ទីក្រុងបាងកក ថៃ — សម្រាប់ពលករចំណាកស្រុកជាច្រើនសែននាក់ ដែលកំពុងធ្វើការក្នុងប្រទេសថៃ ការដណ្តើមអំណាចគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមយោធាដែលពួកគេមិនសូវពេញចិត្តស្រាប់ផងនោះ ជាការបង្ហាញឲ្យឃើញនូវការដួលរំលំដ៏គ្រោះថ្នាក់មួយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដ៏ផុយស្រួយរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងជាការបំផ្លាញផ្លូវត្រឡប់ទៅកាន់មាតុភូមិរបស់គេវិញ។
ការព្រួយបារម្ភពីមនុស្សជាស្រឡាញ់របស់គេក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ស្របពេលដែលប្រទេសនេះកំពុងឈានជើងឆ្ពោះទៅរកអនាគតមួយ ដែលដឹកនាំដោយក្រុមឧត្តមសេនីយ៍យោធាដែលគ្មានចិត្តសណ្តោសប្រណី កំពុងកើនឡើងដោយក្តីកង្វល់ដែលថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចដ៏ស្តួចស្តើងដែលកើតមានឡើងក្នុងរដ្ឋបាលរបស់អ្នកស្រី Aung San Suu Kyi នឹងរលាយបាត់ទៅវិញ។ ក្រុមយោធាបានដណ្តើមកាន់កាប់អំណាច កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី១ ខែកុម្ភៈ។
«យើងជិតបានវិលត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញហើយ ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាលកំពុងព្យាយាមនាំយកការវិនិយោគទុនសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ និងការបង្កើតការងារសម្រាប់ពលរដ្ឋ»។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់ពលករចំណាកស្រុកម្នាក់ឈ្មោះ Gant Gaw អាយុ ៤៣ ឆ្នាំ ដែលមានមុខរបរធ្វើជាអ្នកសម្អាតអនាម័យ នៅក្នុងអគារហាងទំនិញមួយកន្លែងក្នុងទីប្រជុំជនក្នុងទីក្រុងបាងកក ដែលបានថ្លែងប្រាប់វីអូអេ។
អ្នកស្រីបន្តទៀតថា៖ «ប៉ុន្តែសុបិនរបស់យើងកំពុងត្រូវរសាត់ទៅឆ្ងាយហើយនៅពេលនេះ»។
ក្តីសុបិននោះបានចាប់ផ្តើមក្នុងឆ្នាំ ២០១០ នៅពេលដែលក្រុមយោធាបានដោះលែងអ្នកស្រី Aung San Suu Kyi ពីការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ ហើយចាប់ផ្តើមឲ្យមានដំណើរការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រជាលើកទី១ ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំទូលំទូលាយ ក្នុងរយៈពេលកន្លះសតវត្សរ៍កន្លងទៅ។
ការបោះឆ្នោតនោះបានចាប់ផ្តើមធ្វើឡើង ក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ នៅពេលដែលគណបក្សរបស់អ្នកស្រី Aung San Suu Kyi បានឈ្នះការបោះឆ្នោតដោយសំឡេងភាគច្រើនលើសលប់ ដែលបានបញ្ចប់ការដាក់ឲ្យស្ថិតនៅក្នុងភាពឯកោដោយខ្លួនឯង ការគ្រប់គ្រងមិនត្រឹមត្រូវនៃផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចអស់រយៈពេល ៥០ ឆ្នាំ ដោយរបបយោធា និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនដែលបានធ្វើឲ្យប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាលិចលង់ទៅក្នុងភាពក្រីក្ រនិងធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិបាត់បង់កិត្តិយសកេរ្តិ៍ឈ្មោះជាដើម។
ក្រុមឧត្តមសេនីយ៍យោធានិងបក្ខពួករបស់គេបានក្លាយជាអ្នកមានទ្រព្យធនស្តុកស្តម ដោយសារការធ្វើអាជីវកម្មពីប្រភពធនធានធម្មជាតិដ៏មហាសាលរបស់ប្រទេសនេះ។ ការមិនអើពើក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចបានបង្ខំឲ្យពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ារាប់លាននាក់ ដែលស្ថិតក្នុងស្ថានភាពក្រីក្រខ្លាំងនោះ ត្រូវធ្វើចំណាកស្រុកទៅរកការងារធ្វើនៅក្រៅប្រទេស។
ពលករចំណាកស្រុកមីយ៉ាន់ម៉ាភាគច្រើនបានទៅធ្វើការក្នុងប្រទេសថៃ ដែលស្ថិតនៅក្បែរខាង ដែលនៅទីនោះពួកគេធ្វើការក្នុងវិស័យសំណង់អគារខ្ពស់ៗ ក្នុងទីក្រុងបាងកក បម្រើការក្នុងភោជនីយដ្ឋាន និងក្នុងនាវានេសាទ ដោយបានផ្ញើប្រាក់កាសជាច្រើនដល់ក្រុមគ្រួសាររបស់គេក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
