ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងនៅក្នុងទីក្រុងសេអាថល (Seattle) រដ្ឋវ៉ាស៊ីនតោនចូលរួមជាមួយនឹងសហជ័យលាភីពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព គឺលោក ទន់ ចាន់ណារ៉េតដើម្បីជំរុញដល់ស.រ.អាគាំទ្រការលុបបំបាត់ចោលគ្រាប់មីនដូចប្រទេសជាង១០០ទៀតដែរ។
ស.រ.អា រុស្ស៊ី និង ចិនត្រូវគេដឹងថាជាប្រទេសមហាអំណាចដែលមិនទាន់ផ្តល់ការគាំទ្រចំពោះការលុបបំបាត់គ្រាប់មីនតាមរយៈការឈប់ផលិតការបំផ្លាញឃ្លាំងស្តុក ការឈប់ប្រើប្រាស់ជាដើម។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ច២០ថ្ងៃក្នុងប្រទេសអាមេរិក ហើយបញ្ចប់កាលពីដើមសប្តាហ៍មុនលោក ទន់ ចាន់ណារ៉េតបានចាប់ផ្តើមប្រមូលហត្ថលេខាពីពលរដ្ឋអាមេរិកាំង និងពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងដែលលោកបានជួប។ ការប្រមូលហត្ថលេខានេះត្រូវលោកណារ៉េតប្រាប់ឲ្យដឹងថាគឺ ក្នុងគោលបំណងឲ្យពលរដ្ឋអាមេរិកាំងដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលរបស់គេដើម្បីកែប្រែជំហរ ហើយបែរមកគាំទ្រការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងគ្រាប់មីនដូចប្រទេសជាង ១៥០ ផ្សេងទៀតក្នុងពិភពលោក។
លោក ហ៊េនរី អ៊ុង (Henry Ung) ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងម្នាក់ក្នុងចំណោមជាច្រើននាក់នៅរដ្ឋវ៉ាស៊ីនតោនដែលបានជួបសំណេះសំណាលជាមួយលោក ទន់ ចាន់ណារ៉េត បានអះអាងថា លោកបានចុះហត្ថលេខាគាំទ្រចំពោះការប្រឹងប្រែងរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងការទប់ស្កាត់គ្រាប់មីន។
«ឃើញបង (ទន់ ចាន់ណារ៉េត) គាត់ពុះពារតស៊ូជួយអញ្ចឹងខ្ញុំក៏ត្រេកអរម្យ៉ាងដែរ។ ម៉្លោះហើយការ Support ខាងហ្នឹងខ្ញុំ១០០ភាគរយនិង Support គាត់ហើយ ដើម្បីឲ្យគាត់ជួយអ្នកក្រោយទៅទៀត មិនត្រឹមតែស្រុកខ្មែរយើងទេស្រុកក្រៅៗជាច្រើនដែលមានបញ្ហាគ្រាប់មីន»។
លោក ហ៊េនរី ធ្វើការជានាយកសាខាក្រុមហ៊ុន ហិរញ្ញវត្ថុ ពិភពលោក (WFG)។ លោកបានធ្វើដំណើរមកកាន់ស.រ.អាក្នុងឆ្នាំ១៩៨១ បន្ទាប់ពីធ្លាប់ដើរឆ្លងកាត់តំបន់គ្រាប់មីននៅជាយដែនខ្មែរនិងថៃ មុនពេលអ.ស.បផ្នែកជនភៀសខ្លួនយកមកដល់ស.រ.អា។ លោក បានចាត់ទុកថាខ្លួនលោកជាមនុស្សសំណាងល្អដែលមិនបានពិការ ហើយរួចផុតជីវិតពេលដើរកាត់តំបន់គ្រាប់មីននៅឯភ្នំដងរែកទីតាំងសមរភូមិមុខ ដែលសម្បូរគ្រាប់មីនជាងគេមួយក្នុងប្រទេស។
