«កម្ពុជាសម្លឹងទៅមុខ»៖ វិស័យសុខាភិបាលកម្ពុជា
សម្ភាសដោយ ស៊ុន ណារិន ផលិតដោយ ទែន សុខស្រីនិត និពន្ធនាយក Chris Decherd និង ចាប ចិត្រា
សុខភាពមានសារៈសំខាន់សម្រាប់បុគ្គលម្នាក់ៗ ហើយវារឹតតែចាំបាច់សម្រាប់ការរីកចម្រើនរបស់សង្គមជាតិមួយ។ វិស័យផលិតកម្ម ដែលជាក្បាលម៉ាស៊ីនសេដ្ឋកិច្ចដ៏ចម្បងមួយនៅក្នុងប្រទេស ទាមទារនូវកម្លាំងពលកម្មដ៏សកម្ម ឈ្លាសវៃ និងប្រកបដោយសុខភាពល្អមាំមួន។
បើសិនជាសុខភាពរបស់ពលរដ្ឋភាគច្រើនក្នុងប្រទេសមួយ រងការយាយីពីជំងឺនិងរោគផ្សេងៗ នោះការដើរទៅមុខនិងការរីកចម្រើនក៏មិនអាចទៅរួចនោះទេ។ ហើយវិស័យស្នូលដ៏សំខាន់មួយ ដែលជួយទ្រទ្រង់សុខមាលភាពរបស់ពលរដ្ឋនោះ គឺវិស័យសុខាភិបាលដែលដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការធានានូវកម្លាំងពលកម្មដ៏រឹងមាំមួយក្នុងប្រទេស។
តើប្រព័ន្ធសុខាភិបាលនៅកម្ពុជាមានលក្ខណៈយ៉ាងណា? ហើយតើកម្ពុជាអាចធ្វើ និងត្រូវធ្វើកិច្ចការចាំបាច់អ្វីខ្លះដើម្បីសម្រេចបានប្រព័ន្ធសុខាភិបាលមួយដែលប្រកបដោយសមភាពសមធម៌ និងគុណភាព?
ស្តាប់ភាគទី ១៥ លើបណ្តាញ Apple Podcasts និង Google Podcasts
លោក ស៊ុន ឆៃលាង អ្នកនិពន្ធនិងអ្នកស្រាវជ្រាវមួយរូបនៅក្នុងសៀវភៅ «កម្ពុជាឆ្នាំ ២០៤០ ឬ Cambodia 2040» បានលើកឡើងថា៖
«ប្រទេសកម្ពុជាយើង យើងអត់ទាន់មានប្រព័ន្ធថ្នាក់ជាតិណាមួយ ដែលផ្តល់ជូនសេវាថែទាំសុខភាពដល់ពលរដ្ឋទាំងអស់គ្នាដោយមិនគិតប្រាក់ទេ។ អ៊ីចឹង ការរៀបចំឲ្យមានប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីទ្រទ្រង់ការគ្របដណ្តប់សុខភាពជាសកល វារឹតតែលំបាកទៀតសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។ អ៊ីចឹង រដ្ឋត្រូវយល់ខ្លួនឯង ត្រូវស្វែងរកថវិកាមកទ្រទ្រង់ប្រព័ន្ធហ្នឹងរបៀបម៉េច ត្រូវបែងចែកថវិកាសម្រាប់វិស័យសុខាភិបាលរបៀបម៉េច ចំណាយយ៉ាងម៉េចឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព»។
ក្នុងអំឡុងពេលជាងមួយទសវត្សរ៍កន្លងទៅនេះ ប្រព័ន្ធសុខាភិបាលនៅកម្ពុជាត្រូវបានកែទម្រង់ និងអភិវឌ្ឍកាន់តែប្រសើរឡើង។ សមិទ្ធផលធំៗមួយចំនួនរួមមាន អត្រាមរណៈទារកបានថយចុះត្រឹម ២២.៨ មរណភាព ក្នុងចំណោមទារក ១០០០នាក់ គិតត្រឹមឆ្នាំ ២០១៩។ រីឯអាយុរស់នៅមធ្យមសម្រាប់បុរសបានកើនដល់ ៦៧ឆ្នាំ និងស្ត្រី បានកើនដល់ ៧១ឆ្នាំ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី គុណភាពនៃប្រព័ន្ធសុខាភិបាលរបស់រដ្ឋនៅប្រទេសកម្ពុជា នៅមានកម្រិតនៅឡើយ ដោយប្រឈមជាបន្តបន្ទាប់នូវបញ្ហាខ្វះសម្ភារៈ អ្នកជំនាញ និងធនធានផ្សេងៗទៀត។ បញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ បណ្តាលឲ្យមានការស្វែងរកសេវាថែទាំសុខភាពពីវិស័យឯកជន ដោយអ្នកជំងឺប្រមាណ ៦០ភាគរយ បានទទួលសេវាសុខភាពពីវិស័យឯកជន កាលពីឆ្នាំ ២០១៥។