ការដណ្តើមអំណាចដោយក្រុមយោធា កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី១ ខែកុម្ភៈនោះ បានធ្វើឲ្យបណ្តាញទំនាក់ទំនងទៅកាន់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាត្រូវកាត់ផ្តាច់ជាបណ្តោះអាសន្ន។ ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកដែលកំពុងរស់នៅបរទេស ការគ្រប់គ្រងអំណាចរបស់ក្រុមយោធាបានធ្វើឲ្យក្តីសង្ឃឹមរបស់ពួកគេធ្លាក់ចុះ ចំពោះការរីកចម្រើនផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលគេគិតថានឹងកើតមានឡើងនៅពេលណាមួយនោះ។
«អំពើរដ្ឋប្រហារនេះបានធ្វើឲ្យខ្ញុំខឹងជាខ្លាំង។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់អ្នកស្រី Aye Mar Cho អាយុ ៤៥ ឆ្នាំ ជាបុគ្គលិកលើកកម្ពស់សិទ្ធិការងារ សម្រាប់ពលករចំណាកស្រុកមីយ៉ាន់ម៉ាសម្រាប់ការងារលើនាវានេសាទត្រី ក្នុងកំពង់ផែ Mahachai ដែលស្ថិតនៅជាយក្រុងបាងកក។
អ្នកស្រីបន្តទៀតថា៖ «សាច់ញាតិរបស់ខ្ញុំប្រាប់ខ្ញុំថា ពលរដ្ឋជាច្រើនភ័យខ្លាច។ ពួកគេចាប់ផ្តើមទិញស្បៀងអាហារបម្រុងទុក។ ពួកគេស្ថិតនៅដាច់ឆ្ងាយពីពិភពលោក ដោយមិនដឹងរកផ្លូវណាទៅទេក្រៅតែពីការភ័យខ្លាចតែប៉ុណ្ណោះ»។
រដ្ឋាភិបាលរបស់គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់អ្នកស្រី Aung San Suu Kyi បានធ្វើឲ្យប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា មានការរីកចម្រើន ស្របពេលដែលប្រទេសនេះបានបើកទ្វារឲ្យមានការផ្តល់លុយពីខាងក្រៅផ្តល់បច្ចេកវិទ្យា និងជំនាញផ្សេងៗនោះ ដែលក្នុងនោះក៏មានការផ្តល់ឲ្យពលរដ្ឋចំណាកស្រុកនូវពន្លឺផ្លូវវិលទៅរកមាតុភូមិ ដែលមានសេរីភាពប្រសើរជាងមុន និងការរីកចម្រើនប្រសើរជាងមុនផងដែរ។
នៅពេលនេះ ការគំរាមកំហែងពីការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់អាមេរិកចំពោះការដណ្តើមអំណាចរបស់ក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានអូសបន្លាយអស្ថិរភាព និងការវិលត្រឡប់ទៅរកភាពឯកោជាថ្មីម្តងទៀត ក្រោមការដឹកនាំរបស់ឧត្តមសេនីយ៍ Min Aung Hlaing និងការប្រឈមនៃការដើរបញ្ច្រាសទិសផងដែរ។
«យើងមិនត្រូវការក្រុមយោធានោះទេ។ យើងមិនមានសង្គ្រាមប្រយុទ្ធគ្នាជាមួយប្រទេសណាមួយនោះទេ ប៉ុន្តែក្រុមយោធាប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាជាអ្នករំលោភសិទ្ធិពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ា»។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកស្រី Aye Mar Cho។
រវាងការដណ្តើមអំណាចនិងការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ១៩
ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ប្រទេសថៃបានចុះឈ្មោះពលករចំណាកស្រុកមីយ៉ាន់ម៉ាប្រមាណកន្លះលាននាក់។ នេះបើយោងទៅលើទិន្នន័យរបស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ។ ទន្ទឹមនឹងដែរផងដែរ ក៏មានពលករចំណាកស្រុក និងពលរដ្ឋផ្លាស់ទីលំនៅមីយ៉ាន់ម៉ារាប់សែននាក់ផ្សេងទៀត ដែលមិនបានចុះបញ្ជីដែលភាគច្រើនមកមកក្រុមជនជាតិភាគតិច ដែលបានរត់គេចពីសង្គ្រាមស៊ីវិលជាច្រើនទសវត្សរ៍កន្លងទៅ ហើយមិនបានវិលត្រឡប់ទៅកាន់មាតុភូមិរបស់ខ្លួនវិញ។
អ្នកស្រី Aung San Suu Kyi ត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅនិងរីករាយជាខ្លាំង ដោយក្រុមពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ាក្នុងប្រទេសថៃ នៅពេលដែលអ្នកស្រីមកធ្វើទស្សនកិច្ចប្រទេសថៃក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ដែលជាដំណើរទស្សនកិច្ចលើកទី១ របស់អ្នកស្រី ក្រោយត្រូវបានរបបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ដោះលែងពីការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ។ ដំណើរទស្សនកិច្ចនោះជាការចាប់ផ្តើមឡើងវិញសម្រាប់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងជានិម្មិតរូបនៃការចម្រើនទៅមុខ និងការផ្លាស់ប្តូរតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យមួយ។
