ប្រទេសអេចូពី (Ethiopia) បានបង្ហាញពីគំនិតចង់បញ្ចប់ការខ្វែងគំនិតគ្នាជាមួយប្រទេសអេហ្ស៊ីប (Egypt) និងប្រទេសស៊ូដង់ (Sudan) នៅក្នុងជម្លោះដ៏ជូរចត់របស់ពួកគេទៅលើការបែងចែកទឹកពីទន្លេនីល (Nile)។ ការផ្តល់ឲ្យនោះរួមមានទាំងលទ្ធភាពនៃកម្មសិទ្ធិរួមគ្នាទៅលើគម្រោងវារីអគ្គីសនីដ៏ធំរបស់អេចូពីដែលប្រទេសអេហ្ស៊ីបបានព្យាយាមទប់ស្កាត់។
នាយករដ្ឋមន្រ្តី អេចូពី លោក មេលែស ហ្សីណាវីល (Meles Zenawil) បានធ្វើការវាយប្រហារប្រកបដោយការខឹងសម្បារមួយកាលពីខែមិនាទៅលើក្រុមអ្នកស្វែងរកផលប្រយោជន៍ដ៏មានឥទ្ធិពល ដែលស្វែងរកការទប់ស្កាត់ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គីសនីមួយ ដែលមានកម្លាំងភ្លើងប្រមាណ៥.២០០ម៉េហ្គាវ៉ាត់ ហើយស្ថិតនៅលើទន្លេនីលខៀវ (Blue Nile) នៅក្នុងតំបន់ខ្ពង់រាបតាមបណ្តោយព្រំដែនជាមួយប្រទេសស៊ូដង់។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី មេលែស មានប្រសាសន៍ថា គម្រោងដ៏ធំសម្បើមនេះនឹងអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសអេចូពីចំណេញបានរូបិយប័ណ្ណបរទេសដ៏មានតម្លៃពីការនាំចេញភ្លើងអគ្គីសនី។ ប៉ុន្តែប្រភពធនធានមូលនិធិដើមរបស់គម្រោងនេះបានអស់ទៅវិញភាគច្រើនដោយសារតែការជំទាស់ពីក្រុមអ្នកបរិស្ថាន ក៏ដូចជាការជំទាស់ពីប្រទេសអេហ្ស៊ីបដែលពឹងផ្អែកស្ទើរតែទាំងស្រុងទៅលើទន្លេនីលសម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ទឹករបស់ខ្លួន។
និយាយនៅក្នុងពិធីបើកនៃសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីអំពីថាមពលវារីអគ្គីសនី លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី មេលែស បានសច្ចាថា គម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គីសនីដែលមានតម្លៃ៤,៨ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ នឹងដំណើរការទៅមុខបើទោះបីជាប្រទេសអេចូពីដ៏ក្រីក្រនេះ ត្រូវធ្វើការចំណាយទៅលើគម្រោងសាងសង់នេះដោយខ្លួនឯងយ៉ាងណាក៏ដោយ។
«យើងមានការជឿជាក់យ៉ាងខ្លាំងទៅលើភាពត្រឹមត្រូវនៃបុព្វហេតុរបស់យើង។ យើងមានភាពច្បាស់លាស់ណាស់ទៅលើកម្លាំងនៃការអះអាងរបស់យើង។ យើងមានការជឿជាក់ណាស់ទៅលើតួនាទីនៃគម្រោងវារីអគ្គីសនីរបស់យើង នៅក្នុងការលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រនៅក្នុងប្រទេសរបស់យើង ដែលយើងនឹងប្រើប្រាស់នូវរាល់កម្លាំងដែលយើងមាន នូវរាល់លុយមួយកាក់មួយសេនដែលយើងអាចសន្សំបាន ដើម្បីបញ្ចប់គម្រោងរបស់យើង។»
មេដឹកនាំអេចូពីបាននិយាយវាយប្រហារទៅលើក្រុមម្ចាស់ជំនួយ និងទីភ្នាក់ងារផ្តល់ប្រាក់កម្ចី ដែលបានដកហូតការគាំទ្រសម្រាប់គម្រោងនេះ ដោយបានហៅសកម្មភាពរបស់ពួកគេថាមិនត្រឹមត្រូវ។
«យើងត្រូវការការគាំទ្រពីសំណាក់ដៃគូទាំងអស់របស់យើងនៅក្នុងការសាងសង់ទំនប់នេះ ដោយសារប្រាក់សន្សំរបស់យើងមិនគ្រប់គ្រាន់។ ប្រសិនបើដៃគូរបស់យើងមានការរារែកនៅក្នុងការធ្វើកិច្ចការនេះ ដោយសារតែយុទ្ធនាការប្រកបដោយការរំខានពីក្រុមអ្នកបរិស្ថានជ្រុលនិយម និងពីសំណាក់អ្នកនយោបាយដែលមានគំនិតចាស់គំរិលមួយចំនួននោះ ពួកគេតាមពិតទៅនឹងធ្វើបាបជនជាតិអាហ្រ្វិករាប់លាននាក់ឲ្យស្ថិតនៅក្នុងភាពក្រីក្រ។ ប្រការនេះមិនត្រឹមត្រូវទេ។ ប្រការនេះមិនយុត្តិធម៌ទេ។»
នៅក្នុងការផ្តល់អត្ថាធិប្បាយទៅឲ្យក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន បន្ទាប់ពីការថ្លែងសុន្ទរកថារបស់លោក មេដឹកនាំ អេចូពីបានបង្ហាញពីក្តីសង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងឡឺគែរ (Cairo) ដែលកាន់កាប់តំណែងបន្តពីរបបរបស់លោក ម៉ូបារ៉ាក់ (Mubarak) ប្រហែលជានឹងបន្ទន់ការប្រឆាំងរបស់អេហ្ស៊ីបដ៏យូរលង់ណាស់មកហើយចំពោះការប្រើប្រាស់ទឹកនៅដើមទឹកនៃទន្លេនីល។