«ពីឆ្នាំ១៩៧៩ ពេលប៉ុលពតបាក់បែកទៅ បានមកនៅស្រុកថៃ ពេលហ្នឹងគេយកខ្ញុំទៅទម្លាក់ភ្នំដងរែកហ្នឹង ខ្ញុំនឹងក្រុមគ្រួសារខ្ញុំ ឪពុកម្តាយខ្ញុំគេទម្លាក់ចោលនៅព្រះវិហារហ្នឹងឯង។ ចុះមកហ្នឹងក៏បានឈឺចាប់ ឆ្លងកាត់អាគ្រាប់មីនគ្រាប់បែក ហ្នឹងពេលហ្នឹងដែរ។ ម្ល៉ោះហើយខ្ញុំយល់ខាងហ្នឹង»។
អ្នកស្រីវ៉ារីយ៉ា ផូថន (Warya Pothan ) មានស្រុកកំណើតនៅភ្នំពេញ បានមករស់នៅស.រ.អា រដ្ឋវ៉ាស៊ីនតោនតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៥ បានថ្លែងថាអ្នកស្រីបាន ចុះហត្ថលេខាលើញត្តិ (Petition) គាំទ្រការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងគ្រាប់មីន ដើម្បីបញ្ជៀស គ្រោះថ្នាក់ដោយគ្រាប់មីននៅលើពិភពលោកដែល លោក ទន់ ចាន់ណារ៉េត បានធ្វើយុទ្ធនាការនិងកំពុងបន្តធ្វើទៅមុខ។
«សំខាន់ណាស់ខ្មែរយើងត្រូវគាំទ្រគាត់ព្រោះអី យើងមានមីននៅស្រុកខ្មែរ ច្រើនពេកហើយនឹងស្លាប់របួសច្រើនណាស់។ ហើយយើងត្រូវជួយគាត់ដើម្បីឲ្យគាត់ជួយពិភពលោក។ រឿងហ្នឹងរឿងពិភពលោកទាំងមូលមិនមែនរឿងតែខ្មែរទេ»។
អ្នកស្រីបានអះអាងថាប្រវត្តិសាស្ត្របានបង្ហាញនូវគ្រាប់មីនយ៉ាងច្រើនក្នុង ប្រទេសកម្ពុជាហើយគ្រោះថ្នាក់និងការឈឺចាប់ពិតជាកើតមានយ៉ាងខ្លាំង។ អ្នកស្រីមានបងប្អូន ជាច្រើននាក់ស្លាប់ដោយសារគ្រាប់មីននេះដែរសម័យទសវត្សរ៍១៩៨០។
ប្រទេសកម្ពុជាមានគ្រាប់មីនបង្កប់ដីរាប់លានគ្រាប់បន្សល់ទុកក្រោយសង្រ្គាមស៊ីវិលជាង៣ទសវត្សរ៍នៅតាមតំបន់ជាច្រើនជាពិសេសតំបន់អតីតសមរភូមិនៅភាគពាយ័ព្យនិងភាគខាងជើងប្រទេស។ តួលេខនៃអង្គការដោះមីនស៊ីម៉ាក់នៃប្រទេសកម្ពុជាបានបង្ហាញឲ្យឃើញថារយៈពេល១០ឆ្នាំចុងក្រោយចំនួនមនុស្សស្លាប់ពីជាង១.១៥៤នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំធ្លាក់ចុះមកត្រឹម ១៨៥នាក់។
អ្នកស្រី ម៉ូលី សំ ជាសកម្មជនអប់រំសហគមន៍នៅក្នុងរដ្ឋវ៉ាស៊ីនតោនទាក់ទងនឹងការកាត់បន្ថយគ្រឿងញៀន អះអាងថាអ្នកស្រីមានទឹកចិត្តពុះពោរក្នុងការជួយរួមចំណែកប្រឆាំងនឹងគ្រាប់មីន ខ្លាំងណាស់ទោះបីជាមិនបានឆ្លងកាត់ និងរងគ្រោះដោយសារគ្រាប់មីនក្តី។ អ្នកស្រីថ្លែងដូច្នេះដោយយល់ ឃើញថាមានមនុស្សជាច្រើនលាននាក់ក្នុងពិភពលោករួមទាំងជនជាតិកម្ពុជាផង បានបាត់បង់ជីវិតនិងពិការឈឺចាប់។ អ្នកស្រី ម៉ូលីបានបញ្ជាក់ថាអ្នកស្រីបានចុះហត្ថលេខាលើញត្តិដើម្បីគាំទ្រលុបបំបាត់គ្រាប់មីននោះដែរ។
«មានចិត្តចង់ជួយខ្លាំងណាស់នៅក្នុងរឿងហ្នឹងដើម្បីឲ្យបានជោគជ័យទៅដើម្បីឲ្យបានសេចក្តីសុខក្នុងសាកលលោក»។
