មិនបានប៉ុន្មានថ្ងៃបន្ទាប់ពីតុលាការក្រុងភ្នំពេញចេញដីកាបង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់គឺលោក សម រង្ស៊ី ផង រដ្ឋសភាជាតិបានឯកភាពដកសិទ្ធិ បុព្វសិទ្ធិ និងសមាជិកភាពរដ្ឋសភារបស់លោក សម រង្ស៊ី ដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យតុលាការតាមចាប់ខ្លួនលោក។ គណៈកម្មការពិសេសមួយត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីត្រៀមចាប់លោក សម រង្ស៊ី ខណៈពេលដែលប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះសម្រេចចិត្តមិនវិលចូលប្រទេសកម្ពុជានារាត្រីថ្ងៃច័ន្ទនេះ។
រដ្ឋសភាជាតិ ដែលកាន់កាប់ដោយគណបក្សកាន់អំណាច នាថ្ងៃច័ន្ទនេះ បានធ្វើការដក «បុព្វសិទ្ធិ និងសមាជិកភាព»របស់លោក សម រង្ស៊ី ពីរដ្ឋសភា ខណៈពេលដែលអាជ្ញាធរកម្ពុជាបង្កើតគណៈកម្មការពិសេស ដើម្បីត្រៀមខ្លួនចាប់ប្រធានគណបក្សជំទាស់រូបនេះ។
បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំបិទទ្វាររបស់គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភានាព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទនោះ សភាជាតិ ដែលកាន់កាប់ដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានសម្រេចដកលោក សម រង្ស៊ី ចេញពីសមាជិកសភាជាតិ ដោយសំអាងថា លោកមានពិរុទ្ធភាពតាមអំណាចសាលដីកាស្ថាពររបស់សាលាឧទ្ធរណ៍តាំងពីថ្ងៃទី១២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣មកម៉្លេះ។
នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសរបស់រដ្ឋសភាជាតិនាព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទនេះ លោក ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា និងជាប្រធានកិតិ្តយសនៃគណបក្សកាន់អំណាច បានសរសេរថា៖ «លោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបាត់បង់ទាំងស្រុងនូវសិទ្ធិ បុព្វសិទ្ធិ និងសមាជិកភាពជាសមាជិករដ្ឋសភាមណ្ឌលខេត្តកំពង់ចាមនីតិកាលទី៥»។
លោក ហេង សំរិន ក៏បានបញ្ជាក់ថា ការដក«បុព្វសិទ្ធិ និងសមាជិកភាព»នេះគឺចូលជាធរមានចាប់តាំងពីពេលដែលលោកចុះហត្ថលេខាតទៅ។
ក្រោយពេលកិច្ចប្រជុំនារដ្ឋសភាជាតិ លោក ឈាង វុន អ្នកនាំពាក្យនៃរដ្ឋសភា បានថ្លែងទៅប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានដូច្នេះ៖
«ដីកាហ្នឹងចេញមកគឺលោកត្រូវតែបាត់ហើយ បាត់អស់តែម្តង! ចុះបើលែងជាសមាជិកសភាហើយរឿងអីត្រូវមានអភ័យឯកសិទ្ធិស្អីទៀត! ហើយស្អីសំខាន់ដែលខ្ញុំចង់និយាយ ដូចខ្ញុំនិយាយអម្បាញ់មិញថា ម៉េច? តាំងពី២០១៣មករហូតមកដល់ឥឡូវ ហេតុអីបានយើងមិនអនុវត្ត? ខ្ញុំឆ្លើយហើយអម្បាញ់មិញ សាលដីកាសម្រេចស្ថាពរគឺតាំងពីឆ្នាំ២០១៣ ក៏ប៉ុន្តែគឺគេត្រូវទម្លាក់មកតុលាការសាលាដំបូងដើម្បីអនុវត្តវិញ។ ដូចឃើញហើយ ការចេញដីកាឲ្យចាប់ខ្លួនគឺសាលាដំបូងគេអ្នកចេញវិញ។ ឃើញទេ? នីតិវិធីច្បាប់របស់យើងគឺវាចុះមកអញ្ចឹង ផ្នែកតុលាការគឺវាអញ្ចឹង»។
លោក ឈាង វុន បន្តថា ការដកសមាជិកភាពរបស់ប្រធានគណបក្សជំទាស់រូបនេះគឺស្របតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបញ្ញត្តិផ្ទៃក្នុងនៃរដ្ឋសភាកម្ពុជា ហើយមិនទាក់ទិននឹងកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយរវាងគណបក្សជំទាស់ និងគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន នោះទេ។
កាលពីថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅ តុលាការក្រុងភ្នំពេញបានចេញដីកាបង្គាប់ឲ្យចាប់លោក សម រង្ស៊ី ពីបទ«បរិហារកេរិ៍្តជាសាធារណៈ និងញុះញង់ឲ្យមានការរើសអើង» នាខែមេសាឆ្នាំ២០០៨ ពេលដែលលោកលើកឡើងថា លោក ហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស មានពាក់ព័ន្ធនឹងពួកខ្មែរក្រហម។ ការចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី គឺធ្វើឡើងមិនប៉ុន្មានថ្ងៃផង បន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលកាន់អំណាចជាងបីទសវត្សរ៍ គំរាមប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការប្រឆាំងនឹងប្រធានគណបក្សជំទាស់រូបនេះ ដែលបានថ្លែងនាប្រទេសជប៉ុនថា រដ្ឋាភិបាលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានចេតនាក្នុងបង្អាក់មិនឲ្យមានការបោះឆ្នោតនាឆ្នាំ២០១៨ខាងមុខ។
បន្ទាប់ពីធ្វើពហិការដើរចេញពីកិច្ចប្រជុំនៃគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ លោក អេង ឆៃអ៊ាង សមាជិកមួយរូបនៃគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភាមកពីគណបក្សជំទាស់ និងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានថា លោកមិនគាំទ្រការដកតំណែងតាមសាលដីការបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញនោះទេ ហើយលោកបានស្នើឲ្យរដ្ឋសភាជាតិធ្វើការផ្អាកដីកាចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី ដែលតម្រូវឲ្យដកអភ័យឯកសិទ្ធិរដ្ឋសភារបស់លោកនោះ។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង បានបន្តថា៖
«មានមតិមួយថា លោក សម រង្ស៊ី ហ្នឹងគាត់មានទោសតាមសាលដីការបស់តុលាការតាំងពី២០១៣ អញ្ចឹងហើយបានជាខ្ញុំសុំឲ្យរដ្ឋសភាហ្នឹងបញ្ជាក់ទៅ បើសិនជា សម រង្ស៊ី មានទោសតាមអំណាចសាលដីកាតុលាការតាំងពីឆ្នាំ២០១៣ ចុះហេតុអីបានជាស្ថាប័នជាតិមាន គ.ជ.ប. មានរដ្ឋសភាជាតិ មានព្រះបរមរាជវាំងហ្នឹង គឺទៅជួយអ្នកទោសហ្នឹងឲ្យទៅធ្វើជាតំណាងរាស្ត្រ ព្រោះជាធម្មតាគេមិនឲ្យអ្នកទោសទៅធ្វើជាតំណាងរាស្ត្រនោះទេ»។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា ការចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី គឺជា «រឿងគួរឲ្យអស់សំណើច» និងជា«ល្បែងនយោបាយ» របស់គណបក្សកាន់អំណាច។ លោកថា លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រខ្មែរលើកលែងទោសរួចទៅហើយកាលពីឆ្នាំ២០១៣នោះ។
យ៉ាងណាមិញ លោក សុខ សំអឿន មេធាវីឯករាជ្យ និងជាអ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍នយោបាយនៃប្រទេសកម្ពុជា បានប្រាប់ VOA ថា ការសម្រេចដីកាថយក្រោយរបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញនេះ វាអាចជាការ«ភ្លេចភ្លាំង»របស់មន្ត្រីតុលាការមេធាវីរបស់លោក ហោ ណាំហុង និងជាចន្លោះប្រហោងនៃក្រុមមេធាវីរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលមិនបានធ្វើការពិនិត្យមុនពេលស្នើឲ្យព្រះមហាក្សត្រនរោត្តម សីហមុនី ព្រះរាជទានទោសនោះ។
«អត់មានចន្លោះប្រហោងនៃច្បាប់នោះទេ ព្រោះពួកហ្នឹងគឺភ្លេច។ ប្រសិនបើពេលហ្នឹងតុលាការ ឬមេធាវី ហោ ណាំហុង នាំគ្នាថា ហ្អេ អ្នកហ្នឹងមិនអាចឈរជាតំណាងរាស្ត្របាននោះទេ ព្រោះនៅជំពាក់ឯកឧត្តម ហោ ណាំហុង ដល់ពេលហ្នឹងពួកហ្នឹងម៉េចហ៊ាន ហើយពេលនោះការដោះស្រាយនយោបាយត្រូវតែបន្តទៀតហើយ មិនអញ្ចឹង?»
នាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍កន្លងទៅ លោក ហ៊ុន សែន ដែលកាន់អំណាចជាង៣ទសវត្សរ៍ធ្វើការព្រមាន និងវាយប្រហារពាក្យសម្តីធ្ងន់ៗទៅកាន់លោក សម រង្ស៊ី រួមទាំងការហៅលោកថាជា «កូនអាក្បត់ជាតិ» ដោយចោទលោក សម សារី ថា ជាជនក្បត់ជាតិ ហើយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានគំរាមប្រើប្រព័ន្ធតុលាការចំពោះការថ្លែងរបស់លោក សម រង្ស៊ី នាប្រទេសជប៉ុន ដែលចោទថា រដ្ឋាបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ព្យាយាមមិនឲ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងប្រជាធិតេយ្យនាពេលខាងមុខ។
លោកឧត្តមសេនីយ៍ គៀត ច័ន្ទថារិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យនៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ បានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា ក្រសួងមហាផ្ទៃបានសម្រេចបង្កើតគណៈកម្មការពិសេសមួយដើម្បីត្រៀមចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី ប្រសិនបើលោកវិលមកប្រទេសកម្ពុជាវិញនោះ។
មិនប៉ុន្មានម៉ោងបន្ទាប់ពីរដ្ឋសភាជាតិសម្រេចដកលោកពីសមាជិករដ្ឋសភា លោក សម រង្ស៊ី បានប្រកាសក្នុងទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់ខ្លួនថា លោកនឹងមិនត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជានារាត្រីថ្ងៃច័ន្ទនេះដូចបានកំណត់នោះទេ។
លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរយ៉ាងដូច្នេះថា៖
«បន្ទាប់ពីបានពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសហការីនៅកម្ពុជា និងអង្គការអន្តរជាតិទ្រទ្រង់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួន ដែលបានស្នើឲ្យខ្ញុំលៃលកមកដល់ភ្នំពេញនៅពេលថ្ងៃ ចៀសវាងពេលយប់ ហើយបានស្នើឲ្យខ្ញុំទុកពេលបន្តិចឲ្យមជ្ឈដ្ឋានការទូត និងមិត្តបរទេសមួយចំនួន មានពេលធ្វើអន្តរាគមន៍រកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ចំពោះការកើនឡើងកំដៅនយោបាយថ្មីៗនេះនៅប្រទេសកម្ពុជានោះ ខ្ញុំមិនទាន់មកដល់ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញនៅរាត្រីនេះទេ តែនឹងមកដល់ប្រទេសកម្ពុជាវិញក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ»។
ភាពតានតឹងនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជារវាងគូបដិបក្ខ គឺគណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានធ្វើឲ្យមានការបារម្ភពីសំណាក់សង្គមស៊ីវិល និងស្ថានទូតនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
នារសៀលថ្ងៃច័ន្ទនេះ ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំនៅទីក្រុងភ្នំពេញបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍បញ្ជាក់ពីក្តីបារម្ភរបស់ខ្លួនផងដែរ ទាក់ទិននឹងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាចំពោះការគំរាមកំហែងថ្មីៗទៅលើគណបក្សជំទាស់។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងជាផ្លូវការដែលចេញផ្សាយនាថ្ងៃច័ន្ទនេះ ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំទីក្រុងភ្នំពេញ បានសរសេរថា៖
«យើងសូមអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋសភាជាតិប្រគល់សមាជិកភាពសភាជាតិ និងផ្តល់អភ័យឯកសិទ្ធិសភាជូនលោក សម រង្ស៊ី វិញជាបន្ទាន់។ យើងសូមអំពាវនាវផងដែរដល់រដ្ឋាភិបាលឲ្យដកចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី ទាក់ទងនឹងការចោទប្រកាន់ស្តីពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ ដែលមានអាយុកាល៧ឆ្នាំមកហើយ ហើយអនុញ្ញាតឲ្យលោក សម រង្ស៊ី និងសមាជិកសភាដទៃទៀតនៃគណបក្សប្រឆាំងអាចវិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ ដោយគ្មានការភ័យខ្លាចការចាប់ខ្លួន ឬការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ»។
នាប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ នយោបាយនៃប្រទេសកម្ពុជាបានឡើងកម្តៅសារជាថ្មី ក្រោយពេលដែលតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបញ្ជាក់ពីការមន្ទិលសង្ស័យក្នុងការប្រើប្រាស់ផែនទី និងការបោះបង្គោលព្រំដែនរវាងប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសកម្ពុជា និងការឆ្លើយឆ្លងគ្នាតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ការចាប់ឃុំខ្លួន ការកាត់ទោសសកម្មជន និងសមាជិកព្រឹទ្ធសភាមកពីគណបក្សជំទាស់ ការវាយប្រហារលើតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការបោះឆ្នោតទម្លាក់លោក កឹម សុខា ចេញពីតំណែងអនុប្រធានទី១នៃរដ្ឋសភាជាដើម៕
