ប៉េកាំង៖ អ្នកជំនាញខ្លះវិស័យជំនួយ និងសេដ្ឋសាស្រ្ដវិទូ និយាយថា គេមិនមានការភ្ញាក់ផ្អើលចំពោះសេចក្ដីរាយការណ៍មួយដែលថា ចិនផ្ដល់ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ច្រើនដល់ប្រទេសខ្លះ នៅតំបន់អាហ្វ្រិក និង អាមេរិកឡាទីន កាលពីពីរឆ្នាំកន្លងទៅនេះ មានចំនួនច្រើនជាងជំនួយផ្ដល់ដោយធនាគារពិភពលោក។ ពួកគេនិយាយថា ការកើនឡើងនេះគឺមកពីមូលហេតុដែលចិនត្រូវការកាន់តែច្រើននូវធនធានកម្រ ពិបាករក។
នៅក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំតែប៉ុណ្ណោះ ចិនឈប់ធ្វើជាប្រទេសអ្នកទទួលជំនួយដ៏ធំ រួចបានក្លាយទៅជាប្រទេសអ្នកផ្ដល់ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ធំជាងគេបង្អស់ទៅវិញ។
ស្ថិតិរៀបចំឡើងដោយកាសែតហិរញ្ញវត្ថុ Financial Times បង្ហាញថា នៅឆ្នាំ២០០៩ និងឆ្នាំ២០១០ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍ចិន (China Development Bank) និងធនាគារនិហរ័ណ អហរ័ណចិន (China Export Import Bank) បានយល់ព្រមផ្តល់ប្រាក់កម្ចីចំនួន១១០ពាន់លានដុល្លារ ដល់រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមហ៊ុននានា នៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។
ជំនួយចិននោះលើសមានច្រើនជាងតួលេខឯតទគ្គកម្មចំនួន១០០ពាន់លានដុល្លារផ្ដល់ដោយសាខាផ្សេងៗរបស់ធនាគារពិភពលោក (World Bank) ក្នុងអំឡុងពេលដំណាលគ្នា ក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងវិបត្ដិហិរញ្ញវត្ថុសកល។
កិច្ចព្រមព្រៀងចិន រាប់បញ្ចូលការព្រមព្រៀងឲ្យប្រាក់កម្ចីច្រើនសន្ធឹកដើម្បីយកប្រេង ដែលធ្វើជាមួយប្រទេសប៊្រេហ្ស៊ីល រុស្ស៊ី និងវេណេហ្សូអេឡា (Venezuela) ហើយនិងការឲ្យខ្ចីប្រាក់សម្រាប់គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ នៅក្នុងប្រទេសអាហ្សង់ទីន (Argentina) បេឡារុស (Belarus) ហ្គាណា (Ghana) និងម៉ូហ្សាំប៊ិក (Mozambique)។
លោក យុគុន ហ្វាង (Yukon Huang) ជាអតីតនាយកតំបន់របស់ធនាគារពិភពលោក នៅក្នុងប្រទេសចិន។ លោកនិយាយថា៖
«ប្រាក់កម្ចីខ្លះនៃប្រាក់ទាំងនេះជួយអភិវឌ្ឍធនធានធម្មជាតិ និងការរុករករែ ប្រេងនិងប្រភពថាមពល ហើយនៅក្នុងករណីខ្លះ ដីកសិកម្ម និងលទ្ធភាព ផលិតកម្ម ទាំងអស់នោះហើយដែលចិនត្រូវការយ៉ាងខ្លាំង ដោយសារតែចិនមិនមានធនធានទាំងនោះក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន»។
ពេលនេះ លោក Huang ធ្វើការឲ្យអង្គការស្រាវជ្រាវអំពីសន្ដិភាពអន្ដរជាតិ គឺCarnegie Endowment for International Peace នៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន។
លោកថ្លែងថា ចិនកំពុងប្រើប្រាស់ធនធានហិរញ្ញវត្ថុធំសម្បើមរបស់ខ្លួនច្រើនឡើងដើម្បីទាញយកប្រយោជន៍ ដូចជាការពង្រីកនិហរ័ណកម្ម និងការលើកតម្កើងអន្ដរជាតិភាវូបនីយកម្មនៃរូបិយបណ្ណចិន ដោយសារតែប្រាក់កម្ចីខ្លះ បានប្រើប្រាក់យ័ន្ដរបស់ចិនភាគច្រើន។
តែលោកថ្លែងទៀតថា នេះ មិនមែនជារឿងប្លែកទេ។
“ប្រាក់កម្ចីរបស់ជប៉ុនគាំទ្រគោលដៅរបស់ជប៉ុន ប្រាក់កម្ចីរបស់ស.រ.អ.គាំទ្រ គោលដៅរបស់ស.រ.អ.។ ប្រាក់កម្ចីទាំងនេះក៏គាំទ្រគោលដៅរបស់ចិនដែរ”។