អ្នកស្រីម៉ូលីដែលមានស្រុកកំណើតនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញបានភៀសខ្លួនមកដល់ប្រទេសអាមេរិកតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៧។
ស្រដៀងគ្នានឹងពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងដទៃទៀត អ្នកស្រីដានី ម័រតុន សកម្មជននៃអង្គការ Grassroot Orgnization បានចូលរួមគាំទ្រនិងចុះហត្ថលេខាលើញត្តិដែលត្រូវដាក់ជូនរដ្ឋាភិបាលស.រ.អានោះផងដែរ ដើម្បី ជំរុញឲ្យស.រ.អាយល់ព្រមលុបបំបាត់គ្រាប់មីន។
«លោក ចាន់ណារ៉េតដែលគាត់ជាមនុស្សពិការម្នាក់ គាត់មានការក្លាហានជាទីបំផុត។ គាត់បានធ្វើកិច្ចការនេះដ៏អស្ចារ្យ ហើយយើងដែលមានដៃពីរជើងពីរ ហើយគាត់គ្មានសុំអ្វីសោះ គ្រាន់តែហត្ថលេខារបស់យើង យើងគួរតែជួយគ្នាឲ្យប្រធានាធិបតីស.រ.អា អូបាម៉ាចូលរួម»។
អ្នកស្រីដានី បានមកដល់ប្រទេសអាមេរិកកាលពីឆ្នាំ១៩៨១ តាមរយៈជំរំជនភៀសខ្លួន«ខាវអ៊ីដាង»។ អ្នកស្រីបានអះអាងថាអ្នកស្រីបានសង្កេតឃើញមានការដើរជាន់មីនស្លាប់យ៉ាងច្រើននៅឯព្រំដែនខ្មែរនិងថៃសម័យទសវត្សរ៍១៩៨០។
ស.រ.អាស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេស៣៩ ដែលមិនទាន់ចូលរួមផ្តល់សច្ចាប័នបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់គ្រាប់មីន។
នៅក្នុងញត្តិដែលត្រូវផ្ញើជូនលោកប្រធានាធិបតីស.រ.អាបារ៉ាក់ អូបាម៉ា ដើម្បីចូលរួមក្នុងសន្ធិសញ្ញាហាមប្រាមការប្រើប្រាស់គ្រាប់មីន បានឲ្យដឹងថា៖
«ជាពេលវេលាដែលស.រ.អាត្រូវយល់ព្រមទៅនឹងសន្ធិសញ្ញាហាមឃាត់គ្រាប់មីនហើយចូលរួមជាមួយបណ្តាប្រទេសលើពិភពលោកក្នុងការបញ្ចប់ការប្រើប្រាស់គ្រាប់មីនជាចុងក្រោយ»។
ស.រ.អាត្រូវគេដឹងថាកំពុងត្រួតពិនិត្យមើលឡើងវិញនូវគោលនយោបាយរបស់ខ្លួនស្តីពីបញ្ហាគ្រាប់មីននេះ។
លោកទន់ ចាន់ណារ៉េត ដែលទទួលពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពនៅទីក្រុងអូស្លូ កាលពីឆ្នាំ១៩៩៧ ជាមួយនឹងក្រុមយុទ្ធនាការប្រឆាំងនឹងគ្រាប់មីននោះ បានទទួលសញ្ញាប័ត្របណ្ឌិតកិត្តិយសផងដែរ ពីសាកលវិទ្យាល័យ Seattle រដ្ឋ Washington កាលពីពីរសប្តាហ៍កន្លងទៅបន្ថែមពីលើបេសកកម្មរបស់លោកប្រមូលស្នាមមេដៃលើញត្តិរឿងគ្រាប់មីននេះ។ លោក ទន់ ចាន់ណារ៉េត អាយុ៥១ឆ្នាំ ពិការជើងទាំងសងខាងដោយសារជាន់មីនកាលពីដើមទសវត្សរ៍១៩៨០។ លោកធ្លាប់ធ្វើជាទាហានចលនាតស៊ូគ្រប់គ្រងដោយសពលោក សឺន សាន៕