«ខ្ញុំនៅតែសង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងប្រទេសអេហ្ស៊ីបនឹងទទួលស្គាល់ថាគម្រោងនេះមិនមានអ្វីក្រៅតែពីការផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសអេហ្ស៊ីបនោះទេ។ វាមិនមានអ្វីទេ។ ខ្ញុំជឿជាក់ថាប្រជាពលរដ្ឋស៊ូដង់យល់អំពីបញ្ហានេះដែលមិនមានអ្វីក្រៅតែពីការផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ពួកគេនោះទេ។»
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី មេលែស មានប្រសាសន៍ថា ការផ្លាស់ប្តូរចិត្តគំនិតដោយក្រុមមេដឹកនាំថ្មីនៃរដ្ឋាភិបាលក្រុងឡឺគែរ អាចនឹងបើកផ្លូវសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងប្រកបដោយការសហការ ដែលរួមទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដែលនឹងផ្តល់ឲ្យអេហ្ស៊ីបនូវកម្មសិទ្ធិមួយផ្នែកទៅលើទំនប់នេះ។
«ប្រសិនបើមានការពិចារណាឡើងវិញមួយ យើងនឹងមានពេលវេលាក្នុងការពិចារណាបញ្ហាជាច្រើន ដែលរួមទាំងលទ្ធភាពនៃកម្មសិទ្ធិរួមទៅលើគម្រោងនេះផងដែរ។ យើងបើកចំហរចំពោះគំនិតទាំងនេះ។»
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអេហ្ស៊ីបប្រចាំប្រទេសអេចូពី លោក ថារីគ ហ្គូនីម (Tariq Ghuneim) បានប្រាប់វីអូអេថា ប្រទេសរបស់លោកបើកចំហរចំពោះការចរចាទាំងឡាយក្នុងការឈានដល់ដំណោះស្រាយជាមេត្រីភាពមួយ ស្តីអំពីជម្លោះទៅលើការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងទន្លេនីល។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនអាចធ្វើអត្ថាធិប្បាយទៅលើសំណើរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីមេលែសបានទេ ពីព្រោះលោកមិនទាន់បានឃើញសេចក្តីលម្អិត។ ប៉ុន្តែ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា រាល់កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងអស់ត្រូវតែជាកិច្ចព្រមព្រៀងឈ្នះឈ្នះសម្រាប់គ្រប់ភាគីទាំងអស់។»
ក្រុមមន្រ្តីអេចូពីមានភាពស្រពិចស្រពិលទៅលើថា តើពេលណាគម្រោងសាងសង់នៃទំនប់ដែលមានឈ្មោះថា«មហាសហសវត្សរ៍»នេះនឹងចាប់ផ្តើមដំណើរការ ដោយគ្រាន់តែនិយាយថា គម្រោងនេះនឹងចាប់ផ្តើមនាពេលឆាប់ៗនេះ ហើយនឹងបញ្ចប់ក្នុងរយៈពេលតិចជាងបួនឆ្នាំ ដោយរាប់ចាប់ពីថ្ងៃចាប់ផ្តើមទៅ។ ពួកគេនិយាយថា ទំនប់នេះនឹងបង្កើតអាងស្តុកទឹកមួយ ដែលមានទំហំធំជាងពីរដងនៃបឹងតាណា (Tana) ដែលជាបឹងដ៏ធំជាងគេបង្អស់របស់អេចូពី ដែលជាប្រទេសមិនមានជាប់នឹងសមុទ្រ។ ប៉ុន្តែគម្រោងនេះនឹងមិននាំឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋណាមួយទេ ពីព្រោះអាងទឹកនេះត្រូវគេទប់ឲ្យនៅតែក្នុងជ្រលងធម្មជាតិរបស់ទន្លេប៉ុណ្ណោះ។
ប្រទេសដែលស្ថិតនៅក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិកខាងកើតមួយនេះ សង្ឃឹមថានឹងអាចបង្កើនសមត្ថភាពក្នុងការផលិតអគ្គីសនីរបស់ខ្លួនរហូតដល់១៥.០០០មេហ្គាវ៉ាត់ នៅក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំ។ ធនាគារពិភពលោកនិយាយថាប្រទេសអេចូពីមានសក្តានុពលផ្នែកថាមពលវារីអគ្គីសនីធំជាងគេបង្អស់ទីពីរនៅក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិក បន្ទាប់ពីសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឌី ខាំបូលី