ភ្នំពេញ៖ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានបង្គាប់នៅល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍នេះឲ្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតដាក់ទោសទណ្ឌលើមន្ត្រីទទួលខុសត្រូវការិយាល័យបោះឆ្នោតចំនួន៧ នៅក្នុងខេត្តសៀមរាប ហើយបានទទួលស្គាល់ថា មានកំហុសក្នុងការដឹកជញ្ជូនកងទ័ពទៅបោះឆ្នោត។
លោកឯក សំអុល ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានធ្វើសេចក្តីសម្រេចនេះក្រោយពីសវនាការរយៈពេលមួយថ្ងៃលើបណ្តឹងស្តីពីភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើនក្នុងខេត្តសៀមរាបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
លោកឯក សំអុលបានអានសេចក្តីសម្រេចនេះថា៖
«មាត្រា៤៖ ប្រគល់ភារកិច្ចឲ្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតចាត់វិធានការដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីការិយាល័យបោះឆ្នោតនិងរាប់សន្លឹកឆ្នោតទាំងប្រាំពីរការិយាល័យនៅឃុំរើល សង្កាត់ក្របីរាល សង្កាត់ស្វាយដង្គុំ សង្កាត់ស្លក្រាម ដែលបានប្រព្រឹត្តខុស»។
យ៉ាងណាក៏ដោយលោកឯក សំអុល មិនបានបញ្ជាក់ថាទោសទណ្ឌនោះអាចជាទោសបែបណានោះទេ។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានប្តឹងទាស់ទៅនឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃ១៦ខែសីហាដើម្បីទាមទារឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោតចំនួន១៦ក្នុងស្រុកស្វាយលើនិងស្រុកវ៉ារិននៃខេត្តសៀមរាប ដោយសារគណបក្សជំទាស់លើកឡើងថាមានការគៀងគរនិងដឹកជញ្ជូនទាហានពីតំបន់ព្រំដែនឲ្យមកបោះឆ្នោតក្នុងការិយាល័យទាំងនេះ ទាមទារឲ្យគជប ពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់និងរាប់សន្លឹកឆ្នោតក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោតចំនួន២០០និងស្នើឲ្យគជប បើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាព«ក»ចំនួន១១ការិយាល័យ។
នៅក្នុងបណ្តឹងនោះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើកឡើងថាមានភាពមិនប្រក្រតី«ធ្ងន់ធ្ងរក្នុងការបោះឆ្នោតនិងរាប់សន្លឹកឆ្នោត»នាំឲ្យប៉ះពាលលទ្ធផលឆ្នោតដែលខ្លួនគួរទទួលបាន។
នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចរបស់ខ្លួនក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញទទួលស្គាល់ថាការដឹកជញ្ជូនកងទ័ពដោយប្រើរថយន្តយោធាមកបោះឆ្នោតគឺជាការបំពានលើបទបញ្ជានិងនីតិវិធីស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រនីតិកាលទី៥។ ប៉ុន្តែក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមិនបានសម្រេចពីការផ្តន្ទាទោសលើកំហុសនេះយ៉ាងណានោះទេដោយគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថាគ.ជ.ប ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ។
ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានលើកហេតុផលថាលោកស្រីកែ សុវណ្ណារ័ត្ន មិនបញ្ជាក់ពីភាពមិនប្រក្រតីនៃមន្ត្រីជាប់ពាក់ព័ន្ធនិងពីកំហុសពួកគេច្បាស់លាស់ហើយការបើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាព«ក»ចំនួន១២ក្នុងខេត្តសៀមរាបដោយគ.ជ.ប កាលពីចុងខែសីហា ថ្វីត្បិតតែមានកញ្ចប់ចំនួនប្រាំមួយមិនបានបិទជិតនិងកញ្ចប់មួយបានរហែក ប៉ុន្តែការណ៍នេះមិនបានធ្វើឲ្យប្រែប្រួលលទ្ធផលបោះឆ្នោតនោះទេ។
មួយវិញទៀតក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមិនបានរកឃើញបាតុភូតដែលប៉ះពាល់ដល់ភាពសម្ងាត់និងសេរីនៃការបោះឆ្នោតឡើយ។
លោកស្រីកែ សុវណ្ណារ័ត្ន ដើមបណ្តឹងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានរិះគន់ធ្ងន់ៗលើគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតក្នុងសវនាការហើយបានចាត់ទុកថារាល់កំហុសដែលបានកើតឡើង«គឺជាកំហុសចេតនា»ហើយបានស្នើឲ្យមានការផ្តន្ទាទោសដល់មន្ត្រីដែលបានប្រព្រឹត្តកំហុសរួមទាំងទាត់ចោលសេចក្តីសម្រេចរបស់គជប ដែលបានទាត់ចោលបណ្តឹងរបស់ខ្លួន។
លោកស្រីបានកត់សម្គាល់ពីការចល័តមនុស្សសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនេះ។
«មិនមែនមានតែក្នុងខេត្តសៀមរាបទេការចល័តមនុស្សទៅបោះឆ្នោតសូម្បីតែមន្ត្រីក្រុមការងាររបស់គណបក្សប្រជាជនមួយចំនួនធំនៅក្នុងមន្ទីរក្រសួងទៅចុះឈ្មោះនៅខេត្តកំពង់ចាម នៅខេត្តពោធិ៍សាត់។ល។»
ដោយឡែកលោកអែម សុផាត សមាជិកគជប ទទួលស្គាល់ថាមន្ត្រីមូលដ្ឋានបានប្រព្រឹត្តខុសប៉ុន្តែការដឹកជញ្ជូនកងទ័ពមកបោះឆ្នោតមិនខុសនឹងគោលការណ៍ច្បាប់នោះទេដោយសារយោធាទាំងនោះស្ថិតក្នុងមូលដ្ឋានកងទ័ពយូរយាណាស់មកហើយគឺប្រៀបដូចជាលំនៅដ្ឋានរបស់គេហើយវាជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់គ.ជ.ប ក្នុងការអនុញ្ញាតឲ្យទាហានទាំងនេះទៅបោះឆ្នោតបាន។
លោកអែម សុផាត ស្វាគមសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ។
«ធ្វើតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ»។
ប៉ុន្តែលោកស្រី កែ សុវណ្ណារ័ត្ន បានហៅសេចក្តីសម្រេចនៃក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញថាមិនបានស្របនឹងបណ្តឹងរបស់លោកស្រីទេ។
«ខ្ញុំមានការសោកស្តាយដែលក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមិនបានប្រើប្រាស់សិទ្ធិអំណាចរបស់ខ្លួនឈានទៅផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់អ្នកបោះឆ្នោតបន្ថែមទៀត។ហើយការដាក់ទោសខ្ញុំអត់ទាន់ឃើញកំណត់ថាតើដាក់ទោសរបៀបណាហើយខ្ញុំចង់ឲ្យក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបញ្ជាក់ពីទីតាំងទាហានពីព្រោះពួកគេមិនមែនដឹកមកពីខេត្តសៀមរាបទេគឺដឹកពីខេត្តព្រះវិហារនិងខេត្តឧត្តមានជ័យ»។
រីឯលោកបណ្ឌិតហង្ស ពុទ្ធា នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតមួយហៅថានិកហ្វិកមានប្រសាសន៍ថាការដាក់ទោសលើមន្ត្រីបោះឆ្នោតថ្នាក់មូលដ្ឋានមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ។
«ការទទួលខុសត្រូវបោះឆ្នោតជារឿងរបស់គជប ហើយមន្ត្រីរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅថ្នាក់ការិយាល័យនៅពេលមានការដាក់ទោសគាត់ដោយមិនបានសាកសួរឬចម្លើយពីគាត់នោះការដាក់ទោសដល់មន្ត្រីរៀបចំការបោះឆ្នោតនេះមិនត្រឹមត្រូវទេ»។
