សាលាដំបូងខេត្តក្រចេះនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះបានសម្រេចដោះលែងលោក អ៊ូច ឡេង និងសកម្មជនបរិស្ថាន៣នាក់ទៀត ក្រោយការឃាត់ខ្លួនពួកគេតាំងពីល្ងាចថ្ងៃសុក្រកាលពីសប្តាហ៍មុន ដោយបញ្ជាឲ្យផ្អាកការធ្វើសកម្មភាពការពារបរិស្ថានបណ្តោះអាសន្ន។
សកម្មជនបរិស្ថានទាំង៤រូបមានលោក អ៊ូច ឡេង ប្រធានអង្គការក្រុមកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងជាម្ចាស់ពានរង្វាន់វីរជនបរិស្ថាន Goldman Environmental Prize ឆ្នាំ២០១៦ និងសកម្មជនបរិស្ថានដែលជាសមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់៣រូបទៀតគឺលោកខេម សុខឃី លោកស្រី ថី និងលោកមេន ម៉ាត់។
នៅរសៀលថ្ងៃច័ន្ទ ក្រោយចេញពីតុលាការ លោកអ៊ូច ឡេង ប្រធានអង្គការក្រុមកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ប្រាប់ VOA ថា កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១៣ខែមីនាក្រុមការងាររបស់លោកចំនួន២នាក់បានចូលក្នុងបរិវេណក្រុមហ៊ុន Think Biotech ដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនៅតំបន់នេះដើម្បីទិញទឹក ប៉ុន្តែត្រូវបានសន្តិសុខនៅទីនោះឃាត់សួរ។ លោកបន្តថា ក្នុងការឃាត់ខ្លួននោះក៏មានការវាយដំ និងប្រមូលយកសម្ភារៈ ដូចជាកាមេរ៉ារបស់លោកផងដែរ។
បើតាមលោកអ៊ូច ឡេង សកម្មជនម្នាក់ឈ្មោះលោកមេន ម៉ាត់ត្រូវបានក្រុមសន្តិសុខក្រុមហ៊ុនវាយបែកក្បាល ហើយក្រោយមក ក្រុមរបស់ពួកលោកត្រូវឃុំខ្លួននៅអធិការស្រុកសំបូរនាល្ងាចថ្ងៃសុក្រ ហើយបញ្ជូនទៅស្នងការខេត្តក្រចេះ នាល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍ ទើបបញ្ជូនទៅតុលាការនៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ។
លោកបន្តថា ក្រុមហ៊ុន Think Biotech ដែលលោកចោទថា កាប់ឈើខុសច្បាប់ បានប្តឹងពួកលោកទៅតុលាការ និងចោទពួកលោកថា «លួចចូលក្រុមហ៊ុនដោយខុសច្បាប់»។ ប៉ុន្តែតុលាការមិនបានចោទប្រកាន់ពួកគេលើបទល្មើសអ្វីនោះទេ។
បើតាមលោកអ៊ូច ឡេង ក្រោយការសួរចម្លើយពីតុលាការតាំងពីថ្ងៃអាទិត្យ និងការបង្ហាញភស្តុតាងនៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទនេះ ពួកលោកត្រូវបានតុលាការសម្រេចឲ្យធ្វើកិច្ចសន្យាឈប់ឲ្យការពារបរិស្ថានជាបណ្តោះអាសន្ន និងដាក់ឲ្យស្ថិតក្រោមការឃ្លាំមើលរបស់តុលាការ។ លោកថា តុលាការក៏បានឲ្យលោកដាក់ឯកសារជូនក្រសួងមហាផ្ទៃដើម្បីបញ្ជាក់ពីភាពស្របច្បាប់នៃអង្គការរបស់លោកឈ្មោះថា ក្រុមកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា។
បើតាមកិច្ចសន្យាដែល VOA ទទួលបាន លោកអ៊ូចឡេង និងសកម្មជន៣នាក់ទៀតបានបញ្ជាក់ថា ពួកគេទាំង៤នាក់នឹងបញ្ឈប់សកម្មភាពទាំងអស់ចាប់ពីពេលនេះតទៅ រហូតដល់ពេលលោកស្នើសុំចុះបញ្ជីរួចរាល់នៅក្រសួងមហាផ្ទៃ។
លិខិតនោះសរសេរថា៖ «ប្រសិនបើខ្ញុំមិនបានធ្វើតាមការសន្យានេះនោះទេ សូមលោកព្រះរាជអាជ្ញាចោទប្រកាន់ផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់ចុះ»។
យ៉ាងណាក្តីលោកអ៊ូច ឡេង បញ្ជាក់ថា ការធ្វើលិខិតសន្យានោះគឺធ្វើឡើងទៅតាមបញ្ជារបស់តុលាការដើម្បីពួកលោកអាចត្រូវបានដោះលែង ហើយអាចដាក់ឯកសារជូនក្រសួងមហាផ្ទៃបន្ថែម និងដើម្បីបន្តការងារជាអ្នកការពារបរិស្ថាន។ លោកបន្តថា លោកនឹងនៅតែធ្វើការងារជាសកម្មជនការពារបរិស្ថានបន្តក្នុងអំឡុងពេលដាក់ឯកសារ។
