញ្ជាតិខ្មែរ-អាមេរិកាំង លោក សួន សេរីរដ្ឋា បានបង្ហោះសារក្នុងន័យដើមថា៖ «បើសង្គ្រាមកើតឡើងជាមួយនឹងប្រទេសលាវ មែននោះ លទ្ធផលវាហ្នឹងមិនខុសពីសង្គ្រាមដែលកើតឡើងជាមួយនឹងប្រទេសសៀមទេ! គឺកូនខ្មែរកងទ័ពជាតិ នឹងស្លាប់ក្នុងសមរភូមិ... ហើយមេទ័ពចោរ នឹងឡើងបុណ្យសក្តិបានលុយកាក់សប្បាយជាមួយស្រីញីយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង!»។
នាថ្ងៃច័ន្ទនេះលោក ហ៊ុន សែន ក៏បានបញ្ចេញប្រតិកម្មទៅនឹងការបង្ហោះសាររបស់លោក សួន សេរីរដ្ឋា ថា «ជាការប្រមាថ» ដែលមិនអាចអត់ឱនឲ្យបាន។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្ថែមថា លោក សួន សេរីរដ្ឋា មានទោសធ្ងន់ធ្ងរជាងការបង្ហោះសារប្រមាថកងទ័ពទៅទៀត ដោយលោកបញ្ជាក់ថា ទោសកំហុសនោះអាចឈានរហូតដល់រំលាយគណបក្សអំណាចខ្មែរ របស់លោក សួន សេរីរដ្ឋា ចោលតែម្តង។
កាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍កន្លងទៅ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានដាក់បញ្ជាតាមក្បាលមេក្រូជាសាធារណៈឲ្យមេទ័ពកម្ពុជាចល័តទ័ពចូលខេត្តស្ទឹងត្រែងដើម្បីវាយបណ្តេញកងទ័ពឡាវប្រមាណ៣០នាក់ចេញពីទឹកដីកម្ពុជា ដែលបានចូលមកបោះទីតាំងនៅត្រើយម្ខាងនៃទន្លេសេកុង ក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង តាំងពីខែមេសា។
នៅព្រឹកថ្ងៃបន្ទាប់ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃប្រទេសកម្ពុជា បានធ្វើដំណើរតាមយន្តហោះ ភ្លាមៗទៅជួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីឡាវ នៅទីក្រុងវៀងចន្ទន៍។ ក្នុងជំនួបនោះ រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរបានសម្រេចដកទ័ពចេញពីតំបន់ចម្រូងចម្រាសក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង ដែលជាព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹង ដែលលោក ហ៊ុន សែន បានចាត់ទុកការដកទ័ពនេះថា ជាជោគជ័យដ៏ធំមួយ។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានលើកឡើងថា ការទៅចរចាជាមួយនាយករដ្ឋមន្រ្តីឡាវ កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ដើម្បីស្នើឲ្យឡាវដកទ័ព គឺជា យុទ្ធសាស្រ្តការទូតដើម្បីឈ្នះៗ មិនមែនជាការឱនក្បាល ដូចការអត្ថាធិប្បាយរបស់អ្នកនយោបាយ និងអ្នកវិភាគមួយចំនួននោះទេ។
ភ្លាមៗក្រោយលោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាឲ្យកាត់ទោសលោក សួន សេរីរដ្ឋា សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញនៅល្ងាចថ្ងៃច័ន្ទដដែល បានសម្រេចចោទប្រកាន់លោក សួន សេរីរដ្ឋា ចំនួនបីបទល្មើស គឺពីបទញុះញង់កុំឲ្យយោធិនស្តាប់បង្គាប់តាមបញ្ញត្តិមាត្រា៤៧១ បទធ្វើឲ្យខូចទឹកចិត្តកងទ័ព តាមបញ្ញត្តិមាត្រា ៤៧២ និងបទញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ តាមបញ្ញត្តិមាត្រា៤៩៤ និងមាត្រា៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។
លោក លី សុផាណា អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានតាមបណ្តាញសង្គមអេឡិចត្រូនិច តេឡេក្រាម នាល្ងាចថ្ងៃច័ន្ទនេះថា បន្ទាប់ពីបានសាកសួរ និងពិនិត្យសំណុំរឿង អយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានរកឃើញថា អង្គហេតុរបស់លោក សួន សេរីរដ្ឋា បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខសង្គម និងសន្តិសុខនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ។ លោកបន្ថែមថា តុលាការសម្រេចលើកពេលជំនុំជម្រះ ដោយមិនកំណត់ពេលវេលាជាក់លាក់ បន្ទាប់ពីលោក សួន សេរីរដ្ឋា ស្នើសុំមានមេធាវី។
