លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃអង្គារ ប្រកាសផ្តើមគំនិតបង្កើត«ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះនិងផ្តល់យោបល់» ដោយអនុញ្ញាតឲ្យគណបក្សនយោបាយចំនួន១៦ចូលរួមប្រជុំជាមួយលោក រៀងរាល់៦ខែម្តង ដើម្បីផ្តល់យោបល់ពីភាពអសកម្មរបស់មន្រ្តី ឬនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ នេះបើតាមសារបង្ហោះលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ហ៊ុន សែន។
ការប្រកាសផ្តើមគំនិតនេះធ្វើឡើងក្នុងពិធីជួបពិភាក្សាការងារជាមួយតំណាងគណបក្សនយោបាយដែលបានចូលរួមបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ទៅតាមការអញ្ជើញរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីក្នុងវិមានសន្តិភាព រាជធានីភ្នំពេញ។ ក្នុងចំណោមគណបក្សនយោបាយចំនួន២០ដែលបានចូលរួមបោះឆ្នោត គណបក្សនយោបាយចំនួន១៦ បានចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ចំណែកគណបក្សនយោបាយចំនួន៤ផ្សេងទៀតប្រកាសមិនចូលរួម។ គណបក្សនយោបាយទាំង៤ ដែលមិនបានចូលរួម មានគណបក្សមាតុភូមិយើង គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (LDP) គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (GDP) និងគណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ។
សារដែលត្រូវបានបង្ហោះលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃ អង្គារ បញ្ជាក់ថា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីថ្លែងក្នុងកិច្ចពិភាក្សានោះថា មូលហេតុនៃការបង្កើត«ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះនិងផ្តល់យោបល់» គឺជាយន្តការចូលរួមឆ្លើយតបនឹងផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានសរសេរបន្ថែមថា ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះនិងផ្តល់យោបល់ ព្រមទាំងសមាសភាពរបស់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានេះនឹងត្រូវបង្កើត និងតែងតាំងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ។ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានេះមានភារៈកិច្ចផ្តួចផ្តើមគំនិត ឬផ្តល់មតិលើការរៀបចំគោលនយោបាយដល់រាជរដ្ឋាភិបាល ចូលរួមផ្តល់យោបល់ដល់សេចក្តីព្រាងច្បាប់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល មុនគណៈរដ្ឋមន្រ្តីអនុម័ត ធ្វើញត្តិជូនព្រឹទ្ធសភាតតាំងនឹងច្បាប់ដែលបានអនុម័តដោយរដ្ឋសភា និងចូលរួមផ្តល់យោបល់ដល់នាយករដ្ឋមន្រ្តីចំពោះភាពអសកម្ម ឬបទរំលោភណាមួយរបស់មន្រ្តី ឬនាយករដ្ឋមន្រ្តី។
ទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបញ្ជាក់ពីសមាសភាព និងយន្តការនៃការបង្កើតឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្តល់យោបល់ចំនួន៥ចំណុចក្នុងន័យដើមថា៖
«សមាសភាពដោយស្ម័គ្រចិត្តមកលើគណបក្សដែលបានចូលរួមបោះឆ្នោត អាណត្តិទី៦ ជាមួយនឹងការឯកភាពពីនាយករដ្ឋមន្រ្តី គណបក្សនីមួយៗមានតំណាង២រូបដែលជាប្រតិភូ និងតែងតាំងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ ស្នើដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ប្រធានឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាគឺអនុវត្តបានគោលការណ៍បន្តវេនមួយខែម្តងតាមលេខរៀងបញ្ជីបោះឆ្នោត។ ត្រូវមានលេខាធិការដ្ឋានមួយ ទទួលខុសត្រូវដោយមន្ត្រីទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី និងមន្រ្តីម្នាក់មកពីគណបក្សនីមួយៗ។ លេខាធិការដ្ឋាន និងកន្លែងប្រជុំស្ថិតនៅក្នុងវិមានសន្តិភាព»។
នេះជាលើកទីមួយហើយដែលគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដែលជាគណបក្សដឹកនាំប្រទេសអស់រយៈបេលជាង៤០ឆ្នាំមកហើយនោះ ប្រកាសឲ្យគណបក្សនយោបាយដែលមិនទទួលបានសំឡេងគាំទ្រក្នុងរដ្ឋសភា ចូលរួមគំនិតក្នុងការដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលប្រាប់ VOA នារសៀលថ្ងៃអង្គារថា សមាសភាពឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាដែលមកពីតំណាងគណបក្សនយោបាយទាំងនោះ នឹងត្រូវធ្វើជាទីប្រឹក្សារដ្ឋាភិបាល ដែលមានឋានៈស្មើទេសរដ្ឋមន្រ្តី និងរដ្ឋមន្រ្តី។ លោកបន្ថែមថា ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានោះនឹងត្រូវបង្កើតក្រោយរដ្ឋាភិបាលថ្មីបង្កើតនាដើមខែកញ្ញានេះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«ស្ថាប័ននេះបង្កើតឡើងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ ដូច្នេះការងារហ្នឹងគឺទទួលបានប្រាក់បំណាច់ មិនមែនប្រាក់បៀវត្សរ៍ទេ គឺប្រាក់បំណាច់ ដែលត្រូវការប្រើប្រាស់ដូចជាថ្លៃសាំង ថ្លៃហូបចុកអីហ្នឹង ដើម្បីចូលធ្វើការក្នុងមួយខែគេត្រូវប្រជុំគ្នាម្តង ហើយក្នុង៦ខែគាត់ត្រូវជួបជាមួយនាយករដ្ឋមន្រ្តីម្តង ឬក្នុងចន្លោះ៦ខែពេលចាំបាច់ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអាចហៅមកប្រជុំជជែកគ្នាផ្ទាល់រវាងគ្នា និងគ្នាហ្នឹង ពេលណាក៏បាន ក្នុងចន្លោះ៦ខែហ្នឹងឯង។ ដូច្នេះគឺជាកាតព្វកិច្ច និងជាការងារមួយដែលត្រូវទទួលបានប្រាក់បំណាច់»។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា ប្រកាសលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តអាណត្តិទី៦ ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ឈ្នះដាច់ និងទទួលបានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភាទាំង១២៥ ដោយឈានទៅដឹកនាំប្រទេស និងរដ្ឋសភាដោយឯកបក្ស។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នាពេលថ្មីៗនេះ បានប្រកាសថា រដ្ឋសភាអាណត្តិទី៦នឹងបើកកិច្ចប្រជុំលើកដំបូងរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ ចំណែករាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីនឹងត្រូវបង្កើតឡើងមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីនោះ។ លោកក៏បានអះអាងថា រាជរដ្ឋាភិបាលថ្មី និងក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋសភា ព្រមទាំងកម្មវិធីនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មី បានធ្វើរួចរាល់អស់ហើយ។
លោក មាស នី អ្នកសិក្សាពីការអភិវឌ្ឍសង្គម និងជាអ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យ ប្រាប់ VOA កាលពីថ្ងៃអង្គារ ថា ការចែករំលែកការងាររដ្ឋាភិបាលជាមួយគណបក្សនយោបាយផ្សេងៗគឺបង្ហាញពីភាពវិជ្ជមានក្នុងការដឹកនាំតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលធ្វើឡើងដោយឆន្ទៈពិតប្រាកដ។ ប៉ុន្តែលោកថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងចែករំលែកការងារដល់គណបក្សដទៃ ដើម្បីបញ្ជៀសរូបភាពនៃការដឹកនាំប្រទេសដោយឯកបក្ស ក្រោយជ័យជំនះលើការបោះឆ្នោតដែលមិនមានការចូលរួមពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប៉ុណ្ណោះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«បើសិនជាការធ្វើនេះគ្រាន់តែជាការធ្វើដើម្បីបង្គ្រប់កិច្ច ឬក៏គ្រាន់តែធ្វើដើម្បីបន្លំភ្នែកពីសាធារណៈជន ដោយឲ្យមើលឃើញគណបក្សនយោបាយច្រើនបានចូលរួម ក៏ប៉ុន្តែដល់ពេលបំពេញការងារនោះនៅតែបំពេញការងារមិនបានដដែល គ្រាន់តែយកទៅដាក់ក្នុងទ្រុងមួយដើម្បីកំណត់ដែនកំណត់ ដើម្បីកុំឲ្យស្រែកនោះទេ អាហ្នឹងវានឹងមិនបានផលអីទេ»។
ក្រោយការបោះឆ្នោតដែលមិនមានវត្តមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងស្ថាប័នឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតឯករាជ្យក្នុងប្រទេសផងនោះ សហគមន៍អន្តរជាតិមួយចំនួនដែលកាន់របបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាបន្តបន្ទាប់។
សហរដ្ឋអាមេរិក អូស្ត្រាលី កាណាដា និងសហភាពអឺរ៉ុបជាដើម បានចោទសួរអំពីការបោះឆ្នោតដែលបានកើតមាន ជាមួយនឹងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការបង្ក្រាបអង្គការសង្គមស៊ីវិល ព្រមទាំងការបង្ក្រាបប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនានា នៅមុនការបោះឆ្នោត។
ក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិង គ.ជ.ប.បានច្រានចោលការរិះគន់របស់អន្តរជាតិដោយនិយាយថា ការរិះគន់ទាំងនោះមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការណ៍ពិត និងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និង គ.ជ.ប បានអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ ស្របតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ៕