នៅថ្ងៃស្អែកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនឹងបើកសវនាការអំពីបណ្តឹងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោតក្នុងខេត្តកណ្តាល៕
លោកឯក សំអុល ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានធ្វើសេចក្តីសម្រេចនេះក្រោយពីសវនាការរយៈពេលមួយថ្ងៃលើបណ្តឹងស្តីពីភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើនក្នុងខេត្តសៀមរាបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
លោកឯក សំអុលបានអានសេចក្តីសម្រេចនេះថា៖
«មាត្រា៤៖ ប្រគល់ភារកិច្ចឲ្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតចាត់វិធានការដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីការិយាល័យបោះឆ្នោតនិងរាប់សន្លឹកឆ្នោតទាំងប្រាំពីរការិយាល័យនៅឃុំរើល សង្កាត់ក្របីរាល សង្កាត់ស្វាយដង្គុំ សង្កាត់ស្លក្រាម ដែលបានប្រព្រឹត្តខុស»។
យ៉ាងណាក៏ដោយលោកឯក សំអុល មិនបានបញ្ជាក់ថាទោសទណ្ឌនោះអាចជាទោសបែបណានោះទេ។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានប្តឹងទាស់ទៅនឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃ១៦ខែសីហាដើម្បីទាមទារឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោតចំនួន១៦ក្នុងស្រុកស្វាយលើនិងស្រុកវ៉ារិននៃខេត្តសៀមរាប ដោយសារគណបក្សជំទាស់លើកឡើងថាមានការគៀងគរនិងដឹកជញ្ជូនទាហានពីតំបន់ព្រំដែនឲ្យមកបោះឆ្នោតក្នុងការិយាល័យទាំងនេះ ទាមទារឲ្យគជប ពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់និងរាប់សន្លឹកឆ្នោតក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោតចំនួន២០០និងស្នើឲ្យគជប បើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាព«ក»ចំនួន១១ការិយាល័យ។
នៅក្នុងបណ្តឹងនោះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើកឡើងថាមានភាពមិនប្រក្រតី«ធ្ងន់ធ្ងរក្នុងការបោះឆ្នោតនិងរាប់សន្លឹកឆ្នោត»នាំឲ្យប៉ះពាលលទ្ធផលឆ្នោតដែលខ្លួនគួរទទួលបាន។
នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចរបស់ខ្លួនក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញទទួលស្គាល់ថាការដឹកជញ្ជូនកងទ័ពដោយប្រើរថយន្តយោធាមកបោះឆ្នោតគឺជាការបំពានលើបទបញ្ជានិងនីតិវិធីស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រនីតិកាលទី៥។ ប៉ុន្តែក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមិនបានសម្រេចពីការផ្តន្ទាទោសលើកំហុសនេះយ៉ាងណានោះទេដោយគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថាគ.ជ.ប ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ។
ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានលើកហេតុផលថាលោកស្រីកែ សុវណ្ណារ័ត្ន មិនបញ្ជាក់ពីភាពមិនប្រក្រតីនៃមន្ត្រីជាប់ពាក់ព័ន្ធនិងពីកំហុសពួកគេច្បាស់លាស់ហើយការបើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាព«ក»ចំនួន១២ក្នុងខេត្តសៀមរាបដោយគ.ជ.ប កាលពីចុងខែសីហា ថ្វីត្បិតតែមានកញ្ចប់ចំនួនប្រាំមួយមិនបានបិទជិតនិងកញ្ចប់មួយបានរហែក ប៉ុន្តែការណ៍នេះមិនបានធ្វើឲ្យប្រែប្រួលលទ្ធផលបោះឆ្នោតនោះទេ។