លោកសរសេរបន្ថែមក្នុងន័យដើមថា៖
«បន្ទាប់ពីបានសាកសួរ ពិនិត្យសំណុំរឿង និងប្រាប់ពីសិទ្ធិរបស់ជនជាប់ចោទនៅក្នុងសវនាការ ចៅក្រមជំនុំជម្រះបានសម្រេចបន្តសវនាការទៅថ្ងៃទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៧ ដោយសារជនជាប់ចោទស្នើសុំរកមេធាវីការពារក្តីឲ្យខ្លួនហើយចៅក្រមបានសម្រេចឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នជនជាប់ចោទឈ្មោះ សួន សេរីរដ្ឋា ដើម្បីរក្សាទុកជូនតុលាការជំនុំជម្រះ»។
លោក មាស នី អ្នកវិភាគនយោបាយ និងការអភិវឌ្ឍសង្គម ប្រាប់ VOA ថា នៅក្នុងប្រទេសដែលប្រកាន់យកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺតែងមានមនុស្សមួយក្រុមតូចរិះគន់រដ្ឋាភិបាល។ លោកបន្ថែមថា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីមិនគួរបញ្ចេញប្រតិកម្មខ្លាំងលើការរិះគន់របស់បុគ្គលមួយចំនួនតូចនោះរហូតព្រមានចាប់ខ្លួនពួកគេនោះទេ។
លោក មាស នី បញ្ជាក់ថា៖
«បើសិនយើងនិយាយពីសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ វាតែងតែមានគំនិតមួយចេញមក ឬវិធានការមួយចេញមកវាតែងមានអ្នកប្រឆាំង និងអ្នកគាំទ្រ។ បើយើងមើលទៅក្នុងហ្វេសប៊ុក អ្នកដែលនិយាយថា ការបញ្ជូនកងទ័ពទៅទប់ទល់នៅព្រំប្រទល់ឡាវនេះ វាជាករណីនយោបាយ អាហ្នឹងមនុស្សមួយក្រុមតូចទេដែលគេថា ប៉ុន្តែក៏មានមនុស្សមួយក្រុមធំទៀតដែលគេគាំទ្រវិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាលដែរ។ អញ្ចឹងសម្រាប់ខ្ញុំវិញ ខ្ញុំគិតថារដ្ឋាភិបាលមិនគួរមានភាពតឹងរ៉ឹងអីពេករឿងអស់ហ្នឹងទេ»។
លោក មាស នី សុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើការបញ្ជូនទ័ពរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ព្រំដែនកម្ពុជា-ឡាវ កាលពីថ្ងៃសុក្រដោយលោកគ្រាន់តែលើកឡើងពីចម្ងល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋថាហេតុអ្វីបានជា ប្រទេសឡាវដែលជាប្រទេសមានកម្លាំងទ័ពខ្សោយជាងកម្ពុជា ហ៊ានឆ្លងទន្លេមកឈ្លានពានកម្ពុជា?។
លោក សុក សំអឿន មេធាវីជើងចាស់មួយរូប ប្រាប់ VOA ថាក្នុងពេលដែលកងទ័ពត្រៀមចេញប្រយុទ្ធប្រជាពលរដ្ឋមិនត្រូវនិយាយធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ទឹកចិត្តរបស់កងទ័ពនោះទេ។ លោកបន្ថែមថា រាល់ការនិយាយ ឬបញ្ចេញមតិត្រូវធ្វើឡើងដោយមានភស្តុតាងត្រឹមត្រូវ ជៀសវាងការចោទប្រកាន់តាមផ្លូវច្បាប់ណាមួយ។
លោក សុក សំអឿន មានប្រសាសន៍ថា៖
«ទី១ គឺយើងកុំនិយាយអីមួយដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សំដៅដល់ទឹកចិត្តកងទ័ព ទាហាន ពិសេសប៉ះពាល់រវាងថ្នាក់ដឹកនាំ និងកូនទាហានរបស់គេ។ មួយទៀត អ្វីដែលនិយាយ បើសិនជាមានព័ត៌មានណាមួយច្បាស់លាស់ ព្រឹត្តិការណ៍ណាមួយច្បាស់លាស់ យើងលើកអាហ្នឹងជាក់ស្តែងទៅ។ កុំគ្រាន់តែលើកឧទាហរណ៍ថាបើសិនជាអញ្ចឹង យើងនាំគ្នា Comment ចេះតែនាំគ្នាបញ្ចេញមតិទៅលើព័ត៌មានអត់ពិតផងក៏វាមិនត្រូវដែរ»។
អ្នកនយោបាយសញ្ជាតិអាមេរិកកាំង សួន សេរីរដ្ឋា ដែលជាប្រធានបក្សអំណាចខ្មែរ ត្រូវបានគេស្គាល់ថា ធ្លាប់ជាអ្នកប្រឆំាង លោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សកាន់អំណាច ដោយនិយាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ពេលលោករស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ លោក សួន សេរីរដ្ឋា ធ្លាប់ត្រូវបានតុលាការខ្មែរកាត់ទោសពីបទភេវរកម្ម ហើយក្រោយមកត្រូវបានលើកលែងទោស ដោយ ព្រះមហាក្សត្រ ក្រោមការស្នើរបស់លោក ហ៊ុន សែន៕