ការបោះឆ្នោតក្នុងខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅ ក្នុងឆ្នាំ ២០២០ នេះបានផ្តល់ជ័យជម្នះជាថ្មីម្តងទៀតដល់គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលក្នុងនោះក៏រួមមានសន្លឹកឆ្នោតរបស់ពលករចំណាកស្រុកមីយ៉ាន់ម៉ា នៅក្រៅប្រទេសផងដែរ ដែលអ្នកខ្លះទើបបានបោះឆ្នោតជាលើកដំបូង ឬលើកទី ២ ក្នុងជីវិតរបស់ខ្លួន។
ទន្ទឹមជាមួយគ្នានេះដែរ ក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានក្តោបក្តាប់អំណាចក្នុងដៃរបស់ខ្លួនជាច្រើន ដោយការគ្រប់គ្រងវិស័យសន្តិសុខទាំងអស់ និងអាសនៈសភាចំនួន ២៥% ដែលត្រូវបានផ្តល់ដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលខ្លួនបានតាក់តែងឡើង។
ការឈ្នះការបោះឆ្នោតចុងក្រោយនេះរបស់គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យនេះ ហាក់ដូចជាហេតុផលមួយក្នុងការដណ្តើមការគ្រប់គ្រងអំណាចរបស់ក្រុមយោធា បន្ទាប់ពីក្រុមនេះបានចោទប្រកាន់ពីការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតដ៏ច្រើនមក។ ក្រុមអ្នកជំនាញនៅមានភាពមន្ទិលសង្ស័យនៅឡើយ ពីភាពរឹងមាំនៃការចោទប្រកាន់របស់ក្រុមយោធាជុំវិញការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតនោះ។
កាលពីថ្ងៃចន្ទ ក្រុមពលករចំណាកស្រុកមីយ៉ាន់ម៉ាជាច្រើននាក់បានមកជួបប្រមូលផ្តុំគ្នានៅខាងមុខស្ថានទូតមីយ៉ាន់ម៉ា ក្នុងទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ ដោយពួកគេជាច្រើននាក់បានពាក់ម៉ាស់ពណ៌ក្រហម ដែលមានរូបសត្វក្ងោកដែលជានិម្មិតសញ្ញារបស់គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
ការប្រឆាំងតវ៉ារបស់គេដោយការមិនពេញចិត្តរបបយោធាបានកើតមានឡើងក្នុងប្រទេសថៃ ដែលជាប្រទេសមួយដែលរដ្ឋាភិបាលមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយក្រុមយោធា កំពុងប្រឈមនឹងការតវ៉ាមិនសប្បាយចិត្តពីក្រុមចលនាយុវជន ដែលគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យផងដែរ។
ប៉ុន្តែការដាក់សម្ពាធពីប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ជិតខាងរបស់ខ្លួនទៅលើក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ានោះប្រហែលជាមិនអាចកើតមានឡើងនោះទេ។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក Dulayapak Preecharush អ្នកជំនាញនៃការសិក្សាតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងសាកលវិទ្យាល័យ Thammasat ក្នុងប្រទេសថៃ។
«មេដឹកនាំសមាគមនៃប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ឬអាស៊ាន នឹងមិនចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងពីព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានោះទេ ពីព្រោះភាគច្រើននៃពួកគេក៏ជាអ្នកអនុវត្តភាពផ្តាច់ការផងដែរ»។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក Preecharush។
អនាគតដ៏គ្រោះថ្នាក់និងមិនប្រាកដប្រជាក្នុងពេលខាងមុខបង្កើតឲ្យមានភាពអន្ទះសារសម្រាប់ពលរដ្ឋចំណាកស្រុកមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលមានចំនួនដ៏ច្រើន ដោយសារព្រំដែនត្រឡប់ទៅមាតុភូមិវិញកំពុងស្ថិតក្នុងភាពរឹតបន្តឹងដ៏ខ្លាំង ដោយការត្រួតពិនិត្យនៃជំងឺកូវីដ១៩។ ជំងឺកូវីដ១៩ បង្កឡើងដោយវីរុសកូរ៉ូណា។
«ពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ានាពេលនេះកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពរវាងរដ្ឋប្រហារ និងជំងឺឆ្លងរាតត្បាតកូវីដ១៩»។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក Ko Han Gyi នៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស ND-Burma ដែលមានមូលដ្ឋានក្នុងប្រទេសថៃ៕
ប្រែសម្រួលដោយលោកជ្រា វណ្ណារិទ្ធ