លោកអ៊ូច ឡេងបន្ថែមថា ការឃាត់ខ្លួនលោកនិងក្រុមការងារគឺជាការគំរាមកំហែងនិងរារាំងការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើដែលកំពុងបន្តកើតមាននៅកម្ពុជា ខណៈលោកកំពុងធ្វើការស៊ើបអង្កេតការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅកម្ពុជា។
«អ៊ីចឹងហើយបានជានៅពេលនេះខ្ញុំត្រូវតែធ្វើការស៊ើបអង្កតបន្ថែមទៀតនៅក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ។ ហើយនៅពេលយើងធ្វើការស៊ើបអង្កេតបែរជានាំគ្នាឃុបឃិតបង្ក្រាបខ្ញុំតែម្តង រកលេសយ៉ាងម៉េចឲ្យខ្ញុំមានទោស ឬឃុំខ្លួន រារាំងសកម្មភាពខ្ញុំ កុំឲ្យខ្ញុំស៊ើបអង្កេត បកអាក្រាតអំពីបទល្មើសព្រៃឈើ អំពីអាជីវកម្មព្រៃឈើ និងរត់ពន្ធឈើឆ្លងដែនចេញពីតំបន់ព្រៃឡង់ទៅទីផ្សារអន្តរជាតិតទៅទៀត»។
កាលពីខែសីហាឆ្នាំ២០១៩ ទូរទស្សន៍អន្តរជាតិ Al Jazeera បានចេញផ្សាយវីដេអូស៊ើបអង្កេតដែលមានរយៈពេលប្រមាណ២៦នាទី ដែលនិយាយអំពីការទន្រ្ទានយកព្រៃឈើនៅកម្ពុជា។ ក្នុងវីដេអូនោះ លោកអ៊ូច ឡេងបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍អំពីបទល្មើសព្រៃឈើដែលកើតមានតាមទម្រង់ផ្សេងៗនៅកម្ពុជា និងបង្ហាញថា អ្នកមានអំណាចនៅពីក្រោយការកាប់ទន្រ្ទានព្រៃឈើនោះ។ លោកអ៊ូច ឡេងជាតួអង្គសំខាន់មួយនៅក្នុងវីដេអូស៊ើបអង្កេតនោះ។
លោកស៊ឹង សែនករុណា អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក ដែលកំពុងចុះធ្វើការងារផ្ទាល់លើករណីនេះ ប្រាប់ VOA ថា ការឃាត់ខ្លួននិងការប្រើហិង្សាលើសកម្មជនទាំង៤នាក់ បង្ហាញឲ្យឃើញពីសមត្ថភាពនៃការធ្វើការងាររបស់សមត្ថកិច្ចតាមមូលដ្ឋាន ដែលបណ្តាលឲ្យមានការរំលោភសិទ្ធិរបស់អ្នកការពារបរិស្ថាន និងជាការគំរាមកំហែងដល់សកម្មជនផ្សេងទៀត។ លោកបន្ថែមថា តុលាការគួរស៊ើបអង្កេតស្វែងរកជនដៃដល់ដែលបានប្រើហិង្សាលើសកម្មជនបរិស្ថានទាំងនោះ និងគួរស្វែងរកអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រៃឈើ តាមរយៈភស្តុតាងដែលទទួលបានពីលោកអ៊ូច ឡេង។
«គាត់ទទួលនូវចម្លើយ និងរូបភាពភស្តុតាងជាច្រើនដែលក្រុមសហគមន៍ព្រៃឈើដែលគាត់ខិតខំប្រឹងប្រែងប្រថុយប្រថានអាយុជីវិតទៅរកភស្តុតាងទាំងអស់ហ្នឹង ដែលក្នុងការឆែករបស់សមត្ថកិច្ចក្តី របស់ខាងតំណាងអយ្យការក្តី យើងឃើញថាភស្តុតាងទាំងអស់ហ្នឹងក៏មានក្នុងដៃរបស់អ្នកទាំងអស់ហ្នឹងដែរ។ ឃើញភស្តុតាងហ្នឹងហើយគួរតែមានការចាត់វិធានការរបៀបម៉េចទៅលើក្រុមឧក្រិដ្ឋជនបំផ្លាញព្រៃឈើហ្នឹងវិញ»។
VOA មិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោកកែវ សុជាតិ ព្រះរាជអាជ្ញានៃអយ្យការតុលាការខេត្តក្រចេះបានទេ ដោយទូរស័ព្ទចូល តែមិនមានអ្នកទទួល។
VOA ក៏មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីក្រុមហ៊ុន Think Biotech បានដែរ។
លោកនេត្រ ភក្រ្តា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន សុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើបញ្ហានេះ។
កាលពីពាក់កណ្តាលខែកុម្ភៈ អាជ្ញាធរបានហាមឃាត់សមាជិកសហគមន៍ ព្រះសង្ឃ និងសកម្មជនបរិស្ថានរាប់រយនាក់ ដែលធ្វើដំណើរចូលទៅកាន់តំបន់ការពារព្រៃឡង់ដើម្បីធ្វើពិធីរំឭកគុណ និងបំបួសដើមឈើ ដែលពួកគេធ្លាប់ឆ្លងកាត់កន្លងទៅ។
លោកនេត្រ ភក្ត្រាបានថ្លែងនាពេលនោះថា សហគមន៍ព្រៃឡង់មិនបានចុះបញ្ជីស្របច្បាប់នៅក្រសួងមហាផ្ទៃតាមច្បាប់អង្គការសមាគម ដូច្នេះពួកគេមិនអាចធ្វើសកម្មភាពការពារព្រៃឈើបាននោះទេ៕