Shen Jianquang សេដ្ឋសាស្រ្ដវិទូថ្នាក់ខ្ពស់ ធ្វើការឲ្យក្រុមហ៊ុន Mizuho Securities Asia ថ្លែងថា កម្លាំងសេដ្ឋកិច្ចចិនបានឡើងកម្ពស់ ហើយប្រទេសចិនបានចូលមកដល់តំណាក់កាលមួយដែលលោកពិពណ៌នាថា "វគ្គថ្មី" ដែលចិនងាយស្រួលពង្រីកវត្ដមានរបស់ខ្លួននៅបរទេស។
“ខ្ញុំយល់ថា អ្វីដែលចិនធ្វើនៅពេលនេះ គឺមិនខុសពីប្រទេសដទៃដែលមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿន ធ្លាប់បានធ្វើនៅបរទេសនោះទេ។ ហេតុដូច្នេះហើយ ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ឲ្យទៅប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ក៏មានឥទ្ធិពលផ្សេងដែរ។ ខ្ញុំយល់ថា ចិនគ្រាន់តែដើរតាមផ្លូវចាស់របស់គេប៉ុណ្ណោះ”។
កាសែត The Financial Times សរសេរថា ធនាគារចិនពីរដាក់លក្ខខណ្ឌធូរស្រាលជាងធនាគារពិភពលោក និងធនាគារឲ្យប្រាក់កម្ចីដទៃទៀត ជាពិសេសចំពោះកិច្ចសន្យាមួយដែលទីក្រុងបេកាំងគាំទ្រមាំមួន។ ប្រាក់កម្ចីរបស់ចិនច្រើនតែធ្វើឡើង ដែលលក្ខខណ្ឌមិនសូវតម្លាភាពទេ។
នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតពេលថ្មីៗនេះ លោក Hong Lei អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន ត្រូវអ្នកកាសែតសួរ ថាតើចិនខិតខំប្រកួតប្រជែងជាមូយធនាគារពិភពលោក ឬយ៉ាងណា? លោក Lei មិនបានឆ្លើយទៅនឹងសំនួរនោះត្រង់ៗទេ តែលោកថ្លែងថា ចិននឹងបន្ដផ្ដល់ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ដល់ប្រទេសដទៃ។
លោក ហុង (Hong) និយាយថា ខណៈដែលចិននៅតែបន្ដអភិវឌ្ឍ ប្រទេសនោះនឹងបន្ដផ្ដល់ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ដល់ប្រទេសផ្សេងៗ ដែលតាមពាក្យផ្ទាល់របស់លោកថា “វាជាការឆ្លុះបញ្ចាំងជាក់លាក់អំពីការចូលរួមចំណែករបស់ចិនដល់សន្ដិភាពសកល”។
តែយ៉ាងណាម៉ិញ កិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ជំនួយចិនបានទទួលការទិតៀនពីអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍ដទៃក្នុងពិភពលោក។ សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សខ្លះនិយាយថា ជំនួយចិន និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មចិន ជាពិសេសនៅតំបន់អាហ្វ្រិក បានជួយទប់ទល់មិនឲ្យរដ្ឋាភិបាលគ្មានប្រជាប្រិយភាពដួលរលំ ហើយជំនួយតិចតួចប៉ុណ្ណោះបានទៅដល់ដៃជនក្រីក្រ។ អ្នកជំនាញខាងអភិវឌ្ឍន៍ខ្លះនិយាយថា ប្រាក់កម្ចី និងប្រាក់ជំនួយឥតសំណងរបស់ចិន ជាញឹកញាប់ មិនបានត្រូវគេតាមដានដើម្បីចៀសវាងអំពើពុករលួយទេ ហើយវាជួយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្របានតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។
ធនាគារពិភពលោកបដិសេធមិនព្រមផ្តល់បទសម្ភាសន៍អំពីសេចក្ដីរាយការណ៍នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែបានបញ្ជូនសេចក្ដីថ្លែងការណ៍លាយលក្ខណ៍អក្សរមួយ ដោយនិយាយថា ខ្លួនកំពុងធ្វើការជិតស្និទ្ធជាមួយចិន លើសពីអតីតកាល” ហើយពេញចិត្ដនឹងភាពជាដៃគូដែលមានសារៈសំខាន់ច្រើនឡើងនេះ”៕
បកប្រែសម្រួលដោយ លោកអ៊ូ ធួក