បន្ថែមលើនេះ ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋកម្ពុជាសរុបប្រមាណ ១៦លាននាក់ ពលរដ្ឋ ៣០ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ទទួលបានការគ្របដណ្តប់នៃសេវាគាំពារសុខភាពសង្គម ហើយ ៥៤ភាគរយ មិនទទួលបានយន្តការគាំពារសុខភាពសង្គមនោះទេ។
អំពីវាគ្មិន៖ លោក ស៊ុន ឆៃលាង
ខុសពីយុវជនកម្ពុជារាប់ម៉ឺននាក់ផ្សេងទៀត លោក ស៊ុន ឆៃលាង មានឱកាសទៅសិក្សានៅសហរដ្ឋអាមេរិក តាំងពីថ្នាក់វិទ្យាល័យ គឺថ្នាក់ទី ១១ និងទី ១២ កាលពីឆ្នាំ ២០១២ ដោយទទួលបានអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សាកម្មវិធីបាក់ឌុបអន្តរជាតិនៅសាលា United World College ក្នុងរដ្ឋ New Mexico សហរដ្ឋអាមេរិក។ ពេលបញ្ចប់ការសិក្សាកម្រិតមធ្យមសិក្សាថ្នាក់វិទ្យាល័យ លោក ឆៃលាង ដែលមានស្រុកកំណើតក្នុងក្រុងសិរីសោភណ្ឌ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ក៏បានទទួលអាហារូបករណ៍បន្តទៀត ដើម្បីបន្តការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនៅសាកលវិទ្យាល័យ Lewis & Clark College ក្នុងទីក្រុងPortland រដ្ឋ Oregon សហរដ្ឋអាមេរិក។ ក្រោយពីបានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ លោក ឆៃលាង បានចូលបម្រើការនៅធនាគារឯកជនមួយនៅទីក្រុង Portland បានមួយរយៈ។ នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០១៩ លោកក៏បានត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ ហើយបានចូលបម្រើការងារនៅធនាគារឯកជនផ្នែកស្រាវជ្រាវទីផ្សារ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ សព្វថ្ងៃនេះ លោកក៏ជាគ្រូបង្រៀនម្នាក់ផ្នែកស្ថិតិនៅសាកលវិទ្យាល័យមួយក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ ជាកូនអ្នករកស៊ីម្នាក់ក្នុងសង្កាត់អូរអំបិល ក្រុងសិរីសោភ័ណ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក ស៊ុន ឆៃលាង បានក្លាយជាបញ្ញវន្តម្នាក់ ដែលកត់ត្រាស្នាដៃ និងឈ្មោះរបស់លោកក្នុងសៀវភៅ «កម្ពុជា ឆ្នាំ ២០៤០» ដោយលោកបានសរសេរអំពីវិស័យសុខាភិបាល៕