មួយវិញទៀតក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមិនបានរកឃើញបាតុភូតដែលប៉ះពាល់ដល់ភាពសម្ងាត់និងសេរីនៃការបោះឆ្នោតឡើយ។
លោកស្រីកែ សុវណ្ណារ័ត្ន ដើមបណ្តឹងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានរិះគន់ធ្ងន់ៗលើគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតក្នុងសវនាការហើយបានចាត់ទុកថារាល់កំហុសដែលបានកើតឡើង«គឺជាកំហុសចេតនា»ហើយបានស្នើឲ្យមានការផ្តន្ទាទោសដល់មន្ត្រីដែលបានប្រព្រឹត្តកំហុសរួមទាំងទាត់ចោលសេចក្តីសម្រេចរបស់គជប ដែលបានទាត់ចោលបណ្តឹងរបស់ខ្លួន។
លោកស្រីបានកត់សម្គាល់ពីការចល័តមនុស្សសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនេះ។
«មិនមែនមានតែក្នុងខេត្តសៀមរាបទេការចល័តមនុស្សទៅបោះឆ្នោតសូម្បីតែមន្ត្រីក្រុមការងាររបស់គណបក្សប្រជាជនមួយចំនួនធំនៅក្នុងមន្ទីរក្រសួងទៅចុះឈ្មោះនៅខេត្តកំពង់ចាម នៅខេត្តពោធិ៍សាត់។ល។»
ដោយឡែកលោកអែម សុផាត សមាជិកគជប ទទួលស្គាល់ថាមន្ត្រីមូលដ្ឋានបានប្រព្រឹត្តខុសប៉ុន្តែការដឹកជញ្ជូនកងទ័ពមកបោះឆ្នោតមិនខុសនឹងគោលការណ៍ច្បាប់នោះទេដោយសារយោធាទាំងនោះស្ថិតក្នុងមូលដ្ឋានកងទ័ពយូរយាណាស់មកហើយគឺប្រៀបដូចជាលំនៅដ្ឋានរបស់គេហើយវាជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់គ.ជ.ប ក្នុងការអនុញ្ញាតឲ្យទាហានទាំងនេះទៅបោះឆ្នោតបាន។
លោកអែម សុផាត ស្វាគមសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ។
«ធ្វើតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ»។
ប៉ុន្តែលោកស្រី កែ សុវណ្ណារ័ត្ន បានហៅសេចក្តីសម្រេចនៃក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញថាមិនបានស្របនឹងបណ្តឹងរបស់លោកស្រីទេ។
«ខ្ញុំមានការសោកស្តាយដែលក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមិនបានប្រើប្រាស់សិទ្ធិអំណាចរបស់ខ្លួនឈានទៅផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់អ្នកបោះឆ្នោតបន្ថែមទៀត។ហើយការដាក់ទោសខ្ញុំអត់ទាន់ឃើញកំណត់ថាតើដាក់ទោសរបៀបណាហើយខ្ញុំចង់ឲ្យក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបញ្ជាក់ពីទីតាំងទាហានពីព្រោះពួកគេមិនមែនដឹកមកពីខេត្តសៀមរាបទេគឺដឹកពីខេត្តព្រះវិហារនិងខេត្តឧត្តមានជ័យ»។
រីឯលោកបណ្ឌិតហង្ស ពុទ្ធា នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតមួយហៅថានិកហ្វិកមានប្រសាសន៍ថាការដាក់ទោសលើមន្ត្រីបោះឆ្នោតថ្នាក់មូលដ្ឋានមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ។
«ការទទួលខុសត្រូវបោះឆ្នោតជារឿងរបស់គជប ហើយមន្ត្រីរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅថ្នាក់ការិយាល័យនៅពេលមានការដាក់ទោសគាត់ដោយមិនបានសាកសួរឬចម្លើយពីគាត់នោះការដាក់ទោសដល់មន្ត្រីរៀបចំការបោះឆ្នោតនេះមិនត្រឹមត្រូវទេ»។
នៅថ្ងៃស្អែកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនឹងបើកសវនាការអំពីបណ្តឹងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោតក្នុងខេត្តកណ្តាល៕
